Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Akıl Oyunu" adlı program, sunucu ve Erol Bey (Erol Hoca) tarafından siyasi ve ekonomik konuları ele alan bir tartışma formatındadır. Program her hafta Cumartesi günü 21:00'de yayınlanmaktadır.
- Video, dört ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Tahran zirvesi ve Suriye siyaseti tartışılmakta, ikinci bölümde Rusya-İsrail ilişkileri ve Türkiye'nin Ortadoğu politikası ele alınmaktadır. Üçüncü bölümde Türkiye'nin dış politikası ve küresel gelişmeler değerlendirilmekte, son bölümde ise Türkiye'nin ekonomik durumu, faiz politikaları ve enflasyon analiz edilmektedir.
- Programda ayrıca Amerika'nın faiz artırımının Türkiye'ye etkileri, döviz rezervleri, iç ve dış borç sorunları, talep enflasyonu ile maliyet enflasyonu arasındaki farklar gibi teknik ekonomik konular da detaylı olarak incelenmektedir. Konuşmacılar, Türkiye'nin ekonomik durumunun ciddiyetini vurgulayarak, son beş ayda 760 milyar TL'lik iç borç artışını paylaşmaktadır.
- Yeni Program Duyurusu
- İçgörüler programı ile birlikte yeni bir program olan Akıl Oyunu'nun her hafta Cumartesi günü saat 21'de yayınlanacağı duyuruldu.
- Akıl Oyunu programında güncel meseleler kısa kısa değerlendirilecek, içgörüler programı ise aylık önemli konuları ele alacak.
- Ekonomi, dış siyaset ve seçim düzlemi gibi sıcak gelişmeler olduğu belirtiliyor.
- 01:41Tahran'daki Üçlü Zirve
- Tahran'da gerçekleşen üçlü zirve, Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Başkanı Putin ve İran Cumhurbaşkanı arasında gerçekleşti.
- Zirve sonucunda onaltı maddelik deklarasyon yayınlandı ve Astana 2017 toplantısı aynen kabul edildi.
- Deklarasyonda Suriye devletinin toprak bütünlüğünün ana unsur olarak vurgulandığı belirtiliyor.
- 03:31Zirvenin Sonuçları ve Türkiye'nin Durumu
- Tahran'daki zirve "tarihi zirve" olarak nitelendiriliyor ve Türkiye'nin kazançlı çıkması için YPG PYD'nin terör örgütü olduğu ifadesinin geçmesi gerekirdi.
- Deklarasyonda YPG PYD'nin terör örgütü olduğu ifadesi bulunmuyor, bu Türkiye'nin arzu etmediği bir durum.
- Suriye'deki yabancı güçlerin çıkması ifadesi, Türkiye'nin kastedildiği düşünülüyor.
- 05:15Rusya'nın Suriye'deki Durumu
- Rusya Suriye'de soğuk savaş sonrası varlığını sürdürmekte ve bu duruma ABD ve NATO çevrelerinden itiraz gelmemiştir.
- Deklarasyonda Türkiye'nin Suriye'den çıkması ifadesi çok açık olarak okunuyor.
- Türkiye'nin Suriye politikasının bu toplantı ile 180 derece dönüp çöktüğü belirtiliyor.
- 07:43Suriye Kaçkınları ve AKP'nin Geleceği
- Erdoğan, Türkiye'de bulunan Suriye kaçkınlarının gönderileceği ifadesini kullandı.
- Konuşmacı, 2023 seçimlerinden sonra AKP'nin güçsüz hale geleceğini ve siyasi yaşamdan çekileceğini öngördü.
- Siyaset bilimi açısından AKP'nin yaratıcı konjonktürün ortadan kalktığı için yeni konjonktür için yeni aktörlerin ihtiyaç duyulacağı belirtiliyor.
- 10:35Rusya'nın İsrail'e Yönelik İfade
- Konuşmacı, Rusya'nın İsrail ile ilişkilerinin açık olmasına rağmen, İsrail'in Suriye'yi bombalamasına müdahale etmesine rahatsızlık duyulduğunu açıkça ifade ettiğini belirtiyor.
- Bu ifade, İran ve Türkiye'nin de anlaşılabileceğini düşündüğü bir durum olmasına rağmen, Rusya'nın aleni olarak böyle bir çizgi koyması ve Ortadoğu'da daha aktif bir poz alması gerektiği düşünülüyor.
- Konuşmacı, bu ifadenin İsrail'e geçmesinin Ukrayna ile birleştirilerek düşünülmeli olduğunu değerlendiriyor.
- 12:46Rusya'nın Dış Politikası ve Ekonomik Durumu
- Dış politika ve ekonomi iç içe olduğu, ekonomik durumun zayıf olması durumunda dış politikada bağımsız olunamayacağı vurgulanıyor.
- Merkez Bankası'nın rezervi, dövizdeki çıkışlar ve piyasanın durumu ele alınıyor.
- Ekonomik durumun zayıf olması durumunda, askeri üstünlüğün kaybedilmesi ve maddi bağımlılık yaşanması durumunda karşı tarafın dediklerini dinlemek zorunda kalınacağı belirtiliyor.
- 13:53Suriye ve İdlib Durumu
- Suriye'de savaşın bittiği, Suriye sınırlarının belirlendiği ve Fırat'ın doğu tarafının YPG'ye kaldığı belirtiliyor.
- Amerika ve Rusya'nın burada ittifak halinde olduğu, Çin'in de işin içerisine girdiği ve OCAK'ın 12'de İpek Vet projesine Suriye'yi dahil ettiği söyleniyor.
- İdlib'deki koridorun Rusya tarafından kapatılması durumunda, en az bir milyon göçmenin Türkiye'ye karşılaşılabileceği ve İdlib'deki insanların radikal olduğu vurgulanıyor.
- 16:16Türkiye'nin Irak'taki Durumu
- Konuşmacı, Türkiye'nin Irak'ta bir kumpas olduğu ve orada büyük bir komplo kurulduğu görüşünü paylaşıyor.
- Türkiye'nin Irak'a bombalaması için çıkarının ne olabileceği sorgulanıyor ve Türkiye'nin orada PKK ile ilgili operasyonlar yapmaya çalıştığı belirtiliyor.
- PKK unsurlarının müthiş bir propaganda yaptığı ve Türkiye'nin Irak resmi makamlarında itibarsız kılınma aşamasında olduğu, işbirliği ve eşitliği kaybettiği vurgulanıyor.
- 18:33Türkiye'nin Ortadoğu Politikası
- Mustafa Kemal Atatürk'ün Cumhuriyet'i kurduktan sonra Arapların işine karışmayın mantığı içerisinde politika izlediği belirtiliyor.
- Atatürk'ün İran'da kendini düzelttiği, İrak'la 1937'de Sadabat antlaşmasını imzaladığı ve Suriye'den Hatay'ı 1938'de alarak Suriyelilerin saygısını kazandığı vurgulanıyor.
- Mevcut siyasal iktidarın neo-Osmanlıcılık politikası izlediği, İngiltere'nin politikasına uyduğu ve İran'ın ihanetiyle geçen yüzyılın ardından Atatürk'ün kurduğu saygın bir cumhuriyetin tüm bölgede söz sahibi ve itibar sahibi olduğu ifade ediliyor.
- 20:17Türkiye'nin Ortadoğu'daki Dış Politika İfadesi
- Türkiye, Mısır'dan Irak'a kadar tüm bölgede sıfırla çarpılmış durumda, bu iktidarın uyguladığı dış politikanın Ortadoğu üzerinde iflas ettiğini gösteriyor.
- Türkiye'nin Irak ve Suriye'deki varlığı artık sadece askeri gücüyle korunabilecek bir varlık olacak, diplomasi tarafı tamamen iflas etmiş durumda.
- İngiltere ve Amerika'nın Irak hükümeti ile ortaklaşa yürüttüğü bir açıklama ve komplo olduğu düşünülüyor.
- 21:39Hint Kökenli Liderlerin Yükselişi
- İngiltere'de Hint kökenli bir aday öne çıkıyor ve Biden'ın sağlık sorunları nedeniyle yerine Kamala Harris'in geçeceği konuşuluyor.
- Uluslararası müesses nizam açısından tesadüf diye bir şey olmadığı, bu gelişmelerin bir planın neticesi olduğu belirtiliyor.
- İngiltere'nin Hint kökenli lideri kabul etmesinin doğal görünmesinin nedeni, İngiltere'nin geçmişte Hindistan'ı sahibi olduğu ve "güneş batmayan büyük Britanya imparatorluğunun" tacının elması olduğunu düşünmesi.
- 24:51Çin'e Karşı Pozisyon Alma
- Bu iki Hint kökenli liderin başkanlık ve başbakanlık pozisyonlarına gelmesi, ABD ve NATO açısından Çin'e karşı pozisyon almaktır.
- Çin yakın zamanda dünyanın en kalabalık ülkesi konumuna doğru gidiyor ve çok hızlı büyüyor, ekonomik olarak da stratejik bir yerde ve hızlı güçleniyor.
- Hindistan da demir çelik gibi sıradan alanlardan yüksek teknolojiye kadar dünyanın önemli bir noktası olup, füzyon teknoloji çalışmalarının bir üssü de Hindistan'da yapılıyor.
- 26:25Dış Politika ve Ekonomik Değişimler
- Dünyada dış politikada çok şey çok hızlı değişiyor; Sri Lanka, Uzakdoğu, Kazakistan, Balkanlar'da yaşanan olaylar bu değişimi gösteriyor.
- ABD, NATO'yu büyütmeye ve Avrupa ekonomisinin kendisine muhtaç olmasını sağlamak için çaba gösteriyor.
- Almanya gibi ülkeler kendi ordularına büyük para yatırmak istiyor, Almanya 100 milyar Euro savunma bütçesi arıyor ve yapay zekaya büyük yatırımlar yapıyor.
- 29:56Amerika'nın Faiz Artırımı ve Döviz Durumu
- Amerika faiz artırımına gidiyor, ancak enflasyonu frenlemek için değil, Amerikan tahvillerinin getirisini artırmak için.
- Amerikan dolarının rezerv para kullanma oranı çok ciddi şekilde düştü, yüzde 59'lara kadar inmiş durumda.
- Rusya ve Çin gibi ülkeler Amerikan tahvillerine savaş açmış, rezervler tutmak istemiyorlar.
- 31:09Faiz Artırımı ve Türkiye'nin Ekonomik Durumu
- Dünyadaki genel manada faiz artırımı Türkiye'den para çıkışını tetikler.
- Türkiye her ay 10 milyar dolar dış borç ödemesi ve 10 milyar dolar açık veriyor, toplam 20 milyar dolar para girişine ihtiyacı var.
- Türkiye'nin merkez bankası'nın net rezervi eksi 50'lerde, swap işlemleri ile eksi 57-58 civarında durumda.
- 32:45Türkiye'nin Para Bulma Zorluğu
- Türkiye'nin 110 milyar dolar bir yıldan kısa vadeli iç borç ödemesi var ve ciddi bir cari açık veriyor.
- Ekonomide döviz bulmak zorunda kalınırken, döviz fiyatları yukarı doğru gidiyor.
- İçerideki döviz havuzundan her ay yaklaşık 20 milyar doların dışarı gitmesi gerekiyor.
- 34:24Emtia ve Enflasyon Meselesi
- Emtia fiyatlarında (buğday, bakır gibi) düşüş yaşanıyor, ancak kış dönemine gittiğimizde buğday ve diğer emtiaların değerlenebileceği öngörülüyor.
- COVID dalgasının tekrar artması durumunda emtiaların değerlenebileceği düşünülüyor.
- Enflasyon ve faiz arasındaki sebep-sonuç meselesi tartışmalı bir konu olarak ele alınıyor.
- 35:27Türkiye'nin İç Borcu ve Ekonomik Durumu
- Türkiye'nin iç borcu son beş ayda (Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran) 760 milyar lira arttı, yani günde 5 milyar lira borcu artıyor.
- Cumhuriyet tarihi boyunca önceki 56-59 hükümetin toplam iç borcu 300 milyar TL civarındayken, şu anki hükümet bu borcu iki ayda yapıyor.
- Türkiye Cumhuriyeti devleti'nin son beş ayda harcadığı tüm para miktarı yaklaşık 900 milyar TL iken, iç borcu artışı bu rakama yakındır.
- 41:07Maliyet Enflasyonu ve Talep Enflasyonu
- Maliyet enflasyonu ve talep enflasyonu bir ekonomide tamamıyla birbirine zıt şeylerdir.
- Maliyet enflasyonu, ürün fiyatlarının talepten değil, hammadde girdileri, döviz artışı veya kredi maliyeti gibi faktörlerden dolayı artmasıdır.
- Bir üretici, kredi maliyetini ürünün fiyatına eklemek zorundadır, aksi takdirde zarar eder.
- 42:17Maliyet Enflasyonu ve Faizler
- Maliyet enflasyonu olan ekonomilerde faizlerin artması, maliyeti artırır ve enflasyonu yükseltir.
- Türkiye'de asgari ücret, elektrik gibi maliyetlerin artması üreticilere ürün fiyatlarına yansıtmak zorunda kalmasını sağlar.
- Maliyet enflasyonu, yol, su, elektrik gibi maliyetlerin artmasıyla ortaya çıkar.
- 43:33Hükümetin Faiz Politikası
- Hükümet, faizlerin düşeceğini söylese de, sanayi kredileri yüzde 23'ten yüzde 35,41'e yükselmiştir.
- Türkiye'de faizler artmıştır ve hükümet faizleri düşürmemiştir.
- Amme alacaklarının faiz oranı aylık yüzde 2,5'e çıkmıştır.
- 45:47Maliyet Enflasyonu ve Ekonomik Teoriler
- Ekonomide maliyet enflasyonu varken faizlerin arttırılması enflasyonu artırırken, talep enflasyonu varken faizlerin arttırılması enflasyonu düşürür.
- Türkiye'nin endüstriyel anlamda üretim yapan veya teknoloji ülkesi olmadığı için, ithalata mecbur olduğu için teorilerin tam olarak uygulanması zorlaşır.
- Gibson paradoksu, faizleri arttırdığınızda enflasyonun düşeceği tezini bazı ülkelerde geçerli göstermemesidir.
- 49:45Ekonomik Kuralların Uygulanması
- Bir üretici, bir sanayici veya işveren bir malı üretirken maliyet hesaplaması yapar.
- Ekonomik kuralların her yerde geçerli olması gerekir, ancak Türkiye'de faizlerin artması enflasyonun artmasına neden olmuştur.
- Hükümetin faizlerin düşeceğini söylemesine rağmen, faizlerin artması enflasyonun artmasına neden olmuştur.