Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Yahudilerin ekonomik gücü, tarihsel sürgünleri ve ticaret anlayışları hakkında bilgi veren bir eğitim belgeselidir. Profesör Dr. Sezai Balcı ve Profesör Dr. Mustafa Balcıoğlu'nun çalışmalarından da bahsedilmektedir.
- Video, Yahudilerin dünya nüfusunun sadece binde ikisini oluşturmalarına rağmen sahip oldukları ekonomik kapasitenin diğer yüzlerini oluşturduğunu anlatarak başlıyor. Ardından Yahudilerin tarihsel sürgünleri, Osmanlı İmparatorluğu ile olan ilişkileri ve ticaret anlayışındaki başarı prensipleri kronolojik olarak ele alınıyor. Son bölümde ise iş dünyasında büyüme stratejileri ve ticaret konuları üzerinde duruluyor.
- Videoda ayrıca Yahudi ticaret anlayışının temel prensipleri (para biriktirme, işi sevmek, mentorluk almak, önce hediye edip sonra satmak, kaliteli olmak ve aile ile zaman geçirmek) ve Yahudilerin kuyumculuk, ayakkabıcılık, tekstil gibi zanaat dallarında nasıl başarılı oldukları detaylı şekilde anlatılmaktadır. Osmanlı hükümdarlarının Rothschild ailesinden aldığı borçlar ve Yahudi-Osmanlı ilişkilerinin tarihsel gelişimi de belgelerle desteklenerek sunulmaktadır.
- 00:01Yahudilerin Ekonomik Gücü ve Tarihsel Sürgünleri
- Yahudiler dünya nüfusunun sadece binde ikisini oluşturmalarına rağmen, ekonomik kapasiteleri sayılarının doksan eksi yüz katı kadar büyük.
- Yahudiler tarih boyunca çeşitli sürgünler ve kırımlara uğramıştır; Mısır'dan Kudüs'e göç ettikten sonra Babil hükümdarı Nebukadnezar tarafından Kudüs'ten Babil'e sürgün edilmişlerdir.
- Roma'nın Kudüs ve çevresini ele geçirmesiyle Yahudiler uzun süreli bir sürgün dönemine girmiş, 70 ve 136 yılları arasında Romalılara karşı verilen mücadelenin sonunda mağlup olmuşlardır.
- 01:33Roma İmparatorluğu'nda Yahudilerin Durumu
- Yahudiler Romalılar için büyük bir sorundu; Roma vatandaşı olmak her şeyden üstün olduğundan, Yahudiler Roma inanç unsurlarını kabul etmek zorundaydılar.
- Roma yönetimi Yahudilerin isyancı tutumundan dolayı onları inançlarından koparmak için zorlayıcı kanunlar çıkarmıştır.
- Hristiyanlığın hakim din haline gelmesi Yahudiler için yeni zorluklar getirmiştir; Hristiyanlar Yahudileri toplumdan ayrıştırılması gereken birer hastalık konumunda görmeye başlamıştır.
- 03:14Yahudilerin Toplumsal Dışlanma ve Zulüm
- Roma döneminde Yahudilerin Romalılarla evlenmesi yasaktı, Hristiyanlıktan sonra ise Yahudilerin Hıristiyanlarla evlenmeleri, aynı eğitim kurumlarında bulunmaları yasaklanmıştır.
- Yahudilerin toprak sahibi olmaları ve tarımla uğraşmaları yasaklanmıştı, herhangi bir devletin yönetim mekanizmasında veya ordusunda görev alamazlardı.
- Veba salgınlarında Yahudiler günah keçisi yapılmış, "su kuyularını zehirleyen" dedikoduları yayılmış ve şiddet olaylarında sayısız Yahudi cemaati yok edilmiştir.
- 05:11Yahudilerin Ekonomik Hayatı
- Dışlanmışlık ortamında Yahudilerin hayatlarını geçindirebilmek için yapabilecekleri ancak birkaç meslek dalı vardı: el sanatları ve tefecilik.
- Tefecilik Hıristiyanlıkta yasak olmasına rağmen Yahudilikte Yahudi olmayanlara yönelik uygulanmasına izin vardı; Eski Ahit'te "kardeşinize para ödünç verdiğinizde ondan faiz almayacaksınız, yabancıdan faiz alabilirsiniz" denilmiştir.
- Ortaçağ Avrupası'nda zengin Yahudi tefecileri, zora düştükleri Hıristiyan zenginlere, büyük lordlara borç vererek zenginleşmişlerdir.
- 06:28Yahudilerin Zenginlik Stratejileri
- Ortaçağ'da zengin olmak kadar önemli olan zenginliği korumak daha zordu; borçları olan insanlar her an Yahudi mahallelerine baskın düzenleyebilirdi.
- Yahudiler gayrimenkule yatırım yapmadı, "yükte hafif, pahada ağır olana yatırım yap" felsefesiyle tüm kazançlarını altın ve gümüş gibi değerli madenlere yatırdılar.
- Yahudiler servetlerini dörde bölerek, bir parçasını kendilerinin bildiği bir yere gömür, diğer üç parçasını akrabalara göndererek korumaya çalışmışlardır.
- 08:21Yahudilerin Ticaret Anlayışı
- Yahudiler asla yazılı bir sözleşme olmadan alışveriş yapmazlardı; "ahit her zaman yazılsın" esasına bağlıdiler.
- Sözleşmeleri ihlal etmek Yahudi toplumundan dışlanmak demekti; Hristiyanlarla ancak kısıtlı alanlarda ticari ilişki geliştirebildikleri için kendi çıkarlarını korumanın en iyi yolu ahite sadık kalmaktı.
- Tefecilik, bankacılığın atası olarak Yahudi gettolarında yapılan en temel mesleklerden biri haline gelmiş ve bir kısım Yahudi'nin zenginleşmesini sağlamıştır.
- 09:44Yahudilerin Osmanlı İlişkileri
- Yahudi kökenli Rothschild ailesi, Osmanlı Devleti ile gizli ilişkiler kurmuştur.
- Rothschild ailesi ile Osmanlı Devleti arasındaki ilk temas II. Mahmut döneminde başlamış, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan itibaren kesintisiz devam etmiştir.
- II. Abdülhamid, Rothschild ailesinden iki kez borç almıştır; 1891'de alınan 6.319.920 sterlin tutarındaki borcun faizi belgelerde %4 olarak belirtilmiş, geri ödeme süresi ise 60 yıl olarak tanzim edilmiştir.
- 11:56Osmanlı İmparatorluğu ve Yahudi İlişkileri
- II. Abdülhamit tarafından 1894'te alınan borç tutarı 8.212.340 sterlin olup, 61 yıl vadeli olan bu borç 15 Ekim 1955'e kadar geçerliydi ve her yıl 329.249 sterlin tutarında ödeme yapılması gerekiyordu.
- II. Mahmut, Abdülmecid ve II. Abdülhamit, Rothschild aile üyelerine birçok defa nişan takdim etmiş, II. Abdülhamit zamanında Rothschild'lerin Filistin'de koloniler kurdukları ve Abdülhamit'in Filistin'deki Musevilerin toprak satın almalarına izin verdiği bilinmektedir.
- II. Abdülhamid, 27 Temmuz 1888'de Baron Rothschild ile görüşerek Anadolu demiryollarının yapım işini üstlenmesini teklif etmiş ve özel olarak 10.000 sigara hediye etmiştir.
- 14:41Yahudi-Osmanlı İlişkilerinin Doğası
- Büyük bir borç tuzağına düşmemiş olsalardı Yahudi-Osmanlı ilişkileri normal kabul edilebilirdi; Osmanlı nüfusunun önemli bir kesimi Yahudi'di ve Avrupa'ya karşı her zaman Türkleri tutmuşlardı.
- Tarihte Türk-Yahudi savaşı neredeyse hiç yoktur; Yahudi toplulukları padişaha Türkler kadar bağlılık göstermiş, padişahlar da onlara hoşgörü göstermiştir.
- Yahudi cemaatinde dini ve hukuk davalarında kutsal kitaplarda en bilgili olanlardan hüküm beklenirdi, Osmanlı yönetimi de bu yöntemi izlemişti.
- 16:06Selanik'teki Yahudi Topluluğu
- 20. yüzyılın başlarında Yahudiler Selanik şehrinde baskın unsurken, Selanik vilayetinin bir bütün olarak çoğunluğunu Türkler oluşturuyordu.
- Selanik'in 1912'de Osmanlı'dan kaybı sadece Türkler için değil, bölgede Ortodoks Hıristiyanlar tarafından dışlanan ve hor görülen Yahudiler için de büyük bir travmaydı.
- Osmanlı Yahudileri, Balkan Savaşları'nın başlangıcında kaderlerini Osmanlı İmparatorluğu'na sıkı sıkıya bağlayarak bağlılıklarını ifade etmişlerdir.
- 17:18Yunan Yönetimi Dönemi
- Yunanistan'ın Selanik işgalinden sonra Yunan gazetelerinde Yahudi aleyhtarı yazılar çıkmış, sinagoglar basılmış ve Sefer Torah'a saygısızlık edilmiş, önemli Yahudi tarihi anıtları yok edilmiş, Yahudi evlerine baskınlar yapılmış ve yağmalanmıştır.
- Pazartesi günü kurulan haftalık pazar cumartesiye devredilmiştir; bunlar Yahudileri korkutmak ve Selanik'ten çıkmaya zorlamak için yapılmıştır.
- Bunun sonucunda birçok önemli Yahudi ailesi İzmir ve İstanbul'a kaçmış, birçok önde gelen Yahudi Osmanlı yönetiminin mutlu zamanlarının geride kalmasına üzülmüştür.
- 18:06Osmanlı-Yahudi İlişkilerinin Tarihi
- Osmanlı-Yahudi ilişkileri çok daha eskiye dayanıyor; en geniş çaplı etkileşim 1492 yılında İspanya'dan Osmanlı coğrafyasına göç ettirilmeleri olarak düşünülse de, Osmanlı Devleti'nin teşekkül etmesinden itibaren Bizans'tan birçok Yahudi yeni devletin topraklarına göçe başlamıştır.
- İlk gözle görülür münasebetler Orhan Gazi'nin Bursa'yı fethi (1326) yılında görülmektedir; Bizans idaresi altındaki Bursa'da yaşamakta olan Yahudiler, Osmanlı Devleti'ni adeta bir kurtarıcı olarak görmüşler ve Orhan Bey'in Bursa'yı fethinde kendi gelecekleri için önemli yardımlar sağlamışlardır.
- Orhan Bey zamanındaki Yahudiler tarafından yapılan sinagog 1940'lı yıllara kadar hizmette kalmıştır.
- 19:05Yahudilerin Osmanlı'daki Durumu
- Millet sistemine sahip Osmanlı'da Yahudiler sanayi, ticaret ve maliye gibi konularda iyi olduklarından yöneticiler tarafından iyi karşılanmışlardır.
- Yahudiler 1839 yılında İstanbul'un yabancı kuvvetler tarafından işgal edildiğinde diğer grupların yaptığı gibi işgalcilerin değil, Türk tarafının yanında yer almışlardır.
- Anadolu'nun İtilaf Devletleri'nce işgal edildiği süreçte Türklerle birlikte birçok Yahudi de katledilmiştir.
- 20:12Yahudi Aileler ve Eğitim
- Yahudi ve Hıristiyan evliliğinin Avrupa coğrafyasında yasak olması, Yahudilerin diğer ülkelerdeki cemaatlerle iletişimlerini koparmadan devam ettirmelerini sağlamıştı.
- Varlıklı aileler çocuklarını diğer ülkelerdeki akrabalarının yanlarına göndererek farklı işler öğrenmelerini ve dünyayı daha geniş görmelerini mümkün kıldılar.
- Günümüz büyük aile şirketleri de benzer şekilde çocuklarını üniversiteden sonra kendi şirketlerinde değil, beş yıl kadar farklı şirketlerde çalıştırarak sistemi daha nesnel görmelerini zorunlu kılıyor.
- 21:26Yahudilerin Ticari Felsefesi
- İki kahve firmasını kıyaslayalım: biri harika kahveler üretiyor, diğeri ise aldığınız her kahveden gelen karın bir kısmının Afrika'daki yoksul çocuklara gideceğini ve kullandığınız kahve kutularının geri dönüşüme gönderilerek engelli vatandaşlar için tekerlekli sandalye gibi ücretsiz dağıtılacağını duyurmuş.
- Günümüz büyük şirketlerinin temel mantıklarından birini oluşturan bir Yahudi felsefesi "on lira kazanıyorsan bir liralık hayat yaşama"dır.
- Köklü şirketlerde aile fertlerinin medyatik olmamaya ve gösterişten uzak kalmaya çalıştıkları, Avrupa'da gösteriş içinde yaşayan bir Yahudinin mutlaka dikkat çekeceğini ve birilerinin gazabına uğrayacağını belirtmektedir.
- 23:04Yahudi Para Yönetimi ve İş Felsefesi
- Zenginleşmiş Yahudiler dikkat çekmeyecek şekilde giyinir ve gösterişten kaçınırlar.
- "Kavanoz sistemi" olarak bilinen para yönetimi: kazanılan paranın bir kısmı ibadete, yardım etmeye, yatırımlara ayrılırken, geri kalanı saklanır.
- Yahudi prensiplerine göre bir işte iyi olmak için ömür boyu değil, asırlarca sürecek bir çaba gerektirir.
- 24:27Yahudi Meslek Geleneği
- Yahudilerin giriştikleri meslekleri kuşaktan kuşağa aktararak büyük ustalık ve alan hakimiyeti yaratmışlardır.
- Günümüzde Yahudi firmaları kuyumculuk, ayakkabıcılık, tekstil ve saat tamirciliği gibi zanaat dallarında önemli yerlerde yer almaktadır.
- Yahudilerin ticaret anlayışı, işini severek yapmak, kötü malı övme ihtiyacı duymamak ve iş arkadaşları hakkında kötü konuşma ahdine sahip çıkarak kalıcı başarı elde etmektir.
- 26:42Yahudi İş Stratejileri
- Yahudilerin ticaret anlayışında insan unsurunun ürünü önemlidir, bu da alıcının devamlılığını sağlar.
- Yahudiler, işlerini iyi öğrenip biriktirerek çocuklarına ve torunlarına aktararak kalıcı başarı elde etmeye çalışırlar.
- Yahudiler, zorda kaldıklarında mentor (akıl hocası) olarak adlandırılan tecrübeli kişilerden danışarak daha doğru kararlar verirler.
- 29:16Satış Stratejileri ve İş Sevgisi
- Yahudilerin en zekice hamlesi, satıştan önce ihtiyaç doğurmak; örneğin ücretsiz traktör dağıtıp sonra yedek parça satışından kazanç elde etmektir.
- Yahudi ticaret mantığına göre, işi sevmek ve detaylara önem vermek, zaman içinde rakiplerden daha üstünlük sağlar.
- İşinizi seven birinin ürettiği ürün, mesleğini sadece para kazanmak için yapanınkinden daha kaliteli olur ve daha fazla kazanç sağlar.
- 32:24Aile ve Başarı
- Yahudiler, insanın her dakikasını çalışmakla tüketmek yerine dinlenme ve aile ile vakit geçirmeye ihtiyaç duyduğunu düşünürler.
- Başarı için ailenize zaman harcamak ve elde edilen kazancın ailenin yaşam standardını iyileştirmesi önemlidir.
- Yetenekler doğuştandır ve zamanla körelebilir, ancak düzenli çalışma güdüsü ile birleştirilerek başarılı olunabilir.
- 34:57Doğru Büyüme Stratejisi
- Büyüme stratejisinin başarısı, ne zaman ve hangi şartlar altında gerçekleşmesi gerektiğini bilmektedir.
- Bir firma sadece taleplere yetişemediği anda ikinci bayi açmalıdır, bu da her geçen gün artan talep miktarını ifade eder.
- Her yeni bayi ihtiyac halinde varlık bulursa iflas riski azalır ve büyüme bir gereksinim olarak görülmelidir.
- 35:52Çalışan Motivasyonu
- Çalışanların hak ettiklerinden daha fazla kazanmaları, verimlerini artıracaktır.
- Daha fazla verim almak için onlara araba vermek yerine araba alabilme hayali kurmalarının önünü açmalısınız.
- Vaat etmek gerçekleştirmekten daha büyük bir ikramiyedir, ancak hayallerin gerçekleşmesini zaman zaman sağlamanız gerekir.
- 36:25Yahudilerin Ekonomik ve Bilimsel Başarıları
- Yahudilerin sayılarının yüzlerce kat fazlasında bir ticari hacme sahip oldukları bilinmektedir.
- Yahudiler, olaylara yönelik yakaladıkları perspektif sayesinde dünyada en çok Nobel ödülü alan bilim adamlarıdır.
- Son elli yılın en büyük teknoloji ataklarının çoğu Yahudi firmalar tarafından gerçekleştirilmiştir.