Buradasın
Yakın Çağda Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri Tarihi Dersi
youtube.com/watch?v=OxxV2XWgGmcYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan kapsamlı bir tarih dersidir. Eğitimci, öğrencilere yakın çağda Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nin tarihini anlatmaktadır.
- Video, dört ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Aydınlanma Çağı ve Sanayi Devrimi ele alınırken, ikinci bölümde Sanayi Devrimi'nin getirdiği değişimler ve sonuçları incelenmektedir. Üçüncü bölümde dünya ekonomisi ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kuruluşu anlatılırken, son bölümde Amerika'nın önemli devlet başkanları ve Türkiye Devleti'nin kuruluşu karşılaştırılmaktadır.
- Ders içeriğinde Descartes, Voltaire, John Locke gibi Aydınlanma düşünürleri, Denis Papin ve James Watt gibi Sanayi Devrimi'nin öncüleri, George Washington'dan Richard Nixon'a kadar ABD devlet başkanları ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Sanayi Devrimi'ne karşı durumu gibi önemli tarihsel konular detaylı şekilde işlenmektedir. Ayrıca gelişmiş, gelişmekte olan ve sömürgecilik altındaki ülkeler arasındaki ekonomik farklar da karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır.
- 00:07Yakın Çağda Avrupa ve Aydınlanma Çağı
- Yeni ünite "Yakın Çağda Avrupa" (Aydınlanma Çağı) konusunu ele alıyor.
- 18. ve 19. yüzyıl Avrupa'sı "Aydınlanma Çağı" olarak adlandırılır.
- Aydınlanma çağı, önemli filozofların ortaya çıkması, bilimsel gelişmelerin yaşanması ve bunun sonucunda sanayi inkılabının ve Fransız ihtilalinin ortaya çıkmasıyla karakterize edilir.
- 01:56Aydınlanma Çağında Önemli Düşünürler
- Aydınlanmanın vatanı Fransa'dır ve burada Diderot, Montesquieu, Jean-Jacques Rosso ve Voltaire gibi düşünürler önemli rol oynamıştır.
- Diderot, "Ansiklopedi" adlı eseriyle demokrasi, aydınlanma, hürriyet, insan hakları ve akıl vurgulanmıştır.
- Montesquieu, "Kanunların Ruhu" adlı eserinde özgürlüğü, eşitliği ve adaleti savunmuş, Jean-Jacques Rosso ise "Toplum Sözleşmesi" adlı eserinde demokrasiyi, özgürlüğü ve eşitliği savunmuştur.
- 03:27Aydınlanmanın Diğer Temsilcileri
- İngiltere'de John Locke, aydınlanmanın kurucusu olarak geçer ve "Tabular Assas" (insan beyni boş levhadır) görüşünü savunmuştur.
- Thomas Pine de İngiltere'de önemli bir düşünürdür.
- Aydınlanma çağı, 17. yüzyılda Rönesans'tan sonra gelen "Akıl Çağı" ile 18. yüzyılda başlayan "Aydınlanma Çağı" arasında yer alır.
- 04:37Sanayi Devrimi
- Sanayi devrimi, el emeği ile yapılan işletmelerin yerine makine ile üretimin yapıldığı işletmelerin kurulmasıdır.
- Sanayi devrimi, lonca anlayışından fabrika anlayışına geçiş olarak tanımlanabilir.
- Adam Smith, "Milletlerin Zenginliği" adlı eserinde loncaların kaldırılması gerektiğini, zanaat gruplarının kaldırılması gerektiğini ve büyük işletmelerin kurulması gerektiğini dillendirmiştir.
- 05:31Sanayi Devriminin Gerçekleşmesi
- Sanayi devrimini ilk defa gerçekleştiren devlet İngiltere'dir, ardından Hollanda, Fransa ve diğer Avrupalı devletler gelmiştir.
- İngiltere daha çok iplik sanayinde, Hollanda ise tarım sanayinde makineyi kullanmaya başlamıştır.
- İtalya ve Almanya 1870 yılından sonra sanayi devrimini gerçekleştirmiştir, bunun en önemli sebebi siyasi birliğini tamamlamakta gecikmiş olmalarından kaynaklanır.
- 07:40Sanayi Devriminin İcatçıları
- Buhar gücüyle çalışan bir makineyi ilk defa icat eden Denis Papin'dir ve düdüklü tencereyi icat etmiştir.
- James Watt ise buhar gücüyle çalışan bir makinayı ilk defa sanayide kullanılacak duruma getiren mucit kabul edilir.
- Sanayi devrimi çığırını açan James Watt'tır ve bu dönemde buharlı vapurlar, buharlı trenler ve buhar gücüyle çalışan makineler yapılmaya başlanmıştır.
- 10:09Lonca ve Fabrika Anlayışları
- Lonca anlayışında kas gücü (el emeği) kullanılır ve üretilen mal kadar para kazanılır.
- Lonca anlayışında mesai, maaş, iş kazası, hastalık izni gibi konular yoktur ve ilişkiler resmi değil, samimi olur.
- Fabrika anlayışında ise makine ile üretim yapılır ve bu anlayış, lonca anlayışından farklı olarak daha modern bir çalışma ortamı sunar.
- 11:53Sanayi İnkılabı ve İşçi Sorunları
- Sanayi İnkılabı, kas gücüyle el emeğine dayanan işletmelerin yerine makineye dayanan fabrikaların kurulmasıdır.
- Makinelerin üretim yapması, mesai, iş kazası, işçi sorunları, sendikal sorunlar ve emeklilik sorunları gibi yeni sorunları ortaya çıkarmıştır.
- Sanayi İnkılabı ile patronluk-işçilik ilişkisi ortaya çıkmış, bu durumun karşılığı kapitalizm (liberalizm) ve sosyalizm (komünizm) gibi iki ekonomik görüş olmuştur.
- 15:24Ekonomik Görüşler ve Sömürgecilik
- 1929 yılına kadar dünyada iki ekonomik görüş hakim olacak: sanayileşmiş ülkelerde kapitalizm ve diğer ülkelerde sosyalizm.
- 1929 ekonomik bunalımı sonrası karma ekonomik ilke (devletçilik) ortaya çıkmıştır.
- Sanayi İnkılabı, kömür ve diğer hammadde sorunlarını ortaya çıkarmış, bu sorunu çözmek için İngiltere Güney Afrika ve Hindistan'ı işgal etmiştir.
- 18:21Osmanlı'nın Sanayi İnkılabı'ndan Dışlanması
- Osmanlı Sanayi İnkılabı'nı gerçekleştiremedi çünkü aydınlanma, bilimsel gelişme, para ve coğrafi keşifler konusunda yetersizdi.
- Osmanlı, Avrupa'nın sömürgesi durumuna düşmüş, Adana'da ürettiği pamuğu Kayseri'ye götürüp dokutamayacak, İngiltere'ye satacak.
- Osmanlı, Avrupa'nın ham yapağı üreten, buğday üreten ülkesi olmuş, çağdaş emperyalizm ve sömürgecilik altında kalmıştır.
- 19:48Sanayileşmenin Diğer Etkileri
- Sanayileşme yaşanırsa köyden kente göçler olur, tarım sektörünün ekonomiye olan katkısı azalır ve kalabalık kentleşmeler ortaya çıkar.
- Kentlerde eğitim, sağlık, altyapı, bayındırlık sorunları ve gecekondulaşma ortaya çıkar.
- Sanayileşmiş devletlerin üretimi hızlı ve seri olduğu için o ülkelerde zenginlik, refah ve kişi başına düşen gayri safi milli hasıla artar.
- 23:33Gelişmiş, Gelişmekte Olan ve Sömürülmüş Üç Dünya
- İngiltere gelişmiş, Türkiye gelişmekte olan, Irak ise sömürülmüş üç dünya olarak sınıflandırılır.
- İngiltere'de kişi başına yıllık gelir 100 bin dolar iken, Türkiye'de 10-11 bin dolar, Irak'ta ise 1-2 bin dolar civarındadır.
- İngiltere'de devletin en büyük gelir kapısı sanayi iken, Irak'ta tarımdır.
- 25:05Ekonomik Durumlar ve Dış İlişkiler
- İngiltere'nin gayri safi milli hasılasının %80'i sanayiden, %20'si kırsal kesimlerden gelirken, Irak'ta %20'si sanayiden, %80'i tarımsal sanayiden veya hammadde satışından gelir.
- İngiltere sanayileşmiş bir devlettir, dış satımı sanayiye, dış alımı ise hammaddeye dayanır.
- Türkiye ne alır ne satar, buğday ve otomobil gibi malları hem satar hem alır.
- 26:40Türkiye'nin Dünya Sıralaması
- Türkiye, G7 ve Rusya dahil olmak üzere 8 devlet arasında yer alır.
- Türkiye'nin en çok ithalatı Rusya'dan, en çok ihracatı ise Almanya'dan gelir.
- Türkiye, ekonomik olarak İsviçre, Danimarka, Hollanda ve Güney Kore gibi güçlü devletlerden sonra 15-20. sırada yer alır.
- 28:01İngiltere'nin Ekonomik Durumu
- İngiltere'nin ihracatı ve ithalatı en çoktur çünkü bir ülkede ne kadar çıktı varsa o kadar girdi vardır.
- İngiltere'de en çok enerji tüketimi, enerji üretimi, gelir ve borç vardır.
- Osmanlı İmparatorluğu, bu tabloya göre Irak boyutundaydı.
- 29:10Amerika Birleşik Devletleri'nin Kuruluşu
- Sanayi Devrimi sonrası İngiltere, sömürgelerine uyguladığı vergileri artırmış, özellikle Amerika'daki 13 kolonide çay ve tütün vergilerini artırmıştır.
- Koloniler vergi artışına karşı çıkmış, Boston limanındaki çay dolu gemileri yakarak "Boston Çay Partisi"ni düzenlemiş ve İngiliz mallarının Amerika'ya girişini yasaklamışlardır.
- Bu başkaldırı, sömürgeciliğe karşı ilk başkaldırı olarak kabul edilir ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kuruluşu için temel oluşturur.
- 33:30Amerika Birleşik Devletleri'nin Resmi Kuruluşu
- 1774'te Philadelphia Kongresi toplanarak İngiltere'ye karşı birlikte hareket etme kararı alınmıştır.
- 4 Temmuz 1776'da George Washington devlet başkanı seçilerek Amerika Birleşik Devletleri resmen kurulmuştur.
- Aynı yıl İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ilan edilmiş, bu tarihte modern anayasanın ve cumhuriyetin ortaya çıktığı yer Amerika olmuştur.
- 35:01Amerika Birleşik Devletleri'nin Kuruluşu
- 1776'da başlayıp 7-8 yıl süren savaşı 13 koloni kazanır ve 1783 Versay Antlaşması ile Amerika Birleşik Devletleri resmen kurulur.
- Amerika Birleşik Devletleri'nin kurulması 1776'da Philadelphia Kongresi ile gerçekleşir, bağımsızlığının tanınması ise 1783 Versay Antlaşması ile olur.
- Türkiye Devleti'nin kuruluşu 23 Nisan 1920, Lozan Antlaşması ile bağımsızlığı tanınması ise 24 Temmuz 1923'tür.
- 36:39Önemli ABD Başkanları
- Amerika Birleşik Devletleri kurulduktan kısa süre sonra III. Selim döneminde Osmanlı'yla ilk irtibata geçer ve Cezayir Beylerbeyi ile bir ticaret antlaşması imzalar.
- George Washington ABD'nin ikonu olan adam, Thomas Jefferson ise ABD'nin kuruluş aşamasında bağımsızlık bildirgesini yazan kişi olarak bilinir.
- James Monroe 1823 yılında ABD'nin içe kapanık politikası olan Monroe Doktrini'ni ortaya atar ve "Amerika Amerikalılarındır" diyerek Avrupa siyasetine katılmayacağını belirtir.
- 38:06Önemli ABD Başkanları (Devam)
- Abraham Lincoln bir suikast sonucu ölen ilk ABD başkanı olup aynı zamanda Amerika tarihinde köleliği kaldıran kişidir.
- Woodrow Wilson 1918'de Wilson İlkelerini yayınladı ve Milletler Cemiyeti fikri ilk defa Wilson İlkeleriyle ortaya çıktı, 1919'da Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
- Herbert Clark Hoover 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı döneminde devlet başkanı olup Hover Moratoryumu diye bir bildiri yayınladı, ancak bu tutmadı ve yerine Roosevelt geçti.
- 39:43Önemli ABD Başkanları (Son)
- Franklin Roosevelt ABD'de en uzun süre devlet başkanlığı yapmış başkan olup, hakkında en çok eser yazılan ilk yüz kişiden birisidir.
- Henry Truman 1945'te devlet başkanı oldu ve döneminde Hiroşima ve Nagazaki'ye iki tane atom bombası atıldı.
- Eisenhower 1951-1952'de devlet başkanı oldu ve döneminde Kore Savaşı başladı, NATO birlikleri Kore'ye girdiğinde NATO'nun başkomutanı Eisenhower'dı.
- 41:34Son Önemli ABD Başkanları
- Lyndon Kennedy Yahudi asıllı bir devlet başkanıydı ve ABD başkanlığı yaparken bir suikast sonucu hayatını kaybetti.
- Richard Nixon döneminde Watergate skandalı yaşandı; Nixon'ın Demokrat Parti'nin binasını istihbaratını dinletmesi sonucu ortaya çıkan skandaldan sonra Nixon istifa etmek zorunda kaldı.