Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan tarih dersi formatındadır. Konuşmacı, Uygur Devleti'nin kurucusu Kutluk Bilge Kül Kağan'dan başlayarak devletin gelişimini anlatmaktadır.
- Video, Uygur Devleti'nin kuruluşundan başlayarak Mani dinine geçişini, yerleşik yaşama geçişini ve bu süreçte ortaya çıkan kültürel gelişmeleri kronolojik olarak ele almaktadır. Konuşmacı, Uygurların fresko sanatı, minyatür, hareketli matbaa, kütüphane, orta oyun, kağıt para kullanımı ve bankacılık sisteminin temelini atma gibi önemli kültürel ve ekonomik katkılarını detaylı şekilde açıklamaktadır. Video, Uygur Devleti'nin Türk tarihindeki önemli bir medeniyet olduğunu vurgulayarak sona ermektedir.
- 00:13Uygur Devleti'nin Kuruluşu
- Uygur Devleti'nin kurucusu Kutluk Bilge Kül Kağan'dır ve başlangıçta merkezi Ötüken'dir.
- Daha sonra başkent Karabağ Sokun olacaktır.
- Taht sırasıyla Mayan Çor ve Bögü Kağan'a geçecektir.
- 00:37Büyük Kağan'ın Mani Dini'ne İnanması
- Büyük Kağan, Ling seferinde dört Mani rahibini görür ve onların ayinlerini, ezgilerini dinler.
- Rahipler Mani dinine inandıklarını, et yemek ve insan öldürmek yasak olduğunu, savaş yapmadıklarını söylerler.
- Büyük Kağan, Mani dinine inanır ve halkını da bu dinin inancına davet eder.
- 01:55Uygurların Yerleşik Yaşama Geçişi
- Mani dininde et yemek ve insan öldürmek yasaktır, bu nedenle Uygurlar ot yemeye ve yerleşik yaşama geçerler.
- Türklerde savaşçılık özelliğinin kaybolmasına sebep olan Mani dini, Uygurların yerleşik yaşama geçmesine neden olmuştur.
- Uygurlar yerleşik yaşama geçince duvarlarına resim yapma ihtiyacı duyarlar.
- 03:15Minyatür Sanatı ve Fresko Resimler
- Uygurlar duvarlarına yaş sıva üzerine yapılan fresko resimler yaparlar ve bunları bedizcilere (resimciler) yaptırırlar.
- İki yıl sonra kadınlar duvar resimlerini değiştirmek istediklerinde, bedizcilere küçük kağıt parçalarına resim yapmaları söylenir.
- Bu küçük kağıt parçalarına yapılan resimlere minyatür denir ve minyatür sanatı ilk olarak Uygur Devleti'nde görülür.
- 04:51Hareketli Matbaa ve Kütüphane
- Uygurlar yerleşik yaşama geçince hikayeler yazmaya başlarlar ve bunları hareketli matbaada bastırırlar.
- Mani dininde karşılıklı dua etme gelenekleri vardır ve bunlar yazılarak saklanır.
- Uygurlar ilk kütüphaneyi kullanır ve kitapları roman, hikaye gibi kategorilere ayırırlar.
- 06:20Türk Tiyatrosu ve Ekonomik Gelişmeler
- Uygurlar hikayeleri daha kalıcı olması için orta oyun haline getirirler ve Türk tiyatrosunun temelini atarlar.
- Uygurlar çağ denilen kağıt parayı kullanırlar.
- Çin'de deprem yaşandıktan sonra ekonomisi çöker ve Uygurlar Çinlilere faizle para verirler, bu sayede Türk bankacılık sisteminin temelini atarlar.