Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan vergi kaçakçılığı ve vergiden kaçınma konularını ele alan eğitim içeriğidir.
- Video, vergi kaçakçılığının tanımı ve sebepleri ile başlayıp, vergiden kaçınma kavramını ve altı farklı şeklini açıklamaktadır. Ardından Vergi Usul Kanunu'nun 359. maddesinde yer alan kaçakçılık suçları ve cezaları detaylı şekilde ele alınmakta, 340, 359 ve 371 maddelerinde yer alan hükümler açıklanmaktadır. Son bölümde ise vergi ziyana sebebiyet veren kaçakçılık fiilleri ve bunların vergi ve ceza uygulamalarındaki etkileri anlatılmaktadır.
- Ders içeriğinde vergi kaçakçılığının sebepleri, vergiden kaçınmanın altı farklı şekli, Vergi Usul Kanunu'nun 359. maddesindeki kaçakçılık fiilleri ve cezaları, pişmanlık hükümleri, cezadan indirim ve vergi incelemesinin nasıl yapılacağı gibi konular örneklerle açıklanmaktadır. Ayrıca, kaçakçılık suçlarının vergi incelemesine etkisi ve ön tespitlerde dikkat edilmesi gereken hususlar da detaylı olarak ele alınmaktadır.
- 00:01Vergi Kaçakçılığı Tanımı ve Önemi
- Vergi kaçakçılığı, vergi kanunları ihlal edilerek verginin tamamen veya kısmen ödenmemesidir.
- Vergi kaçakçılığının yaygınlaşması, yükümlülerin vatandaşlık duygusunun zayıflığını gösterir ve verginin genelliği ilkesinin kapsamını daraltmaktadır.
- Vergi kaçakçılığı eşitsizliğin tipik bir örneğini oluşturur çünkü aynı durumdaki iki kişiden birinin vergi kaçırmasına rağmen diğerinin vergisini ödemesi eşitlik ilkesinin ihlalini oluşturur.
- 01:17Vergi Kaçakçılığının Önlenmesi
- Verginin beyan usulüyle ödenmesi ve vergi matrahının beyan usulüne dayalı olarak tespit edilmesi vergi kaçakçılığının artmasına sebep olur.
- Vergi kaçakçılığının önlenmesinde vergi matrahının dış işaretlere göre tespiti önemli bir işlev görebilir.
- Vergi kaçakçılarının yeterli şekilde cezalandırılması, vergi kaçırmaya heveslenenleri sindirir.
- 02:20Vergi Kaçakçılığının Sebepleri
- Vergi idaresinin donanım ve personel bakımından yetersiz olması veya etkin çalışamaması vergi kaçakçılığının önemli bir sebebidir.
- Vergi kanunlarının ve vergi ile ilgili diğer düzenlemelerin yeterince açık olmaması veya sıkça değişikliğe gidilmesi vergi kaçırılması yönünde uygun bir ortam oluşturur.
- Vergi güvenlik tedbirlerinin yeterince kurulmuş olması gerekir, aksi takdirde vergi kaçakçılığı artacaktır.
- 05:00Vergi Kaçakçılığının Diğer Sebepleri
- Gelişmekte olan ülkelerde beyannamelerin denetleme oranının düşüklüğü vergi kaçakçılığını kolaylaştıran bir haldir.
- Vergi daireleri ile yükümlüler arasındaki ihtilafları azaltan pişmanlık, uzlaşma, kanun yolundan vazgeçme gibi kurumların etkin şekilde uygulanması gerekir.
- Yükümlülerin vergi bilincinin yeterli seviyede olmaması ve vergi cezası uygulamasının kaçakçılığını bastıracak kadar sert ve etkin olması gerekir.
- 06:20Vergiden Kaçınma Kavramı
- Vergiden kaçınma, kaçakçılıktan daha geniş bir kavramdır; vergi kanunlarını ihlal etmeden vergi ödememesi durumudur.
- Vergiden kaçınma vergi kanunlarına göre suç teşkil etmez ve yansıtma da değildir.
- Vergiden kaçınmanın altı farklı şekilde ortaya çıkması mümkündür.
- 08:01Vergiden Kaçınmanın Yöntemleri
- Vergiden kaçınmanın ilk yöntemi kanunla düzenlenmesidir; kanun koyucunun politik kişileri tatmin etmek için açıkça ortaya koymaktan kaçınması söz konusudur.
- Vergiden kaçınmanın ikinci yöntemi kanundaki boşluklara dayanılarak gerçekleştirilebilir; kanun koyucunun ihmali sonucu kanun maddeleri arasındaki çelişkiler veya boşluklar sebebiyle vergiden kaçınmak mümkündür.
- Vergiden kaçınmanın üçüncü yöntemi vergi doğuran olayın gerçekleştirilmemesi yoluyla gerçekleşebilir; maddi anlamda intibak, zaman anlamında intibak ve yerel anlamda intibak şeklinde olabilir.
- 12:00Vergiden Kaçınmanın Diğer Yöntemleri
- Vergiden kaçınmanın dördüncü yöntemi gelir aktarımı suretiyle gerçekleştirilebilir; yüksek oranda vergi mükellefler, düşük oranda vergilenen bireylere gelir aktarır.
- Vergiden kaçınmanın beşinci yöntemi vergilerin ertelenmesidir; vergi yasalarının elverdiği ölçüde mükellefin vergilerini daha sonra ödemeye çalışmasıdır.
- Vergiden kaçınmanın altıncı yöntemi vergi alptirajıdır.
- 13:14Vergi Usul Kanunu'nun 359. Maddesi
- Vergi Usul Kanunu'nun 359. maddesi kaçakçılık suçları ve cezaları başlığını taşımaktadır.
- Kaçakçılık fiilleri müdesi bağlamında üç gruba ayrılmıştır: 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezası, 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası.
- Maddede gizleme, yanıltıcı belge düzenleme ve sahte belge düzenleme gibi tanımlar yapılmıştır.
- 14:4318 Aydan 3 Yıla Kadar Hapis Cezası Öngörülen Fiiller
- Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hilesi yapmak, gerçek olmayan kişiler adına hesap açmak ve deftere kaydı gereken işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde başka defterlere kaydetmek 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezası gerektirir.
- Defter, kayıt ve belgelerin tahrif edilmesi veya gizlenmesi (varlığı noter kayıtları veya sair suretlerle sabit olduğu halde vergi incelemesine yetkili kimselere ibraz edilmemesi) 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezasına hükm olunur.
- Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezasına cezalandırılır.
- 17:593 Yıldan 5 Yıla Kadar Hapis Cezası Öngörülen Fiiller
- Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına cezalandırılır.
- Belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına cezalandırılır.
- Sahte belge, gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belgedir.
- 20:162 Yıldan 5 Yıla Kadar Hapis Cezası Öngörülen Fiiller
- Vergisi Kanun hükümlerine göre ancak Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basanlar veya bilerek kullananlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına cezalandırılır.
- Maddede pişmanlık şartlarına uygun olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında bu madde hükmü uygulanmaz.
- Kaçakçılık suçları işleyenler hakkında bu maddede yazılı cezaların uygulanması, 344. maddede yazılı vergi ziya cezasının ayrıca uygulanmasına engel teşkil etmez.
- 22:09Usulsüzlük Fiilleri ve Kaçakçılık Fiilleri Arasındaki İlişki
- Defterlerden herhangi birinin tutulmamış olması, tasdik-i mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin yaptırılmamış olması usulsüzlük fiilidir.
- Defter kayıtlarının ve bunlarla ilgili vesikaların noksan, usulsüz, karışık olması ve kayıt nizamına ait hükümlere uyulmamış olması usulsüzlük fiilidir.
- Defterlerin iş yerinde bulundurulmaması, defterlere yazılması gereken işlemlerin günü gününe deftere kaydedilmemesi veya yoklama ve incelemeye yetkili olanlara istendiğinde ibraz edilmemesi hem özel usulsüzlük fiil olmakla birlikte kaçakçılık fiilidir.
- 25:29Kaçakçılık Suçları ve Vergi Cezaları
- Kaçakçılık suçlarını işleyenler hakkında 344. maddede yazılı cezaların uygulanması ve vergi ziya cezasının ayrıca uygulanmasına engel teşkil etmez.
- Vergi usul kanununda vergi cezasıyla cezalandırılan fiiller aynı zamanda 359. maddeye göre suç teşkil ettiği takdirde, vergi cezası kesilmesi söz konusu madde hükmüne göre takip et yapılmasına engel olmaz.
- 371. maddedeki şartlara uygun şekilde durumu ilgili makamlara haber verenler hakkında kaçakçılıkla ilgili hükümlerin uygulanmayacağını biliyoruz.
- 27:06Pişmanlık Hükümleri
- Pişmanlık hükümleri, beyana dayanan vergiler için kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara kendiliğinden dilekçeyle haber veren kimseler hakkında uygulanır.
- Pişmanlık hükümlerinden yararlanmak için kanuna aykırı hareketlerin ilgili makama kendiliğinden dilekçeyle haber verilmesi, bu tarihten önce ihbarda bulunulmamış olunması ve vergi incelemesine başlanmamış olması gereklidir.
- Beyanname hiç verilmemişse 15 gün içerisinde tevdi olunması, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi ve verginin aslı artı pişmanlık zammı oranında bir hesaplanacak miktarla beraber ödemenin 15 gün içerisinde yapılmış olması şarttır.
- 29:38Vergi Ziya Cezası ve İndirimler
- Vergi ziya cezası, mükellef veya sorumlu hakkında kural olarak ziya uğratılan verginin bir katı tutarında kesilir.
- Kaçakçılık suçlarıyla sebebiyet verilmesi halinde vergi ziya cezası üç kat, fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır.
- Kaçakçılık suçlarının işlenişine iştirak eden suç ortakları için, suçların işlenmesinde menfaatinin bulunmaması halinde cezanın yarısı indirilir.
- 32:04Kaçakçılık Suçlarının Cezalandırılması
- Vergi müfettişleri ve vergi müfettiş yardımcıları yaptıkları inceleme sırasında 359. maddede yazılı suçların işlendiğini tespit ederlerse, ilgili rapor değerlendirme komisyonu mütalaasıyla doğrudan doğruya keyfiyet cumhuriyet başsavcılığına bildirilecek.
- Vergi incelemesine yetkili olan diğer memurlar tarafından yapılan incelemede suçların tespit edilmesi durumunda, vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlık tarafından keyfiyet cumhuriyet başsavcılığına bildirilir.
- Cumhuriyet başsavcılığı tarafından kaçakçılık suçlarının işlendiğine sair suretlerle ıttıla hasıl edilmiş ise, ilgili vergi dairesi haberdar edilir ve inceleme yapılmasını talep eder.
- 35:26Kaçakçılık Fiillerinin Kırmızı Çizgi Olarak Kullanılması
- Vergi usul kanununda birçok yerde kaçakçılık fiilleri kırmızı bir çizgi olarak kullanılmıştır.
- Mükellefler, yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitler hakkında tabi tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması kaydıyla, vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce izaha davet edilebilirler.
- Kaçakçılık kapsamındaki fiillerden biri sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmasıdır ve bu fiil işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibariyle belge tutarının bir takvim yılda 100 bin Türk Lirasını geçmemesi veya bu tutarı geçse bile ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5'ini aşmaması şartıyla esneklik getirilmiştir.
- 37:30Vergi Mükelleflerine Ön Tespit Yazısı Tebliğ Edilmesi
- Mükellefler bağlamında ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilebilir.
- Kural 359. maddede yazılan fiillerle verginin ziya uğratılmış olması halinde mükelleflere davet edilmez.
- Sadece sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanma fiili için esneklik getirilmiştir.
- 38:18Kaçakçılık Fiilleri İçin Kırmızı Çizgi
- Kaçakçılık fiillerinin kırmızı çizgi olarak kullanıldığına ikinci örnek tahriyat sonrası ulaşmadan verilebilir.
- İkmalen RS veya idarece tarih edilen vergilerle bunlara ilişkin vergi ziya cezaları için idare mükelleflerle tarih sonrasında ulaşmaya gidebilir.
- Kanun koyucu, 359. maddede yazılı fiillerle vergi ziyana sebebiyet verilmesi halinde tarih edilen vergi ve kesilen ceza hariç tutulmuştur.
- 39:14Kaçakçılık Fiillerine İlişkin Cezalar
- Kaçakçılık fiillerine iştirak edenlere kesilen ceza aynı şekilde kapsam dışındadır.
- 370. maddenin 1. fıkrası kapsamında kendilerine ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilen mükelleflere mezkur maddeye göre kesilen ceza da kapsamı dışındadır.
- 370. maddenin B fıkrasında sahte veya muhteviyatı itibariyle yanlış belge kullanılması durumu vardı ve belirli harflerle bağlı olarak bu kişilerin izaha davet edilmesi mümkün idi.
- 40:06Tahiyat Öncesi Uzlaşma
- Vergi incelemesine dayanılarak tarif edilecek vergiler artı bunlara ilişkin kesilecek vergi ziyaı cezaları hakkında tarih öncesi uzlaşma yapılabilir.
- Tarih öncesi uzlaşmanın kapsamı dışında 359. maddenin bir kırmızı çizgi olarak kullanılarak bir istisna tanındığını görüyoruz.
- 359. maddede yazılı fiillerle vergi ziyana sebebiyet verilmesi halinde takip edilecek vergi ve kesilecek ceza hariçtir.