Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir dil eğitmeni tarafından sunulan Uygurca dil dersinin beşinci bölümüdür. Eğitmen, Uygurca dilbilgisini ve kelime kökenlerini anlatmaktadır.
- Derste şimdiki zaman (mutlak şimdiki zaman) öğretilmektedir. Eğitmen önce "ki batman" (geliyorum) gibi şimdiki zaman eki olan "batman" unun kökenini "yatmak" fiilinden anlatmaktadır. Ardından "yahşım" (iyiyim), "tapşuruk" (ödev), "kılıç" (yapmak) gibi kelimelerin anlam ve kullanımı açıklanmaktadır. Dersin sonunda "yamanlı'nın tedir yamanlı görmesin ya ya" gibi bir cümle örneği verilerek kelimelerin kullanımı gösterilmektedir.
- 00:03Şimdiki Zaman ve Kili Batman Eki
- Bu derste şimdiki zaman (kili batman) öğreneceğiz.
- Geniş zaman aynı zamanda şimdiki zaman olarak da kullanılabilir, hatta gelecek zaman olarak da kullanılır.
- Mutlak şimdiki zaman için "kili batman" eki kullanılır.
- 00:52Kili Batman Ekinin Kökeni
- Kili batman eki kökeninden anlatıldığında unutulmaz hale gelir.
- Bu eki "kili" (yatmak fiili) ve "batman" (geliyorum) köklerinden türemiştir.
- Ekinin gelişimi sürecinde ses olayları ve ünlü daralması meydana gelmiştir.
- 02:49Kili Batman Ekinin Şahıs Formları
- Kili batman eki tekil şahıslarda "kilişim" (ben geliyorum), "kilişid" (sen geliyorsun) ve "kilişid" (o geliyor) şeklinde kullanılır.
- Çoğul şahıslarda "işteşlik" eki kullanılarak "kilişidiz" (biz geliyoruz), "kilişidiz" (siz geliyorsunuz) ve "kilişidiler" (onlar geliyorlar) şeklinde ifade edilir.
- 03:35Diğer Kelimeler ve Eks
- "Yahşım" kelimesi "iyiyim" anlamında kullanılır ve doğrudan "merhaba" anlamında kullanılır.
- "Tapşuruk" kelimesi "ödev" anlamında kullanılır ve "tapşırmak" kökünden gelir.
- "Kanda kılıç" ifadesi "ne yapmak gerek" anlamında kullanılır ve farklı şahıslara göre değişir.
- 05:41Uygurca'da Benzerlikler
- Uygurca'da "kılıç et" ifadesi "yapma etme" anlamında kullanılır.
- "Körü" kelimesi "görme" anlamında kullanılır.
- "Kanda kılıç" ifadesi "ne yapmak gerek" anlamında kullanılır ve farklı şahıslara göre değişir.
- 07:36Diğer Kelimeler ve İfadeler
- "Kıllı neymiş" ifadesi "öyle" anlamında kullanılır.
- "Yahşi" kelimesi "iyi" anlamında kullanılır ve zıttı "yaman" (kötü) olarak geçer.
- "Kadir kıymeti bilinme" ifadesi "görmezden gelinmesin" anlamında kullanılır.