Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Hitit dönemine ait Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı'nın mimari özellikleri ve kabartmalarını anlatan bir belgesel formatındadır.
- Video, tapınağın iki ana bölümünden (A ve B odaları) bahsederek başlar ve her bölümün işlevlerini açıklar. A odasında bayram kutlamaları, B odasında ise ölüm sonrası yaşam ile ilgili törenler yapıldığı belirtilir. Ardından tapınağın kabartmaları detaylı olarak incelenir: tanrılar geçidi, Tuthaliya kabartması, tanrı ve tanrıçaların tasvirleri, ana sahne ve B odasındaki kabartmalar hakkında bilgiler verilir. Video, Hititlerin ölülerini gömme ve yakma yöntemleri hakkında da kısa bir bilgi sunarak sona erer.
- 00:15Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı'nın Genel Özellikleri
- Yazılıkaya açık hava tapınağı, mimari özellikleri itibariyle dünyada bilinen ilk örnektir.
- Doğal ve sarp kayalıklar arasına inşa edilen tapınak iki ana bölümden oluşmaktadır.
- Tapınakta tanrılar geçidi olarak bilinen kaya kabartmaları, bin tanrılı şehir Hattuşa'nın doksanın üzerindeki tanrısının geçitini göstermektedir.
- 00:44Tapınak Odalarının Kullanımı
- A odası dünyevi işler ve bayram kutlamaları için kullanılırken, B odası ölüm sonrası yaşam ile ilgili törenlerde kullanılmaktaydı.
- B odasının girişi yeraltı yaratıklarını simgeleyen iki efsanevi demon tarafından korunmaktadır.
- A odasının en görkemli kabartması, tapınağı yaptıran Tuthaliye kabartmasıdır.
- 01:19Tuthaliye Kabartması ve Tanrı Resimleri
- Tuthaliye kendisini dağların üzerinde tanrısal kıyafetiyle tasvir ettirirken, hiyeroglif yazıda bu tapınağı babasına Atfen yaptırdığını belirtmiştir.
- A odasının her iki tarafında duvarlara işlenmiş tanrı ve tanrıçaların ince detaylı kabartmaları vardır.
- Tanrılar genellikle kısa etekli, boynuzlu ve sivri başlıklı olarak, tanrıçalar ise uzun pileli etekli ve yüksek başlıklı olarak betimlenmiştir.
- 02:07Tanrılar Alayı
- Odanın sol duvarında on iki yeraltı tanrının kabartmaları bulunur.
- Tanrılar alayında savaş tanrısı Hei, güneş tanrısı, ay tanrısı ve bilgelik tanrısı Ea gibi tanrılardan bahsedilmektedir.
- Odanın sağ duvarında sadece tanrıçaların bulunduğu kabartmalar yer alır; doğum ve talih tanrıçaları, yeraltı tanrıçası, ay tanrısının eşi ve güneş tanrısının eşi gibi tanrıçalar betimlenmiştir.
- 03:52Ana Sahne ve Tanrılar
- A odasına karşıdan bakıldığında tüm tanrı ve tanrıçaların sağlı sollu karşılaşma sahnesi olarak adlandırılan ana sahneye doğru ilerledikleri görülür.
- Ana sahne arka duvara işlenmiştir ve Hitit tanrılar topluluğunun baş tanrısı Teşup ile eşi tanrıça Hepat'ın karşılaşması betimlenmiştir.
- Sağ elinde topuzu olan fırtına tanrısı Teşup, kudretli fırtına tanrısının kutsal hayvanı boğa ile iki dağ tanrısının üzerinde durmaktadır.
- 04:46B Odası ve Ölüm Sonrası Hayat
- Ölüm sonrası hayatla ilgili olan B odasında adalet ve savaş tanrısı Nergal, on iki ay veya yeraltı tanrısı olarak bilinen on iki tanrı ve Tuthaliya'nın koruma tanrısı Şarruma'nın koruması altında olduğu üç ana kabartma bulunmaktadır.
- Kılıç tanrısı olarak kabul edilen Nergal, B odasında bir kılıç kabzası üzerinde kolları ve bacakları aslanlardan oluşacak şekilde resmedilmiştir.
- B odasında kayalara oyulmuş olan üç adet oyuk alan muhtemelen sunak alanlarıydı ve yakılan cesetlerin küllerinin yer aldığı kapların konulduğu kaya mezarları olabileceği düşünülmektedir.