Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ekonomi Üniversitesi'nde gerçekleşen bir akademik seminer sunumudur. Konuşmacı, Harvard, Ankara Dış Politika Enstitüsü ve Uppsala Üniversitesi'nde görev yapmış, Ukrayna çalışmaları alanında uzman bir akademisyendir.
- Sunum, Ukrayna-Rusya ilişkilerini kronolojik olarak ele alarak başlıyor ve 1991'den günümüze uzanan süreçte Rusya'nın Ukrayna'ya karşı politikalarını, Kırım ve Donbas olaylarını, Vladimir Putin'in kariyerini ve stratejik yaklaşımını analiz ediyor. Video, soru-cevap bölümüyle devam ediyor ve son bölümde "Modern Turkey Talks" adlı bir seminer serisi duyurusuyla sonlanıyor.
- Seminerde ayrıca Zelensky'nin halk desteği, Alexey Navalny'nin potansiyel liderliği, Ukrayna'nın nötr durumu, Çin-Rusya ilişkileri ve Minsk anlaşmaları gibi konular da ele alınıyor. Konuşmacılar, Sovyet coğrafyasında güvenlik aparatları kökenli insanların devleti ele geçirmeleri ve yönetmeleri konusunda uzman görüşlerini paylaşıyorlar.
- 00:02Konuşmacının Akademik Geçmişi
- Konuşmacı, çalışma alanı Ukrayna olan ve yüksek lisans tezi "İki Dünya'nın Sınırında Ukrayna Geçiş Dönemi Dış Politikası" olan bir uzmandır.
- Alberta Üniversitesi'nde doktora çalışmalarını "Terra Koza Koza Revival Koza Collectiventity in the Pen Urain" başlıklı tezle tamamlamıştır.
- Harvard Üniversitesi'nde Ukrayna Çalışmaları Araştırma Enstitüsü'nde görev yapmış ve Türk-Ukrayna-Kırım Tatar Araştırmaları Programını kurmuştur.
- 03:28Ukrayna'nın Bağımsızlık Süreci
- 1991'de Sovyetler Birliği çökmeden önce George H.W. Bush'un Kiev ziyareti sırasında "intihar milliyetçiliğine karşı" uyarıda bulunmuştur.
- Amerika Birleşik Devletleri'nin Sovyetler Birliği'nin çöküşüne ve cumhuriyetlerin bağımsızlaştırmasına sıcak bakmadığı bir dönem olarak görülür.
- Ukrayna milliyetçileri ilk başta çok etkili olmayan küçük gruplardı ve bağımsızlık sürecini itekleyen ana güçler değildi.
- 06:00Rusya-Ukrayna İlişkileri
- Ukrayna ile ilgili sorun Putin'in değil, Ukrayna'nın sorunudur ve 1991'den itibaren Rusya için bir sorun olmuştur.
- Empiryal dönemden itibaren Ruslar, Ukrayna milliyetçiliğini ve kültürel farklılığını bilirken, Ukraynalıları aşağılamaktadır.
- Sovyetler Birliği döneminde Ukrayna'daki milliyetçi gruplar tamamen elenmiş, yüz binlerce insan öldürülmüş veya Batı'ya kaçmak zorunda kalmıştır.
- 07:45Ukrayna'nın Bağımsızlığının Sonrası
- 1991'de Ukrayna'nın bağımsızlaşması Rusya için büyük bir problem olmuştur.
- 1992'de Kırım bağımsızlaşmaya çalışmış ancak anayasaya göre hakları olmadığı için merkezi hükümet tarafından reddedilmiştir.
- 1994'te Ukrayna hükümeti Kırım sorununu çözmüş, ancak 1997'ye kadar Rusya ile dostluk anlaşması imzalanamamıştır.
- 10:452000'li Yıllar ve Nükleer Silahlar
- 1994'te Budapeşte Memorandumu'nun imzalanması sürecinde Ukrayna'nın nükleer silahlarını terk etmesi ve MPT anlaşması imzalaması için müzakere süreci olmuştur.
- Rusya hükümeti 1991'den itibaren Ukrayna'nın var olmaması için sürekli iç müdahalelerde bulunmuştur.
- 11:16Ukrayna'nın Nükleer Silahları ve Güvenlik Sorunu
- Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Rusya Federasyonu, Ukrayna'nın nükleer silahları geri iade etmesi durumunda bağımsızlığını korumaya söz veriyor.
- Ukrayna'nın nükleer silahları elinde olsa bile kullanabilme şansı yoktu çünkü silahların büyük kısmı kullanım süresini aşmış ve kumanda merkezi Moskova'daydı.
- 2000'li yılların başına kadar Ukrayna'yı yöneten cumhurbaşkanları Ukrayna milliyetçisi değil, devleti kurabilcek kişiler değildi.
- 13:21Ukrayna'nın Siyasi Yapısı ve Güç Grupları
- Ukrayna'da Dnipropetrovsk şehri klanı ve Donbas şehri klanı iki güçlü güç grubu olarak yer alıyor.
- Bu gruplar yasadışı örgütlenmeleri ve mafya bağlantılarına sahip, Sovyetler Birliği çöktükten sonra devlet mallarına mafyatik yöntemlerle çöküp kontrol altına alan kişilerin oluşturduğu güç gruplarıydı.
- Leonid Kuçma, bu yapıların dışında bir kimse iken, 2010 yılında Yanukoviç'in başbakanlıkta yapan Yanukoviç'in cumhurbaşkanı seçilmesiyle Donbas klanı güç kazandı.
- 15:00Rusya'nın Ukrayna'ya Etkisi
- 2010 ile 2013 arasında Yanukoviç'in gücünü kullanabilmesi ve klanların etkisiyle Rusya'nın Ukrayna'ya doğrudan etki eder haline geldiğini görüyoruz.
- Yanukoviç döneminde askeriye güneyde bulunan birliklerin harekete geçecek teknik bakımı yapılmadı ve komutanlar emir komuta silsilesi kırılmış durumdaydı.
- 2014 olaylarından sonra yönetime gelen hükümetin üst kademesinde bulunan bir kişiye göre, Kırım ele geçirilirken emir verilse bile birlikler harekete geçmedi.
- 17:21Donbas ve Kırım Olayları
- 2014'te meydan olayları Rusya'nın uzun zamandır oluşturduğu kontrolü paralize etti ve karşı bir hesap sorması olarak Kırım ve Donbas'taki durum ortaya çıktı.
- 2005'te ortaya çıkan batı etkisiyle Ukrayna biraz batıya doğru kaymaya başladı, ancak 2010'dan sonra Rusya kilit noktalarda kontrolü ele geçirmeye çalıştı.
- Meydan olayları bu kontrolü kırdı, üst düzey yöneticiler temizlendi ve yerlerinden değiştirildi, çoğu kişi Rusya'ya kaçtı.
- 19:54Donbas'ta Ayrılıkçılık Hakkında Gerçekler
- Donbas'ta ayrılıkçılık marjinal küçük gruplara dayanıyordu ve bu gruplar Rusya tarafından finanse ediliyordu.
- Meydan olaylarından sonra farklı şehirlerde Rus yanlısı gösteriler provoke edilmeye çalışıldı ve bu gösterilerde Rusya pasaportu taşıyan kişiler tespit edildi.
- Donbas'ta gerçek bir ayrılıkçı hareket yoktu, küçük sayıda ayrılıkçılar vardı ancak kitle hareketini oluşturmaları mümkün değildi.
- 23:17Putin Hakkında Düşünceler
- Putin'i bir deha olarak görmek veya her şeyin onun başının altından çıktığını düşünmek doğru değil.
- Putin normal insanlardan biri olup, fazladan bir beyin taşımıyor ve hareketleri okunabilir, öngörülebilir davranışları vardır.
- Putin'in tekrarlayan davranışları ve tutumları gözlemlenebilir.
- 24:27Vladimir Putin'in KGB Kariyeri
- Vladimir Putin, KGB okulundan başarılı bir öğrenci değildi ve mezun olduğunda yurt dışındaki operasyonlara değil, Leningrad'a gönderildi, bu ikinci sınıf bir görevdi.
- Putin'in Dresden'deki görevi de çok önemli değildi, bu dönemde Doğu Almanya'ya gönderilenlerin "hediye" görevleri olarak görülüyordu.
- Putin'in KGB kariyerinde enteresan bir zihni olduğu ve mitolojik bir şeyle karşı karşıya olduğumuz belirtilmiyor.
- 26:45Sovyet Çöküşü ve Mafya İlişkileri
- 1980'lerde Sovyetler'de mafyatik yapılar ve suç örgütleri vardı, devlet kontrolü olduğu için devlet depolarından çalınan mallar ve yurt dışından giren malların karaborsası vardı.
- 1990'larda merkezi kontrol ortadan kalkınca, KGB üyeleri mafya ile iş birliği yaparak ticaret tecrübesini entegre ettiler.
- Boşlukta kalan gizli servis grubu, devlet tarafından kontrol edilen şirketlerin özelleştirilmesi sürecinde yer alıyordu.
- 28:29Putin'in Petersburg'daki Görevi
- 1991'den itibaren Vladimir Putin, Petersburg şehrinde belediye başkanının yardımcısı olarak görev yaptı ve dış ilişkiler ve devlet malı düzenlemeleriyle ilgileniyordu.
- Belediyenin bütçesi ile ilgili bazı gruplar yurtdışına yiyecek karşıtı takası için ihracat yapıyordu ve para geri gelmiyordu.
- Putin, Petersburg bazlı kriminal gruplarla tanışmış ve beraber iş yürüttüğüne dair göstergeler var.
- 30:19Zenginleşme ve Güç Kontrol Şeması
- Bu şemanın içerisinde hem kişisel hem de klan zenginleşmesi söz konusu, gizli servis, polis teşkilatı, askeriye ve devlet yapısını KGB grupları kontrol ediyordu.
- Mafya sisteminin ulaşmak istediği önemli nokta dışarıya karşı izolasyon, içeride güç kontrolünün sağlanması ve alternatif güç talep edebilecek grupların baskılanması.
- Putin döneminde bu çember giderek genişledi, alternatif grupları ortadan kaldırarak, güç düşmanları, vatan hainleri ve muhalefeti tanımlayıp eritme süreci başlatıldı.
- 32:54Uluslararası İlişkilerdeki Stratejiler
- Uluslararası ilişkilerde gizli öldürme saldırıları, muhalefet karşıtı operasyonlar ve soğuk savaş seviyelerin üzerine çıkarılması stratejileri kullanılıyor.
- Avrupa devletleri içerisinde etki artırmak için bir ağ oluşturuluyor ve Rus organize suç örgütleri devlete angaje ediliyor.
- Uluslararası propaganda ağı, sosyal medyada etki oluşturma, alternatif gerçeklik yaratma ve Batı'daki ayrılıkları vurgulayarak kaos oluşturma stratejileri kullanılıyor.
- 35:04Ukrayna ve Güç Kontrol Yöntemleri
- Ukrayna'daki naziler küçük bir gruptur ve parlamentodaki karşılıkları yoktur, ancak Rusya'dan para aldığı deliller ortaya çıktı.
- Rusya, Ukrayna'daki bu grupları ülkenin uluslararası itibarının yaralanması için kullanıyor.
- Putin'in temel stratejisi, adalet sisteminin, askeri yönetimin, parlamentonun ve bölgesel grupların zayıflatılması ile güç odaklanmasını artırmaktır.
- 35:53Putin'in Yönetim Sistemi ve Stratejisi
- Putin'in temel stratejisi, ülke içindeki başarıya ulaşmasından sonra Avrasya bölgesinde benzer şekilde işleyen ve kendi sistemine adapte olabilecek ülkelerde uygulamaya kalkışmasıdır.
- Putin'in takip ettiği sistem, bir çatışma çıkarıp yükselttikten sonra kari toplamak ve daha büyük bir çatışma çıkarıp tekrar yükseltmektir.
- Putin küçük çatışmaları iyi yönetebildiği için başarılı olmuş, ancak büyük bir savaş gibi karmaşık bir yönetim sorunu için devlet kurumlarını zayıflattığı için durum iyiye gitmiyor.
- 37:01Putin'in Elitlerinin Sorunları
- Bu tür sistemlerde elitler basitliği severler ve sofistike olan işler için yeterli değildirler.
- Karmaşık durumlar için kontrol altında tuttukları başkalarına yaptırırlar ve daha basit skalada çalışan şemalarla çalışmayı isterler.
- Putin iktidara geldikten sonra çok sayıda generalin ölümleri gözlemlenmiş, bu güç odaklarının yükselmesini engellemek için uygulanan bir politikadır.
- 40:45Zelensky'nin Dış Politikası
- Zelensky'nin Rusya'yı provoke ettiğine dair iddialar, Zelensky'nin gerçek kimliği ve politikalarıyla uyumlu değildir.
- Zelensky bir politikacı değil, televizyon programı üreticisi, komedyen ve Rusça konuşan bir kimse olarak iktidara gelmiştir.
- Kampanyasında "dengeli bir politika" ve "Donbas'taki çatışmayı barışçı şekilde sona erdirmek" söylemiyle gelmiş, Rusya ile savaşacağı bir söylemle gelseydi daha az oy alabilirdi.
- 46:06Ukrayna'nın Batıya Yakınlaşması
- Zelensky iktidara geldikten sonra Rusya'yı dengeleyebileceği anladı ve bu dengelemeyi sağlayabilmek için ittifak araması gerektiğini gördü.
- Rusya tehdit altındayken hissettiği ittifak ihtiyacı nedeniyle Ukrayna Avrupa ve Batıya daha yakınlaşmak zorunda kaldı.
- Barış ateşkes masasında konuşulan konulardan biri Ukrayna'nın NATO'dan vazgeçmesi ve İsveç-Finlandiya örneği civarında bir statü kabul etmesi gibi geçici çözümler olabilir.
- 47:12Ukrayna'nın Toprak Kayıpları ve Barış Süreci
- Rusya'nın savaş başındaki taleplerinden biri, Ukrayna'nın Donbas'taki "halk cumhuriyetlerini" tanımaktı.
- Ukrayna'nın bu cumhuriyetleri tanımak zor olacak, ancak NATO olmayan, nükleer gücü olan bir ülkenin başını çektiği güvence şemsiyesi verilirse kabul edebilirler.
- Kırım'ın kabul edilmesi zor olsa da, baskı altında kalırsa kabul etmek zorunda kalabilirler, ancak bu tür bir barış uzun süre dayanamayacak.
- 48:43Zelensky'nin Desteği ve Diğer Sorular
- Zelensky, savaş öncesine göre destek oranı çok artmış, şu anda %90'in üzerinde.
- Alexey Navalny, Batı dostu olarak görülmemeli, demokrasiyi Rusya'ya getirebilir ama Kırım'ı geri verebileceğini düşünüyor.
- Ukrayna'nın nötr kalması mümkün değil, AB ve NATO üyeliği isteyenlerin temel motivasyonu yolsuzluk olmayan, düzgün işleyen bir devlet kurmak.
- 53:50Çin-Rusya İlişkileri ve Savaşın Etkileri
- Savaşın Putin'in planladığı şekilde gitmemesi, Çin-Rusya ilişkilerini önemli ölçüde etkileyecek.
- Çin'in şu ana kadar Putin'e verilen destek kırılgan görünüyor ve Rusya'nın Çin'e daha yakın olması durumunda Rusya'nın Çin'e daha fazla bağımlı olabileceği düşünülüyor.
- Savaş uzadıkça Rusya zayıflayacak, Çin'in Rusya üzerindeki kontrolü ve etkisi artacak, özellikle enerji ilişkilerinde.
- 56:21Minsk Anlaşmaları ve Barış Süreci
- Minsk Anlaşmalarında temel sorun, kaybedilen bölgelerin seçimlerle Ukrayna'ya dönmesi konusunda fikir ayrılığıydı.
- Ukrayna, silahlı kuvvetlerin çekildikten sonra seçim yapılmasını istiyordu, Rusya ise silahlı kuvvetlerin var olduğu sırada seçim yapılmasını istiyordu.
- Minsk Anlaşmaları imzalanmış olsaydı savaş ertelenmiş, Rusya'nın Ukrayna hükümetinin değişmesi ve kontrol seviyesine ulaşması ertelenmiş olurdu.
- 59:27Sohbetin Kapanışı ve Teşekkürler
- Konuşmacı, Putin yönetimi ve savaşın olası sonuçları hakkında uzman görüşlerini paylaştığını belirtiyor.
- Batıkan ve Nil'e teşekkür ediliyor ve sohbetin YouTube üzerinden izlenebileceği söyleniyor.
- Özkan Bey'e yıllardır birlikte çalıştıkları ve ekonomi üniversitesinin kurulmasında emek verdiği için teşekkür ediliyor.
- 1:01:13İletişim Bilgileri
- Konuşmacı, izleyicilerin e-mail veya başka yollarla ulaşabileceklerini ve sohbet etmekten memnun olacağını belirtiyor.
- Konuşmacının son dönemde ulusal televizyon kanallarında da görüldüğü ve izleyicilerin oradan da takip edebilecekleri söyleniyor.
- 1:02:32Gelecek Etkinlik Duyurusu
- Yakın zamanda "Modern Turkey Talks" adlı seminer serisi başlanacağı duyuruluyor.
- Seminer serisi, cumhuriyetin sosyal, kültürel ve politik bir muhasebesini ve 21. yüzyılın Türkiye'yi nereye götüreceği üzerine odaklanacak.
- İlk konuk olarak Fuat Keyman'ın davet edileceği ve izleyicilerin sosyal medya hesaplarından takip edebilecekleri belirtiliyor.