Buradasın
Yıldırım Bayezid'in Ölümünden Sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun Bölünmesi ve Fetret Devri
youtube.com/watch?v=y18QRamF-iQYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı tarihindeki önemli bir dönemi anlatan tarihsel bir belgesel formatındadır. Yıldırım Bayezid, Timur ve onun yedi oğlu (Süleyman, İsa, Musa, Mustafa, Mehmet, Kasım ve Fatma) gibi tarihi karakterler yer almaktadır.
- Video, Yıldırım Bayezid'in Kosova Savaşı'ndan sonra Anadolu beyliklerini fethetmesi ve Timur ile olan çatışmasını anlatarak başlar, ardından Ankara Savaşı'nda Bayezid'in yenilgisinden sonra Timur'un Anadolu'yu ele geçirmesi ve şehzadelerin nasıl bölündüğünü kronolojik olarak aktarır. Mehmet Çelebi'nin diğer kardeşlerini yenerek hükümdarlığa ulaşması, Süleyman Çelebi ile yaşadığı mücadeleler ve Musa Çelebi'yi yenmesi, Orhan Çelebi'yi yakalayıp gözlerini mil çektirmesi ile Fetret Devri'nin sona ermesi detaylı şekilde anlatılır.
- Videoda ayrıca Mehmet Çelebi'nin zekası, azmi ve diplomatik girişimleriyle diğer kardeşlerini nasıl alt ettiği, Musa Çelebi'nin Rumeli'ye geçişi ve Edirne'yi ele geçirmesi gibi önemli olaylar da ele alınmaktadır. Timur istilasının Osmanlı İmparatorluğu'na etkileri ve Fetret Devri'nin Osmanlı tarihindeki önemi hakkında bilgiler sunulmaktadır.
- 00:30Yıldırım Bayezid'in Hükümdarlığı
- Yıldırım Bayezid, Kosova Savaşı'ndan sonra bir yıl içinde Anadolu beyliklerinin ülkesine kattı ve Eflak Voyvodası Mirçe'ye diz çöktürdü.
- Bulgar Kralı Şişmanı idam ederek ülkesine kattı, Macar Kralı Sigismund'un yönetimindeki Haçlıları Niğbolu'da rezil etti ve İstanbul'u abluka altına aldı.
- Memlüklere ait Malatya ve Elbistan'ı, Timur'un egemenlik alanı saydığı Erzincan'ı ele geçirmesiyle hükmü Fırat'tan Tuna'ya uzanırken, bu yaptığı bir yandan Timur'a bir yandan da Nemrutlere meydan okumaydı.
- 01:12Ankara Savaşı ve Sonrası
- Cengiz Han'ın varisi olma iddiasıyla genişleyen Timur, Bayezid'in Anadolu'ya egemen olmasını doğru bulmuyor ve Bayezid'e uç beyi muamelesi yapıyordu.
- Ankara Savaşı'nda Timur, Bayezid'in masallarından kurduğu ve henüz oturmamış ordusunu neredeyse yok etti ve bozgunu gören şehzadeler savaş meydanını terk etmeye başladı.
- Yıldırım Bayezid'in yedi oğlu vardı; en büyük oğul Şehzade Ertuğrul Kadı Burhaneddin ile yapılan Kırk Bölüm Savaşı'nda şehit olmuştu.
- 01:59Şehzadelerin Kaçışı
- Ankara Savaşı'nda yanında Şehzade Süleyman İsa Çelebi, Şehzade Musa, Mustafa Çelebi ve Mehmet Çelebi vardı; Şehzade Kalsın yaşı küçük olduğu için Bursa'da kalmıştı.
- Savaş meydanını ilk terk eden en büyük oğul Süleyman Çelebi oldu, veziriazam Çandarlı Ali Paşa, subaşı Eynebey ve yeniçeri ağası Hasan Ağa ile birlikte hızla Bursa'ya geldi.
- Kardeşleri Kasım ve Fatma Sultanı buradaki devlet hazinesini ve arşivini alarak Yemlikten bir gemiyle Anadolu Hisarı'na geçti, diğer kardeşi İsa Çelebi de meydanı terk ederek Balıkesir taraflarına çekildi.
- 02:53Timur'un Anadolu'ya Müdahalesi
- Şehzade Musa, Mustafa Çelebi ve Yıldırım Bayezid Timur'a esir düşmüştü; Timur, Ankara Savaşı'ndan sonra kaçan şehzadelerin yakalanması emrini verdi ve Anadolu'nun içlerine ordular gönderdi.
- Kütahya-Sivrihisar civarına geldiğinde Yıldırım Bayezid'in tüm masal devletleri, Doğu Roma ve Anadolu'daki diğer beyler Timur elçiler göndererek bağlılıklarını bildirdiler.
- Timur, Bayezid'in ortadan kaldırdığı tüm beylere yarlıklar vererek egemenliklerini tanıdı, özellikle Karamanoğlu'na, Sivrihisar ve Beypazarını, İsfendiyara, Kastamonu, Çankırı ve Kaleciyi bağışladı.
- 03:45Süleyman Çelebi'nin Rumeli'ye Geçişi
- Anadolu Hisarı'nda bir kısım toprakları Doğu Roma'ya bırakmak kaydıyla anlaşan Süleyman, önce Gelibolu'ya geçti ve burada İmparator Manuel ile Gelibolu Antlaşması'nı imzaladı.
- 1403'te imzalanan bu antlaşmayla Gebze'ye kadar olan sahil Karadeniz sahillerinden bazı yerler Teselya ve Selanik Doğu Roma'ya bırakıldı, Doğu Roma'nın vermesi gereken haraç kaldırıldı.
- Süleyman, kardeşleri Fatma Sultan'ı ve Kasım'ı rehin olarak Doğu Roma'ya gönderdi, güvenle Rumeli'ye geçen Süleyman, Edirne'ye ulaştı ve Eflak Voyvodası Mirçe'nin Tuna'da işgal ettiği toprakları tanıdı.
- 04:59Timur'un İzmir'i Fethi
- Yıldırım Bayezid'in esir düşmesi Doğu Roma'da sevinçle kutlanırken, İmparator Timur'a bağlılık yeminleri ediyor, ona kul olmaya hazır olduğunu bildiriyordu.
- Timur, İzmir'i Hıristiyanların elinden almaya ve Yıldırım'ın yedi yıl kuşatıp başaramadığı işi kendisi yapmaya karar verdi.
- Timur'un gazileri İzmir surlarına öyle şiddetle taarruz ettiler ki, kaleye yardıma gelen Haçlı gemileri cesaret edip de kaleye yaklaşamadı ve İzmir on gün süren kuşatmanın ardından düştü.
- 05:20Timur'un Osmanlı Şehzadelerine Müdahalesi
- İsa Çelebi, Mehmet Çelebi ve Süleyman Çelebi Anadolu'da birliği sağlayacak ve Timur'a karşı gelecek durumda değillerdi; elçileriyle birlikte Timur'a bağlılıklarını sundular, değerli hediyeler gönderdiler.
- Timur üç Osmanlı şehzadesini bulundukları yere hükümdar olarak tayin etti; başlangıçta Süleyman Edirne'ye, İsa Bursa'ya ve Mehmet Amasya civarına hakim olduğunda aralarında mücadele başlamamıştı.
- Eski Türk geleneğine göre hükümdarın çocuklarından her biri babasının yerine geçimi hakkına sahipti; Süleyman ulu otoriteyi temsil etse de yaşça büyüklük bağlayıcı değildi.
- 06:19Mehmet Çelebi'nin Hayatı ve Kariyeri
- Çelebi Mehmet 1386-87'de Edirne'de dünyaya geldi, annesi Germiyan Beyi Süleyman Şah'ın kızı olan Devlet Hatun'dur.
- Çocukluğu Bursa'da geçen Çelebi, Haziran 1399'da Amasya, Tokat ve Sivas'ı içine alan bölgeye vali olarak gönderildi.
- Ankara Savaşı'ndan sonra valilik yaptığı bölgeye tekrar geldi, Timur tarafından Kütahya'ya çağrıldı ama gitmedi, bağlılığını bildiren sözler ve hediyeler gönderdi.
- 07:01Mehmet Çelebi'nin Anadolu'daki Mücadelesi
- Venedikliler Rumeli'de Süleyman Çelebi'ye, Anadolu'da ise İsa Çelebi elçi gönderiyordu.
- Mehmet Çelebi Amasya ve Tokat civarına vardığında Türkmen grupları ile mücadele etti; ilk Gazi Beyliğin yani Danişmendlilerin kurulduğu bu bölgede Gazaru hala canlıydı.
- Mehmet Çelebi 1403 yılında hepsini mağlup ederek hükmünü kabul ettirdi; asker sayısı ve devlet imkanları bakımından diğer kardeşlerine göre en zayıf görülen Mehmet Çelebi, zekası, azmi ve diplomatik girişimleri ile kardeşlerini bir bir alt edecekti.
- 08:09Timur'un Anadolu'dan Çekilmesi ve Kanlı Yıllar
- Timur Akşehir'e döndüğünde Bayezid'in ölüm haberini aldı ve oldukça üzüldü; Timur, Musa'yı bağışladı, ona hilat, kemer ve kılıç sunarak Bursa'yı verdi.
- Timur, Anadolu ve Rumeli'ye diz çöktürdükten sonra topladığı ganimetleri ile birlikte Semerkant'a dönmeye karar verdi; Musa'nın Bursa'ya hareket etmesi ve Timur'un Anadolu'dan çekilmeye başlamasıyla kanlı yıllar başlıyordu.
- Candar, Karaman, Germiyan, Saruhan ve Aydın beyleri Osmanlı şehzadelerin mücadelesine taraf olarak bizzat katıldılar; İsa ve Mehmet Çelebiler, abileri Süleyman'ı hükümdar olarak tanıyorlardı.
- 09:00Şehzadeler Arasındaki Mücadeleler
- Kardeşler arasındaki ilk mücadele Musa Çelebi'nin Bursa'ya girmesiyle başladı; Musa Çelebi'nin Timur'dan aldığı al damgalı yarlık İsa'yi korkutmuştu.
- İsa Çelebi yenilerek Balıkesir'e geri çekildi, orada güçlenip tekrar Bursa'ya geldikten sonra Musa Çelebi'yi mağlup etti; Musa Çelebi önce Kütahya'ya ardından Karaman'a sığındı.
- Mehmet Çelebi, Bursa'yı ele geçiren İsa Çelebi'ye haber göndererek Anadolu'yu birlikte yönetme yetkisi önerisinde bulundu; bu öneriyi İsa Çelebi'nin kabul etmemesinin nedeni, tekrar canlanan Anadolu beylikleri ile uğraşacak olması ve büyük kardeş olduğu için yönetim hakkının kendisinde olduğunu düşünmesiydi.
- 09:45Mehmet Çelebi'nin Hükümdarlığı
- Mehmet Çelebi Bursa yakınlarına kadar geldi, İsa Çelebi ile Uluabat Gölü civarında muharebeye tutuştular; İsa Çelebi mağlup olduktan sonra Gemlik'ten bir gemiyle İstanbul'a sığındı.
- Mehmet Çelebi 1404 yılında Bursa'ya girerek hükümdarlığını ilan etti; halk onu sultan olarak karşıladı.
- Doğu Roma güçsüz olan şehzadeyi destekleyerek Osmanlı'nın bir bütün hale gelmesini istemiyordu; Süleyman, kardeşi İsa'nın mağlup olmasını oldukça şaşırdı ve Manuelden İsa'yi istedi.
- 10:20İsa Çelebi'nin Son Mücadeleleri
- Süleyman ona bir ordu vererek Bursa'yı almaya gönderdi; o, Gelibolu'dan geçerek Karesi beylerini kendisine bağladı, Beypazarı dolaylarına kadar gelip Mehmet Çelebi'ye misafir olarak geldiğini bildirdi.
- Karaman iline inse de mağlup olarak geri çekildi, Bursa'ya girmek istedi, kaleye alınmayınca şehri yakmaya başladı; Mehmet Çelebi derhal üçbin kişilik kuvveti Bursa'ya gönderdi.
- Onbin askeri bulunan İsa Çelebi yine mağlup olarak bu sefer Kastamonu'ya sığındı; Timur tarafında savaşan İsfendiyar Bey tarafından iyi karşılandı.
- 11:09İsa Çelebi'nin Sonu
- İsfendiyar Bey'in desteklediği ordusuyla Ankara üzerine harekete geçtiğinde geride, yakınlarında tekrar mağlup oldu; bizzat Mehmet Çelebi'nin üzerine geldiğini haber alınca İzmir'e hakim olan ve giderek güçlenen İzmiroğlu Cüneyt Bey'den yardım istedi.
- İsa Çelebi, İzmir, Aydın, Saruhan, Teke ve Menteşe beylerinin desteklediği yirmi bin kişilik ordusuyla üzerine gelen Mehmet Çelebi'yi karşıladı; aralarında geçen muharebede İsa Çelebi dört kez mağlup olarak bu sefer son çare olarak Karaman'a sığınmak istedi.
- Mehmet Çelebi ile dost kalmak isteyen Karamanlılar tarafından bu öneri kabul edilmedi; İsa Çelebi, 1406 yılında Eskişehir yakınlarındayken bir hamamda yakalanarak boğduruldu; Menteşe ve Aydın beyleri Mehmet'in hükmünü ve üstünlüğünü tanıdılar.
- 11:56Süleyman Çelebi'nin Anadolu'ya Geçişi
- Süleyman Çelebi, Mehmet Çelebi'nin Anadolu'ya tek başına hakim olmasını istemeyen, Gelibolu üzerinden Bursa'ya gelerek Cüneyt Bey'i ele geçirdi.
- Süleyman Çelebi, Çandarlı Ali Paşa'yı Ankara'ya alması için gönderdi ve Ankara Kalesi ele geçirildi.
- Süleyman Çelebi, Karamanlı topraklarına ait Sivrihisar'a girse de başarısız olarak geri çekilmek zorunda kaldı ve Karamanlılar Mehmet Çelebi ile işbirliği anlaşmasını tazelediler.
- 12:52Süleyman Çelebi'nin Sultanlık İddiası
- 1406 yılında Venedikliler Süleyman için "Türklerin Sultanı" ünvanını kullanıyordu.
- Emir Süleyman 1406'da Bursa'da babası Bayezid için inşa ettirdiği türbenin kitabesine "Arap ve Acem Meliklerinin Efendisi Büyük Süleyman Han" yazdırması kendisini sultan olarak gördüğünü gösterir.
- Mehmet Çelebi, Süleyman'ı tekrar Rumeli'ye geçirmek için kardeşi Musa'yı Karaman'dan istedi ve ona bir miktar asker verdi.
- 13:29Musa Çelebi'nin Rumeli'ye Geçişi
- Musa Çelebi 1409'da Sinop'tan Rumeli'ye geçti ve Karadeniz üzerinden geçmesi Süleyman'ı şaşırttı.
- Rumeli'ye geçişler artık Venedik, Ceneviz ve Doğu Roma'nın kontrolünde sağlanıyordu ve onlar Süleyman'ın müttefikleriydi.
- Eflakboy Odası Mirçe Musa'yı iyi karşıladı, kızını onunla evlendirdi ve Musa Çelebi, buradaki Osmanlı uç beylerinin, Rumeli sipahilerinin ve Eflak askerlerinin de kendine katılmasıyla güçlendi.
- 14:02Musa Çelebi'nin İlk Başarıları
- Musa Çelebi, Tuna kıyılarında Beyanbolu'da Süleyman'ın kuvvetlerini yendi ve Süleyman'ın derhal Edirne'ye gelmesiyle Mehmet Çelebi ancak Bursa'ya girebildi.
- Emir Süleyman ve Musa Çelebi 1410'da İstanbul yakınları Hasköy'de karşılaştı, Sırpların taraf değiştirmesiyle mağlup olan Musa, Eflak'a kaçtı.
- Yanbolu ve Çirmen Ormanlarında çete savaşları yaptı, gücünü topladıktan sonra tekrar Edirne'ye harekete geçti.
- 14:32Musa Çelebi'nin Edirne'yi Ele Geçirme
- Süleyman Çelebi o kadar rahattı ki, kendisini içkiye ve eğlenceye kaptırmış, devlet işleriyle uğraşmaz olmuştu.
- Musa Çelebi başarısız olarak geri çekildikten bir yıl sonra Rumeli beylerinin Süleyman'ı desteklemeye bırakıp kendisini desteklemesiyle Edirne'yi ele geçirdi.
- Şehirden imparatora sığınmak için kaçan Emir Süleyman, yine 1410'da büyüyünce köyünde yakalanarak öldürüldü.
- 15:06Musa Çelebi'nin Beyliği
- Musa Çelebi, tüm Rumeli topraklarını ele geçirerek beyliğini ilan etti ve babası zamanında akıncı beyliği de yapan Musa Çelebi, Bayezid'e benziyordu.
- 17 Şubat 1411'de kendi hükümdarlığını ilan etti, para bastırdı, hutbe okuttu ve çeşitli görevlileri atadı.
- Sırplar üzerine giderek eskiden kalan intikamını aldı, isyan eden Bulgarları Vidin'de sindirdi ve en büyük arzusu İstanbul'u ele geçirmekti.
- 16:28Mehmet Çelebi ve Musa Çelebi Arasındaki Antlaşma
- Musa Çelebi, Çandarlı İbrahim Paşa'yı Doğu Roma'nın bugüne kadar vermediği vergileri istemek üzere İstanbul'a gönderdi.
- İbrahim Paşa, Manuel ile temasa geçmiş, onu Mehmet Çelebi ile görüşmesi için teşvik etmiştir.
- Bursa'ya davet edilen İbrahim Paşa aracılığıyla Manuel ile Çelebi arasında bir antlaşma sağlandı; Mehmet Çelebi Doğu Roma'nın desteği ile Rumeli'ye geçecek, mağlup olursa kabul edilecek, kazanırsa Musa'nın aldığı topraklar geri Manuel'e iade edilecekti.
- 17:10Çatalca Savaşı
- Musa Çelebi 1413 yılı başlarında Sofya'dan Sırbistan'a kadar pek çok kale ve şehri ele geçirdi, Arnavutluk'u itaat ettirdi ve Selanik'te bulunan Şehzade Orhan üzerine yürüdü.
- Zor durumda kalan Sırp Despotu Mehmet Çelebi'ye elçi göndererek Sırp, Macar ve Bosna güçleri ile Musa'nın üzerine yürüyeceğini, kendisinin de harekete geçmesini istedi.
- Mehmet Çelebi, 15 bin kişilik bir kuvvetle Üsküdar'a geldi, buradan Doğu Roma'nın gemileri ile askerlerini Rumeli'ye geçirdi ve Çatalca'nın kuzeybatısında İngiliz denilen yerde 1411'de yapılan savaşta ani ve beklenmedik bir baskınla Mehmet Çelebi'yi mağlup etti.
- 18:29Musa Çelebi'nin Sonu
- Musa Çelebi, Süleyman'ı bırakıp yanına gelen beylerin bir gün kendisini de bırakacaklarından oldukça korkuyordu ve sert mizacı yanındaki adamların ona sırt çevirmesine sebep oldu.
- Mehmet Çelebi, Ankara'da 30 bin kişilik bir ordu kurdu, Yalova'ya gelince dostu Manuel'e haber gönderdi ve Doğu Roma'nın verdiği gemiler ile tekrar Rumeli'ye geçti.
- İki kardeşin orduları Sofya'nın güneyinde Çamurluova sahrasında karşılaştı, Musa Çelebi yaralı olarak kuzeye kaçtı ve 5 Temmuz 1413'te Mehmet Çelebi'nin yanına getirildi, boğduruldu ve cenazesi Bursa'ya babasının mezarının yanına defnedildi.
- 20:09Fetret Devri ve Sonuçları
- Mehmet Çelebi Edirne'ye girerek hükümdarlığını ilan etti, İmparator Şehzade Orhan'ı serbest bırakmıştı ve Mehmet Çelebi onu Larissa yakınlarında yakalayıp gözlerine mil çektirerek Bursa'ya gönderdi.
- Orhan Çelebi 1429'da 34 yaşındayken salgın bir hastalıktan ötürü hayatını kaybetti.
- Ankara Savaşı ve Fetret Devri Osmanlıyı o kadar derinden etkiledi ki, bu yaşananlar büyük bir tecrübe olarak sonraki sultanlara rehberlik etti ve Timur'un Anadolu seferi daima endişe ile hatırlandı.