Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan tarih dersi formatındadır. Eğitimci, yumuşama dönemi ve sonrası ünitesini anlatmaktadır.
- Video, 1962-1979 yılları arasındaki yumuşama dönemi hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. İlk bölümde yumuşama döneminin ne olduğu, SALT I ve SALT II anlaşmaları, Helsinki Deklarasyonu, Kruşçev ve Kennedy görüşmeleri, Berlin Duvarı, Küba Krizi, Vietnam Savaşı ve Keşmir Sorunu gibi önemli olaylar kronolojik olarak anlatılmaktadır. İkinci bölümde ise Keşmir sorunu, SSCB'nin Afganistan işgali, Bağlantısızlar hareketi ve Arap-İsrail savaşları ele alınmaktadır.
- Ders içeriğinde her konu için önemli tarihler, anlaşmalar ve tarihsel detaylar paylaşılırken, ABD'nin Ortadoğu'daki politikaları ve Bağlantısızlar hareketinin kuruluşu, liderleri ve amaçları gibi konular da detaylı olarak açıklanmaktadır.
- 00:18Yumuşama Dönemi ve Özellikleri
- Yumuşama dönemi, 1962-1979 yılları arasında gerçekleşen ve ABD ile SSCB arasında küresel bir savaşa yol açmaması için karşılıklı tedbirler alınan dönemdir.
- Yumuşama dönemine götüren sebepler arasında Kruşçev'in Batı ile ilişkilerini geliştirme çabası ve dehşet dengesinin ortaya çıkması bulunmaktadır.
- Dehşet dengesi, iki devletin nükleer silahları var ve bunları kullanırlarsa dünya dehşet içerisinde kalacağı durumudur.
- 02:03Nükleer Anlaşmalar ve Helsinki Zirvesi
- SALT I, 1972 yılında ABD ve SSCB arasında yapılmış stratejik silahların sınırlandırılması ve nükleer silahsızlanma konusunda bir anlaşmadır.
- SALT II, 1979'da ABD ve SSCB arasında yapılmış uzun menzilli nükleer silahların sınırlandırılması konusunda bir anlaşmadır, ancak Rusya'nın Afganistan'ı işgal etmesi nedeniyle hayata geçirilmemiştir.
- Helsinki Zirvesi, 1975'te 35 ülke katılımıyla gerçekleşmiş ve Avrupa'daki gerginliği önleyici bir ortam oluşturmuştur.
- 04:30Kruşçev ve Kennedy Görüşmeleri
- 1950'li yıllardan itibaren SSCB ve ABD ilişkilerinde gerilim en fazla Berlin konusundaydı, SSCB ekonomik anlamda ilerlemesi ve doğu Almanya'dan batıya göçlerin olması nedeniyle Berlin Duvarı'nı ördü.
- U-2 krizi, ABD'nin Pakistan üzerinden SSCB'yi casus U-2 uçakları göndermesi sonucu ortaya çıkmış ve Kruşçev toplantıyı terk etmiştir.
- Berlin krizi, U-2 krizi sonrası gerçekleşmiş ve Berlin Duvarı örülerek 1984-1985 yılları arasında yıkılmıştır.
- 06:31Küba Buhranı ve Vietnam Savaşı
- 1962 yılında ABD ve SSCB arasında Küba Buhranı yaşanmış, ABD ekonomik hakimiyet kurmak isteyen Küba'da bunu engellemek için SSCB ile ekonomik işbirliğine girmiş ve Küba'ya füzeler yerleştirmiştir.
- Vietnam, 1954'teki Cenevre Anlaşmasına göre 17 paralel esas alınarak ikiye ayrılmış, kuzeyde Vietnam Demokratik Cumhuriyeti kurulmuş ve SSCB desteklenmiş, güneyde ise Batı Yansı bir hükümet kurulmuş ve ABD desteklenmiş.
- ABD, Güney Vietnam'da kimyasal silahlar kullanarak büyük bir katliam yapmış, Vietnam ormanlarında Amerikan askerlerini yıldıran bubi tuzakları kurulmuş ve ABD ikinci dünya savaşı'nda kullanılan bombalardan daha fazla bomba kullanmıştır.
- 10:59Keşmir Sorunu
- Keşmir, Pakistan ve Hindistan arasında kalan verimli topraklardır ve 1947'de bağımsızlıklarını ilan eden iki devlet arasında en önemli sorun olmuştur.
- Pakistan, Keşmir'in Müslümanların çok olduğu yer olduğunu iddia ederken, Hindistan buranın en önemli gelir kaynakları olduğunu savunmuştur.
- Birleşmiş Milletler araya girerek ateşkes sağlanmış ve 1966 yılında SSCB aracılığı ile Taşkent'te bir toplantı yapılarak Taşkent Deklarasyonu imzalanmıştır.
- 12:01Keşmir ve Afganistan
- Keşmir halkı 1949'da Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen Pide Bisit kararının hayata geçirilmesiyle kendi geleceklerini kendileri karar verme hakkını elde ediyor ve Keşmir Birleşmiş Milletler'in koruması altında bulunuyor.
- SSCB, Afganistan'ı işgal etmeden önce Salt II anlaşmasını onaylamamıştı.
- Afganistan'da seçimler Sovyet yanlısı hükümeti kazandı ve hükümet, halk isyan ederse SSCB'den yardım isteneceğini belirten bir anlaşma imzaladı.
- 13:04Sovyet İşgali ve Sonuçları
- Sovyet yanlısı hükümete karşı halk ayaklandı ve hükümet SSCB'den yardım istedi, bu yardım sonrasında Sovyet Rusya Afganistan'ı işgal etti.
- ABD Senatosu işgalin haksız olduğunu protesto ederek Salt II anlaşmasını onaylamadı ve SSCB'ye karşı tarım ürünleri ambargosu koydu.
- 14 Nisan 1988'de Cenevre Anlaşmasıyla SSCB Afganistan'dan çekildi.
- 14:18Bağlantısızlar Hareketi
- İki kutuplu dünya yumuşama döneminde, kapitalist ve komünist bloka dahil olmayan ülkeler için "bağlantısızlar hareketi" başladı.
- Bu hareket Latin Amerika, Ortadoğu, Güney Asya ve Güneydoğu Asya ülkelerini kapsayan, siyasi bağımsızlıklarını kazandıktan sonra siyasi istikrarlarını sağlamak ve ekonomik kalkınmalarını gerçekleştirmek için aralarında birlik oluşturulan bir harekettir.
- Bağlantısızların Asya ve Afrika devletleri içerisindeki öncüsü Hindistan'dır ve 1955'te Baldum Konferansı'nda bağlantısızların ortaya çıkmasını sağlayan sebep bağımsızlığını yeni kazanan devletlerin zayıf olmasıdır.
- 15:58Arap-İsrail Savaşları
- Arap-İsrail savaşları çok eskiden başladı; Birinci Dünya Savaşı sırasında İtilaf Devletleri kendi aralarında bölgeyi paylaşmış ve Balfour Dekrasyonu ile bir Yahudi devleti kurulmasına izin verilmişti.
- 1948'de Birleşmiş Milletler Filistin Özel Komitesi, Filistin sorununu çözmek için çoğunluk ve azınlık planı üretti, ancak Filistinliler bunu istemedi.
- İngiltere 14 Mayıs 1948'de Filistin'deki kuvvetlerini çekeceğini açıkladı, İsrail bağımsız devlet olduğunu ilan etti ve 15 Mayıs'ta ABD ve SSCB de İsrail Devleti'ni tanıdı.
- 18:06Savaşların Sonuçları
- 1948'de Arap-İsrail savaşı sonucunda yaklaşık 90 bin Arap mülteci durumuna düştü ve sosyalist cumhuriyet maiyetinde Arap milliyetçiliği gelişti.
- 1956'da Süveyş'in millileştirilmesi büyük bir sorun oldu, İngiltere ve Fransa Mısır'a havadan vurdu, SSCB tepki gösterdi ve ABD'nin uyarması üzerine savaş durduruldu.
- 1967'de "Altı Gün Savaşı"nda İsrail'in toprakları dört kat arttı ve Filistin dışında Suriye, Ürdün ve Mısır'la da İsrail'in sorunları olmaya başladı.
- 19:391973 Arap-İsrail Savaşı ve Sonrası
- 1973 Arap-İsrail savaşı'nda asıl amaç İsrail'i yok etmek ve 1967'deki kaybedilen yerleri geri almaktı, ancak Arap devletleri kaybetti.
- Savaşın sonucunda Arap devletleri İsrail ve Batı devletlerine ders olsun petrol fiyatlarını arttırdılar ve OAPEC kurarak petrolün ihracatını azalttılar.
- 1974'te ABD aracılığıyla Sina Yarımadası'nda görüşmeler başladı ve Kan David Antlaşması ile Mısır-İsrail savaşları sona erdi, İsrail işgal ettiği bölgelerden çekildi ve İsrail'in Süveyş Kanalından yararlanmasına yönelik haklar garanti altına alındı.
- 21:34ABD'nin Ortadoğu Politikaları
- ABD Türkiye ile 1955'te Bağdat Paktı'nı kurdu, ancak bu paktın önemini yitirdi çünkü Arap ülkelerinin çoğu bu pakta katılmadı.
- ABD Başkanı Eisenhower kendi adıyla yeni bir doktrinle bölgeye geldi ve ekonomik yardımı yaptı, amaç SSCB rejimini Ortadoğu'ya inmesini engellemekti.
- Galin kuruluşunda da etkili olan terör örgütleri bu konuda da yardımcı oldu.