Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan YKS 2024 TYT AYT tarih dersinin bir bölümüdür. Eğitimci, öğrencilere Türk tarihi konularını anlatmaktadır.
- Video, Mısır'da kurulan ilk Türk İslam devletlerinden (Tolunoğulları, İsidliler, Eyyubiler, Memlükler) ve Orta Asya'da kurulan Türk devletlerine (Akkoyunlular, Karakoyunlular, Safeviler, Harzemşahlar) geçiş yapmaktadır. Ayrıca Moğol İmparatorluğu ve dört bağımsız anlık hakkında bilgiler verilmektedir. Daha sonra Ankara Savaşı'nın Osmanlı İmparatorluğu'na verdiği zarar ve Türk siyasi birliğinin bozulması ele alınmaktadır.
- Eğitimci, bir sonraki derste Anadolu'da kurulan Türk beyliklerine (Danişmendliler, Çaka Beylikleri) ve Anadolu Selçuklu Devleti'ne geçileceğini belirtmektedir. Video, ÖSYM sınavlarında soru potansiyeli yüksek olan bilgileri vurgulayarak YKS odaklı hazırlanmıştır.
- İlk Türk İslam Devletleri
- YKS 2024 TYT AYT tarih derslerinde ilk Türk İslam devletleri konusu ele alınacak.
- Mısır'da kurulan ilk Türk İslam devleti Tolunoğulları'dır ve Kahire'de kurulmuştur.
- Tolunoğulları döneminde Marian adı verilen hastane ve ilk düzenli eczane kurulmuştur.
- 01:04Mısır'da Kurulan Diğer Türk İslam Devletleri
- İsidliler (Akşitler) Mısır'da kurulan ikinci Türk İslam devletidir ve kurucusu Muhammed bin Togastır.
- İsidliler Hicaz bölgesine sahip olan ilk Türk İslam devletidir.
- Eyyubiler Mısır, Suriye ve Hicaz'a egemen olmuş, kurucusu Selahattin Eyyubi'dir ve 1187 Hıttin Savaşı'nda Kudüs'ü almıştır.
- 02:01Memlükler
- Memlükler Türk komutanı Aybek tarafından kurulmuş ve veraset sistemi farklı başarılı komutanlar da başa geçebiliyordu.
- Memlükler Ankoluk ve Elbistan savaşları ile dünya tarihinde ilk kez Moğolları yendi.
- İlhanlılar Abbasiler'e son verince halife Memlüklere sığındı ve halifelik Memlüklere geçti, Yavuz Sultan Selim Mısır seferi ile bu devlete son verdi.
- 03:09Orta Asya'da Kurulan Türk Devletleri
- Akkoyunlular devletin merkezi Diyarbakır'dır, kurucusu Karayük Osman Bey'dir ve en parlak zamanı Uzun Hasan dönemi olmuştur.
- Karakoyunlular Bayram Hoca tarafından İran'da kurulmuş, en parlak dönemi Azerbaycan'ın Türkleşmesinde etkili olmuştur.
- Safeviler İran'da Şah İsmail tarafından kurulmuş, Osmanlı için doğu tehdidi olmuştur ve Yavuz Sultan Selim Çaldıran Savaşı ile Şah İsmail'i yenmiştir.
- 04:07Harzemşahlar ve Diğer Türk Devletleri
- Harzemşahlar Selçuk hükümdarı Sencer ölünce bağımsızlığını ilan ederek Büyük Selçuklu Devleti'nin devamı olarak kendilerini görmüşlerdir.
- Harzemşahlar Anadolu ile Moğollar arasında tampon bölge oldukları için yıkıldıktan sonra Moğollar Anadolu'ya rahatlıkla girmişlerdir.
- Babür İmparatorluğu Babür Şah tarafından Hindistan'da kurulmuş, başkenti Agra'da Taç Mahalli yapmış ve 1858'de İngilizler tarafından yıkılmıştır.
- 05:11Moğol İmparatorluğu ve Sonrası
- Moğol İmparatorluğu Cengiz Han önderliğinde Karakurum merkezde kurulmuş, tüm Moğolları tek çatı altında toplamış ve 1243 Köse Dağ Savaşı ile Selçukluları yenerek Anadolu'yu yakıp yıkmıştır.
- Cengiz Han ölümünden sonra Moğolda dört bağımsız anlık kurulmuştur: Altın Orda, İlhanlılar, Kubilay ve Çağatay.
- Timur İmparatorluğu Timur tarafından kurulmuş, kendisi Türk, yönettiği halk Moğoldur ve tarihte Türkler için iki büyük zararı vardır: Ankara Savaşı'na sebep olmuştur.
- 06:37Ankara Savaşı ve Sonuçları
- Ankara Savaşı, 1402'de Yıldırım Beyazıt ile Timur arasında Çubuk Ovası'nda gerçekleşmiş ve Timur'un kazanmasıyla Osmanlı'nın Fetret Devri'ne girmesine neden olmuştur.
- Ankara Savaşı, Türk siyasi birliğini bozmuş, Altın Orda Devletini parçalamış ve Timur İmparatoru ile Rusların güçlenmesini sağlamıştır.
- 07:01İlk Müslüman Türk Devletleri Kültür ve Medeniyeti
- İlk Müslüman Türk devletlerinde hükümdarın sembolleri kılıç, yay, taç, örgün ota, hut, sikke, mühür ve tıraz (elbise) olarak geçerdi.
- Hükümdarların unvanları han, hakan, ilik bey, sultan, sultan azan ve melik'in bazılarıydı.
- Saray görevlerinde candar padişahı korur, alemdar bayrakçıdır, silahlar silahıyla ilgilenir ve elçi kobreler ve tören düzenlerdi.
- Divan-ı İstifade ekonomi işlerini, Divan-ı İsrafta ülke denetimini, Divan-ı Niyabeti saltanat sultan olmadığı zaman görev yapan, Divan-ı Melim kadık kararlarını, ittihaz görüşü ve devlet memurlarına şikayetine bakardı.
- İlk Müslüman Türk devletlerinde İslam'ın getirdiği esaslar önemlidir ve Farabi, Gazali, İbn-i Sina ve Harezmi bu dönemin önemli bilim adamlarıdır.
- 07:51Gelecek Dersler
- Bir sonraki derste Anadolu'da kurulan Türk beyliklerine, Danişmendlilere ve Çaka Beyliklerine bakılacaktır.
- Dersler Anadolu Selçuklu Devleti ile devam edip Osmanlı Devleti'ne doğru ilerleyecektir.