Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının vergi ve muhasebe kanunlarının çeşitli maddelerini ve hükümlerini detaylı şekilde anlattığı bir eğitim içeriğidir.
- Video, vergi kanununun "Bilgi Toplama, Bilgi Verme" bölümünden başlayarak, mükellefin ödevleri, teminat alma usul ve esasları, iş değişikliklerinin bildirilmesi, borçları ve teminat işlemleri gibi konuları kapsamaktadır. Daha sonra Tüccarlar Kanunu'nun maddeleri, tüccar sınıflandırması ve defter tutma esasları anlatılmakta, son bölümde ise muhasebe defterleri ve özel kayıtlar hakkında kanun maddeleri açıklanmaktadır.
- Video içeriğinde özellikle vergi mükellefleri için yasal yükümlülükler, defter tutma kuralları, bilanço düzenlemeleri, envanter çıkarma ve işletme hesabı esaslarına göre defter tutma gibi konular detaylı olarak ele alınmaktadır. Ayrıca sahte belge düzenleme fiilleri, meslek mensuplarının vergi yükümlülükleri ve vergi dairesi yetkililerinin görev ve sorumlulukları hakkında da bilgiler sunulmaktadır.
- 00:09Bilgi Toplama ve Verme Hakkı
- Kamu idare ve müesseseleri, mükellefler veya mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzel kişiler, maliye bakanlığının veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların isteyecekleri bilgileri vermeye mecburdurlar.
- Bilgiler yazı veya sözle istenir, sözle istenen bilgileri vermeyenlere keyfiyet ve cevap vermeleri için kendilerine münasip bir mühlet tayin olunur.
- Memleket dışı imtiyazlarından faydalanan yabancı devlet memurları bilgi verme mecburiyetine tabi olamazlar.
- 01:02Devamlı Bilgi Verme ve Ölüm Vakalarını Bildirme
- Kamu idare ve müesseseleri, kamu hizmeti ifa eden kurum ve kuruluşlar dahil ile gerçek ve tüzel kişiler, vergilendirmeye ilişkin olaylarla ilgili olarak maliye ve gümrük bakanlığı ve vergi dairesince kendilerinden yazı ile istenecek bilgileri belli fasılalarla ve devamlı olarak yazı ile vermeye mecburdurlar.
- Aşağıda yazılı resmi makamlarla gerçek ve tüzel kişiler, her ay muttali oldukları ölüm vakaları ile intikalleri ertesi ayın onbeşinci günü akşamına kadar vergi dairesine yazı ile bildirmeye mecburdurlar.
- Sulh yargıçları, icra, nüfus ve tapu memurları, yabancı memleketlerdeki Türk konsolosları, mahalle ve köy muhtarları, bankalar ve emanet kabul eden gerçek ve tüzel kişiler ölüm vakalarını bildirmekle yükümlüdür.
- 02:50Bilgi Vermekten İmtina Edememek
- Kendilerinden bilgi istenilen gerçek ve tüzel kişiler, özel kanunlarda yazılı mahremiyet hükümlerini ileri sürerek bilgi vermekten imtina edemezler.
- Posta, telgraf ve telefon idaresinin muhabereler hakkında tutmaya mecbur olduğu mahremiyet saklıdır.
- Hekimlerden, diş hekimlerden, dişçilerden, ebelerden ve sağlık memurlarından hastaların hastalıklarının nevine müteallik bilgiler istenemez.
- 04:25Bilgi Toplama ve Arşivleme
- Bu bölümde yazılı kaynaklardan toplanacak bilgiler istihbarat arşivlerinde gizli olarak saklanır.
- Bu arşivlerden kimlerin ve ne suretle faydalanabileceği Maliye bakanlığınca tespit olunur.
- Maliye bakanlığı, gelir idaresi başkanlığı veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, uluslararası anlaşmalarda yer alan bilgi değişimi hükümleri çerçevesinde bilgi toplayabilir.
- 05:25İşe Başlama Bildirimi
- Vergiye tabi ticaret ve sanat erbabı, serbest meslek erbabı, kurumlar vergisi mükellefleri, kolektif ve adi şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortakları işe başladıklarını vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar.
- Ticaret sicil memurlukları kurumlar vergisi mükellefi olup da Türk Ticaret Kanunu uyarınca tescil için başvuran mükelleflerin başvuru evraklarının bir suretini ilgili vergi dairesine yazılı veya elektronik ortamda intikal ettirir.
- Bildirim yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen ticaret sicili memurları hakkında işe başlamanın zamanında bildirilmemesine ilişkin usulsüzlük cezası hükümleri uygulanır.
- 06:48Teminat Uygulaması
- Sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirilen ve vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilenlerden, işe başlama bildiriminin alınması halinde, teminat verilmesi şarttır.
- Teminat tutarı, düzenlenmiş olan sahte belgelerde yer alan toplam tutarın yüzde onundan az olmamak üzere verilmelidir.
- Teminat şartlarının yerine getirilmemesi halinde, istenilen teminat tutarı teminat alacağı olarak tahakkuk ettirilir ve gecikme zammı tatbik edilerek takip ve tahsil edilir.
- 12:19Mesleki Faaliyetten Alıkoyma Cezası
- 3568 sayılı kanun kapsamında faaliyette bulunan meslek mensuplarından, sahte belge düzenleme fiilini işlediği inceleme raporuyla tespit edilenler hakkında üç yıl süreyle geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası uygulanır.
- Bu cezanın uygulanmasında 3568 sayılı kanunda yer alan usuller tatbik edilir.
- Sürenin sonunda meslek mensubunun tekrar faaliyete başlamak istemesi halinde kendisinden bir ay içinde belirtilen teminat istenir, verilmemesi halinde ilgili hükmüne göre işlem yapılır.
- 13:28Teminat Alımı ve İade Koşulları
- Üçbinbeşyüzaltmışsekiz sayılı kanun kapsamında faaliyette bulunan meslek mensuplarından, dördüncü fıkra kapsamında sayılan fiile iştirak edenlerden teminat istenir.
- Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda sayılan hallerde teminat alınmasını takip eden üç yıl içinde, dördüncü fıkrada sayılan hallerde ise beş yıl içinde fiilin işlenmediği tespit edilirse teminat iade edilir.
- Fiilin işlendiği tespit edilirse, birinci fıkra kapsamında olanlar vergi borcu telkin edilirken, dördüncü fıkra kapsamında olanlar yeniden teminat istenir.
- 16:09Meslek Mensupları İçin Özel Koşullar
- Fiil beşinci fıkra kapsamında olan meslek mensupları hakkında meslekten çıkarma cezası uygulanır ve bu cezanın uygulanmasında 3568 sayılı kanunda yer alan usuller tatbik edilir.
- Teminat alınan mükelleflerin, teminatın alındığı tarihten sonra tahakkuk eden ve süresinde ödenmeyen vergi borçlarının tutarı, alınan teminat tutarının %10'unu aşması halinde teminat paraya çevrilerek borçlarına mahsup edilir.
- Teminat tutarı, düzenlenmiş sahte belgelerde yer alan tutarların toplamı, faaliyet alanı, mükellefin hukuki statüsü gibi kıstaslar esas alınarak belirlenir.
- 18:09Duyurular ve İşe Başlama Belirtileri
- Sahte belge düzenleyenler maliye bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre duyurulur ve bu kapsamda yapılan duyurular vergi mahremiyetinin ihlali sayılmaz.
- Tüccarlar için işe başlamayı gösteren belirtiler: işyeri açmak, ticaret siciline kaydolmak veya işle bilfiil uğraşmaya başlamaktır.
- Serbest meslek erbabı için işe başlamayı gösteren belirtiler: özel işyerleri açmak, tabela asmak, mesleki faaliyeti gösteren ilanlar yapmak veya mesleki teşekküllere kaydolmaktır.
- 20:19İşyeri ve Değişikliklerin Bildirilmesi
- İşyeri, ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerdir.
- Yeni işyeri adreslerini değiştiren mükellefler, yeni adreslerini vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar.
- İşlerinde değişiklik yapan, mükellefiyetten muaflığa geçen veya işyeri sayısında artış/azalış olan mükellefler, bu değişiklikleri vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar.
- 22:16İşi Bırakma ve Mükellefiyet Kaydı Telkin Edilmesi
- İşi bırakan mükellefler, keyfiyeti vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar.
- İş bırakma bildirimi bulunmayan mükellefin işi bıraktığı tespit edilirse, mükellefiyet kaydı telkin edilir ve bu durum ilgili kamu kurumlarına da bildirilir.
- Mükellefiyet kaydının telkin edilmesi, mükellefin işi bırakmasından önceki dönemlerdeki yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz ve sahte belge düzenleme fiilini işleyenler hakkında kovuşturma yapılmasına engel teşkil etmez.
- 24:20Vergisel Uyum Analizi ve Mükellefiyet Kaydı Terkini
- Mükelleflerin vergisel uyum seviyelerine yönelik analiz ve değerlendirme çalışmaları neticesinde sahte belge düzenleme riskinin yüksek olduğu tespit edilenler vergi incelemesine sevk edilir.
- Vergi dairesi başkanı veya defterdarın onayı ile mükellefiyet kaydı terkin edilir ve tebliğ tarihinden bir ay içinde asgari teminat tutarından az olmamak üzere belgelerde yer alan toplam tutarın %10'u tutarında teminat verilmesi şartıyla mükellefiyet yeniden tesis edilir.
- Mükellefiyeti telkin edilenlerin işe başlama bildiriminde bulunması halinde, mükellefiyet tesis edilebilmesi için vergi borçlarının ödenmiş ve teminat verilmiş olması şarttır.
- 27:55Teminat ve Bildirim Kuralları
- Mükellefin sahte belge düzenlediği tespit edilirse, 153/E maddesinin 4. fıkrası hükümleri uygulanır ve alınan teminat kesinleşene kadar iade edilmez.
- Mükellefin sahte belge düzenlemediği tespit edilirse, başkaca vergi borcu bulunmaması kaydıyla teminat iade edilir.
- Elektronik belge düzenleme yükümlülüğü getirilen mükelleflerin bilgileri, vergi mahremiyetinin ihlali sayılmaz şekilde duyurulur.
- 29:41İş Durumları ve Değişiklikler
- İş bırakma, vergiye tabi olmayı gerektiren muamelelerin tamamen durdurulması ve sona ermesidir.
- Tasfiye ve iflas hallerinde mükellefiyet, vergi ile ilgili muamelelerin sona ermesine kadar devam eder.
- Ölüm, işi bırakma hükmündedir ve mirasçılar vergi dairesine bildirmelidir.
- 31:05Bina ve Arazi Değişiklikleri
- Genel tahrirde unutularak yazılmamış olan bina ve arazi, verginin alınmaya başlandığı mali yılın sonuna kadar vergi dairesine bildirilmelidir.
- Yeni inşa edilen binalar ve mevcut binalara yapılan ilaveler vergi dairesine bildirilmelidir.
- Bina ve arazide vuku bulan değişiklikler vergi dairesine bildirilmelidir.
- 32:18Bildirim Süreleri ve Şekilleri
- Gerçek kişilerde işe başlama bildirimleri işe başlama tarihinden itibaren 10 gün içinde yapılır.
- İşe başlama bildirimleri dışında yapılacak bildirimler ve işi bırakma bildirimleri, olayın vukuu tarihinden itibaren 1 ay içinde yapılır.
- Yazılı bildirmeler posta ile taahhütlü olarak gönderilmesi caizdir ve postaya verildiği tarih vergi dairesine verilme tarihi yerine geçer.
- 35:10Defter Tutma Kuralları
- Defterler vergi uygulaması bakımından mükellefin servet, sermaye, hesap durumunu tespit etmek, vergi muamelelerini belli etmek ve vergi karşı durumunu kontrol etmek maksatlarıyla tutulur.
- Ticaret ve sanat erbabı, ticaret şirketleri, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler, serbest meslek erbabı ve çiftçiler defter tutmaya mecburdur.
- Gelir vergisinden muaf olan esnaf, basit usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler ve kurumlar vergisinden muaf olan iktisadi kamu müesseseleri defter tutma mecburiyetinden muafdır.
- 37:40Hesap Dönemi ve Muhasebe Usulü
- Defterler hesap dönemi itibariyle tutulur, normal olarak takvim yılıdır ancak maliye bakanlığı özel hesap dönemleri belirleyebilir.
- Mükellefler defterlerini ve muhasebelerini işlerinin bünyesine uygun olarak diledikleri usulü ve tarzda tanzim etmekte serbesttirler.
- Maliye bakanlığı muhasebe standartları, tekdüzen hesap planı ve mali tabloların çıkarılmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.
- 39:55Tüccar Sınıfları
- Tüccarlar defter tutma bakımından iki sınıfa ayrılır: birinci sınıf tüccarlar bilanço esasına göre, ikinci sınıf tüccarlar işletme hesabı esasına göre defter tutarlar.
- Birinci sınıf tüccarlar: yıllık alım/satış tutarları belirli limiti aşanlar, gayri safi hasılatı 3,6 milyar lirayı aşanlar ve her türlü ticaret şirketleri.
- İkinci sınıf tüccarlar: birinci sınıfın dışında kalanlar ve işletme hesabı esasına göre defter tutmalarına maliye bakanlığı tarafından müsaade edilen kurumlar vergisi mükellefleri.
- 42:08Tüccar Sınıflandırması ve Sınıf Değiştirme
- Yeniden işe başlayan tüccarlar, yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar iki sınıf tüccarlar gibi hareket edebilirler.
- Birinci sınıftan ikinci sınıfa geçiş, bir hesap döneminin iş hacminin %20'yi aşan bir nispette düşük olması veya iki arka arkaya üç dönemin iş hacminin %20'ye kadar düşmesi durumunda gerçekleşir.
- İkinci sınıftan birinci sınıfa geçiş, bir hesap döneminin iş hacminin %20'yi aşan bir nispette fazla olması veya iki arka arkaya iki dönemin iş hacminin %20'ye kadar fazlalık göstermesi durumunda gerçekleşir.
- 44:05Bilanço Esasına Göre Defter Tutma
- İkinci sınıf tüccarlar diledikleri takdirde bilanço esasına göre defter tutabilirler ve bu durumda birinci sınıfa dahil olanlar hakkında da sınıf değiştirme hükümleri uygulanır.
- Bilanço esasında tutulacak defterler: yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve mevcudat ve muazene defteridir.
- Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken muamelelerin tarih sırasıyla ve madde halinde tertipli olarak yazıldığı, ciltli ve sahifeleri numaralı olan bir defterdir.
- 44:59Defteri Kebir ve Envanter
- Defteri kebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan muameleleri hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan bir defterdir.
- Envanter defterine işe başlama tarihinde ve her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilançolar kaydedilir ve bu tarihe bilanço günü denir.
- Envanter çıkarmak, bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir.
- 46:19Gayrimenkul ve Envanter Kayıtları
- Ferdi teşebbüslerde ferdi sahip olduğu bina ve arazi hakkında belirli esaslar uygulanır; fabrika, ambar, atölye, dükkan, mağaza ve arazi işletmede kullanılsa tamamı envantere alınır.
- Ticaret hanları gibi oda oda veya kısım kısım kullanılabilen binalarla evlerin ve apartmanların yarısından fazlası işletmede kullanıldığı takdirde envantere ithal edilir.
- Envantere alınan gayrimenkullerin kullanış tarzlarında sonradan baki olacak değişiklikler hesap yılı içinde nazara alınmaz.
- 47:18Bilanço ve Envanter Kayıtları
- Envanter esas itibariyle defter üzerine çıkarılır, büyük müesseseler ise envanterlerini listeler halinde tanzim edebilirler.
- Amortisman yapılan kıymetler ve bunların amortismanları envanter defterinin ayrı bir yerinde, özel bir amortisman defterinde veya amortisman listelerinde gösterilebilir.
- Büyük mağazalar ve eczaneler, emtia mevcutlarının envanterlerini üç yılda bir çıkarabilirler, bu takdirde envanter çıkarılmayan yıllarda hesaben mevcut iktisadi kıymetleri envanter defterlerine kaydederler.
- 50:09Bilanço ve İşletme Hesabı
- Bilanço, envanterde gösterilen kıymetlerin tasnifli ve karşılıklı olarak değerleri itibariyle tertiplenmiş hülasasıdır ve aktif ve pasif olmak üzere iki tabloyu ihtiva eder.
- İşletme hesabı esasında tutulacak defterler: işletme hesabı defteri ve işletme hesabıdır.
- İşletme hesabının sol tarafını gider, sağ tarafını hasılat kısmı teşkil eder; gider kısmına satın alınan mallar ve giderler, hasılat kısmına satılan mal bedeli ve hasılatlar kaydedilir.
- 52:45İşletme Hesabı ve İmalat Defteri
- İşletme hesabı esasına göre defter tutanlardan emtia üzerine iş yapanlar, emtia envanteri çıkarmaya mecburdurlar.
- İşletme hesabı esasına göre defter tutanlar, her hesap döneminin sonunda işletme hesabı hülasası çıkarırlar.
- Birinci sınıf tüccarlardan devamlı olarak imalat ile uğraşanlar, imalat defteri tutarlar ve bu deftere emtianın giriş ve çıkış hareketleri, emtianın cinsi ve miktarı itibariyle ve tarih sırasıyla yazılır.
- 55:54İmalat ve Kombine İmalat
- İmal esnasında miktarlarının tespitine imkan ve lüzum olmayan maddeler yalnız teslim sırasında kayıtlarda gösterilir.
- Kombine imalat, hammaddeden tam mamül vücuda getirilinceye kadar geçen müstakil imal safhalarında ayrı ayrı emtia mahiyetini arz eden maddeler elde edildiği iplik, dokuma, yağ, sabun, kereste, mobilya, un, makarna gibi münasebetlerde ve bu imal işleri birbirine bağlanarak aynı teşebbüs dahilinde yapıldığı takdirde gerçekleşir.
- Boyama, tasarlama, apre, cilalama gibi bitim işleri kombine imalatı tazammun etmez.
- 56:47İmalat Defterleri
- Kombine imalat yapanlar, her müstakil imal işini imalat defterinin ayrı ayrı kısımlarında gösterirler.
- Kombine imalatta istenildiği takdirde her müstakil imal safhası için ayrı bir imalat defteri kullanılması caizdir.
- Bitim işleriyle uğraşan tüccarlar, imalat defteri yerine bitim işleri defteri tutarlar ve bu deftere müşterilerden alınan ve işlendikten sonra geri verilen emtianın cinsi ve miktarı tarih sırasıyla yazılır.
- 57:52Sinai Müesseselerin Kayıt Serbestliği
- Sinai müesseseler, bu bölümde yazılı defterleri işlerinin icatlarına ve hususiyetlerine göre diledikleri şekilde tutabilirler.
- İptidai ve mamul maddeler için ayrı defter kullanabilirler veya bunları cins ve nevi itibariyle ayrı sayfalarda gösterebilirler.
- İstihsal vergisi defteri tutmayarak bunlara ait kayıtları defteri kibirde açacakları özel bir hesapta veya satışlarını kaydettikleri hesabın ayrı bir sütununda gösterebilirler.
- 59:00Diğer Müesseselerin Özel Kayıtları
- Banka vergi kanunları uygulamasında özel belirleme yapılmadığı sürece özel finans kurumları banka olarak olunur.
- Banker ve sigorta şirketleri, banka ve sigorta muameleleri vergisinin mevzuuna giren işlemleri müfredatlı veya bordrolar üzerinden toplu olarak kendi muhasebe defterlerinde veya ayrı bir banka ve sigorta muameleleri vergisi defterinde gösterirler.
- Bankalar ve mevduat faizi ödeyen bankerler, defter kayıtlarında bu hususlara ilişkin bilgileri müfredatlı olarak göstermeye mecburdurlar.
- 1:00:03Damga Resmi Kayıtları
- Damga resmi kanununa göre yolcu bilet ücretleri, sigorta primleri ve ilan ücretleri gibi mevzular üzerinden resim istifa etmeye mecbur olan gerçek ve tüzel kişiler, bu ücret ve primlerle istifa ettikleri damga resimleri için tarih sırası ile bir kayıt tutmaya mecburdurlar.
- Tüccarlar bu kayıtları muhasebe defterlerinde tuttukları hesaplarda gösterebilirler, kayıtların muhasebe defterinde gösterilmemesi halinde ayrı bir damga resmi defteri tutulur.
- Devlet müesseselerinin resmi defter ve kayıtları damga resmi defteri yerine geçer.
- 1:00:50Yabancı Nakliyat Kurumları ve Diğer Kayıtlar
- Yabancı nakliyat kurumları veya bunları Türkiye'de temsil eden şube veya acentaları bir hasılat defteri tutmaya ve bu deftere Türkiye'de elde ettikleri hasılatı tarih sırası ile ve müfredatlı olarak kaydetmeye mecburdurlar.
- Bu madde gereğince hasılat defteri tutan yabancı nakliyat kurumları bu işleri için ayrıca muhasebe defteri tutmaya mecbur değildirler.
- Gelir vergisine tabi menkul ve gayrimenkul sermayelerle bunlardan elde edilen miratları ve bunlara müteallik giderleri defteri kebir veya işletme hesabının veya serbest meslek erbabı kazanç defterinin ayrı bir sayfasına veya ayrı bir deftere kaydetmeye mecburdurlar.
- 1:02:11Ambar Defteri
- Depo, adliyeler dahil işletenlerle nakliye ambarları ayrıca bir ambar defteri tutarlar.
- Ambar defterine en az altı malumat kaydedilir: malın ambara giriş tarihi, cinsi, miktarı, tevdi edildiği kişi, gönderildiği yer ve kime, alınan nakliye ücreti tutarı.
- Kendi işlerinin icabı olarak yukarıdaki malumatı ihtiva edecek şekilde defter tutanlar ayrıca ambar defteri tutmazlar.