Buradasın
Yaşanabilir Dünya: Doğrusal Ekonomiden Döngüsel Ekonomiye Geçiş
youtube.com/watch?v=C6LY2jO5KqoYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Yaşanabilir Dünya" adlı programda sunucu Orakçıoğlu, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Dr. Murat Çetin ile bir röportaj gerçekleştiriyor.
- Video, günümüzdeki doğrusal ekonomi modelinin (al-yap-kullan-at) sürdürülebilirliğini sorgulayarak, iklim krizi ve pandemi gibi olayların bu sistemin sınırlarını zorladığını tartışıyor. Dr. Çetin, bunun yerine doğaya saygılı ve döngüsel (sirküler) ekonomi modeline geçiş gerektiğini vurgulayarak, tasarım aşamasında kaynak kullanımının önemi, ikinci el kullanımı, tamir ve tadilat gibi tüketim alışkanlıklarının değiştirilmesi gerektiğini anlatıyor.
- Röportajda ayrıca dijitalleşme ve sirküler ekonomi arasındaki ilişkiler, iklim değişikliğinin tarım sektöründeki yansımaları, paylaşım ekonomisi, zihniyet dönüşümü ve yeşil ekonomiye geçişin maliyeti gibi konular da ele alınıyor. İstanbul Üniversitesi'nin bu alanda kurduğu birim ve üniversite-sanayi işbirliği faaliyetleri hakkında da bilgi veriliyor.
- 00:27Yaşanabilir Dünya Programı ve Ekonomik Sistem
- Program, içinde yaşadığımız ekonomik sistemle yaşanabilir bir dünyaya ulaşıp ulaşamayacağımızı sorgulayacak.
- İklim krizi ve pandemi, geleneksel ekonomik faaliyetlerin dünya sınırlarını zorladığını gösteren işaretler oldu.
- Programda İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Dr. Murat Çetin, sürdürülebilir bir ekonomik model arayışında rehberlik edecek.
- 01:26Doğa ile Savaş Halindeyiz
- Kanadalı astrofizikçi Müber Reis'in "Doğayla savaş halindeyiz, eğer kazanırsak kaybedeceğiz" sözü, pandemi ve iklim krizi ile doğrulanıyor.
- İnsanlar doğadan aldıklarının doğaya geri verme zamanının geldiğini gösteren işaretler var.
- Ekonomik yapı değişikliği ile birlikte zihniyet değişikliğine ihtiyaç var; insanın doğanın bir efendisi değil, bir parçası olduğunun kabulüne ihtiyaç var.
- 04:53Mevcut Ekonomik Yapı
- Dünyayı tarım devrimi, sanayi devrimi ve bilgi çağı olarak üç büyük devrim ayırıyoruz.
- Sanayi devrimi, küçük atölyelerden devasa fabrikalara geçişle kitle üretimi ve tüketim imkanı sağladı.
- Doğrusal ekonomi modeli, ekonomik büyümeye odaklı, doğayı sonsuz kaynak gibi tüketen ve geometrik olarak artan bir ekonomik yapıydı.
- 06:05Doğrusal Ekonominin Sonuçları
- Doğrusal ekonomi modeli sonucunda biyoçeşitlilikteki azalma, ormanların, okyanusların ve atmosferin kirlenmesi görüldü.
- Doğrusal ekonomi modeli "al, yap, kullan, at" şeklinde bir süreç içeriyordu.
- Geri dönüşüm ve yeşil ekonomi gibi kavramlar ortaya çıktı ancak bunlar yeterli değildi, sürdürülebilir bir yapıya geçiş gerekiyordu.
- 08:00İklim Krizi ve Pandemi İlişkisi
- İklim krizi, küresel ısınma ve sera gazı kullanımının artmasına dayanıyor.
- Sera gazı tutucu olan ormanlar, atmosferler, donmuş topraklar ve okyanuslar hem ısınıyor hem de daha fazla sera gazı salınıyor.
- Pandemi, dünyayı ısıttığımızda buzullarda ve donmuş topraklarda bulunan mikroorganizmaların açığa çıkmasıyla daha önce görmediğimiz hastalıklarla karşılaşmamızı sağlıyor.
- 10:18Sirküler Ekonomi Modeli
- Sirküler ekonomi modeli, doğaya saygılı ve doğa ile uyum içinde yaşayan bir çağa yönelik.
- Birleşmiş Milletler'in en son raporu, 2020'de "Antroposen Çağ" olarak adlandırılan bir dönemden bahsediyor.
- Bu dönemde insan üretimi, yapı ve insan üretimi olan her şey canlıların ağırlığını geçti.
- 11:07Sürdürülebilir Tasarım ve Kaynak Kullanımı
- Ürün tasarım aşamasında mümkün olduğunca az kaynak kullanmak ve doğaya zarar vermemek hedeflenir.
- Tasarım aşamasında, ürünün tüketim sonrası doğaya en az zarar vermesi ve tekrar üretim sürecine dahil edilebilmesi amaçlanır.
- Biyolojik ve teknik materyaller ikiye ayrılır ve mümkün olduğunca kullanımda tutulmaya çalışılır.
- 12:02Üretim ve Tüketim Aşamalarında Sürdürülebilirlik
- Biyolojik materyaller doğada çözülebilirken, plastikler gibi teknik materyaller doğayı geri döndürülemez biçimde kirletir.
- Üretim sürecinde materyallerin 50-100 yıl ömürleri olacak şekilde tasarlanması hedeflenir.
- Tüketimde daha az satın almak, ikinci el kullanmak ve uzun ömürlü malları tamirden geçirerek kullanmak önemlidir.
- 14:19Paylaşım Ekonomisi ve Zihniyet Değişimi
- Daha az üretim ve tüketim, büyüme odaklı milli gelir ve refah düzeyinden kurtulmayı sağlar.
- Gençler paylaşmayı öğrenmiş, araba, kıyafet ve ev paylaşımıyla ekonomik paylaşım ekonomisi platformu oluşturmuştur.
- Paylaşmayı öğrenmek ekonomik olarak da çıkış yolunda gösterir, daha fazla üretim yerine daha fazla paylaşarak ilerlemek gerekir.
- 16:08Zihniyet Dönüşümü ve İnsan Etkisi
- Sadece gezegenin kirletilmesi değil, arıları ve böcekleri kaybetmek de canlı hayatı işlevlerinden mahrum bırakır.
- İnsan, dünyadaki en tehlikeli canlı türü olarak görülür ve şu anda gezegende hakim tür konumunda bulunur.
- Fosil yakıtların neden olduğu hava kirliliğinden 2018'de yaklaşık 9 milyon insan ölmüştür.
- 18:14Yeşil Ekonomiye Geçişin Maliyeti ve Getirisi
- Yeşil ekonomiye geçiş için trilyonlarca dolar para basmak gerekebilir.
- İklim krizine ayrılacak 1,80 trilyon dolarlık rakamın 7 trilyon dolarlık bir geri dönüşü vardır.
- 2030'da nüfusun yaklaşık 9 milyara ulaşması öngörülüyor ve 2050'de neredeyse 2,30 kaynağı ihtiyacımız olacak.
- 19:47İklim Krizi ve Tarımcıların Görüşü
- İklim krizi, Avusturya, Avustralya ve Adana'daki yangınlar gibi olaylarla hissettirmeye başlamıştır.
- Tarımcılar ve çiftçiler, sahada ve doğada oldukları için iklim değişiminin yansımalarını net bir şekilde görüyorlar.
- Kırk-elli yıldır çiftçilik yapan aileler, iklim krizinin hızlandığını ve çok az vakti kaldığını belirtiyorlar.
- 20:53Sanayi 4.0 ve Sirküler Ekonomi
- Sanayi 4.0, bilgi çağı ve paylaşmanın öne çıktığı bir dönemdir.
- İnternet ve platformlar sayesinde fiziki üretim yerine paylaşım ve tüketim modeli oluşmuştur.
- Nesnelerin interneti, yapay zeka gibi 21. yüzyıl teknolojileri sirküler ekonomiyi desteklemektedir.
- 22:17Dijitalleşme ve Çelişkiler
- Dijitalleşme sonucu akıllı cihazlar ve araçlar sık sık arıza vermeye başlamıştır.
- Teknoloji firmaları tüketime dönük iştah gösterirken, dijital şeylerin yaratıcıları dünyanın en zenginleri haline dönüşmektedir.
- Aynı refah düzeyinde olmasına rağmen, kirli suyu ve havası olan bir ülke ile temiz suyu ve havası olan bir ülke aynı refah düzeyinde değildir.
- 23:42Doğaya Saygılı Üretim Anlayışı
- İklim krizleri ve pandemi, büyüme odaklı değil, doğaya saygılı yeni bir üretim anlayışına geçmemizi gerektirmektedir.
- Yenilenebilir kaynaklar, çevre dostu otomobiller ve güneş enerjisi gibi teknolojiler bu dönüşümü sağlayacaktır.
- Avrupa Birliği'nin Türküler Eylem Planı ve Almanya'nın çevre dostu üretim yapmayan şirketlerin giriş yapamayacağı politikası bu dönüşümü desteklemektedir.
- 25:18Sirküler Ekonomi ve İstanbul Üniversitesi
- İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, sirküler ekonomi alanında yeni bir alan oluşturmuştur.
- Üniversite, sanayi işbirliği, üretici ekonomik aktörlerle, gençlerle ve sivil toplumla faaliyetler içerisinde olacaktır.
- Sirküler ekonomi alanında hem üretim hem tüketim noktasında faaliyetler planlanmaktadır.