Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, yazının tarihini ve gelişimini anlatan eğitici bir içeriktir.
- Video, yazının ne zaman ve kim tarafından icat edildiğini sorgulayarak başlar ve MÖ 30-45 bin yıllarından başlayarak mağara resimlerinden başlayarak yazının gelişimini kronolojik olarak anlatır. Sümerlerin çivi yazısını icat etmesi, Sümerce'nin ilk yazılı dil olması, Mısır'daki hiyeroglif yazısı ve bunların özellikleri detaylı şekilde açıklanır. Ayrıca Hammurabi Kanunları gibi önemli belgelerin nasıl yazıldığı ve korunduğu da videoda yer alır.
- 00:03Yazı İcatının Tarihi
- Dilin doğru yazılmasının bağımsız olarak en az iki ve muhtemelen daha eski uygarlıklarda tasarlandığı ve geliştirildiği kabul edilir.
- MÖ 30-45 bin yılında yaşayan insanlar, düşüncelerini ve günlük yaşamla ilgili kavramları ifade etmek için kayaların ve mağara duvarlarının üzerine resimler yapmayı öğrendiler.
- Bu resimler bir dili anlatma yolu oldu ve bazı durumlarda sadece hayvanların ve insanların resimleri olmaktan ziyade bir hikayeyi anlatmaktadır.
- 01:02İlk Yazı Sistemleri
- Son buzul çağında yaşayan atların, bizonların ve boğaların resimlerini içeren mağaralar İspanya'nın Altamira ve Fransa'nın Lascu yörelerinde ortaya çıkarıldı.
- Mağara yazıları yazıya dönüşebilmeleri için aradan yüzyıllarca yıl geçmesi gerekti.
- MÖ 20.000 ve 6.500 yılları arasında insanlar yumuşak taş ve kemikleri kullanmaya başladılar.
- 02:06Çivi Yazısı
- Mezopotamya'daki kentlerin yükselişi ve kaynak ihtiyacı, uzun mesafeli ticareti geliştirdi ve bununla birlikte şehirler arasında iletişim kurabilme ihtiyacı ortaya çıktı.
- Sümerler, ticaretin gerektirdiği uzun mesafeli iletişim aracı olarak yazıyı icat etti ve ilk yazı türü olan çivi yazısı taşların üzerine resimler ya da harfler ile özel bir teknikle yazılır.
- Çivi yazısını ilk bulan Sümerler olmuş fakat daha sonra Mezopotamya'ya gelip yerleşenler tarafından da kullanılmış ve Mezopotamya dışındaki kavimlerin de kullandığı anlaşılmıştır.
- 03:11Sümerce Yazısı
- Yazılabilen ilk dil yazmanın en eski biçimi, nesnelerin temsil edildiği semboller oldu ve bu piktograflar ıslak kilin kurutulması ile elde edilen tabletlere yazılıyordu.
- Sümerce yazıya dökülebilen ilk dil oldu fakat belirli bir alfabesi yoktu ve basit resimler halinde yazılan Sümerce metinlere Irak Ta Basra Körfezi'nin yakınlarında rastlandı.
- Sümerler, çivi şeklinde ve üçgen iz bırakan bir aygıtla balçık ve kil tabakalarından yaptıkları plakalar üzerine yazılarını yazdılar ve bu tabletler güneşin altında pişirilerek kurutuldu.
- 04:36Fonogramlar ve Hiyeroglifler
- Finansal işlemlerden veya eşya listelerinden daha karmaşık kavramları ifade etmek için daha ayrıntılı bir yazı sistemine ihtiyaç vardı ve bu yazı dili Sümer şehri Uruk'ta MÖ 3.200 yılında geliştirildi.
- Sesleri temsil eden fonogramlar geliştirildi ve bu sesler Sümer halkının konuştuğu dildi.
- Hiyeroglif yazıları Mısır'da belirli sembollerin belirli sözcükleri ve sesleri simgelediği hiyeroglif yazıları MÖ 3.000 yılından itibaren kullanılmaya başlandı ve MÖ 700 yılında hiyeroglif yazısı III. evrimini gerçekleştirdi.