Buradasın
Yeryüzünde Basıncın Dağılışı ve Hava Hareketleri Eğitim Videosu
youtube.com/watch?v=Jg3ONRYdzooYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen/eğitmen tarafından sunulan, atmosferik basınç dağılımı ve hava hareketleri konularını ele alan eğitim içeriğidir.
- Video, yeryüzündeki basınç dağılımının yaz ve kış mevsimlerine göre nasıl değiştiğini, izobar eğrilerini ve termik-dinamik basınç merkezlerini (Basra, Asor, İzlanda, Sibirya, Hawaii, Aloud ve Kanada) detaylı olarak incelemektedir. İçerik, soru-cevap formatında ilerleyerek ÖSYM soruları çözülerek konu pekiştirilmektedir.
- Videoda ayrıca yükselici hava hareketleri, atmosfer basıncının sıcaklığa bağlı değişimi, basınç merkezlerinin oluşumu ve özellikleri gibi konular ele alınmaktadır. Türkiye üzerindeki basınç merkezlerinin etkileri ve rüzgarların sıcaklık üzerindeki etkileri hakkında da bilgiler sunulmaktadır.
- Yeryüzünde Basınç Dağılımı
- Yeryüzünde basınç her alanda aynı şekilde dağılmamıştır, yaz ve kış durumuna göre değişmektedir.
- Aynı basınca sahip değerlerin birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere izobar eğrileri denir ve yaz-kış durumuna göre genişleme ve daralma gösterir.
- Kış aylarında kara işlerinde yüksek basınç alanları, yaz aylarında ise alçak basınç özellikleri görülür.
- 00:41Dünya Genelinde Basınç Dağılımı
- Dünyadaki en yüksek basınç Sibirya çevresinde oluşur.
- Ekvator ve çevresi yıl boyunca termik alçak basınç, kutuplar çevresi ise yıl boyunca yüksek termik yüksek basınç özelliği gösterir.
- Ocak ayında kuzey yarım kürede kış, güney yarım kürede yaz yaşanır.
- 01:04Ocak Ayı Basınç Dağılımı
- Kuzey yarımkürede karalar üzerinde yüksek basınç alanları etki alanını genişletirken, alçak basınç alanları daraltmaktadır.
- Güney yarım kürede genel itibariyle denizlerin yüksek basınç alanı, karalarında alçak basınç alanı vardır.
- Sibirya üzerinde geniş bir alanda yüksek basınç alanı oluşmuştur ve Türkiye'yi de etkilemektedir.
- 01:56İzlanda ve Diğer Basınç Merkezleri
- Kuzey yarımkürede İzlanda alçak basınç alanı denizlerin de alçak basınç olması nedeniyle etki alanını genişletmiştir.
- Güney yarımkürede karaların alçak basınç alanı olması, otuz derece enlemlerindeki yüksek basıncın kesintisiz bir kuşak oluşturmasını engellemiştir.
- Kuzey yarımküre'de altmış derece enlemleri civarında dinamik nedenlere bağlı olarak İzlanda ve Al İzlanda basınç merkezleri oluşmuştur.
- 03:06Türkiye Üzerindeki Basınç Merkezleri
- Asor, Türkiye üzerinde yıl boyu etkili olan bir basınç merkezidir ve özellikle yaz aylarında sıcak ve kurak geçmesinde etkilidir.
- Havai basınç merkezinin Türkiye üzerinde herhangi bir etkisi mevcut değildir.
- Temmuz ayında kuzey yarımkürede yaz mevsimi yaşandığından dolayı karalar üzerinde alçak basınç alanları, denizler üzerinde de yüksek basınç alanları görülecektir.
- 04:06Basınç Merkezlerinin Oluşum Nedenleri
- Sibirya normalde altmış dereceleri çevresinde oluşur, dinamik basınç merkezi olması gerekirken fazla soğuduğundan dolayı termik basınç merkezi olmuştur.
- Basılı otuz derece enlemleri çevresinde oluşmakta, dinamik basınç merkezi olması gerekirken fazla ısındığından dolayı alçak basınç merkezi olmuştur.
- Güney yarım küre'de altmış derece enlemleri çevresinde dinamik alçak basınç alanlarının kesintisiz kuşaklar oluşturmasının nedeni denizlerin fazla olmasıdır.
- 05:07Basınç Merkezlerinin Belirginliği
- Basınç merkezlerinin ocak ve temmuz ayına göre kuzey yarım kürede güney yarım küreye göre daha belirgin olmasında başlıca etken kara ve denizlerin dağılışından kaynaklanmaktadır.
- Kuzey yarımkürede karaların oranı daha fazla iken güney yarımkürede denizlerin oranı daha fazladır.
- Belirli basınç merkezleri arasında Basra, Asor, İzlanda, Sibirya, Hawaii, Al İzlanda ve Kanada basınç merkezi bulunmaktadır.
- 05:54Basınç Merkezlerinin Özellikleri
- Basra termik alçak basınç merkezidir ve Türkiye'de yaz aylarında etkili olduğunda yazlar genel itibariyle sıcak ve kurak olarak geçer.
- Asor dinamik yüksek basınç alanıdır ve Türkiye'de yıl boyu etkilidir, yazın etkili olduğunda yazların sıcak ve kurak geçmesine neden olur.
- İzlanda dinamik alçak basınç merkezidir ve Türkiye üzerinde genel itibariyle kış aylarında etkili olmaktadır, kışın etkili olduğu zaman kıyılarda kışlar ılık ve yağışlı geçer.
- 07:09Basınç Merkezlerinin Enlemleri
- Basra otuz derece, Asor otuz derece, İzlanda altmış derece, Sibirya altmış derece, Havai otuz derece ve Al İzlanda altmış derece enlemleri çevresinde oluşan basınç merkezleridir.
- Basınç alanındaki hava hareketi içe doğru olduğunda, kuzey yarım kürede sağ ibresi yönünde alçak basınç olduğundan dolayı iki ve dört numaralı alanlarda altmış dereceleri çevresinde yıl boyunca görülecektir.
- Kara işlerinde yüksek basınç alanları soğumanın fazla olmuş olduğu kış aylarında görülecektir, bu nedenle kış ayına denk gelen ay ocak ayıdır.
- 08:25Basınç Değişiminde Etkili Faktörler
- Bir yerde basıncın yıl içindeki değişiminde etkilidir: sıcaklık ve mevsim.
- Yükselti, enlem ve yerçekimi yıl içerisinde değişiklik gösteren bir özellik değildir, bunlar sabittir.
- Asya kıtasının iç kesimlerinde yaz mevsiminde oluşan alçak basınç, ekvatorda yıl boyunca etkili olan alçak basınç, Büyük Sahra çölünde yıl boyunca etkili olan yüksek basınç ve kutuplarda yıl boyunca etkili olan yüksek basınçta sıcaklığın etkisi vardır.
- 09:56Rüzgarların Sıcaklık Etkisi
- Kuzey yarımkürede bir yüksek basınç alanı, saat ibresi yönünde oklar çizildiğinden dolayı kuzeyden gelen rüzgarlar sıcaklığı düşürür.
- Güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı artırıcı yönde etkide bulunurlar.
- Kutuplara doğru giden rüzgarlar, bulunmuş oldukları alan gitmiş oldukları yere göre daha sıcak olduğundan dolayı sıcaklığı artırıcı yönde etkide bulunurlar.
- 10:44Yükselici Hava Hareketi ve Basınç Alanları
- Yükselici hava hareketi alçak basınç alanlarında görülen bir durumdur ve alçak basınç alanı oluşturur.
- Yükselici hava hareketi görülür, yağış oluşma ihtimali fazladır, yoğunlaşma artar ve hava doyma noktasına yaklaşır.
- Alçak basınç alanlarında genel itibariyle hava kapalı, bulutlu veya yağışlı olmaktadır.
- 11:29Atmosfer Basıncının Sıcaklığa Bağlı Değişimi
- Orta kuşakta kışın karalar üzerinde yüksek basıncın oluşmasında, muson rüzgarlarının yıl içerisinde yön değiştirmesinde, Sibirya üzerinde yazın alçak basıncın görülmesinde ve meltem rüzgarlarının gün içerisinde yön değiştirmesinde sıcaklık etkilidir.
- Deniz seviyesinden yukarıya doğru basıncın düşmesine etki eden faktör sıcaklık değil, gazların yoğunluğu ve yerçekimi gibi faktörlerin azalmasından kaynaklanır.
- 12:09Basınç Merkezleri ve Hava Hareketleri
- Güney yarım kürede merkezden çevreye doğru hava hareketi görülür ve bu yüksek basınç alanıdır.
- Sıcaklık ile basınç ters orantılı olduğundan, sıcaklık artarsa basınç azalır, sıcaklık azalırsa basınç artar.
- Alçak basınç alanlarında genelde rüzgarlar sapmaya uğrar ve yükselici hava hareketleri görülür.
- 13:56Dinamik ve Termik Basınç Alanları
- Asor dinamik yüksek basınç, İzlanda dinamik alçak basınç, Havai dinamik yüksek basınç ve Alo dinamik alçak basınç merkezleridir.
- Dinamik basınç alanları 30 ve 60 derece enlemlerinde oluşur.
- 0 derece termik alçak basınç, 30 derece dinamik yüksek basınç, 60 derece dinamik alçak basınç ve 90 derece termik yüksek basınç alanlarını ifade etmektedir.