Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ekonomi 724 programında sunucu ve ekonomi uzmanı Profesör Dr. Hakan Beriment arasında geçen bir röportajdır. Program, günün piyasa rakamlarıyla başlayıp, Türkiye ve dünya ekonomisi hakkında bilgiler sunmaktadır.
- Video, doların dünya ekonomisindeki tahtını sarsmak için alternatif para birimlerinin potansiyelini ele almaktadır. Konuşmacılar, Çin'in yuan'ı, Euro, Yen, SDR ve altın gibi alternatiflerin durumunu değerlendirirken, IMF'nin SDR'yi bir para birimi olarak kullanma potansiyeli ve Türkiye'nin dolar dışı ticaret yapma konusundaki adımlarını (Rusya, Çin, Belarus ile yerel para ile ticaret anlaşmaları) tartışmaktadır.
- Röportajda ayrıca Amerika'nın Trump döneminde dolarla yapılan transactionlara ceza uygulaması sonrası insanların alternatif para birimleri aramaya başlaması, Çin'den mal alırken yuan ile işlem yapabilme imkanı ve Avrupa Birliği'nin İran ambargosu sonrası Swift sistemine alternatif bir parasal sistem kurma planı gibi konular da ele alınmaktadır. Video, doların tahtını sarsmanın kolay olmadığını ancak imkansız olmadığını vurgulayarak sona ermektedir.
- 00:12Ekonomi 724 Programı Tanıtımı
- Ekonomi 724 programında Türkiye ve dünya ekonomisi, piyasalar ve dolar konusu ele alınacak.
- Programda özel bir konu ve uzman bir konuk olacak.
- Küresel anlamda yeni işbirlikleri de konuşulacak.
- 00:59İç Piyasa Durumu
- Dolar/TL 5,3769 seviyesinde, son üç ayın düşük seviyelerinde seyretmeye devam ediyor.
- Euro/TL 6,16-6,16 seviyesinde sınırlı artışla seyrediyor.
- Borsa İstanbul dün 95.493 seviyesinde sınırlı bir artışla kapanırken, İstanbul Kapalıçarşı'da gram altın 212 lira, çeyrek altın 346 lira seviyesinde.
- 02:07Uluslararası Piyasalar
- New York endekslerinde (Dow Jones, Nasdaq, S&P 500) ciddi bir yükseliş eğilimi var, özellikle Nasdaq %2,64 ile öncü oluyor.
- Asya'da Şangay ve Nikkei endekslerinde yukarı çıkış hareketi görülüyor, Nikkei'de %1,82'lik artış.
- Avrupa'da uzun süredir kayıp olan endeksler, yeni günün kapanışında okları yeşile çevirerek dünü kapattı.
- 03:13Günün Başlıkları
- Amerikan Merkez Bankası (Fed) toplantısı iki gün sürüyor ve bugün Türkiye saatiyle 22:00'de karar açıklanacak.
- Fed'in faiz politikası belli olsa da, karar açıklaması ve mesajları dünya ekonomisini ve doları etkileyecek.
- Net tahvil alım yatırımları ve Almanya'da cari işlemler dengesi verileri de gündeme gelecek.
- 03:53Gazetelerin Başlıkları
- Sağlıkta teknoloji transferine teşvik: Sağlık bakanı Fahrettin Koca, yüksek teknolojili tıbbi cihazların tüm bileşenlerinin yerli olması için çalıştıklarını belirtti.
- Elektrik altyapısına iki yılda 9,30 milyar TL'lik yatırım yapılacak: Türkiye'nin elektrik üretimi 15 yılda %30 arttı, kurulu güçte %176 yükseldi ve 88 bin megawatt'a ulaştı.
- Türk Hava Yolları'ndan dokuz ayda 1,1 milyar dolarlık rekor: THY, 122 ülkede 49'u yurtiçi toplam 304 noktaya uçan şirket, bu yılın ilk dokuz aylık döneminde 1 milyar 149 milyon dolar faaliyet kari gerçekleştirdi.
- 07:18Doların Tahtı Sallanabilir mi?
- Türkiye, Rusya, İran, Azerbaycan, Venezuela, Çin, Hindistan ve Japonya'dan sonra dolara alternatif bulan cepheye Pakistan da katıldı.
- Pakistan'da artık Çin'le ticarette dolar yerine yuan kullanacak.
- Doların rezerv para olması, Amerika Birleşik Devletleri'nin en güçlü ekonomi olmasından ve petrol fiyatının dolarla belirlenmesinden kaynaklanıyor.
- Doların kolaylığı, dolarla pek çok kontrat olması ve doları istediğiniz para birimine çevirebilme imkanı sayesinde diğer para birimlerinden daha tercih ediliyor.
- 09:36Doların Tahtını Sarsmak İçin Alternatif Para Birimleri
- Trump döneminde Amerika, parayla kendi parasıyla yapılan transactionlara ceza uygulamaya başladı, bu da insanların alternatif para birimleri aramaya başlamasına neden oldu.
- İnsanlar SDR, yuan ve altın gibi alternatif para birimlerini öne çıkarmaya çalıştı, ancak doların tahtını ciddi şekilde sarsabilmek için mali, finansal ve hukuki yapıyı değiştirmek gerekiyor.
- Amerika'nın cari fazlasını açığını düşürerek dünya piyasalarını dolarla sürmeyeceğini söylemesi, bir para biriminin öne çıkacağını gösteriyor.
- 11:25Alternatif Para Birimlerinin Durumu
- Dünya merkez bankalarının rezervlerinin %63'ü dolar, ardından euro, yen ve yuan geliyor.
- Euro en fazla kullanılan para birimlerinden biri olarak öne çıkıyor, ancak Almanya Swift sistemine alternatif bir sistem geliştirmeyeceğini belirtti.
- Çin'in yuanını halen convertible yapmadığı ve Japonya'nın ekonomisinin yapısı gereği altının ve SDR'nin aday olduğu belirtiliyor.
- 12:46Çin'in Doların Tahtını Sarsmak İçin Gerekli Adımlar
- Çin'in doların tahtını sallamak için finansal sisteminin liberalize edilmesi gerekiyor, ancak Çin ekonomisi halen komünist parti tarafından yönetiliyor.
- Çin ekonomisi öngörülebilirliği o kadar rahat olmayan bir ekonomi olmasına rağmen, pek çok ülke için bir numaralı ticaret partneri.
- Amerikan Merkez Bankası'nın para basıp piyasaya dolar sürmesinin sebebi cari açık vermesi, bu da gelir açısından avantaj sağlarken istihdam ve üretim açısından dezavantaj yaratıyor.
- 14:28BRIKS Ülkeleri ve IMF
- Rusya'nın önderliğinde BRIKS ülkeleri (endüstrinin %30'u, nüfusun yarısı) bir ortak para biriminden bahsediyorlar, ancak bu ülkelerin maliyeti ödemeye hazır olup olmadığı emin değil.
- Rusya ve Çin'in ekonomileri büyük oranda enerjiye bağlı olduğu için enerji fiyatları değiştiğinde parası da sabit kalmayacaktır.
- IMF'nin SDR'yi (özel çekme hakkı) bir para birimi olarak kullanıp yaygınlaştırmak istemesi, IMF'nin izni ve ciddi bir oy hakkı (Amerika'nın %17 civarında) gerektiriyor.
- 16:39Türkiye'nin Durumu
- Türkiye, dolar dışı ticarete öncü ülkelerden biri olup, Rusya ile sıcak bir başlıkla başlamış durumda.
- Türkiye, Rusya'ya karşı enerji kaleminden açık veren bir ülke olmasına rağmen, ticaret fazlası verdiği ülkelerle de bu işlemlere çekmek gerekiyor.
- Türkiye, ciddi ticaret yapan, ticaret bölgelerine yakın bulunan ve başarılı bir finansal sistemi olan bir ülke olarak bu alanda adım atabilir.
- 18:17Türkiye'nin Enerji Habi Olma Arzusu
- Türkiye'nin enerji habi olma arzusu var ve bu yönde hareket ediyorsa, doların tutulmasının sebebi olan petrolün dolar üzerinden işlem görmesi nedeniyle büyük bir rol oynayabilir.
- Türkiye, Rusya ile buğdayla başlamış, turizmde enerji ve Çin ile Belarus'ta yerel para ile ticareti sıcak bakıyor.
- Yerel para ile ticarete başladığımızda ekonomimize ve vatandaşlara ne katıyor, uzun ve orta vadede ne sağlayacağı değerlendiriliyor.
- 19:33Doların Tahtını Sarsma Yolları
- Amerika'nın uygulayacağı sectionlarda Türkiye daha az etkilenecektir çünkü Çin'den mal alırken artık dolar yerine yuan'la işlem yapılabilir.
- Tek bir para biriminin volatilitesine maruz kalmamak ve Çin'den alınan malların çeşitliliğinin artması olumlu etkilerdir.
- Finansal derinlik sağlayacağı için para birimleri arasında transaction gerçekleşeceği için likiditede artış olacaktır.
- 20:24Uluslararası Gelişmeler
- Rusya, Pakistan, İran ve Venezuela gibi ülkeler bankacılık işlemlerinde euro ve yuan'a dönme adımlarını atmaya başladı.
- Avrupa, İran ambargosunun ardından diğer ülkelerin de katılabileceği bir parasal sistem kurma konusunda siyasi irade gösteriyor.
- Avrupa Birliği, kendi içinde anlaşmazlıkları olmasına rağmen, Swift sistemine alternatif bir sistem geliştirme konusunda ciddi ekonomik ve siyasi güç sağlayacak bir kalem olarak görülüyor.
- 21:28Programın Kapanışı
- Programda "doların tahtını sarsabilir miyiz" konusu ele alındı ve bu yolun kolay olmadığını ancak zannedildiği kadar imkansız olmadığını belirtildi.
- Hangi ülkelerin bu yolda başı çektiğini, Türkiye'nin buradaki yerini ve bize neler kazandırabileceğini konuştuk.
- Yarın aynı saatte yeni konu ve konuklarla Ekonomi 724'te tekrar karşınızda olunacağı duyuruldu.