Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sağlık Yönetimi Okulu'nda Dr. Yavuz Yıldırım tarafından verilen bir eğitim dersi formatındadır. Dr. Yıldırım, Aksaray doğumlu, Hacettepe Üniversitesi mezunu ve çeşitli üniversitelerde hastane müdürü olarak görev yapmış deneyimli bir sağlık yöneticisidir.
- Ders, üniversite hastanelerinde mali yönetim konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte hastane kuruluşu, organizasyon yapısı, mali bütçe türleri, özel ve döner sermaye bütçeleri, gelir-gider yapısı, SGK ve Medula sistemleri gibi konular detaylı olarak anlatılmaktadır. Ayrıca üniversite hastanelerinin karşılaştığı mali sorunlar ve bunların çözüm önerileri de sunulmaktadır.
- Ders, üniversite hastanelerinin finansman kaynaklarını, döner sermaye işletmelerinin kurulumunu, harcama ve gerçekleşme görevlerini, hastane faaliyet alanlarını ve gelir-gider yapısını açıklamaktadır. Ayrıca Türkiye'deki döner sermaye birimlerinin sayısı (97) ve bunların içindeki hastane sayısı (43) gibi istatistiksel bilgiler de paylaşılmaktadır. Video, üniversite hastanelerinin sağlık bakanlığına devredilmesi, afili olma durumu ve üniversite hastaneleri birliğinin çalışmaları gibi güncel gelişmeleri de içermektedir.
- 00:09Sunum ve Hocanın Tanıtımı
- Sağlık Yönetimi Okulu'nda yeni bir ders başlıyor ve Dr. Yavuz Yıldırım hocamız bu derste mali yönetim konusunu anlatacak.
- Dr. Yavuz Yıldırım, Aksaray doğumlu, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sağlık İdaresi Bölümü'nden mezun ve Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü'nde yüksek lisans yapmış.
- Hocamız, çeşitli üniversitelerde hastane müdürü, satın alma müdürü ve idari görevlerde görev yapmış, Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Bölümünde doktora yapmış ve 2013 yılından beri 18 Aralık Sağlık İdaresi Günü'nün fikir babasıdır.
- 03:05Dersin Konusu ve Sunum Planı
- Dersin konusu "Üniversite Hastanelerinde Mali Yönetim" olup, mali konular günümüzde gündemde ve çok önemlidir.
- Sunumda hastane kuruluşu amacı, organları, yönetim şeması, bütçe ve mali konular, özel veya merkezi bütçe, döner sermaye işletmeleri, hastane faaliyet alanları ve gelirleri gibi konular ele alınacaktır.
- Üniversite hastanesinin asıl adı "Sağlık Uygulama Araştırma Merkezi" olup, 247 sayılı kanunun 7. maddesi 2. fıkrası ve 14. maddesine göre kurulmuştur.
- 06:56Hastane Yönetimi ve Organları
- Hastanenin yönetim organları; merkez müdürü (başhekim), yönetim kurulu ve danışma kurulu'dur.
- Merkez müdürü (başhekim), merkezde ve bağlı ünitelerde profesör ve doçentler arasında üç yıl süreyle rektör tarafından görevlendirilir ve tekrar görevlendirilebilir.
- Hastane yönetim kurulu rektörün başkanlığında toplanırken, danışma kurulu rektörün ve hastaneden sorumlu rektör yardımcısının başkanlığında yılda en az bir kere toplanır.
- Hastane baş müdürü, sağlık bilimleri veya iktisadi bilimler ve işler yüksek mezun olması gerekir, ayrıca bu alanlarda en az birinden yüksek lisans ve doktora olması tercih edilir.
- 10:42Üniversite Hastanelerinin Organizasyon Yapısı
- Üniversite hastanelerinde rektöre bağlı bir başhekim bulunur ve başhekim merkez müdürü olarak görev yapar.
- Yönetim ve danışma kurulu üyeleri arasında başhekim, başhekim yardımcıları, rektör yardımcısı ve döner sermaye işletme müdürü yer alır.
- Hastane baş müdürü altında satın alma müdürü, malzeme müdürü, hemşirelik hizmetleri müdürü, işlem müdürü ve teknik hizmetler müdürü gibi pozisyonlar bulunabilir.
- 12:47Döner Sermaye Sistemi
- Üniversite hastanelerinde sağlık hizmeti sunumundan döner sermaye sistemi ortaya çıkar ve hastaneler ihtiyaç duydukları mali kaynakların önemli bir kısmını kendileri oluştururlar.
- Döner sermaye geliri fazla olan hastaneler için merkezi bütçeden tahsis edilen miktar azalır, çünkü hastaneler kendi kaynaklarıyla ihtiyaçlarını karşılayabilir.
- Üniversite hastanelerinde iki tür bütçe bulunur: döner sermaye bütçesi ve özel merkezi bütçe.
- 15:39Bütçenin Tanımı ve Özellikleri
- Bütçe, gelecekteki belli bir süre için tasarlanan gelir ve giderleri gösteren bir dökümandır.
- Bütçe, gelecekteki harcamaları ve gelirleri fiyat etiketli bir hedef sınırlaması olarak tanımlanabilir.
- Bütçe, amaçlara ulaşmak için koordinasyon anlamında ve ayrıntılı bilgi içeren bir plan olarak da görülebilir.
- 17:45Kamu Mali Yönetimi ve Bütçe Sınıflandırması
- 5628 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na göre bütçeler kurumsal, işlevsel ve ekonomik süreçler açısından sınıflandırılır.
- Kurumsal sınıflandırma idari sorumluluk birimlerini gösterirken, fonksiyonel sınıflandırma devlet faaliyetlerinin türünü gösterir.
- Ekonomik sınıflandırma ise devletin görevlerini yerine getirirken yürüttüğü faaliyetlerin ekonomik durumunu ve piyasalara etkisini gösterir.
- 20:14Bütçe Türleri ve Kapsamı
- Genel bütçede merkezi yönetim bütçesi, sosyal güvenlik kurumları bütçesi ve mahallede bütçesi hazırlanır ve uygulanır.
- Özel bütçeler, bakanlıklara bağlı ve cetvellerde yer alan kamu idarelerinin bütçeleridir.
- Üniversiteler özel bütçeden yararlanabilir ve bu bütçeden personel maaşları, bina giderleri ve demirbaş alımları karşılanabilir.
- 21:56Özel Bütçe ve Döner Sermaye İşlemleri
- Üniversitelerde personel maaşları ve SGK'lar özel bütçeden karşılanmaktadır.
- Elektrik, yol ve alımlar özel bütçeden karşılanabilir, ancak CÜZ gibi fazla geçmez.
- Hastane ilaçları ve tüketim malse döner sermayeden karşılanmıştır.
- 23:13Özel Bütçe İşlemleri Yönetimi
- Kamuda tüm gelirler bütçelerinde gösterilir ve özel bütçe işlemleri strateji geliştirme daire başkanlığı tarafından takip ve yürütülür.
- Özel bütçe işlemleri ve ödeme sistemleri daire başkanlığı tarafından yapılır ve kontrol edilir.
- Üniversitede gelişti daire başkanlığı üzerinden özel bütçe işlemleri yapılır.
- 23:48Döner Sermaye İşlemleri
- Döner sermaye işletmesi, üniversitelerin eğitim-öğretim, araştırma ve uygulama birimleri ile yükseltip üç kuruşlarda kendi faaliyet alanlarını kapsamda bulmak için kurulabilir.
- Döner sermaye işletmesi, bulunduğu yıl ve takip eden iki yıl toplam üç yıl için bütçeleme yapılır.
- Döner sermaye işletmesi, yüksek öğretim kurumları ilgili yönetim kurulunun önerisi ve yükselen görüşüyle kurulabilir.
- 25:33Döner Sermaye Yönetim Kurulu
- Döner sermaye işletmesinin bütçe tasarısı işletme müdürü ve muhasebesi tarafından hazırlanır ve en geç Ekim ayı başında kurum yönetim kuruluna sunulur.
- Üniversite yönetim kurulu aynı zamanda döner sermaye yönetim kuruludur ve isteğe bağlı olarak döner sermaye yürütme kurulu oluşturabilir.
- İşletme müdürü rektör yardımcısı tarafından bağlıdır ve işletme müdürünü, rektör yardımcısı ve yürütme kurulu ile birlikte çalışır.
- 27:12Harcama Yetkilisi ve Gerçekleşme Görevlisi
- 5018 sayılı kanunda oluşturulan bütçenin yani tahsil edilen her birinin bir harcama yetkilisi ve gerçekleşme görevlisi vardır.
- Harcama yetkilisi bütçe ödenek tahsis edilen her bir birimin en üst yönetici olup, ödeneklerden harcama yapabilir.
- Gerçekleşme görevlisi, giderin gerçekleştirilmesi için bilgilerin yapılabilmesi için iş, mal ve hizmetin belirlenmiş usul esaslara uygun olarak alındığının ve gerçekleştiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonların onaylanması ve gerçekleşme belgelerinin düzelmiş olması gerekir.
- 29:25Gerçekleşme Görevlisi Yetkileri
- Gerçekleşme görevlisi, en üst amirin en yakın yöneticilerinden biri olarak atanır ve görevlendirilir.
- Hastanelerde gerçekleşme görevlisi genellikle hastane baş müdürüdür, ancak başhekim bu yetkileri yazılı ve sınırları belirtilmesi şartıyla başhekim yardımcısına devredebilir.
- Döner sermaye bağlamında harcama yetkilisi rektör ve rektör yardımcısı olabilirken, gerçekleşme görevlisi işletme müdürüdür.
- 31:40Döner Sermaye Bütçeleri ve Birimler
- Döner sermaye bütçeleri, hastane, ziraat fakültesi, lütfiye fakültesi, eğitim fakültesi, atatürk fakültesi ve mühendislik fakültesi gibi farklı birimlerde olabilir.
- Döner sermaye yapılan iş ve işlemler bazında bir birimde işletme müdürlüğüne bağlı altyaz hesaplar takip edilir.
- Harcama yetkilisi döner sermaye bağlamında başhekim, gerçekleşme görevlisi de başmüdür veya başhekim olabilir ve bazı mal hizmetler için bu yetkileri başhekim yardımcılarına veya başmüdür yardımcısına devredebilir.
- 32:52Hastane Organizasyonu ve Sorumluluklar
- İlaç ile ilgili işlemlerde başhekim yardımcısı harcama yetkilisi, ilaçtan sorumlu eczane müdürü gerçekleşme görevlisi olabilir.
- Tıbbi malzeme ile ilgili işlemlerde başhekim yardımcısı harcama yetkilisi, malzeme müdürü gerçekleşme görevlisi olabilir.
- Hastanelerin uygulamaları farklı olabilir; bazı üniversitelerde dekanlık var ve başhekim veya merkez müdürü dekana bağlı olabilir.
- 34:49Döner Sermaye ve Özel Bütçe Yönetimi
- Döner sermaye ve özel bütçe işlemlerinde farklı sorumluluklar ve muhasebe sistemleri uygulanır.
- Döner sermaye işlemlerinde döner sermaye saymanına, özel bütçe işlemlerinde ise satış daire başkanlığı'na geçilir.
- Döner sermaye yönetiminde harcama yetkilisi, gerçekleşme görevlisi, taşıma kontrol yetkilisi ve kayıt yetkilisi gibi roller bulunur.
- 37:14Döner Sermaye Yönetimi ve Bütçe
- Döner sermaye bütçeleri için cetveller hazırlanır ve izleyiciler için hazırlanır.
- Ek bütçe yapabilirsiniz, ancak özel bütçede strateji daire başkanlığı'ndan ve hazine maliye bakanlığı'ndan talep etmeniz gerekir.
- Özel bütçede diğer kalemlerden aktarım yapılabilir, ancak maaş ve SGK işlemleri hariç tutulmalıdır.
- 39:32Döner Sermaye Yönetmelikleri ve Faaliyet Alanları
- Döner sermaye yönetim sistemi tekdüze muhasebe sistemi kapsamında yürütülür ve hazine maliye bakanlığı tarafından yürütülür.
- Dörtbinyediyüzotuz kamu ihale kanunu her iki bütçede de uygulanır.
- Hastanenin faaliyet alanları kronikler, polisler, sağlıkla ilgili işlemler ve tahliller ile ilgili iş ve işlemlerdir.
- 41:27Türkiye'deki Döner Sermaye Birimleri ve Finansman Kaynakları
- Türkiye'de üniversitelerin bünyesinde doksan yedi farklı döner sermaye birimi bulunmaktadır.
- Bu birimlerden kırk üç adet üniversite hastanesi, yirmi dokuz adet diş hekim fakültesi oluşturuyor.
- Hastanelerin finansman kaynakları SGK gelirleri (%75-80), özel işlemler (%5-10), bağış ve yardımlar ile oluşmaktadır.
- 42:53MEDULA Sistemi
- MEDULA (Medikal Ulak) sistemi, genel sağlık sigortası ile sağlık testleri arasında fatura bilgisi toplamak ve hizmetlerin ödenmesi için oluşturulmuş bir sistemdir.
- SGK'nın çıkardığı ve sürekli değişen tebliğlere göre işlemler yapılır.
- Üniversitelerde fatura tahakkuk müdürlüğü, özel sağlık kuruluşlarında ise medikal muhasebe departmanı bu işlemleri takip eder.
- 44:50Üniversite Hastanelerinin Giderleri
- Üniversite hastanelerinde kazanılan gelirler, giderler şeklinde harcanmaktadır.
- Giderler arasında mal ve hizmet alımları, bakım onarım giderleri, devam eden proje tamamlama inşaat işleri ve yerleştirilmiş paylar bulunmaktadır.
- Hastane gider bütçesinin yaklaşık %135-40'si malzeme giderleri için harcanmaktadır.
- 46:52Döner Sermaye ve Personel Giderleri
- Üniversite hastanelerinde personel giderleri döner sermaye üzerinden ödenmektedir.
- Öğretim görevlilerine tazminat dahil makam temsilci tazminatları ile oluşan toplamdan ek ödeme %8 oranında yapılır.
- Hastanelerde yoğun bakım, doğumhane gibi birimlerde çalışan personelere %200 oranında aylık ek ödeme yapılabilir.
- 49:01Üniversite Hastanelerinin Mali Sorunları
- Birçok üniversite hastanesi zararda bulunmakta, gelir gider dengesini karşılayamamaktadır.
- Hastanelerin giderleri yüksek olup, firmalardan mal ve hizmet alımlarının ödenmesi bir yıl, iki yıl arasında gerçekleşmektedir.
- Bazı hastaneler 200-400 milyon lira borcu bulunmaktadır ve Hazine, maliye bakanlığı üniversite hastanelerinin borçlarını sübvanse etmiştir.
- 50:22Hastanelerdeki Mali Sorunların Nedenleri
- Fiyatların maliyete göre belirlenememesi, paket programlar içindeki fiyat farklılıkları ve tıbbi malzeme fiyatlarının sabit olması sorunlara neden olmaktadır.
- Metro sisteminin kısıtlamaları, özel bütçeden az ödenek verilmesi ve personel döner sermayeden karşılanması sorunları teşkil etmektedir.
- Üniversite hastanelerinde kaynak planlaması problemleri, muayene-ameliyat işlem düşüklüğü ve kapasite kullanım oranının düşüklüğü bulunmaktadır.
- 54:07Hastanelerin Mali Sorunlarına Etki Eden Faktörler
- Üniversite hastaneleri KDV tasla yapmadığı için %8 civarında KDV kaybı yaşamaktadır.
- Stok yönetiminin zayıf olması, sağlık bakanlığı gibi bir malzeme kaynak yönetim sisteminin olmaması sorunlara neden olmaktadır.
- İthal malzemelerin ödemelerinin iki yılda gerçekleşmesi ve su fiyatlarındaki artışın 2005 yılından beri olmaması hastanelerin mali sorunlarına katkıda bulunmaktadır.
- 57:10Üniversite Hastaneleri ve Mali Sorunları
- Üniversite hastanelerinin sağlık bakanlığına devredilmesi ve eğitim-araştırma fonksiyonunun üniversitelerin afili şeklinde yürütülmesi önerisi 2009 yılında yapılmıştır.
- Şu anda Türkiye'de 68 tane üniversite hastanesi bulunmakta olup, bunlardan 28 tanesi afili (bağlı) hastane durumundadır.
- Üniversite hastanelerinde yüksek boşluk oranı (%36) ve gelir-gider dengesinin sağlanamaması sorunları yaşanmaktadır.
- 1:00:01Üniversite Hastaneleri Birliği ve Çözüm Önerileri
- Üniversite Hastaneleri Birliği mali sorunları çözmek için her yıl toplanarak kararlar almakta ve görüşler belirlemektedir.
- Birliği, üniversite hastaneleri eşgüdüm sağlayacak bir üniversite hastane kurumu kurulmasını önermiştir.
- Sağlık ve Devlet Malzeme Ofisi içerisinde sağlık marketleri oluşturulmuş ve tedarik işbirliği protokolü imzalanmıştır.
- 1:03:00Eğitim ve Yönetişim Çabaları
- YÖK başkanlığı ile Maliye Bakanlığı, Sayıştay arasında üniversite akademik ve idari personeli mali konularda eğitim için protokol imzalanmıştır.
- Hastane baş müdürleri iki yıldır mali sorunları tartışmak için toplantılar düzenlemektedir.
- YÖK ve Sayıştay'ın mali sorunlar gündeminde olduğu ve birçok üniversite hastanesinin bu durumun sürdürülemeyeceğini belirttiği ifade edilmektedir.
- 1:04:36İlgili Kanunlar ve Yönetmelikler
- Üniversite hastanelerinin yönetiminde uygulanan önemli kanunlar arasında 2547 sayılı, 2914 sayılı personel kanunu, 5008 sayılı ihale kanunu ve 4734 sayılı kamu sözleşme kanunu bulunmaktadır.
- İhalenin başlangıcı 5008 sayılı kanunla belirlenmiş olup, gerçekleşme ve harcama yetkisi harcama yetkilisine verilmiştir.
- Diğer ilgili kanunlar arasında 2886 sayılı devlet memur kanunu, 6305 sayılı kanunu, 4857 sayılı iş kanunu, 685 sayılı kanunu ve 77358 sayılı merkezi bütçe kanunu bulunmaktadır.