Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının borsa tarihindeki önemli spekülasyon olaylarını anlattığı eğitici bir içeriktir. Konuşmacı, kendi görüşlerini paylaşarak izleyicilere bilgi vermektedir.
- Video, borsa tarihindeki önemli spekülasyon dalgalarını kronolojik olarak ele almaktadır. İlk bölümde Hollanda'daki lale soğanı çılgınlığı (1620-1637), Diving Company olayı (17. yüzyıl sonları), Bank Royale ve Mississippi Balonu (1720) anlatılırken, ikinci bölümde 1711'de Londra Borsasında yaşanan Güney Denizi Balonu olayı detaylandırılmaktadır.
- Konuşmacı, spekülasyonların riskli olduğunu, "kabak patlaması" gibi ani düşüşlerin yaşanabileceğini ve bu tür yatırımlardan kaçınmanın daha güvenli olduğunu vurgulamaktadır. Video, borsa eğitim serisi kapsamında hazırlanmış olup, spekülasyon tuzaklarına düşmemek için mantıklı düşünmenin önemini de belirtmektedir.
- Yasal Uyarı
- Bu videoda yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.
- Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri ve mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak sözleşme çerçevesinde sunulmaktadır.
- Videoda borsa tarihindeki ilginç spekülasyonlar ve bilançonun dönemine değinilecektir.
- 00:46Hollanda'daki Lale Spekülasyonu
- 1623 yılında lale soğanının fiyatı bin gine'ye yükseldiğinde ortalama yıllık ücret 150 gine idi.
- 1637 Şubat ayında bir lale soğanı Amsterdam'da bir burjuva evinin fiyatı olan 5200 gine'ye el değiştiriyordu.
- Lale yetiştiriciliği Viyana'dan Almanya, Belçika ve Hollanda'ya sıçradı, lale piyasası inanılmaz bir tırmanışa geçti ve vadeli lale sözleşmeleri çılgınlığı had safhaya ulaştı.
- 02:10Lale Spekülasyonunun Gelişimi
- 1630'lu yıllarda Hollanda halkı kendini lale yetiştiriciliğine adamış, ekilebilir tarım alanlarının neredeyse tamamı lale bahçelerine dönüştürülmüştü.
- Başlangıçta spekülatörler lale soğanlarını kış aylarında alıp satarken, daha sonraları bütün yıl boyunca bahar ayında teslimatı yapılacak laleler üzerinde vadeli sözleşmeler yapılır hale geldi.
- Lale soğanlarına musallat olan bir virüsün mutasyona uğramış laleler üretmeye yaradığı anlaşılınca, lale çılgınlığı yeni bir boyut kazanmış oldu.
- 03:22Lale Spekülasyonunun Sonuçları
- Lale fiyatları yükseldikçe yükseliyor, nadir türlerin sahipleri istedikleri fiyatı talep edebiliyorlardı.
- Wind Handle, put ve kal opsiyonlarının spekülasyon gücünü sonuna dek kullanan lale piyasasına egemen olmuştu.
- 1637 yılında lale piyasası çöktüğünde ülkenin en köklü ailelerini ve en varlıklı tüccarlarını da beraberinde iflasa sürükledi, Hollanda ekonomisi uzun süreli bir bunalıma girdi.
- 04:39Diving Company Olayı
- 17. yüzyılın sonlarında sermaye toplamak için satışa hisse senedi süren şirketlerin sayısı hızla artıyordu.
- Diving Company, batan gemilerle birlikte suların dibine gömülen değerli malları çıkarmayı vaat ederek Londra'nın seçkin beyefendi ve hanımefendilerine bir gösteri düzenledi.
- Şirketin hisse senetleri hızla değer kazandı, ancak denizin altındaki hazineleri çıkaramadılar.
- 06:10Bank Royale Olayı
- 1720'de Londra ve Paris borsaları daha sonraki 200 yıl boyunca giderek artacak bağımlılığın ilk işaretleri olacak şekilde peşi sıra büyük çöküşler yaşadı.
- John Law, Mississippi Company'i kurarak ihraç ettiği hisse senetlerinin devlet baosuyla ödenmesine imkan verdi ve Bank General ile Mississippi Company'yi birleştirdi.
- 1720'de Mississippi havzasında umlan altının bulunamayacağı anlaşılınca yatırımcılar banknotları altın ve gümüşle değiştirmek istediler, bu durumda bankaya hücum oldu.
- 09:24Spekülasyonların Neden Başarılı Olur ve Tuzaklarına Düşmemek
- Spekülasyonlar insanların kolay yoldan para kazanma ve zengin olma hırsı yüzünden zaman zaman başarılı oluyor.
- Spekülasyon tuzaklarına düşmemek için mantıklı düşünmek gerekir.
- Hisse senetlerini satın alırken "Bu hisse bu fiyat eder mi?" veya "Bu fiyata alabilsem başka birine daha pahalıya satabilecek miyim?" gibi soruları sormak önemlidir.
- 10:16Güney Denizi Balonu Krizi
- 1711'de Amerika ve Pasifik Adaları'ndaki İspanyol sömürgeleri ile ticaret yapma tekelini alan Güney Denizi Şirketi, 1719'da Mississippi Bir Company örneğinden hareketle yeni bir spek planı ortaya koydu.
- Plana göre tahvil sahipleri tahvilleri karşılığında şirket hissesi alabilecekti, şirket devletten daha az faiz alacak ve tekel gücüne sahip şirkete yatırımcı ilgisi ile model işleyecekti.
- Hisse senetleri fiyatları 77 sterlinden 1000 sterline bir yıldan daha kısa bir sürede çıktı, ancak İspanya'nın şirketin ticaret kısıtladığı haberiyle düşüş yaşadı.
- 11:20Krizin Yayılması ve Sonuçları
- Banka ve şirket iflas haberleri gelmeye başladı, yatırımcılar yeni kurulan şirketlere yöneldiler ve batıkları çıkarmak, hizmetçilerin zararlarını sigortalamak gibi amaçlarla pek çok şirket kuruldu.
- Bir spekülatör gizli bir şirketin hisse senetlerini 2 sterlinden sattı, bin hisseden sonra ortadan kayboldu ve toplam 2000 sterlin kazandı.
- Kriz 1720'de tepe yaptı, Balon Yasası çıkarılarak parlamento izni olmaksızın şirket kurulması yasaklandı ve yasa 1825'e kadar yürürlükte kaldı.
- 13:09Spekülasyonun Riskleri
- Spekülasyon hisseler para kazandırabilir, ancak uygun yerden alıp başkasına satarsanız, kabak birinde mutlaka patlar.
- Spekülasyonda en tepedeki siz olmazsanız sorun yok, ancak kabak size patlarsa yüzde 10'dan çıkabilirseniz şükretmelisiniz.
- Spekülasyon hisselerde şelale düşüşü yaşanabilir, bir hisse bin TL'den üçyüz liraya düşebilir ve bu durumda yüzde 40 zararla çıkabilirsiniz.