Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Ülke TV'nin "Artı Eksi" programında, Üsküdar Üniversitesi Rektör Danışmanı ve AK Parti İstanbul milletvekili olarak 22-24 dönem görev yapmış Halide İnce Kara ile yapılan bir röportaj.
- Röportajda Türkiye'deki üstün yetenekli çocukların durumu, bu çocukların kim olduğu, eğitim süreçlerinde karşılaştıkları zorluklar ve ailelerin bu süreçte nasıl destek olabileceği ele alınıyor. Konuşmacı, üstün yetenekli çocukların %2 oranında olduğunu, test edilmesinin gereksiz olduğunu ve çocukların sadece akademik başarıya değil, sosyal zekalarına da önem verilmesi gerektiğini vurguluyor.
- Röportajda ayrıca Türkiye Üstün Yetenekler Strateji Planı, BİLSEM'ler, destek odaları ve eğitimcilerin gelişimi gibi konular da tartışılmaktadır. Konuşmacı, çocukların zeka, zihin ve bedensel gelişimlerinin %80-90'ının 7 yaşına kadar tamamlandığını belirterek, ailelerin ve öğretmenlerin çocukların meraklarını ve duygu gelişimlerini sağlıklı karşılamamız gerektiğini vurguluyor.
- 00:19Programın Tanıtımı
- Artı Eksi programında eğitim ve yaşama dair konular otorite isimlerle ele alınıyor.
- Bugün özel yetenekli çocuklar konusu ele alınacak ve Üsküdar Üniversitesi'nden Halide İnce Kara, rektör danışmanı ve AK Parti İstanbul milletvekili olarak programda yer alacak.
- Halide İnce Kara, üstün zekalı çocuklar alanında farkındalık çalışmaları ve eğitim konularında ciddi çalışmalar yapmış, mecliste komisyonlar kurmuş ve yönetmiş bir isim.
- 01:50Üstün Yetenekli Çocukların Tanımı ve Önemi
- Türkiye'de üstün yetenekli çocukların oranı yüzde iki olarak belirtiliyor.
- Üstün yetenekli çocuklar farklı öğrenen, hızlı öğrenen, önceden fark eden ve davranış modelleri farklı olan çocuklar olarak tanımlanıyor.
- Bu çocuklar önemli bir dezavantajlı grup çünkü farklı öğrenme modelleriyle aynı eğitim modeliyle eğitildiklerinde öğrenmeme, bunalım ve sıkılma gibi sorunlar yaşayabiliyorlar.
- 04:54Üstün Yetenekli Çocukların Yaşadığı Zorluklar
- Üstün yetenekli çocuklar sınıfta yalnız bırakılıyor, derse odaklanamadığı bahanesiyle sınıf dışına çıkarılıyor veya çok soru sorması nedeniyle haddini bilmez olarak tanımlanıyor.
- Bu çocuklar meraklarını gideremezlerse farklı alanlara yönelmeye başlıyor ve kendinden daha büyük yaştaki çocuklarla arkadaşlık kurmak istiyorlar.
- Üstün yetenekli çocukların empati kuvvetleri ve merhamet duyguları güçlü olduğu için kolayca yanıltılabiliyor ve kullanılabiliyorlar.
- 06:10Türkiye'deki Gelişmeler ve Ebeveynlerin Rolü
- Türkiye'de yapılan projeler, devletin sağladığı kaynaklar ve rehberlik merkezlerindeki hareketlilik, bu konuda büyük bir ümit veriyor.
- Her ebeveyn kendi çocuğunu üstün yetenekli görebiliyor ve IQ testleri yaptırılıyor, ancak her test gerçeği vermiyor.
- Ebeveynlerin çocuğunun üstün zekalı veya özel yetenekli olduğunu anlayabilmesi için bir yol haritası takip etmeleri gerekiyor.
- 07:20Üstün Zekalı Çocukların Tespiti ve Eğitimi
- Üstün zekalı çocukların tespiti, öğretmenin öğrenme problemleri, ileri/geri kalma davranışları veya yetenek alanlarında odaklanma gibi davranışları gözlemleyip rehberlik araştırma merkezine yönlendirmesiyle başlar.
- Rehberlik merkezinde yapılan testlerle çocuğun öğrenme modeli, öğrenme tipi ve duygu gelişimi belirlenir, bu sayede çocuk ya üst sınıfa atlanır ya da destek odalarında farklılaştırılmış programlara alınır.
- Konuşmacı, çocukları test yapmaya götürmeyi ve test sonuçlarını yorumlamayı kınıyor, bu tür davranışların çocuklara eziyet olduğunu belirtiyor.
- 08:30Testlerin Satışı ve Sorunları
- Testler satılan, maliyeti olan ve karlılığı olan ürünlerdir; hastaneler, rehberlik araştırma merkezleri, okullar ve aileler tarafından test yaptırılmaktadır.
- Konuşmacı, hiçbir sebebi olmadan test yaptırmayı çocuklara büyük bir hakaret olarak görüyor ve bu durumun çocukların üzerinde baskı kurmak olduğunu belirtiyor.
- Proje kabul merkezlerinde test satışları sıkıştırılmış durumda, ancak tespit edilen çocuklara yetecek kadar sınıf, eğitimci, materyal ve aile hekimi bulunmamaktadır.
- 11:13Üstün Zekalı Çocukların Eğitimi İçin Gerekli Adımlar
- Üniversitelerde üstün zekalılar ile ilgili çalışma yapan, zenginleştirme ve farklılaşma programları yapan eğitim fakülteleri bulunmaktadır.
- Üstün zekalı çocukların sadece zekasını öğrenme ile ilişkilendirmek doğru değildir, çocukların fiziki ve duygu gelişimleri yaşlarına göre değerlendirilmelidir.
- Türkiye'de üniversitelerin üstün zekalı çocukların eğitilmesi üzerine bilimsel mentörlük, danışmanlık ve rehberlik adı altında koordine edilmesi ve okullardaki destek odalarının sayısının artırılması gerekmektedir.
- 13:26Dünyada Üstün Zekalı Çocukların Eğitimi
- Türkiye'de yaşanan problemler dünyada da yaşanmaktadır, bu nedenle araştırma komisyonu Avrupa, Uzakdoğu ve Yeni Zelanda gibi farklı tecrübeleri incelemek için heyet göndermiştir.
- Yeni Zelanda, koyun sayısı insan sayısından çok olan bir adacık olmasına rağmen üstün zekalılar bakanlığı kurmuştur.
- Dünyada herkes yenilenmeye ve yeni şeyler yapmaya çalışıyor, ancak ülkelerin yönetim sistemleri farklı olduğu için mukayese etmek zordur.
- 14:31Eğitim Sisteminin Sorunları
- Türkiye'de merkezi bir yönetim sistemi olduğu için, Ankara'da üretilen politikaların şehre, il ve ilçe seviyesine ulaşırken kaybolduğu belirtilmektedir.
- Okul içinde öğretmenlerin, çocukların ruh, duygusal gelişim, anlama ve algı becerilerine göre eğitim politikalarını geliştirmelerine fırsat verilmesi gerekmektedir.
- Aynı sınıfta kırk çocuğun öğrenme biçiminin birbirinden farklı olabileceği unutulmamalıdır.
- 16:18Çocukların Gelişim Süreci
- Çocukların zeka, zihin ve bedensel gelişimlerinin %80-90'ı yedi yaşına kadar tamamlanır.
- Kamu kaynakları sadece hayatın %20-30'unu değiştirecek olan okullara, sınıflara, öğretmenlere ve materyallere ayrılırken, yedi yaşın altındakiler için kaynakların ne kadarı ayrılmaktadır?
- Çocukların gelişimi aile ortamında gerçekleşir; anne, baba, kardeş, dayı, teyze gibi aile üyeleri çocukların gelişimine büyük etki yapar.
- 17:00Çocukların Meraklarını ve Duygularını Karşılamak
- Çocukların sorularına bıkmadan usanmadan cevap vererek, ilgilendikleri konulara odaklanmalarını sağlayarak onların gelişimine katkı sağlanabilir.
- Çocukları zorla bir mesleğe yönlendirmek yerine, çocukların meraklarını ve duygu gelişimlerini sağlıklı karşılamak önemlidir.
- Üstün zekalı çocukların eğitimlerini sınıflara kapamak ilkel bir yaklaşım olabilir; çocukların doğayla buluşması, ağaçlarla, hayvanlarla birlikte olması gerekir.
- 19:16Ailelere Rehberlik Programları
- Üniversitelerde ailelere, öğretmenlere ve öğrencilere rehberlik yapmak için programlar bulunmaktadır.
- Ailelerin bu programlara katılmaları ve rehberlik hizmeti almaları tavsiye edilmektedir.
- Rehberlik hizmetleri web sitesi üzerinden, yüz yüze görüşmelerle ve gönüllü öğretmenlerle birlikte gerçekleştirilecektir.
- 21:05Öğretmenlerin Rolü ve İşbirliği
- Öğretmenlerin veli toplantılarına katılarak çocukların gelişimiyle ilgili bilgileri dinlemeleri ve sonrasında ailelerle görüşmeleri önemlidir.
- Her öğretmenin rehber öğretmen olması tavsiye edilmektedir; matematik, fizik, sınıf öğretmenleri de rehber öğretmen olabilir.
- Okul rehber öğretmenleri ve rehberlik araştırma merkezleri, üstün zekalı çocukların ihtiyaçları için kurulmuştur.
- 22:30Çocuklara Bilgi Yüklemesi ve Meslek Seçimi
- Üstün zekalı eğitim yapılan çocukların çoğunluğunun parlak pırlanta gibi çocuklar olmasına rağmen üstün zekalı olmadığı belirtilmektedir.
- Çocukları kurslara götürerek zeka testlerine sokmak zulümdür; çocuklar haftanın yedi günü okuldan, kurstan, uygulamadan çıkıyor ve yorgun kalıyor.
- Çocuklara ihtiyaç duydukları kadar bilgi verilmeli, herkesin her bilgiye ihtiyacı olmadığı vurgulanmaktadır.
- 24:02Anne Baba Tutumları ve Başarı Kavramı
- Anne babaların kendi hayallerini gerçekleştiremediği hayallerini çocuklarını kullanarak tatmin etme eğilimi gösterebilmektedir.
- Çocukların mutlu olacakları, geçimlerini sağlayacakları bir meslek edinmeleri önemlidir, aksi takdirde iş kuramayabilir ve devlete kaçabilirler.
- Ahtapot anne babalar, çocuklarına sürekli müdahale ederek "proje çocuk" olarak yetiştiriyor ve başarısızlık durumunda intihar olayları yaşayabilmektedir.
- 26:14Akademik Başarı ve Sosyal Hayat
- Akademik başarı önemli olsa da, sosyal hayat da meslek seçiminde dikkate alınmalıdır.
- Çocuklara meslek seçerken "nasıl yaşamak istiyorsun, günde kaç saat çalışmak istiyorsun, yılda ne kadar tatil yapmak istiyorsun" soruları sorulmalıdır.
- Motivasyon ve hayattan keyif alma alanları olmayan çocuklar, akademik başarılarına rağmen iş yerinde başarısız olabilirler.
- 27:03Sosyal Zeka ve Özel Yetenekler
- Sosyal zekası gelişmiş kişiler genellikle daha az bilgi yüklenmiş, daha az baskı altında kalmış ve daha çok tatil yapabilmiş kişilerdir.
- Çocukların herhangi bir alanda merakı varsa, bu merakı teşvik etmek önemlidir.
- Özel yetenekli çocukların tanınması ve tanımlaması konusunda bazı sorunlar yaşanmaktadır.
- 29:00Özel Yetenekli Çocukların Eğitimi
- Özel yetenekli çocukların eğitimi sadece IQ ölçümleme ile değil, öğretmen referansı ve ailenin motivasyonu ile de değerlendirilmelidir.
- Bazı özel yetenekli çocuklar sınıf düzeyindeki arkadaşlarının davranışlarını öğrenme hızını gösterebilir ve sınıf atlayabilir.
- Milli Eğitim'in Bilim Sanat Merkezleri (BİLSEM) hafta sonu programları sunmaktadır, ancak çocuklar beş gün okulda, iki gün hafta sonu olmak üzere yoğun bir çalışma programına maruz kalmaktadır.
- 31:09Üniversite ve Özel Yetenekli Çocuklar
- Üniversitenin sadece hafta sonu programı veya dershane programı gibi beş-altı ders vermek değil, çocuklara rehberlik etmek ve üniversite ortamına almak anlamına gelmelidir.
- Özel yetenekli çocuklar ortaokulda ve lisede laboratuvar çalışması, AR-GE çalışması ve ürün geliştirme gibi farklı alanlarda faaliyet göstermektedir.
- Özel yetenekli çocukların eğitimi için eş-dost-ahbap ilişkisi ile çocuklar yüklenmeyecekleri, yükleri yüklenmek zorunda bırakılmamalıdır.
- 32:53Üstün Yetenekli Çocukların Korunması
- Üstün yetenekli çocukların keşfi, eğitimleri ve etkin istihdamlarının sağlanması için daha fazla çalışma yapılmalıdır.
- Üstün yetenekli çocukların tehlikelerden ve baskılardan korunması, çevre ilişkilerinde dikkatli olması sağlanması herkesin sorumluluğudur.
- 33:58Üstün Yetenekler Strateji Planı
- 2013-2016 Türkiye Üstün Yetenekler Strateji Planı, Türkiye Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu'nda kabul edilmiş ve Milli Eğitim Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı ve yerel yönetimler bu planın paralelinde çalışmalar yapıyor.
- Destek odalarının olmaması, eğitimcilerin eksikliği ve materyallerin yetersizliği gibi sorunlar yaşanıyor, ancak bu süreçler devam edecek.
- İstanbul'daki rehberlik araştırma merkezleri, üstün yetenekli çocukların tespiti ve eğitimi ile ilgili çalışmalar yapıyor.
- 35:03Üstün Yetenekli Çocukların Eğitimi
- Her akıllı ve basiretli öğretmen, sınıftaki çocukların farklılıklarını ve özelliklerini öğrenme yeteneğine sahip olmalı.
- Üstün yetenekli çocukların eğitim alanını farklılaştırmak için teste girmeleri gerekiyor, çünkü bu çocukların öğrenme modeli ve öğrenme hızı farklı.
- Destek odalarında üstün yetenekli çocuklar, kendilerine benzer veya farklı öğrenen arkadaşlarla bir arada olmalı ve öğretmenler onları bilsemlere yönlendirmeli.
- 36:04Özel Okullar ve Üstün Yetenekli Çocuklar
- İstanbul'daki bilsem sayısı yeterli değil ve özel okullar çok açılıyor, çünkü üstün zekalı çocuklara para vermek kolay geliyor.
- İyi niyetli ve üstün zekalı eğitimi yapan özel okullar var, ancak zekalı eğitimi ile alakası olmayan okullar da bulunuyor.
- Üstün yetenekli çocukları diğer çocuklardan farklı kılan ve mutlu kılan özellikler çok az karşılaşılmış.
- 36:50Eğitimcilerin Gelişim Sorunları
- Eğitimciler, çocukların çok gerisindeyiz ve çocuklar öğretmenlerini beğenmiyor.
- Karne aslında çocukların değil, eğitimcilerin ve öğretmenlerin karnesi olmalı; çocukların başarısızlıkları olmaz, eğitimcinin başarısızlığı vardır.
- Öğretmenler, çocukların seviyesine ulaşmak için daha fazla gayret sarf etmeli, ancak kendilerini yetiştirmeyen ve güncellemeyen birçok öğretmen de bulunuyor.
- 38:23Kitap Tanıtımı ve Program Kapanışı
- Sinan Canan'ın "Tuti Kitaptan Kimsenin Bilmeyeceği Şeyler" kitabı popüler bilim anlamında güzel ifade edilmiş ve edebi masalsı bir dille yazılmış.
- Said Köşkün "Hemdem" isimli edebi çalışması ve Halide İnce Kara'nın gönüllülük üzerine yeni baskısı da programda tanıtılıyor.
- Üsküdar Üniversitesi Rektör Danışmanı Halide İnce Kara, eğitim, gençlik ve projelerden sorumlu olarak çalışmalarını sürdürüyor.