• Buradasın

    Ekonomik Görünüm: Doğru Yatırım ve Türkiye'deki Üniversite Sistemi

    youtube.com/watch?v=A5Ed8V8GDYI

    Yapay zekadan makale özeti

    • Blue Merkez TV'de yayınlanan "Ekonomik Görünüm" programında, Profesör Dr. Asaf Savaş Akat, "Şeyhül İktisadi" lakaplı Egecan Sen ve Koç Üniversitesi'nin mütevelli heyeti üyesi Ahzap Hoca gibi ekonomi uzmanları yer almaktadır. Konuşmacılar arasında Ege Hoca ve Asaf Hoca'nın reel sektörden gelme deneyimleri de bulunmaktadır.
    • Programın ana konusu "Doğru Yatırım" olup, yatırımların ekonomideki önemi, farklı türleri ve etkileri ele alınmaktadır. İlk bölümde yatırım kavramı ve türleri açıklanırken, devamında Türkiye'deki yatırım stratejileri, kamu ve özel sektör yatırımları incelenmektedir. Son bölümde ise yatırımların dışsallıkları ve özellikle Türkiye'deki üniversite sisteminin sorunları eleştirilmektedir.
    • Programda, yatırımların ekonomik kalkınma ve refah artışı üzerindeki etkileri, doğru ve yanlış yatırımların sonuçları, Devlet Planlama Teşkilatı'nın tarihsel gelişimi ve yatırımın verimliliği gibi konular tartışılmaktadır. Ayrıca, Türkiye'deki üniversitelerin binalara fazla önem vermesi, akademik kalitede yetersizlikler ve Hindistan gibi ülkelerin daha az sayıda fakat daha kaliteli üniversiteler barındırması gibi karşılaştırmalar yapılmaktadır.
    01:57Yatırım Kavramı ve Önemi
    • Yatırım, uzun dönemde değer yaratan bir şey oluşturmak demektir ve bu altyapı yatırımları (demiryolu, karayolu, havayolu, limanlar, barajlar), üst yapı yatırımları (fabrikalar, oteller, bürolar) ve görünmez yatırımlar (eğitim) gibi çeşitli alanlarda gerçekleşebilir.
    • Yatırım kelimesi İngilizce'de "capital formation" (sermaye oluşumu) anlamına gelir ve kapitalizmin gerisindeki ana fikri yansıtır.
    • Ekonomik kalkınma, sermaye biriktirme ve yatırım yapma ile gerçekleşir; zenginleşen ülkelerin geliri yüksek olur ve halkın refahı artar.
    07:54Yatırımın Özellikleri ve Riskleri
    • Yatırım, tüketimden farklı olarak iyi bir şey olarak görülür ve "yatırım yapalım" düşüncesi yaygınlaşmıştır, ancak en büyük israf yatırımlarda olabilir.
    • Yanlış yapılan yatırımlar "ölü yatırım" olarak adlandırılır ve kaynak tüketir; örneğin kullanılmayan bir havalimanı gibi.
    • Yatırım kararları ekonomide çok önemlidir çünkü sermaye biriktirme, emeğe refakat ederek emeğin verimliliğini artırır.
    11:46Yatırımın Ekonomik Etkileri
    • İyi yatırım, ekonomide verimliliği arttırır ve kalkınmaya katkı sağlar; örneğin bir yol yapıldığında üzerinden geçen araç sayısı o yolun verimliliğini belirler.
    • Altyapı yatırımları genellikle devlet tarafından yapılır ve bu yatırımların verimliliği, kullanım yoğunluğuna bağlıdır.
    • Yatırım sorunu sadece altyapı yatırımlarında değil, normal sanayi ve hizmet sektöründeki yatırımlarda da ortaya çıkabilir.
    14:37Yatırımlar ve Verimlilik
    • Türkiye'de sanayi ve hizmet sektörlerindeki yatırımlar özel kesim tarafından yapılırken, verimlilik kavramı hem özel hem de kamu sektöründe önem taşır.
    • Piyasa ekonomisi esas olarak özel sektörün yaptığı normal sınai, ticari ve hizmet yatırımlarına yönelik sinyaller taşıyorken, yollar, sulama tesisleri, köprüler gibi altyapı yatırımları farklı bir mantıkla değerlendirilir.
    • Eğitim gibi piyasada alınıp satılmayan yatırımların hesaplanması daha zordur ve bu tür yatırımların koordinasyonu önemlidir.
    16:01Planlama ve Devlet Yatırımları
    • Planlama, kamunun yapmakta olduğu yatırımların koordinasyonunu sağlamak ve yatırımların verimliliğini değerlendirmek için ortaya çıkmıştır.
    • 1950'lerde Demokrat Parti döneminde yapılan önemli yatırım seferberliğinin fizibilitesi sorunlara yol açmış, bu nedenle Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur.
    • 1960 öncesinde devlet sadece altyapı yatırımları yapmakla kalmayıp, demir çelik, kumaş fabrikaları gibi mal hizmet üreten sektörlere de yatırım yapmıştır.
    17:46Devlet Yatırımlarının Değişimi
    • Özelleştirmeler ve devlet mülkiyetinin başarılı olmadığı anlaşılmasıyla, devletin mal hizmet üreten sektörlere yaptığı yatırımlar devreden çıkmıştır.
    • Cumhurbaşkanlığı rejimiyle beraber kamu yatırımlarının koordinasyon işlevi tamamen ortadan kalkmıştır.
    • Planlama sadece gelişmekte olan ekonomilerde değil, gelişmiş Batı Avrupa ülkelerinde de (Fransa, Hollanda) önemli bir kalkınma aracı olarak keşfedilmiştir.
    19:38Sanayi Politikası
    • Özel sektöre yönelik sanayi politikası, devletin yatırımların sadece tek tek firmaların öngörüsüne bırakmaması ve bunları koordine etmesi gerektiği görüşündedir.
    • Uzun vadede ekonomiye avantaj getirecek sektörlerin seçilmesi ve bu sektörlere firmaların girmesini sağlayacak teşviklerin verilmesi önemlidir.
    • Amaç, yatırımlarda hata yapılmasını engellemek ve kaynakların israfını önlemektir.
    21:10Yanlış Yatırımın Sonuçları
    • Türkiye'de firmaların batmasının en önemli nedenlerinden biri yanlış yatırımdır.
    • Firma sahiplerinin üç kuruş kazanırken yirmi kuruş harcaması gibi sorunlar o kadar önemlidir.
    • Yanlış yatırım, firmayı ciddi bir darboğaza sokar ve bu durumdan kurtarılma çabaları sonucunda firmayı batırabilir.
    25:15Yatırım Anlayışı
    • Yatırım kutsal bir şey değildir, rasyonel ve verimli olması gerekir çünkü bedava yatırım yoktur.
    • Devlet, halkın parasını toplayıp halk için harcayan bir kurum olmalıdır.
    • Halkla devlet arasındaki uzaklık ve politikacıların popülizmi nedeniyle vatandaşlar, devletin yaptıkları yatırımlardan uzak durabilir.
    27:02Yatırımın Ekonomik Etkileri
    • Bir şehre yapılan yatırım, o şehre geri aktarım sağlar; müteahhitler kazanır ve iş çıkarır.
    • Yatırım kararı alındığında bile, o şehir için büyük bir hareketlenme yaratır çünkü devlet oraya para akıtacak.
    • Ekonomik teoride "sub-optimization" olarak adlandırılan durumda, her şehir ve belediye kendi çıkarlarını korumaya çalışır.
    28:46Yatırımın Avantajları ve Olumsuzlukları
    • Yatırımlar rant yaratır ve yolsuzluklara, tırtıklamalara (faydalı olmayan veya gereksiz işlemlere) imkan verir.
    • Yatırımların fizibilitesi, sosyal fayda, sosyal maliyet, bireysel fayda ve bireysel maliyet kavramları ile değerlendirilir.
    • Yatırımların dışsallığı (yan etkileri) vardır; bir yere gittiğinde dalga dalga hareketlenmeler yaratır.
    31:47Yatırımın Sosyal Faydaları
    • Kayseri'deki bez fabrikaları, şehre elektrik getirmiş ve sosyal fayda sağlamıştır.
    • Kastamonu'nun Seydiler ilçesindeki tekstil fabrikası, ilçeye doğalgaz hizmetini getirmiştir.
    • Eskişehir'in sanayi merkezi olması, orada kurulan demiryolu cerrah atölyesi sayesinde teknisyen yetiştirme imkanı sağlamıştır.
    33:54Yatırımın Sosyal Maliyetleri
    • Fabrikaların ve sanayi kuruluşlarının çevreye yaptıkları zararlar sosyal maliyet olarak değerlendirilir.
    • "Kutsal yatırım" kavramı yerine "verimli yatırım" kavramı daha doğru olabilir.
    • Yatırım çok önemlidir ancak tek tek yatırımların iyi yapılması gerekir.
    35:43Sanayi Dışı Yatırımlar
    • Hizmet sektöründe üniversite açılması da bir fiziksel yatırım olarak değerlendirilir.
    • Üniversiteler bütçeden finanse edilen kuruluşlardır ve şehirlere büyük ekonomik etki yaparlar.
    • Askeri birimlerin şehirlerde bulunması da ekonomik etki yaratır; örneğin Burdur'da askeriyenin varlığı şehrin hizmet sektörünü etkilemiştir.
    36:50Kamu Hizmetlerinin Coğrafi Yayılması
    • Kamu hizmetlerinin coğrafyada yayılması ve yaygınlaştırılması, bölgesel eşitsizliklerin kaldırılması açısından günümüzde önemli bir konudur.
    • İngiltere'de Londra'daki merkezi bürokrasinin, sanayinin gitmesiyle fakirleşmiş bölgelere taşınması önemli bir reform olarak görülüyor.
    • Devlet bürokrasisi, eğitimli insan kullanan, yüksek gelirli ve kültürel etki yaratan bir faktör olduğundan, bunların taşınması kültür hayatı geliştirmektedir.
    37:53Dışsallıklar ve Maliyetler
    • Dışsallıklar, bir yatırımın doğrudan görülmeyen ekonomik etkileridir; olumsuz dışsallıklar zarar, olumlu dışsallıklar ise fayda yaratır.
    • Bir firma üretim yaparken duman gibi zararlı etkiler yaratabilir, ancak bu maliyeti fiyatına dahil etmez ve ekonomi bu zararı karşılar.
    • Üniversite gibi yatırımların gelmesi, şehre kültür hayatı geliştirir; sinemalar, kitapçılar açılır, teknik alanlarda start-up'lar oluşabilir.
    39:22Otomotiv Fabrikası Örneği
    • Volkswagen'in Manisa'ya geleceği gibi büyük yatırımlar, bölgeye mühendisler ve teknik ekipler getirir.
    • Bu teknik ekibin aileleri için iyi konutlar, okullar, restoranlar ve mağazalar gibi altyapı ihtiyaçları doğar.
    • Bu tür yatırımların sadece fabrika değil, insan kaynağının getirdiği dolaylı olumlu etkileri de önemlidir.
    41:50Türkiye'deki Üniversite Yatırımları
    • Türkiye'de açılan birçok üniversite kötü ve yanlış yatırımlardır, dışsallık uğruna yapılmış ziyankarlıklardır.
    • Bazı üniversitelerde öğrenci yokken, bazılarında binlerce öğrenci var olmasına rağmen, Almanya'nın beş-altı katı öğrenci sayısına rağmen kalite yetersizdir.
    • Üniversitede araştırma yapılmıyor, mezunlar işsiz kalıyor ve ekonominin kaynaklarını çarçur etme bakımından büyük bir yanlış yatırım alanıdır.
    43:52Üniversite Kavramının Değeri ve Sorunları
    • Üniversitelerin bilgi yaratması, insan kalitesini arttırması ve topluma bilgi sunması önemli bir değerdir.
    • Günümüzde her üniversite "araştırma üniversitesi" olarak tanımlanmak istenirken, aslında bu durum sadece son 15-20 sene önceki durumun aksine yaygınlaşmıştır.
    • Aileler üniversite eğitimi için para sarf ederken, öğrenciler sersefil kalır, iş bulamaz ve bu durum vicdan yarası haline gelir.
    45:23Üniversite Sistemi Hakkında Eleştiriler
    • Ege'nin ifadeleri Türkiye'de seçkinler arasında yaygın olan bir bakış açısını yansıtmaktadır.
    • Türkiye'deki devlet üniversiteleri, özellikle az gelişmiş ve ucra illerde açılan üniversitelerde, bina yapımıyla ilgili çok fazla önem verilmektedir.
    • Üniversitenin en önemli kısmı insan ve çalışanların kalitesidir, ancak bina yapmak kolay, insan yetiştirmek zordur.
    48:09Üniversite Kurma Süreci
    • Bir üniversite kurmak çok zaman alır, İngilizlerin bir esprisinde bahsedildiği gibi "altıyüz yıl" sürebilir.
    • Üniversite sistemindeki sorunlardan biri seçkin üniversiteleri kuramamaktır, Hindistan gibi ülkelerde nüfusa göre az sayıda üniversite olsa da dünyanın en iyi üniversiteleri arasında yer almaktadır.
    • Üniversite sistemi bir yerden başlamak zorundadır, ilk başta kötü olabilir ancak hiç başlamadığı sürece hiç olmayacaktır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor