Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Bir Anı, Bir Hikaye" adlı programın 56. bölümüdür. Programda Macar Yahudisi Arminius Vambery'nin İngiliz hariciyesine Sör Philip'e 22 Nisan 1890'da gönderdiği rapor okunmaktadır.
- Video, Abdülhamid Han'ın İngiltere'ye bakış açısını ve Osmanlı İmparatorluğu'nun siyasi durumunu ele almaktadır. Vambery'nin raporunda, İngiltere ile Mısır meselesindeki başarısızlığın ardından İstanbul'daki yetkili çevrelerin Rusya'ya yakınlaşma çalışmalarına başladığı, Şakir Paşa'nın saraya tayin edilmesi ve Rusya ile samimi görüşmelerin başlayacağı belirtilmektedir. Ayrıca Abdülhamid Han'ın Rusya'dan çekindiği, Ermeni ve Rum patrikhanesi arasındaki anlaşmazlıkta uzlaşmaz bir tutum sergilediği ve Vambery'nin mektuplarını yatak odasında okuduğu anlatılmaktadır.
- 00:16İngiliz Casusu Arminius Vambery'nin Raporu
- Macar Yahudisi Arminius Vambery, İstanbul'a sık sık gelmiş ve 25 sene içerisinde Abdülhamid Han'la bol bol görüşmüştür.
- Vambery, 22 Nisan 1890'da İngiliz Hariciyesine Sör Philip'e gönderdiği raporda Abdülhamid Han'ın İngiltere'ye bakışını tahlil etmiştir.
- Raporda, Lord Salzbury'nin notasının hayal kırıklığına sebep olduğu ve İngiltere ile Mısır meselesi üzerinde son anlaşma çabalarının başarısızlıkla bittiği belirtilmiştir.
- 01:44Osmanlı'nın Rusya'ya Yakınlaşma Çalışmaları
- İstanbul'un yetkili çevrelerinde padişahın genel politikasının değişeceği beklenip, Rusya'ya yakınlaşma çalışmalarına kesin gözüyle bakılıyor.
- Sekiz yıldan beri Türkiye'nin Petersburg elçisi olan Şakir Paşa'nın saraya tayini, Rusya ile samimi görüşmeler olacağının bir habercisi olarak görülüyor.
- Rusya dostluğu bilinen Şakir Paşa'nın padişahın yeni gözdesi olması ve Rus taraflısı olan Yusuf Rıza Paşa'nın desteğiyle birlikte bu ülke ile anlaşma temini arayacakları zemini arayacakları belirtiliyor.
- 03:14Padişahın Rusya'ya Yaklaşımı
- Padişah kulvar değiştirdi, hat değiştirdi ve Rusya ile yakınlaşma çalışmalarına başladı.
- İngiltere'nin tembel diplomatları, Çar'ın en yakın dostunun İstanbul'u ziyaretinde Romanofların özel yolladıkları bir ajanın saray ile gizli ilişkilere başladığını keşfettiler.
- Montenegro prensinin (Karadağ) süvari bölüğünü eğitmek için rica ettiği Türk askeri danışmanlarının yollanmasını padişahın kabulünü gösterebiliriz.
- 04:18Padişahın Rusya'ya Yaklaşımı Hakkında Görüşleri
- Vambery, padişahın eski politikası olan kesin tarafsızlıktan sapmadığını ve onu bu aşırı çekingenliğinden yalnızca İngiltere'nin ve bu ülkenin vereceği teminatların ayırabileceğine inanıyor.
- Padişah, Vambery'ye gülerek "Ben hala bakireyim, bir tarafa meyletmedim, biriyle korkula değilim, ben hepsi ile arkadaşım, fakat hiçbiriyle sevdalı değilim" demiştir.
- Padişah, şu ya da bu kabine ile cilveleşmemin o anki şartların icabı olduğunu, o şartlar bitti, o işte bitti demiştir.
- 05:30Padişahın Rusya'ya Yaklaşımı Hakkında Gerçekler
- İngiltere raporunda padişahın düşündükleri gerçeklere uygun değildir, padişah da Rusya'dan çekiniyor ve imparatorluğunu tehdit eden her tehlikenin bu ülkeden kaynaklandığına inanıyordu.
- Padişah, Prens Löşen Burk kabul ettiği gece Rusya'nın Patrikhane ve Ermeni meselendeki gizli tahriklerinden acı acı yakınmıştı.
- Padişahın elinde Rusya tarafından Ermeni devrimcilerine ve İstanbul'daki Rum Patrikhanesine yollanmış para ve direktiflerin açık delilleri var.
- 06:31Padişahın Devlet Mekanizması Üzerindeki Kontrolü
- Sultan Abdülhamid Han gibi devlet mekanizmasının tüm kurumlarını elinde tutan başka bir lider dünyada yoktur.
- O, kelimenin tam manasıyla idarenin yüreği ve eksenidir.
- Padişah, Vambery'ye güncel siyasi hadiseleri anlatan görüş ve tavsiyelerini her hafta uzun bir mektup yollamasını ve onları büyük bir ilgiyle okuyacağını söylemiştir.
- 08:20Padişahın Ermeni ve Rum Meselelerine Yaklaşımı
- Vambery, padişahla uzun görüşmelerinde sadece günün en hayati meseleleri olan Ermeni ve Rum patırtılarını yazdığını belirtmiştir.
- Baali ile Patrikhane arasındaki anlaşmazlıkta padişah hiç uzlaşmaz bir tutum göstermez, tersine bu meselenin bir an önce barışçı yollardan çözümünü istiyordu.
- Bu bölümün sonunda, 57. bölümde Patrikhane ile Babali arasındaki ilişkilerin devamı paylaşılacağı belirtilmiştir.