Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye'de yaşanan yağışsızlık sorunu ve İstanbul'daki baraj doluluk oranlarının düşük olması nedeniyle gündeme gelen "yağmur bombası" konusunu inceleyen bir bilgilendirme içeriğidir. İTÜ Meteoroloji Uzmanı Prof. Dr. Orhan Şen'in açıklamaları da videoda yer almaktadır.
- Video, yağmur bombasının ne olduğunu, nasıl çalıştığını, tarihsel gelişimini ve dünyadaki uygulamalarını detaylı şekilde anlatmaktadır. Yağmur bombasının (bulut tohumlama) temel amacı, enerji ihtiyacını karşılamak, kurak bölgelere su temin etmek ve hava olaylarını kontrol altına almaktır. Ayrıca, yağmur bombasının zararları, uygulama yöntemleri ve farklı yapılma türleri hakkında bilgiler verilmektedir.
- İstanbul'un Su Sorunu ve Yağmur Bombası Çözümü
- Türkiye genelinde beklenen yağışların yaşanmaması, özellikle İstanbul'u sıkıntıya soktu ve yeni bir çözüm olarak "yağmur bombası" konuşulmaya başlandı.
- İstanbul'da 2020 yılında mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıklar ve yağışsız aylar sonucu barajların doluluk oranları son 10 yılın en düşük seviyesine düştü.
- İSKİ verilerine göre İstanbul'daki barajların doluluk oranları %21 seviyesine kadar indi ve İTÜ meteoroloji uzmanı Prof. Dr. Orhan Şen'e göre yağmur bombası atıldığında %30 yağış arttırımı yapılabilir.
- 01:49Yağmur Bombası Nedir?
- Yapay yağmur veya suni yağış (yağmur bombası), mevcut buluttan insan müdahalesi ile yağış elde etme yöntemidir.
- Bu yöntemde temel hedef enerji ihtiyacını karşılamak, kurak bölgelere su temin etmek, sisi dağıtmak ve hava olaylarını kontrol altına almaktır.
- Yöntemin temeli, yağışa uygun sıcaklıkta olan bulutlara yoğunlaşma çekirdeklerini dışarıdan suni olarak vermektir.
- 02:22Yağmur Bombasının Çalışma Prensibi
- Yağışın oluşabilmesi için öncelikle bulutun olması gerekir; bulut yeterince soğuduktan sonra havada doğal olarak bulunan ve yoğunlaşma çekirdeği adı verilen zerreciklerin üzerinde su birikmeye başlar.
- Büyüyen damlalar yerçekimine karşı koyamaz ve yere doğru düşmeye başlarlar.
- Boğuşmanın başlaması için yeterince soğumasına rağmen ortamda yoğunlaşma çekirdekleri yoksa yağış oluşmaz.
- 03:14Bulut Tohumlama Yöntemi
- Suni yağışta bulutlara buz parçacıkları verilir ve yağış oluşturulmaya çalışılır; buna bulut tohumlama da denir.
- Bulut tohumlamada amonyum nitrat, kadmiyum iyodür, bakır sülfür, kurşun iyodür, karbondioksit buzu ve gümüş iyodür kullanılabilir.
- Uygulama sırasında rüzgar durumu, hava şartları, havanın yükselme hızı, soğumuş su damlacıkları, damlacıkların birleşerek büyüme özellikleri ve çekirdek konsantrasyonu özellikleri göz önüne alınmalıdır.
- 04:17Yağmur Bombasının Tarihi ve Uygulamaları
- Yağmur bombası 1940'lı yıllarda gümüş iyodür kullanılmasıyla çalışmalar başlamış, 1960'lı yıllarda ABD tarafından geliştirilen sistem günümüzde 24 ülke tarafından uygulanmaktadır.
- Türkiye'de 1990'lı yıllarda İSKİ tarafından İstanbul'da ve farklı zamanlarda İzmir ve Ankara'da uygulanmıştır.
- İlk uygulamayı dünya çapında Irving Langmore ve Vincent Scheffer 1940'ların sonunda yapmış, bulut tohumlama işini Bernard Onegat 1947'de gümüş iyodür kullanarak uygulamıştır.
- 05:23Askeri Kullanım ve Zararları
- ABD askeri amaçlarla yağmuru arttırmak ve çeşitli bölgeleri kontrol altına almak için Kuzey Vietnam, Laos ve Güney Vietnam'da kullanmış, bu 3 Temmuz 1972'de New York Times'a manşet olmuştur.
- Doğayla oynamak ve doğanın kurallarına karşı çıkmak, kendi çıkarlarımıza göre düzenlemek pek çok doğal felaketi beraberinde getirebilir.
- Bulut tohumlamada dikkat edilmezse ve oranlarda yanlışlıklar yapılırsa olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir, dolunun artması veya yağışın azalması gibi sonuçlara sebep olabilir.
- 07:32Uygulama Yöntemleri ve Sonuçlar
- Bulut tohumlama (yağmur bombası) genellikle uçaklar, yerden havaya atılan roketler ve jeneratörler kullanılarak yapılmaktadır.
- Jeneratörler yerden havaya yoğunlaşma zerreciklerini püskürtürler ve bulut tohumlamanın yağışı %5 ile %20 arasında arttırdığı görülmüştür.
- Türkiye'de bulut tohumlamaya itiraz eden bilim adamları da mevcuttur.