Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Paratoner" adlı programın son bölümünde yayınlanan bir ekonomi programıdır. Programda sunucu Sibel Karabel, Bilgesem Araştırma Direktörü ve Ahlatçı Yatırım Araştırma Müdürü Barış Türk ile Amerika-Çin arasındaki ticaret savaşları konusunu ele almaktadır.
- Video, Amerika ve Çin arasındaki ticaret savaşlarının tarihsel arka planını, ekonomik etkilerini ve teknoloji sektöründeki boyutlarını incelemektedir. Konuşmacılar, ticaret savaşlarının işsizlik ve fiyat artışlarına yol açabileceğini, Çin'in "Made in China 2025" programı ve nadir elementler sektöründeki kontrolünü, Borsa İstanbul'un durumunu ve ABD ile ilişkilerin iyileşmesinin etkilerini analiz etmektedir.
- Programda ayrıca Çin'in 1990'lardan beri nadir elementler sektörüne yatırım yapması, küresel nadir element arzının %85'ini sağlaması ve bu konudaki stratejisinin sembolik bir mesaj olduğu belirtilmektedir. Konuşmacılar, ticaret savaşlarının soğuk savaştaki gibi farklı alanlara bulaştırmayacağını düşünmektedir.
- 00:13Küresel Ticaret Açığı ve Ticaret Savaşları
- Paratoner programı küresel gelişmeleri ve piyasaları iş uzmanlarıyla ele alıyor.
- Pasta grafiğinde Amerika'nın en fazla ticaret açığı vermiş olduğu ülkeler Çin, Meksika, Japonya, Almanya ve Vietnam olarak gösteriliyor.
- Ticaret savaşları, karşılıklı ithalat-ihracat yapan iki ülkenin tarif hadlerini arttırmasıyla ve karşı misillemelerle ilerleyen bir süreç olarak tanımlanıyor.
- 01:13Tarihsel Ticaret Savaşları Deneyimleri
- Ticaret savaşları tarihte ilk defa rastlanmayan bir durum değil, Obama döneminde de Çin'e karşı benzer bir süreç yaşanmış.
- 2012'de Obama, Çin'e karşı otomobil lastiklerine %35 ek vergi uyguladığında Amerika'da 3.700 sektör işçisi işinden çıkmış.
- 1930'larda 29 krizini tetikleyen Amerika'nın Avrupa ve Kanada'ya uyguladığı "Smooth Howly Howly" ticaret savaşı, Amerika'nın ihracatını %60-61 oranında etkilemiş.
- 02:50Trump'ın Ticaret Savaşları Argümanı
- Trump'ın argümanı ticaret açığı ve işsizlik sorunları üzerine kurulmuş, seçim vaatlerinde Çin'e %45 vergi uygulayacağını iddia etmiş.
- Ticaret savaşları adı altında Amerika ile Çin arasında ticaret açığı, fikri mülkiyet hakları ve teknoloji gibi farklı başlıklar ele alınıyor.
- Çin'in 169 ülkeyle ticaret açığı var, hatta petrol ihracatı olan ülkelerle bile kendi lehine ticaret açığı mevcut.
- 04:53Çin'in Ticaret Fazlası ve Etkileri
- Çin'in en fazla ticaret fazlası verdiği ülke Amerika olup, geçen yıl 279 milyar dolar değerinde ticaret fazlası vermiş.
- Türkiye'nin Çin'den geçen yıl 14 milyar dolar değerinde ticaret fazlası aldığı belirtiliyor.
- Ticaret savaşları bisikletten mobilyaya, ev aletlerinden otomotiv parçalarına kadar birçok üründe fiyat artışı tetiklemiş.
- 06:01Ekonomik Etkiler ve Resesyon İhtimali
- En kötü senaryoda %25 tarif ve hadleri arttırıldığında, küresel gayri safi hasılayı %0,10-0,20 etkisiyle %0,30 daraltacak.
- Amerika'da çamaşır makinesi fiyatları %11 artmış, bu da ticaret savaşlarının tüketici fiyatlarına yansıdığını gösteriyor.
- Morgan Stanley'ın Michael Wilson'ın açıklamasına göre Amerika'nın 12 ay içerisinde %25, 24 ay içerisinde %40-60'a kadar resesyon ihtimali var.
- 08:48Arz Zincirindeki Kaymalar
- Ticaret savaşlarının en önemli etkisi arz zincirinde kaymalara neden olması.
- Soya ticaret savaşlarında en ana maddelerden biri olup, Çin soya'yı artık Amerika'dan değil, Brezilya ve Meksika gibi farklı ülkelerden alıyor.
- Trump yönetimi için en stratejik sektörlerden biri teknoloji olarak belirtiliyor.
- 09:50Çin'in Teknoloji Hedefleri ve Amerika'nın Tepkisi
- Çin'in "Made in China 2025" programı, 2049'a kadar teknolojide lider olmayı hedefliyor ve kilit on sektörde ithal ikame yaparak %70 oranında kendine yetmeyi amaçlıyor.
- Trump, Çin'in bu programını ulusal güvenliği tehdit eden bir faktör olarak görüyor ve Hazine ve Ticaret Bakanlıkları'na raporlar hazırlattı.
- Çin'in stratejik vizyonu, teknolojik hamleler ve nadir elementler konusunda Amerika'nın yumuşak karnını iyi biliyor ve güçlü ve zayıf yönlerini biliyor.
- 12:29Borsa İstanbul'un Yükselişi
- Borsa İstanbul iki gündür yükselişte olup, şu anda 89 bin seviyesini görmüş durumda.
- Küresel piyasalarda ticaret savaşı gerginliği ve dünya ticaretinin yavaşlaması nedeniyle satışlar yaşanırken, Türkiye'de 23 Mayıs'tan itibaren toparlanma eğilimi devam ediyor.
- Borsa İstanbul'un yükselişine SPK'nın açıkladığı kararlar, zorunlu BEST'te devlet katkısının %10 aktarılması ve teknik destek noktaları etkili olmuş.
- 15:15Borsa İstanbul'un Geleceği
- Borsa İstanbul'un yukarı yönlü trend hareketinin anlamlı bir şekilde başlayabilmesi için 90 bin seviyesi önemli bir eşik seviyesi olacak.
- Geçtiğimiz yılın Ağustos ayında görülen dip seviyeden sonra 87.484-460.000 dolar seviyesi kırıldığında trend kırılmış ve direnci 90 bin seviyesine denk gelmiş.
- Borsa İstanbul'un 90 bin üzerinde kalıcılık göstermesi durumunda yukarı yönlü hareketin devam etmesi muhtemel olacak, aksi takdirde satış yönünde hareket bekleniyor.
- 17:10Nadir Elementler ve Çin'in Rolü
- Nadir elementler periyodik tabloda 57 ile 71 arası 15 metalden ve 245 tane mineralden oluşuyor.
- Nadir elementler ısıya çok dayanıklı olup teknolojik ürünlerde kullanılabiliyor, ancak çıkarılması ve ayrıştırılması çok maliyetli ve zor.
- Nadir elementlerin bulunuşu 1700'lü yıllara dayanıyor, ancak Amerika 1950'lerden 1990'lara kadar bu işin tekeliydi ve şu anda Amerika'da tek bir nadir metalleri üreten ve işleyebilen maden var.
- 18:36Çin'in Nadir Elementler Sektöründeki Konumu
- Çin, 1990'lı yıllarda biyoteknoloji ve yapay zeka gibi sektörlere yatırım yapmaya başlamış, nadir elementler de bunlardan biri olarak devlet programına alınmıştır.
- Dank Shopping'in önemli bir söylemi olan "Ortadoğu'da petrol varsa Çin'de de nadir elementler var" ifadesi, Çin'in bu konudaki önemli kozunu vurgulamaktadır.
- Çin, 2014 yılına kadar nadir elementleri ihracat kotasına tabi tutmuş, ancak 2014'te Dünya Ticaret Örgütü'nün Avrupa Birliği ve Kanada'nın şikayette bulunmasıyla dava sonucunda kotaya tabi tutmamaya başlamıştır.
- 19:34Nadir Elementler Sektöründe Diğer Ülkelerin Durumu
- 2010 yılında Avustralya ve Amerika nadir elementler sektörüne tekrar geri dönmeye karar vermişlerdir, ancak Avustralya'nın payı çok azdır.
- Avustralya'nın rezervi fena değil olsa da sadece üç tesisi bulunmakta ve Malezya'yla ticaret yaptığı için Malezya'da nadir elementlerin rezervi konusunda güvenilir bir kaynak değildir.
- Amerika'nın Çin'den sonra en güvenilir kaynağı Avustralya'dır ve 20 Mayıs'ta SJMP'in ziyaret ettiği esnada Amerika, Avustralya ile bir ortaklık anlaşması imzalamıştır.
- 20:36Nadir Elementler Sektörünün Ekonomik Boyutu
- Nadir elementler sektörü milyarlarca dolar para kazandıran ciddi bir ekonomidir ve küresel arzın %85'ini Çin sağlar.
- 2030 yılında Çin hem nadir elementleri üretiyor hem de müthiş tüketiyor, teknoloji arttıkça nadir elementlere ihtiyaç da artmaktadır.
- Nadir elementler F35'lerde, laptoplarda, panellerde ve manyetik alanlarla ilgili her şeyde kullanılmaktadır.
- 21:24Nadir Elementler Sektöründeki Stratejik İlişkiler
- Çin'in nadir elementler konusundaki hamlesi, Amerika'nın üretemeyeceği durumda Çin'in bu ürünleri kime satacağı sorunuyla karşı karşıya kalmasını sağlayabilir.
- Nadir elementler ticari savaşı, Soğuk Savaştaki gibi farklı alanlara bulaştırmayacağına inanılmaktadır.
- Çin'in nadir elementleri sembolik olarak kullanması, Amerika'da ticaret görüşmelerinde baş müzakereci Steven Manchinler ile birlikte gitmeleri için sembolik bir ülke olarak kendini ifade etmek istemesidir.
- 23:28Avrupa Borsalarının Durumu
- Borsa İstanbul güne pozitif başlamış, şu anda %2'nin üzerinde yeşil bir tablo sergilemektedir.
- İtalya borsasında yarım puanlık bir artış, Paris borsasında %0,45'lik yükseliş ve İspanya'da IBEX borsasında %0,90'luk bir yükseliş gözlemlenmektedir.
- Borsalar moralli bir şekilde kapanmakta ve yeni gün uzun olacak.