Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Yugoslavya'nın 1991-1992 yılları arasında parçalanması ve sonrasında yaşanan iç savaşın tarihsel gelişimini anlatan bir eğitim içeriğidir.
- Video, Tito'nun ölümünden sonra başlayan ekonomik problemlerin ve federal cumhuriyetler arasındaki bütçe paylaşımının anlaşmazlıklarını ele alarak başlar. Ardından Slobodan Miloseviç'in milliyetçi politikaları, 1990'da yapılan seçimlerde milliyetçi partilerin yükselişi ve 1991-1992 yılları arasında yaşanan bağımsızlık ilanları kronolojik olarak anlatılır. Bosna-Hersek'teki savaşlar, NATO'nun müdahalesi ve Dayton Antlaşması ile Bosna-Hersek'in bağımsız olması gibi önemli olaylar da videoda yer alır.
- 00:43Yugoslavya'nın Parçalanması Süreci
- Sosyalist Federal Yugoslavya Cumhuriyeti, Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan, Makedonya Federal Cumhuriyetleri ve Sırbistan Cumhuriyeti içindeki Vodina ve Kosova otonom bölgelerinden oluşuyordu.
- 1991-1992 arasında Yugoslavya'nın parçalanması ve sonrasında iç savaşa sürüklenmesi, Tito'nun ölümünden sonra ekonomik problemler temelli başlayan ve federal cumhuriyetlerde yükselen milliyetçiliğin sonucu olarak gerçekleşti.
- Ekonomik tartışmaların en önemli dayanak noktası federal cumhuriyetler arasındaki bütçe paylaşımıydı; hiperenflasyon ile birlikte varlıklı cumhuriyetler daha çok pay almaları gerektiği, ekonomik olarak zayıf cumhuriyetler ise eşit paylar alınması gerektiği konusunda anlaşmazlıklar meydana geldi.
- 01:40Milliyetçiliğin Artması ve Miloseviç'in Yükselişi
- Sırp Bilim ve Sanat Akademisi'nin sunum ve verandumunda Sırpların aşağılandığı ve Kosova'da genosu'ya maruz kaldıkları iddia edildi, bu da hem Sırplar hem de diğer milletler arasında milliyetçiliğin artmasına neden oldu.
- Slobodan Miloseviç, 1984'ten beri Belgrad bölgesi yöneticisi ve 1987'den beri Komünist Tıp Birliği sözcüsüydü; bu ortamdan yararlanarak milliyetçiliği arttırdı ve 1989'da Yugoslavya Cumhuriyeti'ne başkan oldu.
- Miloseviç anayasada değişiklik yaparak Kosova ve Voyvodina otonom bölgelerini kaldırarak Yugoslavya'ya bağladı ve Avrupa'da yükselen milliyetçi partiler gibi Yugoslavya'da da birçok milliyetçi parti kuruldu.
- 02:38Bağımsızlıkların İlanı ve Savaşların Başlaması
- 25 Ocak 1995'te Slovenya ve Hırvatistan bağımsızlığını ilan etti, ancak bunu Yugoslavya Cumhuriyeti Miloseviç'in etkisiyle Yugoslavya ordusu önlemeye çalıştı.
- Haziran 1991'de Slovenya'da Yugoslavya ordusu ve Slovenya silahlı güçleri karşılaştı ve bu çatışmalar Bosna, Kosova gibi halkın etnik olarak karışık olduğu bölgelere yayıldı.
- Bu savaşlar sadece Bosna'da yüz bine yakın insanın ölmesine neden oldu.
- 03:08Savaşların Yayılması ve NATO'nun müdahalesi
- 19 Kasım 1991'de Makedonya bağımsızlığını ilan etti, Haziran 1992'de Hırvatistan ve Slovenya'nın bağımsızlığı Avrupa Birliği tarafından tanındı ve Mart başında Bosna-Hersek bağımsızlığını ilan etti.
- 27 Nisan'da Sırbistan ve Karadağ Yugoslavya Cumhuriyeti olarak birleştiğini ilan etti ve Yugoslavya ordusu 2 Mayıs'ta 1425 gün sürecek Saraybosna kuşatması başlattı.
- 1 Nisan 1992'de NATO keşif uçağı Bosna Hersek üzerine uçarken düşürüldü, Hırvat güçleri 9 Nisan'da Mostar köprüsünü yıktı ve 28 Şubat 1994'te ilk NATO saldırıları başladı.
- 04:03Savaşların Sonu ve Sonuçlar
- 11 Nisan 1995'te Birleşmiş Milletler güçleri Srebzeni'yi ele geçirdi, fakat aynı gün Srebzenisla katliamı oldu.
- 21 Şubat'ta Rusya Bosna-Hersek'i tanıdı ve 21 Kasım'da Dayton Antlaşması ile Bosna-Hersek bağımsız oldu ve kendi içinde otonom bir devlet olarak tanındı.
- Milliyetçilik akımı neticesinde tek bir devletten toplamda sekiz milli devlet meydana geldi.