Buradasın

TYT Kimya Baştan Sona Tekrar Dersi

youtube.com/watch?v=0Co5Nj4EHxg

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir öğretmenin TYT sınavına hazırlanan öğrencilere yönelik hazırladığı kapsamlı bir kimya dersidir. Öğretmen, tahtada notlar alarak ve örnekler üzerinden konuları açıklamaktadır.
Video, kimya biliminin tarihçesinden başlayarak atom teorileri, periyodik sistem, kimyasal bağlar, maddenin halleri, tepkimeler, mol kavramı, karışımlar ve çözeltiler, asit-baz konularını içermektedir. Her konu teorik bilgilerle başlayıp, çeşitli soru çözümleriyle pekiştirilmektedir. Video, 27 günde anlatılan konuları birkaç saate sığdırmaya çalışmaktadır.
Videoda ayrıca laboratuvar güvenlik kuralları, kimyasal maddelerin özellikleri, Lewis yapısı, kimyasal türler arası etkileşimler, koligatif özellikler, çözelti derişimleri ve karışımları ayırma yöntemleri gibi detaylı konular ele alınmaktadır. Öğretmen, soru bankası ve Garanti Fen Kampı'ndan seçtiği sorular üzerinden konuları adım adım açıklamakta ve öğrencilerin sınavlarda başarılı olmalarına yardımcı olmaktadır.

TYT Kimya Tekrarı Giriş: Sınava az zaman kalmış ve TYT kimyayı baştan sona tekrar etmek isteyenler için detaylı bir video sunuluyor.
Videoda sorular üzerinde anlatımlar yapılacak, arada konu anlatımları ve sınavda çıkabilecek detaylar hatırlatılacak.
Sorular soru bankası ve Garanti Fen Kampı'ndan seçilmiş olup, uzun ve yorucu olacak ancak doyurucu bir içerik sunulacak.
00:44Simya ve Özellikleri: Simya deneme yanılma yöntemi ile çalışmakta, sistematik bilgi birikimi sağlamamakta ve teorik temelleri olmayan bir disiplindir.
Günümüzde bilim olarak kabul edilmeyen simya, barut, cam, kağıt, sabun, mürekkep, tuz ruhu, zaç yağı, kezzap, sirke ruhu, kostikler gibi maddeleri keşfetmiştir.
Pil ve teflon gibi maddeler günümüzdeki kimyacıların yaptığı polimerlerdir ve simya ile ilgili değildir.
02:10Simya ile İlgili Önemli Kişiler: Empedokles, ateş, su, toprak ve hava dört temel elementi söyleyen ilk kişidir ve havanın varlığını keşfetmiştir.
Aristo, dört temel elemente sıcak, soğuk, ıslak ve kuru özellikleri eklemiş ve bu elementleri bir tablo şeklinde göstermiştir.
Demokritus, atomdan ilk bahseden kişidir.
04:04İslam Simyacıları: Cabir bin Hayyan, tuz ruhu, zac yağı ve kezzap gibi maddeleri keşfetmiştir.
Cabir bin Hayyan ayrıca ilk laboratuvarı kuran kişi olarak bilinmektedir.
04:31Kimya Tarihi ve Önemli Bilim Adamları: Simyanın babası olarak bilinen bir bilim adamı vardır.
Ebubekir er-Razi, simyayı tıpta kullanmış ve karınca asidi (formik asit) ile sudkostik bulmuş, antiseptiği keşfetmiştir.
Robert Boyle, element tanımını yeniden yapmış, gaz kanunları ile ilgili "basınçla hacim ters orantılıdır" ifadesini ortaya koymuştur.
05:31Modern Kimyanın Babası Lavosier: Lavosier, modern kimyanın babası olarak bilinir ve kütlenin korunumu kanunu bulmuştur.
Lavosier, kalayı yakarak kütlenin korunumu deneyini yapmış, havanın bir karışım olduğunu keşfetmiştir.
Lavosier, yanma olayını doğru açıklamış ve kimyanın ortaya çıkmasına ciddi katkı sağlamıştır.
06:13Kimya Alt Disiplinleri: Anorganik kimya, karbon temelli olmayan maddeleri inceler.
Organik kimya, karbon temelli bileşiklerin yapısını inceler.
Analitik kimya, kimyasal maddelerin miktar analizlerini ve içerisindeki maddelerin cinsini belirler.
06:55Diğer Kimya Disiplinleri: Fizikokimya, kimyasal tepkimelerdeki fiziksel süreçleri inceler.
Polimer kimyası, polimerleri inceler.
Endüstriyel kimya, sanayide üretilen maddelerin elde edilme süreçlerini ve verimini inceler.
07:33Ekstra Kimya Disiplinleri: Petrokimya, petrol ve türevlerini inceler.
Agrokimya, tarımsal maddeleri ve ziraattaki maddeleri inceler.
Adli kimya, adli olaylardaki DNA analizleri gibi çalışmalarla ilgilidir.
08:07Laboratuvar Güvenlik Kuralları: Laboratuvar güvenlik kurallarında en önemlisi asidin üzerine su dökülmemesidir.
Bazı kimyasal maddelerin özel isimleri vardır: HCl (tuz ruhu), H₃PO₄ (kezzap), H₂SO₄ (zac yağı), H₂O (su), NH₃ (amonyak), NaOH (süt kostik), NaCl (nişadır), Ca(OH)₂ (sönmüş kireç), C₂H₅OH (sirke ruhu).
10:19Laboratuvar Güvenlik İşaretleri: Yanıcı madde işareti, alev şeklinde bir şekildir.
Yakıcı madde işareti, yuvarlak olup üzerinde alev olan bir şekildir.
Patlayıcı işareti, dağılmış bir şekil olarak gösterilir.
Tahriş edici işareti, ünlem şeklinde bir şekildir.
Korozif işareti, bir kapın üzerine dökülen bir sıvı ve sıçrayan saçlar şeklinde gösterilir.
Zehirli işareti, kuru kafa ve kemikler şeklinde gösterilir.
Çevreye zararlı işareti, ölü balık ve ölü ağaç şeklinde gösterilir.
Radyoaktif işareti, ortasında yuvarlak bir görüntü olan bir şekildir.
12:52Kimya Biliminin Tarihi ve Temelleri: Aristo, evreni toprak, ateş, su gibi dört temel elementten oluştuğunu ve bu elementlerin sıcak, soğuk, ıslak, kuru gibi iki özelliğe sahip olduğunu söylemiştir.
Empedokles su saatini kullanarak havanın maddi varlığını ortaya çıkarmıştır.
Ebubekir Arazi alkolü antiseptik olarak kullanmış ve simyayı tıpta kullanmıştır.
13:36Kimya Alt Disiplinleri: Endüstriyel kimyanın ilgi alanı organik maddelerin üretimi ve petrokimya endüstrisidir.
Biyokimya, canlıların yapısındaki kimyasal maddeleri inceler ve kan ve idrar tahlilleri bu disiplinin ilgi alanına girer.
Organik kurabiyenin içindekileri tespit etmek analitik kimyanın çalışma alanıdır.
15:23Kimya Biliminin Temel Kavramları: Fizikokimya, sıcaklık, basınç gibi fiziksel faktörlerin kimyasal tepkimelere etkisini inceleyen bir disiplindir.
Cabir bin Hayyan tuz ruhunu ve kral suyunu keşfetmiştir.
Formik asit (karınca asidi) Ebubekir Razi tarafından keşfedilmiştir.
16:10Bileşikler ve Kimyasal Maddeler: Yemek sodası (NH₃), sönmüş kireç (Ca(OH)₂), sönmemiş kireç (CaO) ve potas kostik (NaOH) formülleri doğru verilmiştir.
Sodyum sudkostik formülü yanlıştır çünkü sodyum yerine potasyum olmalıdır.
Civa insan sağlığı ve çevreye olan zararı diğerlerine göre daha fazladır.
17:03Elementler ve Bileşikler: H₂ (hidrojen) diatomik elementtir, S₈ (sülfür) poli atomik yapılı elementtir ve He (helyum) soygazlıdır.
CBr₂ (kalsiyum bromür) bileşiklerinde elementlerin herhangi bir oranda birleşmesiyle oluşur, bu nedenle bileşiklerin belirli bir oranı vardır.
Kalsiyum karbonat (CaCO₃) bileşiğinin yaygın adı kireçtaşıdır ve yapısında karbon, kalsiyum ve oksijen bulunur.
18:58Kimyasal Maddelerin Güvenlik Uyarıları: Temizlik için evlerde kullanılan kimyasal içerikli maddelerin ambalaj etiketlerinde radyoaktif sembol bulunmaz.
Dezenfektanlarda ve pek çok endüstri ürününde bulunan insan ve çevreye zararlı element klordur.
19:44Kimya Soruları ve Cevapları: Klor dezenfektan özelliğine sahiptir, civa zehirli olsa da çamaşır suyunda bulunmaz.
Alüminyum, demir ve magnezyum çamaşır suyunda bulunmaz.
Aşındırıcı etkisi olan maddeler arasında asitler ve bazlar bulunur, su, tuz, helyum ve şeker aşındırıcı değildir.
20:12Laboratuvar Aletleri: Laboratuvar aletlerinden balon joje uzun, ince bir boynu ve boynunda çizgisi olan kapaklı bir yapıdır.
Mezür veya dereceli silindir, erlenme ve beherglas doğru adlandırılmış aletlerdir.
20:37Elektrikli Araç Teknolojisi: Elektrikli araçlarda pil kullanılmaktadır ve günümüzde en önemli sorunlar pil kapasitesi ve şarj süresidir.
Elektrikli araçlarda kurşun asit, nikel metal hidrürler ve lityum-iyon piller kullanılmaktadır, en çok tercih edilen lityum-iyon pillerdir.
Lityum-iyon pillerin maliyeti ve patlama riski bilim insanlarını yeni pil teknolojileri aramaya yöneltmiştir.
21:20Güvenlik Uyarı İşaretleri: Zehirli, yakıcı, yanıcı ve aşındırıcı madde işaretleri bulunmaktadır.
Betül'ün kullandığı malzemeler arasında hidrojen sülfür, oksijen, yanıcı madde aseton ve aşındırıcı maddeler bulunmaktadır.
Yemek tuzu (tuz ruhu HCl) aşındırıcı değildir, bu nedenle Betül'ün kullanmadığı kesindir.
21:53Atom ve Periyodik Sistem: Atom teorileri Dalton atom teorisi ile başlamıştır.
Dalton atom teorisine göre atom içi dolu küredir, bölünemez, bir elementin tüm atomları aynı büyüklüktedir ve farklı elementlerin atomları farklıdır.
Elementler belirli oranlarda birleşerek bileşikleri oluşturur, bu teori kütlenin korunumu kanunu, sabit oranlar kanunu ve katlı oranlar kanunu desteklemektedir.
22:39Atom Modellerinin Gelişimi: Dalton'un atom içi dolu küre modeli günümüzde geçerli değil, atomda ciddi boşluklar ve parçalanabilirlik vardır.
Thompson, katot ışını tüpü deneyiyle atomda eksi yüklü tanecikler (elektronlar) olduğunu keşfetmiş ve atomu pozitif küre ve içine rastgele dağılmış negatif taneciklerden oluşan "üzümlü kek" modeli olarak tanımlamıştır.
Rutherford, ince altın levha üzerine alfa saçılması deneyiyle atomun büyük kısmının boşluk olduğunu, artı yüklerin çok küçük bir hacimde toplandığını (çekirdek) ve atom kütlesinin neredeyse tamamının çekirdekte bulunduğunu keşfetmiştir.
25:56Elektron Hareketi ve Modern Atom Teorisi: Bor atom modeli, elektronların çekirdek çevresinde belirli enerjili yörüngelerde dolaştığını ve düşük enerjili yörüngeden yüksek enerjili yörüngeye giderken dışarıdan enerji alıp uyarılma, yüksek enerjili yörüngedeki elektronun düşük enerjili yörüngeye giderken dışarıya enerji verip ışıma yaptığını açıklamıştır.
Modern atom teorisi, elektronun bulunma olasılığının en yüksek olduğu yere orbital denilmesini ve elektronun çekirdeğin etrafında dolaştığını belirtmiştir.
Atom ikiye ayrılır: çekirdekte proton ve nötron bulunurken, orbitallerde elektron bulunur; protonun yükü artı bir, nötronun yükü sıfır, elektronun yükü eksi bir olup, proton ve nötron yaklaşık bir akb kütleye sahiptir.
27:51Atom Sembolü ve Elektron Dizilimi: Atom sembolünde yük, elektron sayısı, proton sayısı, nötron sayısı ve kütle numarası yer alır; proton sayısının diğer ismi çekirdek yükü veya atom numarasıdır.
Elektron diziliminde "2n²" formülü kullanılır; n yörünge sayısını ifade eder ve birinci katman en fazla 2 elektron, ikinci katman en fazla 8 elektron alabilir.
Son katman en fazla 8 elektron alır, bu kural karbon (2,4) ve kalsiyum (2,8,8,2) gibi elementlerde görülebilir.
29:36Periyodik Tablo: Periyodik tabloda 1A'dan 8A'ya kadar gruplar bulunur, ayrıca 3B, 4B, 5B, 6B, 7B ve 8B grupları da yer alır.
Periyodik tabloda mavi renk metalleri, kırmızı renk ametalleri, yeşil renk yarı metalleri, siyah renk ise soygazları (helyum, neon, argon, kripton, ksenon, radon) gösterir.
Periyodik tabloda ok yönünde değişen özellikler vardır: ametalik aktiflik, elektronegatiflik, metalik aktiflik, iyonlaşma enerjisi, bazik özellik ve elektron ilgisi; sesli harfler artar, sessiz harfler azalır (iyonlaşma enerjisinde ve elektron ilgisinde istisnalar vardır).
34:09Ernest Rutherford'un Atom Modeli: Ernest Rutherford, alfa saçılma deneyi sonucunda atomun yapısında büyük bir boşluk olduğunu keşfetmiştir.
Rutherford, atomun neredeyse tüm kütlesinin çok küçük hacimde çekirdekte toplandığını belirtmiştir.
34:47İyonların Özellikleri: Elektron eksi bir yüklü, proton ise artı bir yüklü olarak kabul edilir.
Bir atomun yükü artıdan sıfıra dönüşmesi için bir elektron alması gerekir, bu da elektron sayısının bir artması anlamına gelir.
Bir atomun yükü eksi iki den artı bir e dönüşmesi için üç elektron kaybetmesi gerekir, bu da elektron sayısının üç azalması anlamına gelir.
35:54Dalton Atom Teorisi: Dalton atom teorisi, tüm maddelerin atom adı verilen çok küçük taneciklerden oluştuğunu belirtmiştir.
Aynı elementin tüm atomlarının kütlesi eşittir, bu da izotop atom kavramından bahsetmediğini gösterir.
Farklı elementlerin atomları farklıdır ve bir bileşikteki elementlerin birleşen atom sayıları arasında bir oran vardır.
36:39Atom Türleri: İzotop, proton sayısı aynı, nötron sayısı farklı taneciklerdir.
İzoton, nötron sayıları aynı, proton sayıları farklı taneciklerdir.
İzobar, kütle no aynı, proton sayıları farklı taneciklerdir.
İzoelektronik, elektron sayıları aynı, proton sayısı farklı taneciklerdir.
37:45Atom Özelliklerinin Karşılaştırılması: Proton sayısı ve elektron sayısı aynı olursa kimyasal özellikler aynı olur.
Proton aynı, elektron farklı kimyasal özellikler farklıdır.
Proton, nötron ve elektron aynı olursa hem fiziksel hem kimyasal özellikler aynı olur, bunun dışında fiziksel özellikler her zaman farklıdır.
39:11İyonların Özellikleri ve Atom Türleri: Elektron ve proton sayısı aynı olan atomlar nötrdür.
Proton sayısı elektron sayısından fazla olan atomlar katyondur.
Elektron sayısı proton sayısından fazla olan atomlar aniondur.
Elektron sayıları aynı, proton sayıları farklı olan atomlar izoelektroniktir.
40:11Aynı Elemente Ait Tanecikler: Aynı elemente ait iki farklı tanecikten proton sayıları kesinlikle aynıdır.
Elektron sayıları farklıysa en az birisi iyon olmak zorundadır.
Nötron sayıları farklıysa izotop olurlar, elektron sayıları eşitse ikisi de kesinlikle nötr olmak zorunda değildir.
Nükleon sayıları (kütle numaraları) farklı olabilir.
41:48Periyodik Sistem Soruları: Periyodik sistemde gruplar, A grubu ve B grubu şeklinde sıralanır; 2B grubu ikinci grup, 3A grubu 13. grupta, 3B grubu 2A'dan sonra gelir.
Modern periyodik sistemde elementler artan atom numarasına göre dizilir, kütle numarasına göre değil.
Dördüncü periyottan itibaren her periyotta eşit element bulunmaz, dördüncü ve beşinci periyotlarda 18 element, altıncı periyotta 32 element vardır.
42:45İyonlar ve Elektron Dizilimi: X-3 iyonu 18 elektronu varken, Y taneciği ile toplam çekirdek yükleri 27 ise, Y+2 iyonunun elektron dizilimi 2,8 olur.
X₂O₄⁻² iyonunda bir molünde 46 mol elektron varsa, X'in nötr halde elektron sayısı 6, proton sayısı 6 ve elektron dizilimi 2,4'tür.
X elementinin elektron dizilimi 2,8,2 ise, üçüncü periyot 2A grubundadır; Y⁻³ iyonu X²⁺ ile izoelektroniktir ve proton sayısı 7, periyodik tablodaki yeri ikinci periyot 5A grubudur.
44:54İzotoplar ve Element Türleri: X⁻² tanecikinin elektron dizilimi 2,8,8 ise, nötr halde 16 proton ve elektron vardır, elektron dizilimi 2,8,8,8 olur ve izotop olabilir.
Verilen elementler arasında lantanitler, toprak metalleri, halojenler ve alkali metaller bulunurken, alkali metal türü yoktur.
Metallerin özellikleri: parlak görünümlü, kendi aralarında alaşım yapar, doğada genellikle bileşik halinde bulunur, katı haldeki metaller döverek işlenebilir ve şekillendirilebilir.
46:56Periyodik Tablo Soruları: Periyodik tabloda 2A grubu komple metal, 3A grubunun ilk elementi yarı metal olarak belirtilmiştir.
Atom çapı periyodik tabloda bu tarafa doğru ve aşağıya doğru artmaktadır.
Birinci yoğunlaşma enerjisi 2A grubunun 3A grubundan büyük olması bir istisnadır.
47:50Periyodik Tablo Özellikleri: Bileşiklerinde en az -2, en fazla +6A grubundan bahsedilmektedir çünkü son katmanı 6'dır.
İyonlaşma enerjisi 8A'ya doğru gittikçe artmaktadır.
25 derecede herhangi bir elementle bileşik oluşturmayan element soygazdır.
48:54İyonlaşma Enerjisi Analizi: İyonlaşma enerjisi sorularında aradaki artış oranına bakılır, minimum 3,5-4 kat veya daha fazla artış varsa oraya işaret konulur.
Y elementi periyodik sistemin ilk elementidir (hidrojen).
Z elementi ikinci grup elementidir (2A grubu).
50:43Elektron Sayıları ve Özellikler: X elementi bulunduğu grupta elektron ilgisi en yüksek olan element değildir, klor daha yüksek elektron ilgisi gösterir.
Atom çapı en büyük olan üçüncü periyot elementidir.
X ve Z'nin hidrojenle yaptığı bileşiklerdeki elektronegatiflik değeri X'in Z'ninkinden büyüktür.
51:52Atom Yarıçapları ve Aktiflik: Azot, flor ve sodyum atomlarının yarıçaplarının karşılaştırılmasında sodyum en büyük, azot ikinci, flor en küçüktür.
Periyodik sistemde aynı periyotta ametalik aktifliğin arttığı yönde değerlik elektron sayısı artar ve atom çapı azalır.
Elektronegatiflik ve ametalik aktiflik çok benzer ifadelerdir.
53:31İzotoplar: İzotoplar, proton sayıları aynı ancak nötron sayıları farklı olan atomlardır.
İzotopların elektron sayıları aynı olabilir veya farklı olabilir, kesin olarak belirlenebilir.
54:20Kimyasal Türler Arası Etkileşimler: Kimyasal türler atom, molekül ve iyon olmak üzere üçtür.
Atom tek başına bulunan elementlerdir (helyum, neon, sodyum, demir).
Molekül birden fazla atomdan oluşan atom topluluğudur (H₂, O₂, O₃, CO₂, C₆H₁₂O₆).
İyon belirli bir yüke sahip atom veya atom topluluğudur (Na⁺, Mg²⁺, K⁻, NH₄⁺, CO₃²⁻).
55:11Lewis Yapısı: Lewis yapısı, elektron dizilimindeki son katman (değerlik elektron sayısının) atom sembolünün çevresine yazılmasıdır.
Helyum özel bir durumdur; soygaz olduğu için bağ yapmaz ve elektronları yan yana gösterilir.
Tekli elektronlar bağ yaparken, ikili elektronlar bağ yapmaz.
İyonlarda artı yüklülerde nokta silinir, eksi yüklülerde nokta ilavesi yapılır.
57:42İyonik Bağlı Bileşikler: İyonik bağlı bileşiklerde bir metal ve bir ametal bulunur.
İyonik bileşiklerde toplam yük sıfır olmalıdır.
İyonik bileşiklerin formülü, iyonların yüklerini çaprazlayarak veya toplam yük sıfır olacak şekilde belirlenebilir.
İyonik bileşiklerin Lewis yapısında iyonların başına sayı yazarak belirtilir.
59:18Kovalent Bağlı Bileşikler: Kovalent bağlı bileşiklerde ortak kullanım söz konusudur.
Bağ yapma sayısı fazla olan atom merkez atomdur.
Her iki nokta bir bağ ifade etmektedir.
Ortak kullanılan elektronlar her iki atom için de sayılır.
1:01:19Polar ve Apolar Bağlar: Polar kovalent bağ farklı ametal atomları arasındaki bağdır.
Apolar kovalent bağ aynı ametal atomları arasındaki bağdır.
Her bir bağ bağlayıcı elektron çifti olarak ifade edilir.
Bağ katılmayan elektron çiftlerine ortaklaşma elektron çifti denir.
1:02:36Polar ve Apolar Moleküller: İki atomlu ve atomlar farklı olan moleküller (HCl, BrH, CO) polar moleküldür.
İki atomlu ve atomlar aynı olan moleküller (H₂O, F₂, N₂, Cl₂) apolar moleküldür.
İki den fazla atomlu moleküllerde merkez atom grup numarasından daha az bağ yapıyorsa polar moleküldür.
Merkez atom grup numarası kadar bağ yapıyorsa apolar moleküldür.
Merkez atomda ortaklaşma elektron çifti varsa molekül polar olur.
İkiden fazla cins atom varsa molekül polar olur.
Sadece C'tan oluşuyorsa molekül apolar olur.
Polar moleküllerin zayıf etkileşim karşılığı dipol-dipol etkileşimidir.
1:05:29Kimyasal Etkileşimler: Dipol-dipol etkileşimi, polar moleküller arasındaki zayıf bir etkileşimdir.
İyon-dipol etkileşimi, iyonik bir madde ile polar molekül arasındaki etkileşimdir.
Apolar molekül ve soygaz arasındaki etkileşim indüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol etkileşimidir ve London etkileşimidir.
1:06:12Hidrojen Bağı: Hidrojen bağı, hidrojenin doğrudan flor, oksijen veya azota bağlı olduğu durumlarda oluşur.
Hidrojen bağı atomlar arasında değil, moleküller arasında olur.
CH₃ molekülünde hidrojenler karbona bağlı olduğu için hidrojen bağı oluşmaz, ancak H₂O ile CH₃ arasındaki etkileşim hidrojen bağıdır.
1:08:18Kimyasal ve Fiziksel Bağlar: Kimyasal bağ atomlar arası bağlar için söylenen bir ifadedir, fiziksel bağ ise moleküller arasındaki bağlar için söylenir.
Soygaz atomlar arasındaki London etkileşimi tek istisna olarak fiziksel bağdır.
Atomlar arasındaki etkileşime genel olarak güçlü etkileşim, soygaz atomlar arasındakine zayıf etkileşim denir.
1:09:15İyonik Bileşikler: NaCl ve MgCl₂ bileşiklerinde atomlar arasında iyonik bağ bulunur.
İyonik bileşiklerde molekül yoktur, birim hücre vardır.
İyon yükleri arttıkça iyonik bağ kuvveti artar, çap arttıkça iyonik bağ kuvveti azalır.
1:11:00Lewis Gösterimleri: Lewis gösterimlerinde elektron sayısı, atomun hangi A grubuna ait olduğunu gösterir.
Eksi üç değerlik elektron sayısı beş olan bir atomdur.
Artı üç değerlik elektron sayısı üç olan bir atomdur, bu nedenle 3A grubu olabilir.
1:11:44İyonik Bileşiklerin Adlandırılması: İyonik bileşiklerde metalin adı önce, ametalin adı sonra söylenir ve oksit köküne "-it" eklenir.
Potasyum oksit (K₂O), kalsiyum sülfür (CaS), kurşun dört oksit (PbO₂) ve demir iki hidroksit (Fe(OH)₂) gibi bileşiklerin adlandırılması gösterilmiştir.
İyonik bileşiklerde katyon ve anyon arasında elektrostatik çekim oluşur ve katı halde elektriği iletmez, ancak sıvı veya sulu çözelti halinde iletir.
1:14:12Kovalent Bileşiklerin Adlandırılması: Kovalent bağlı bileşiklerin adlandırılmasında, azot tri-bromür, difosfor trioksit, difosfor pentaoksit, azot triklorür ve karbon tetraflorür gibi örnekler verilmiştir.
X ve Y atomları arasındaki bağ sayısı, elektron dağılımlarına göre belirlenir; X üç bağ yapmak istiyor, Y ise bir bağ yapmak istiyor.
X-Y₃ molekülünde yük dağılımı dengeli değildir çünkü polar moleküllerdir, ancak X-Y₅ molekülü apolardır çünkü grup numarası kadar bağ yapar.
1:15:47Kovalent Bağların Özellikleri: Farklı ametal atomları arasında oluşan bağlar polar kovalent bağdır.
Bağlayıcı elektron sayısı, bağlayıcı olmayan (ortaklaşma mış) elektron sayısına eşittir.
X, Y ve Z atomları arasındaki bağlar, X-Y ve X-Z arasında iyonik, X-Z arasında ise polar kovalent bağdır.
1:17:44Metalik Bağ ve Moleküller Arası Etkileşimler: Metalik bağ, metalin değerlik elektronlarının komşu metal atomlarının çekirdekleriyle etkileşimi ve elektron denizi ile metal katyonu arasındaki elektrostatik çekim kuvvetidir.
Moleküller arası etkileşimler arasında hidrojen bağı, London etkileşimi, dipol-dipol etkileşimi ve indüklenmiş dipol etkileşimleri bulunur.
Polar kovalent bağ atomlar arası bağdır, moleküller arası etkileşim değildir.
1:19:02Moleküller Arası Etkileşimlerin Özellikleri: NH₃ ve HF gibi polar moleküller hem kendi molekülleri arasında hem de birbirleriyle hidrojen bağı yaparlar.
Tüm moleküller arasında London etkileşimi vardır, bu nedenle hidrojen bağı içermeyen moleküller bile London etkileşimi içerir.
Hidrojen bağı, apolar moleküller arasında bile kaynama noktasını artırabilir.
1:20:15Kimyasal Türler Arası Etkileşimler: Soygaz-soygaz etkileşimi London etkileşimidir, apolar moleküller arasında gerçekleşir.
Hidrojen bağı, hidrojen atomunun oksijen, azot veya flor atomlarına bağlı olduğu moleküllerde etkilidir.
İyonik bağ, iyonlar arasında gerçekleşir, dipol-indüklenmiş dipol etkileşimi ise polar moleküller arasında gerçekleşir.
1:21:25Etkileşimlerin Kuvvetliliği: Hidrojen bağı en güçlü etkileşimdir, ardından iyon-dipol etkileşimi ve dipol-dipol etkileşimi gelir.
Apolar moleküller arasında sadece London etkileşimi vardır.
Hidrojen bağı içeren moleküllerin kaynama noktaları, elektron sayısı arttıkça artan apolar moleküllerin kaynama noktalarından daha yüksektir.
1:23:25Fiziksel ve Kimyasal Değişimler: Atomlar arasındaki güçlü, moleküller arasındaki zayıf etkileşimden bahsedilir.
Zayıf etkileşimlerin kırıldığı olaylara fiziksel değişim denir.
Mol başına 40 kilojul den büyük olana güçlü etkileşim, 40 kilojul den küçük olanlara ise zayıf etkileşim denir.
1:24:26Fiziksel ve Kimyasal Değişimlerin İstisnaları: Bir olayda maddenin kimyasal özelliği değişiyorsa, yeni kimyasal türler oluşuyorsa güçlü etkileşim söz konusudur.
Hal değişimi oluyorsa, enerji değişimine bakılmaksızın zayıf etkileşim olarak kabul edilir.
Suda bekletilen tuzlu peynirin tuzunun azaltılması fiziksel bir olaydır, bakımsız kalan dişlerin çürümesi ise kimyasal bir olaydır.
1:25:43Maddenin Halleri ve Katıların Özellikleri: Maddenin halleri ünitesinde katıların özellikleri, sıvıların özellikleri, gazlar ve plazmalardan bahsedilmektedir.
Katılar amorf katılar ve kristal katılar olarak ayrılır; kristal katılar iyonik kristal, moleküler kristal, kovalent kristal ve metalik kristal olmak üzere dört gruba ayrılır.
Amorf katılar (cam, tereyağı, plastik, lastik, kaşar peyniri) ısıtıldığında önce yumuşar, sonra erimeye başlar ve belirli bir kristal örgüsü yoktur.
1:27:58Sıvıların Özellikleri: Viskozite, sıvının akmaya karşı gösterdiği dirençtir; viskozite arttıkça akıcılık azalır ve sıcaklık arttıkça viskozite azalır.
Tanecikler arası çekim gücü artarsa viskozite de artar ve viskozitesi büyük bir sıvının akma süresi uzar.
Sıvıların kaynama noktası ve donma noktası grafiklerinde, erime ve kaynama noktalarında sıcaklık sabit kalır, bu bölgelerde kinetik enerji sabit kalırken potansiyel enerji artar.
1:30:37Buharlaşma ve Kaynama: Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir, yavaş gerçekleşir ve sıvının sadece yüzeyinde olur; kaynama ise belirli sıcaklıkta gerçekleşir, hızlı gerçekleşir ve sıvının her yerinde meydana gelir.
Buhar basıncı sıcaklık arttıkça artar, moleküller arası çekim gücü artarsa azalır; madde miktarı, dış basınç, kap hacmi ve kap şekli buhar basıncına etki etmez.
Kaynama noktası dış basınç arttıkça artar, moleküller arası çekim gücü artarsa artar; maddenin içerisinde uçucu olmayan bir şey eklenirse kaynama noktası artar, uçucu bir şey eklenirse kaynama noktası düşer.
1:32:30Gazların Özellikleri ve Plazmalar: Gazların özellikleri arasında mol, hacim, basınç ve mutlak sıcaklık bulunmaktadır; bir mol 6,02 x 10 üzeri 23 tane atom veya iyonu ifade eder.
Hacim litre cinsinden ifade edilir (1 litre = 1 desimetreküp = 1000 santimetreküp = 1000 mililitre), basınç atmosfer cinsinden söylenir (1 atmosfer = 76 santimetre civa = 760 milimetre civa = 760 torr) ve mutlak sıcaklık Kelvin cinsinden ifade edilir (Kelvin = Santigrat derece + 273).
Plazma, yüksek enerjili bir durumdur; içerisinde iyon hali ve atom hali bir arada bulunur ve maddenin dördüncü hali olarak ifade edilir; güneş, yıldızlar, kutup ışıkları, plazma TV ve lazerler plazma örnekleridir.
1:34:48İyonik Bileşik Özellikleri: X (2,80) ve Y (2,87) arasında oluşan XY katısı iyonik bağlı bir bileşiktir ve elektrostatik çekim güçlerine sahiptir.
İyonik bileşik suda çözündüğünde veya eridiğinde iyonlar dağılır ve iyon hareketi ile elektriği iletir.
İyonik kristalde her bir X veya Y iyonu etrafındaki zıt yüklü iyon tarafından sarılır, bu nedenle tek cins atomlu metalik bağdan bahsedilmez.
1:35:49Kristal Yapıları: Tek cins atomlu yapılar metalik bağdan bahsedilir, örneğin karbon atomlarından oluşan yapılar kovalent kristaldir.
Metalik kristaller elektriği iletirken, iyonik kristaller ve elmas elektriği iletmez.
25 santigrat derecede birinci ve ikinci katılar elektriği iletmezken, üçüncü katı elektriği iletir.
1:36:30Hal Değişim Olayları: Çiğ damlacıklar oluşumu yoğuşma olayıdır, donma olayı sıvının katıya dönüşmesidir.
Kolonya kokusunun odanın her tarafına yayılması kolonyanın buharlaşması ile mümkündür.
İyot katısının oda koşullarında gaz haline geçmesi süblimleşmedir, erimiş tereyağının katılaşması donmadır.
1:37:11Ayrımsal Damıtma Tekniği: Kuru havanın içeriğindeki azot ve oksijen gazlarını elde etmek için ayrımsal damıtma tekniği kullanılır.
Damıtma işleminde bileşenlerin kaynama noktaları farkından yararlanılır.
Kuru hava yüksek basınç altında sıkıştırılıp sıvılaştırıldıktan sonra yavaşça ısıtılarak buharlaşması esasına dayanır.
1:37:57Grafit ve Kristal Yapıları: Katman katman bir yapı grafitten bahsedilir ve karbon atomlarından oluşur.
Grafitte karbon atomları arasında zayıf bağlar vardır, bu da grafitin yumuşak olmasının sebebidir.
Magnezyum oksit iyonik bağlı bir bileşik olduğu için iyonik kristaldir, çinko metal olduğu için metalik kristaldir, silisyum nitrür ise kovalent kristaldir.
1:38:40Fiziksel Haller: K halinde madde belirli bir hacmi ve şekli olan katıdır.
L soğutulursa M oluşur, M halinin belirli bir hacmi yoktur (sıvı olduğu için) ve akışkandır.
Bir kapalı kapta L (katı), M (sıvı) ve G (gaz) bir arada bulunabilir, K ısıtılırsa L (gaz) haline dönüşebilir.
1:39:32Maddenin Fiziksel Halleri: Gazda tanecikler arasındaki boşluk en fazladır ve gazlar akışkandır.
Plazma hali belirli bir şekle ve hacme sahip değildir.
Katı maddenin en yoğun halidir.
1:40:04Amorf Katılar ve İyonik Bağlı Bileşikler: Amorf katılar cam, tereyağı ve plastik gibi maddelerdir.
İyonik bağlı bileşikler iyonik ağ örgüsüne sahiptir ve oda koşullarında katı haldedir.
İyonik bağlı bileşikler molekül yapılı değil, birim hücre yapılıdır.
1:40:39Plazma Hali Özellikleri: Plazma hali belirli bir şekli ve hacmi yoktur.
Plazma ortamında tepkimeler çok hızlı gerçekleşir.
Plazma ısıyı iletir ve manyetik ve elektriksel alandan etkilenir.
1:41:00Buhar Basıncı ve Kaynama Noktası: Buhar basıncı büyükse kaynama noktası küçüktür, ters orantılıdır.
Metanol en uçucu maddedir, asetik asit ise kaynama noktası en yüksek olan maddedir.
1:41:32Bağıl Nem ve Hissedilen Sıcaklık: Bağıl nem yüzde otuz olduğu bir ortamda hissedilen sıcaklık kırk santigrat derece olduğuna göre termometre sıcaklığı otuzsektir.
1:42:21Sıvıların Kaynama ve Buharlaşması: Buharlaşma sıvının yüzeyinde, kaynama ise her noktasında gerçekleşir.
Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşirken, kaynama belirli sıcaklıkta gerçekleşir.
Buharlaşma hızı sıvının yüzey alanına bağlı olarak değişir, kaynama sıcaklığı ise yüzey alanına bağlı değildir.
1:42:51Kaynama Noktasını Değiştirme: Kaynama noktasını değiştirmek için basınç değiştirilmelidir.
İçerisinde uçucu olmayan bir şey çözülebilir veya uçucu bir şey eklenmesi de kaynama noktasını değiştirebilir.
Miktar arttırmak veya isıtıcının gücünü arttırmak kaynama noktasını değiştirmez.
1:43:44Isı Grafiği Analizi: X maddesi başlangıçta katıdır ve beşinci ile on dakikalar arasında erir.
Buharlaşma olayı onbeş dakikada başlamaz, sıvılar her sıcaklıkta buharlaşır.
Onbeş ile yirmi dakika arasında kaynamaktadır ve T1-T2 sıcaklıklarında ortalama kinetik enerji sabittir.
1:44:26Viskozite Özellikleri: Viskozite değeri ne kadar büyükse akışkanlığı o kadar küçüktür ve tanecikler arası çekim kuvveti de büyüktür.
Metanolün sıcaklığı azaltıldığında viskozluğu artar, bu ifade yanlıştır.
Glikoz şurubuna bir miktar su ilave edilirse akıcılığı artar.
1:45:34Gazların Özellikleri: Gazların moleküller arası çekim kuvvetleri ihmal edilecek kadar küçüktür.
Kapalı kaplardaki gaz basıncı manometre ile, açık hava basıncı barometre ile ölçülür ifadesi yanlıştır.
Tüm gazlar aynı sıcaklık değişimi karşısında aynı oranda genleşir ve konuldukları kabın tüm yüzeylerine eşit basınç uygular.
1:46:14Gazlar Hakkında Doğru-Yanlış Sorular: Gaz tanecikleri kabın çeperlerinin her noktasına aynı basıncı uygular ve gazlar birbirinden bağımsız hareket ederek kap içine yayılarak tamamını doldururlar.
Aynı şartlarda bir litre gazın hacmi bin cm küptür ve sıcaklık, bir maddeyi oluşturan taneciklerin ortalama kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür.
100 santigrat derece sıcaklık Kelvin ölçeğinde 373'tür.
1:47:00Soğuma Grafiği Sorusu: X sıvısı 15 dakika boyunca miktarı değişmiyor, sonra azalmaya başlıyor; bu 15 dakikadan sonra donma başladığını gösterir.
15 dakikaya kadar X sıvısının sıcaklığı azalmıştır, 15 ile 40 dakika arasında sıcaklık sabit kalır çünkü donma gerçekleşiyor.
Sıcaklık azaldıkça madde sıvıdan katıya doğru döndükçe potansiyel enerji azalır.
1:48:03Dünya Suları Hakkında Bilgiler: Dünyadaki suyun yaklaşık %97'si tuzlu su, %3'ü tatlı su olup, tatlı yüzey sularının çoğunluğu göllerde bulunur.
Yeraltı tatlı suları yüzey tatlı sularından fazladır ve dünyadaki su döngüsü kirlenen suların doğal olarak temizlenmesini sağlar.
Dünyadaki tatlı suyun en büyük kısmı buzullardadır.
1:48:55Su Tasarrufu ve Çevre Sorunları: Su tasarrufu için bulaşık ve çamaşırları elde yıkamak yerine makinede yıkamak daha etkili olacaktır.
Petrol ve türevleri doğaya zarar verir çünkü karbondioksit, azot dioksit, kükürt dioksit gazları su ile karışırsa asit yağmuruna sebep olur.
Magnezyum +2 ve kalsiyum +2 iyonlarının fazla olması suyun sert olması demektir.
1:49:58Sert ve Yumuşak Sular: İçerisinde fazla miktarda kalsiyum ve magnezyum iyonu bulunduranlara sert su, az miktarda kalsiyum ve magnezyum olsa da yumuşak su denir.
Sert sular yumuşak sulara göre daha temiz değildir, temizlik iyonla alakalı değildir.
Yumuşak sular sert sulara göre daha lezzetlidir ve sert sular yumuşak sulara göre çamaşır, bulaşık gibi makinelere daha fazla zarar verir.
1:50:31Atık Ağır Metaller ve Çevre Kirliliği: Atık ağır metaller akciğer, kanser ve böbrek hastalıklarına sebep olabilir, civa, kurşun, bakır örnek olarak verilir.
Atık pillerden oluşan metaller kurşun, lityum, nikel, kadmiyumdur ve özellikle kurşun, nikel ve kadmiyum çevreye zarar vermektedir.
Yağış suları genellikle asidik özelliğe sahiptir çünkü havada asidik oksitler vardır.
1:51:35Ekosistem Koruma ve Çevre Kirleticileri: Ekosistemi korumak adına yapılacak en önemli çalışmalar fosil yakıtların azaltılmasıdır ve rüzgar gücüyle çalışan sistemler çevreye daha az zarar verir.
Karbondioksit hava kirliliğine, atık piller toprak ve suyu, deterjan doğrudan suya karıştığı için suyu, civa önce toprağı veya suyu kirletir, naylon poşetler toprağa girdiği için toprağa kirletir.
Toprağın verimini artırmak için yeterli miktarda doğal veya yapay gübre kullanılmalıdır ve sera etkisinin artmasına neden olan gazların salınımının azaltılması için çalışmalar yapılmalıdır.
1:53:07Temel Kimya Kanunları: Mol kavramı, temel kimya kanunları, hesaplamalar, karışımlar, asitler, bazlar ve kimya her yerde konuları ele alınacaktır.
Kütlenin korunumu kanunu, girenlerin kütleleri toplamı ürünlerin kütleleri toplamı ile eşit olmalıdır.
Verilen tepkimede oksijenin kütlesi (m) 12 olarak hesaplanmıştır.
1:54:17Tepkime Problemleri: Bir tepkimede 72 gram oksijen harcandığında 153 gram Al₂O₃ oluşuyor ve 9 gram artan madde var.
Tepkimeye giren madde miktarları toplamı, oluşan madde miktarına eşit olmak zorunda.
Başlangıçta 90 gram alüminyum kullanılmış.
1:56:31Katlı Oranlar Kanunu: Katlı oranlar kanunu için üç kural vardır: aynı cins atomlardan oluşmalı, sadece iki cins atom içermeli ve basit formülleri aynı olmamalıdır.
F₂O₃ ve Fe₂O₄ arasında katlı oran vardır çünkü aynı miktar demirle birleşen oksijenlerin oranı 3/2'dir.
N₂O₅ ve N₂O₃ arasında katlı oran vardır çünkü aynı miktar azota bakıldığında oksijenlerin oranı 5/3'tür.
1:58:19Sabit Oranlar Kanunu: Sabit oranlar kanunu ile ilgili sorularda bir sabit oran verilir ve diğer oranlar tespit edilir.
Cr₂O₃'te kromun kütlesinin oksijenin kütlesine oranı 13/6'dır ve 57 gram Cr₂O₃ elde etmek için en az 18 gram oksijen alınmalıdır.
C₂H₆ bileşiğinde kütlece %20'si hidrojen olduğuna göre 90 gram C₂H₆'daki karbon yüzdesi %80'dir.
1:59:58Bileşik Formülleri ve Oranları: Na₂S bileşiğinde kütlece sodyum ve kükürt oranı 23/16'dır ve 78 gram bileşik elde etmek için 46 gram sodyum ve 32 gram kükürt alınmalıdır.
Eşit sayıda karbon atomu içeren C₂H₆ ve C₃H₄ bileşiklerinde C₂H₆'daki hidrojen atomu sayısının C₃H₄'deki hidrojen atomu sayısına oranı 9/4'tür.
X ve Y elementlerinden oluşan bileşiklerde X₂Y ve X₂Y₃ arasında Y'lerin oranı 4/3'tür.
1:02:18Tablo ve Grafik Problemleri: Tablo ve grafik problemlerinde verilen bilgiler tabloya çevrilerek çözüm yapılır.
Birinci bileşiğin formülü X₂Y ise, ikinci bileşiğin formülü X₄Y₃'tür.
X₂Y₃ bileşiğindeki kütlece X oranı %40'dır.
04:29Bileşik Formülleri ve Mol Kavramı: Birinci bileşiğin formülü XY olduğuna göre, ikinci bileşiğin formülü 2X3Y olarak hesaplanır.
Mol kavramı ile ilgili sorularda, tanecik sayısı bölü Avogadro sayısı formülü kullanılır.
Bir mol, 6,02×10²³ tane tanecik veya atom anlamına gelir.
2:05:15Mol Hesaplama Örnekleri: 9,3×10²⁴ tane N₂ molekülü 15 mol'dur.
0,30 mol Se₃ molekülü 1,86×10²³ tanedir.
17,60 gram CO₂ 0,40 mol'dur ve normal şartlarda 8,96 litre hacim kaplar.
2:08:03Mol ve Kütle İlişkisi: 0,80 mol CH₄ 12,80 gramdır.
0,30 mol neon atomu 6 gramdır.
15 gram C₂H₆ molekülündeki karbon atomu sayısı 6,02×10²³'tür.
2:11:18Hacim ve Mol İlişkisi: Normal şartlar altında (0°C, 1 atm) bir mol gaz 22,40 litre hacim kaplar.
Oda koşulları (25°C, 1 atm) altında bir mol gaz 24,50 litre hacim kaplar.
2:11:54Gaz Hacim ve Mol Hesaplamaları: Normal şartlarda bir mol gaz 22,40 litre hacim kaplar.
11,20 gram C₂H₄ gazının mol sayısı 0,40 mol olarak hesaplanır ve normal şartlarda 8,96 litre hacim kaplar.
6,72 litre hacim kaplayan N₂O₃ gazındaki oksijen atomu sayısı 90 mol olarak bulunur.
2:13:49Tane Cinsinden Verilen Maddelerin Kütlesi: Tane cinsinden verilen maddelerin kütlesi hesaplanırken, tane yerine Akb (Atomik Kütle Birimi) kullanılır.
1 gram = 1/N Akb veya 6,02×10²³ Akb'dir.
5 tane CH₄ molekülünün gram cinsinden kütlesi 80/N gram olarak hesaplanır.
2:15:27Karışım Problemleri: Helyum ve H₂ gazlarından oluşan 0,50 molluk karışımın kütlesi 1,80 gram olduğunda, helyum gazının kütlesi 1,60 gram olarak bulunur.
Eşit kütlede verilen H₂, He ve C₄ gazlarının mol sayıları karşılaştırıldığında, H₂'nin mol sayısı en büyük, He'nin ikinci, C₄'ün en küçüktür.
12 gram C₃H₄ gazı için, normal şartlarda 6,72 litre hacim kaplar, 0,90 mol karbon ve 1,20 mol hidrojen içerir.
2:17:56Atom Sayıları Karşılaştırması: 0,20 mol C₃H₈ gazında 2,20 mol atom bulunur.
Normal koşullarda 4,48 litre C₃H₈ gazında 2,20 mol atom bulunur.
44 Akb değerinde bir C₃H₈ molekülünde 11/N mol atom bulunur, bu değer Avogadro sayısı (6,02×10²³) ile çok küçük bir değer olarak hesaplanır.
19:27Organik Bileşiklerin Formülü: CNH₂n+₂O formülüne sahip organik bileşiğin 0,25 molü 15 gram olduğuna göre, bir molü 60 gramdır.
Bileşiğin formülü C₃H₈O olarak bulunur ve bir molekülünde 8 mol hidrojen atomu vardır.
Kütlece en büyük element oksijendir şeklindeki ifade yanlıştır, çünkü karbon en fazla kütleye sahiptir.
2:21:09Kimyasal Tepkimelerde Değişmeyen Özellikler: Kimyasal tepkimeler sonucunda atom sayısı ve cinsi, toplam kütle, toplam elektron sayısı, toplam proton sayısı ve toplam nötron sayısı değişmez.
Molekül sayısı değişebilen bir özelliktir, her zaman değişmek zorunda değildir.
H₂ + Cl₂ → 2HCl örneğinde molekül sayısı değişmezken, N₂ + 3H₂ → 2NH₃ örneğinde molekül sayısı değişebilir.
2:22:02Denkleştirilmiş Tepkimeler: Denkleştirilmiş tepkimelerde atom sayıları eşitlenir, örneğin C₅H₁₂ formülüne sahip bileşikte bir molekülündeki toplam atom sayısı 17'dir.
C₂H₄ formülüne sahip bileşikte bir molekülündeki toplam atom sayısı 6'dır.
F'nin katsayısını 20 alarak işlem yapıldığında, P'nin katsayısı 12 olur.
2:23:49Tepkime Türleri: Hem yanma hem sentez tepkimesi, birden fazla madde birleşip tek madde oluşturmasıdır.
Çözünme çökelme tepkimesi, iki çözeltiyi karıştırınca katı meydana gelmesi ve çözelti oluşmasıdır.
Nötrleşme tepkimesi, asit ve bazın tepkimeye girmesiyle tuz ve su oluşmasıdır.
2:26:30Tepkime Özellikleri: Çözünme çökelme ve nötralleşme tepkimelerinde farklı maddelerin içerdiği zıt iyonlar yer değiştirir.
Çözünme çökelme tepkimelerinde suda az çözünen bir tuz oluşur ve çöker.
Nötralleşme tepkimelerinde su meydana gelir ve bu tepkimeler egzotermiktir.
2:28:07Analiz Tepkimeleri: Analiz tepkimesi, tek maddeden birden fazla madde oluşmasıdır.
Yanma tepkimesi, oksijen içeren tepkimelerdir.
Yanma tepkimelerinde ısı açığa çıkar, ancak sadece azotun yanmasında ısı alınır.
2:29:18Tepkime Grafiği Analizi: Tepkime grafiğinde azalanlar tepkimeye girenlerdir, artanlar ise tepkimede oluşan maddelerdir.
Tepkime sonucunda karbondioksit ve su oluşur.
Tepkime tam verimli gerçekleşmiştir çünkü girenlerden biri tamamen tükenmiştir.
30:30Kimyasal Hesaplamalar: Kimyasal hesaplamalarda verilen değerler hemen mole çevrilerek işlem yapılır.
İlk soruda 22,40 gram demirin tamamen tepkimeye girmesi için 0,30 mol oksijen kullanılması gerektiği hesaplanmıştır.
İkinci soruda 13,60 gram NH₃ gazı elde etmek için normal koşullarda en az 8,96 litre N₂ gazı gerekir.
32:08Tepkime Hesaplamaları: Üçüncü soruda 2,20 gram C₃H₈ gazı yeterli miktarda oksijen gazıyla artansız reaksiyona girdiğinde 0,20 mol H₂O elde edilir ve normal koşullarda karbondioksit gazının 3,36 litre olduğu hesaplanmıştır.
Dördüncü soruda F₂X₃ bileşikinde X elementinin mol kütlesi 32 gram olarak bulunmuştur.
Beşinci soruda genel formülü CₙH₂n₊₂ olan bileşik yandığında 1,40 mol oksijen harcandığında n=2 bulunmuş ve bileşiğin mol kütlesi 30 gram olarak hesaplanmıştır.
2:36:03Artan Madde ve Karışım Soruları: Altıncı soruda 0,80 mol ve 1,50 mol maddelerin tam verimli tepkime sonucunda 0,50 mol C₃H₈'den arttığı hesaplanmıştır.
Yedinci soruda 25 litrelik C₄ ve C₂H₄ gazlarından oluşan karışım yeterli miktarda oksijenle tepkimeye girdiğinde 40 litre karbondioksit gazı oluştuğunda başlangıç karışımındaki C₂H₄'ün hacimce yüzdesi %60 olarak bulunmuştur.
Sekizinci soruda 10,20 gram H₂X harcandığında oluşan H₂O'nun 0,30 mol olduğu ve X'in atom ağırlığının 32 olduğu hesaplanmıştır.
2:38:50Artan Madde Problemleri: Dokuzuncu soruda 76 gram CS₂ ve 120 gram O₂'den oluşan karışım tepkimeye girdiğinde 24 gram oksijen arttığı hesaplanmıştır.
Onuncu soruda eşit mol sayılı N₂ ve H₂'den tepkime sonucunda 3,20 mol NH₃ oluştuğunda başlangıçtaki gaz karışımının 9,60 mol olduğu hesaplanmıştır.
On birinci soruda bir organik bileşik oksijenle tepkimeye girdiğinde 0,40 mol bileşik 1,60 mol oksijen kullanarak 1,20 mol karbondioksit ve 1,20 mol su meydana getirdiğinde bileşiğin formülü C₃H₆O olarak bulunmuştur.
41:22Alüminyum ve Bakır Karışımı: On ikinci soruda alüminyum ve bakırdan oluşan bir karışım tepkimeye girdiğinde oluşan H₂'nin 1,50 mol olduğu ve karışımda 1 mol bakır metali olduğu hesaplanmıştır.
2:41:55Karışım Türleri: Karışım, birden fazla cins maddenin karışarak kendi özelliklerini kaybetmeden, herhangi bir oran olmadan bir araya gelmesiyle meydana gelen saf olmayan maddelerdir.
Karışımlar temelde ikiye ayrılır: homojen karışım (çözelti) ve heterojen karışım.
Heterojen karışımlar arasında süspansiyon (katı-sıvı), emülsiyon (sıvı-sıvı), aerosol (katı-gaz veya sıvı-gaz), adi karışım (katı-katı) ve kolloid (homojen gibi zannedilen ancak mikroskop altında dağılan) bulunur.
2:43:34Heterojen Karışım Örnekleri: Süspansiyon örnekleri: Türk kahvesi, çamurlu su, kumlu su.
Emülsiyon örnekleri: Zeytinyağı-su, benzin-su, mayonez.
Aerosol örnekleri: Tozlu hava, sprey deodorantlar, sprey boya, sis, duman.
Adi karışım örnekleri: Karışık kuruyemiş, kum, çakıl.
Kolloid örnekleri: Süt, kan, krema, jöle, boya, mayonez, sis, duman, çalkalanmış yumurta.
2:44:44Çözeltiler: Çözelti, çözücü, çözünen ve örnek şeklinde belirtilir.
Çözücü sıvı, çözünen katı ise şerbet, tuzlu su gibi örnekler verilir.
Çözücü sıvı, çözünen sıvı ise kolonya, alkollü su gibi örnekler verilir.
Çözücü sıvı, çözünen gaz ise kola, gazoz gibi örnekler verilir.
Çözücü gaz, çözünen gaz ise hava örneği verilir.
Çözücü katı, çözünen katı ise alaşımlar (çelik, tunç) örneği verilir.
Çözücü katı, çözünen sıvı ise diş dolgusu (amalgam) örneği verilir.
Çözeltide çözücüyü anlamak için madde kime benziyor son durumda ona bakılır.
Bir madde diğerini içerisinde çözünür çünkü "benzer benzeri çözer" kuralı geçerlidir; polar madde polarla, apolar madde apolarla etkileşebilir.
2:46:32Çözünme Kuralları: Polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler ise apolar çözücülerde çözünür.
Polar maddeler polar çözücülerde dipol-dipol etkileşimi, iyonik maddeler polarda iyon-dipol etkileşimi, apolar maddeler apolarda London etkileşimi ile çözünür.
Polar madde apolar maddeye atıldığında çözünmez, ancak dipol-indüklenmiş dipol etkileşimi oluşur.
2:47:04Çözelti Derişimleri: Kütlece yüzde derişim, çözünen kütlesi bölü çözelti kütlesi çarpı yüz şeklinde hesaplanır.
Çözeltiye su ilavesi yapıldığında veya su buharlaştırıldığında, yüzde c bir çarpı m bir eşittir yüzde c iki çarpı m iki formülü kullanılır.
Çözeltileri karıştırdığınızda kütleleri toplamı çözeltinin kütlesini verir, ancak hacimler toplamı her zaman toplam hacimden büyük veya küçük olabilir.
2:49:29Koligatif Özellikler: Suda uçucu olmayan madde çözüldüğünde kaynamaya başlama noktası artar, donmaya başlama sıcaklığı azalır ve buhar basıncı azalır.
Suda uçucu olan madde çözüldüğünde kaynamaya başlama sıcaklığı ve donmaya başlama sıcaklığı düşer, ancak buhar basıncı artar.
Bir mol NaCl ve bir mol şeker bir litre suya atıldığında, NaCl'den iki mol iyon, şekerden bir mol iyon oluşur; bu nedenle NaCl'nin kaynama noktası daha büyüktür, şekerin donma noktası daha büyüktür.
2:50:54Karışımları Ayırma Yöntemleri: Süzme yöntemi, tanecik boyutu farkı ile katı-sıvı veya katı-gaz heterojen karışımları ayırmakta kullanılır.
Eleme yöntemi, katı-katı heterojen karışımı ayırmak için kullanılır.
Diyaliz, kirli kanı (koloidleri) ayırmak için kullanılır.
2:51:46Yoğunluk Farkı ile Ayırma Yöntemleri: Ayırma hunisi, sıvı-sıvı heterojen karışımları birbirinden ayırmak için kullanılır.
Santrifüj, havada asılı kalan parçacıkları çöktürerek ayırma yöntemidir.
Savurma yöntemi, yoğunluğu farklı katıları ayırmak için kullanılır (örneğin buğday ve saman).
Yüzdürme yöntemi, katı-katı karışımları ayırmak için kullanılır (örneğin kum ve talaş).
2:53:16Çözünürlük Farkı ile Ayırma Yöntemleri: Kristallendirme, katı-sıvı homojen karışımları ayırmakta kullanılır.
Ayrımsal kristallendirme, aynı sıvıda çözünen katı-katı karışımları farklı sıcaklıklarda çökmesini sağlayarak ayırmakta kullanılır.
Özütleme, bir maddeyi bir çözücüden alıp başka bir çözücüde çözmek için kullanılır (örneğin iyot ve su karışımında iyotu karbon tetraklorür ile ayırma).
2:54:48Kaynama Noktası Farkı ile Ayırma Yöntemleri: Basit damıtma, katı-sıvı homojen karışımları ayırmakta kullanılır ve hem tuzu hem de suyu geri kazanır.
Ayrımsal damıtma, sıvı-sıvı homojen karışımları (alkol-su, petrol gibi) kaynama noktaları birbirinden farklı sıvılara ayırmakta kullanılır.
2:55:30Karışımlar Hakkında Sorular: Karışımlar en az iki farklı madde içerir ve saf madde değildir.
Karışımların bileşenleri arasında her zaman belirli oran vardır ifadesi yanlıştır.
Lewis'e göre polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde iyi çözülmektedir.
2:56:24Elektrolit Çözeltiler: Elektrolit, elektriği ileten çözeltidir.
Sofra tuzu, zat yağı, asitli su, tuz ruhu ve sirke ruhu sulu çözeltileri elektrolittir.
Etil alkol suda iyonlaşmayacağı için sulu çözeltisi elektrolit değildir.
2:56:54Karışım Türleri: Türk kahvesi süspansiyon, sis aerosol, zeytinyağı-su emülsiyondur.
Saf suya iyonik bağlı bileşik atıldığında katı-sıvı çözeltisi oluşur ve elektriği iletir.
Gazların oluşturduğu tüm karışımlar homojendir ve çözelti oluşturur.
2:57:53Etkileşim Güçleri: HCl ve H₂O arasında polar-polar etkileşim vardır.
Helyum ve argon arasında apolar-apolar etkileşim vardır.
NH₃ ve H₂ arasında polar-polar etkileşim vardır.
2:58:46Çözelti Hesaplamaları: Kütlece yüzde kırk'lık 150 gram tuz çözeltisine 250 gram su ilave edildiğinde son çözelti kütlece yüzde onbeşlik olur.
30,30 gram potasyum nitrat (101 gram/mol) 600 ml su ile karıştırıldığında çözelti elektriği iletir.
Çözelti hacmi, çözünen maddenin eklenmesiyle çözelti kütlesini aşmaz.
1:00:37Koligatif Özellikler: Kaynayan suya yemek tuzu eklendiğinde kaynamanın bir süre durması, uçak kanatlarının alkolle yıkanması ve motor suyuna antifriz olması koligatif özellik örnekleridir.
Bir mol şeker (C₆H₁₂O₆) bir litre çözeltide bir mol tanecik oluştururken, bir mol NaCl (NaCl) iki mol tanecik oluşturur.
Çözeltilerin kaynama anındaki buhar basıncı aynıdır, ancak aynı sıcaklıktaki buhar basıncı farklıdır.
1:01:49Çözelti Özellikleri: Birinci kaptaki çözeltinin donma noktası ikinci kaptakinden yüksektir çünkü derişim daha azdır.
İkinci kaptaki çözeltinin elektrik iletkenliği birinci kaptakinden yüksektir çünkü NaCl iyonlaşırken şeker iyonlaşmaz.
Yoğunluk 1,25 g/mL olan 1000 ml çözeltide 125 gram tuz bulunur ve kütlece yüzde derişimi yüzde onluktur.
03:18Karışımların Ayrıştırılması Yöntemleri: Zeytinyağı, su ve sıvı-sıvı heterojen karışımlar yoğunlukları farklı olduğu için ayırma ile ayrılır.
Kumla çakıl tanecik boyutları farklı olduğu için eleme ile ayrılır.
Alkol ve su gibi birbirine homojen karışan sıvıların kaynama noktaları farklı olduğu için ayrımsal damıtma ile ayrılır.
03:41Ayrıştırma Yöntemlerinin Uygulanması: Demir tozu ve alüminyum tozu gibi farklı mıknatıslara tepki veren maddeler mıknatıs ile ayrılır.
Heterojen karışımların ayrıştırılmasında eleme ve flotasyon yöntemleri genellikle kullanılır.
Heterojen sıvı-sıvı karışımların ayrıştırılmasında ayırma yöntemi kullanılabilir.
04:50Damıtma Düzeneği: Katı-sıvı heterojen karışımlarda basit damıtma uygulanır.
Basit damıtma uygulandığında katı kalır, sıvı toplama kabına geçer.
X katısı Y sıvısında çözmüştür çünkü basit damıtma düzeneği kullanıldığında çözelti olması gerekir.
05:23Asitlerin Özellikleri: Asitler oda sıcaklığında pH değerleri 7'den küçüktür ve suya H+ iyonu verir.
Asitler sulu çözeltileri elektriği iletir, kuvvetli asitler iyi iletir, zayıf asitler az iletir.
Asitler mavi turnusolu kırmızıya çevirir, kırmızı turnusolun rengini değiştirmez.
06:40Kuvvetli ve Zayıf Asitler: Kuvvetli asitler: HCl, HBr, H2SO4 gibi suda yüzde yüz iyonlaşan asitler.
Zayıf asitler: H2SO4, H2CO3, C3COOH gibi suda az iyonlaşan asitler.
Asitler bazlarla nötrleşme tepkimesi verir, metal artı asit tuz artı hidrojen gazı meydana getirir.
07:37Yarı Soy Metaller ve Asitler: Yarı soy metaller (Cu, Hg, Zn, Pb) sadece H3PO4 ve H2SO4 asitleriyle tepkimeye girer.
H3PO4 ile tepkimeye girdiğinde seyreltik olduğunda H2 gazı, derişik olduğunda H2O gazı açığa çıkar.
H2SO4 ile tepkimeye girdiğinde derişik olduğunda SO2 gazı açığa çıkar.
08:34Bazların Özellikleri: Bazlar oda sıcaklığında pH değeri 7'den büyüktür ve suya OH- iyonu verir.
Bazlar sulu çözeltileri elektriği iletir, kuvvetli bazlar iyi iletir, zayıf bazlar az iletir.
Bazlar kırmızı turnusolu maviye çevirir, mavi turnusolun rengini değiştirmez.
09:30Kuvvetli ve Zayıf Bazlar: Kuvvetli bazlar: NaOH, KOH, Ba(OH)2, Ca(OH)2 gibi suda yüzde yüz iyonlaşan bazlar.
Zayıf bazlar: NH3, AgOH gibi suda az iyonlaşan bazlar.
Bazlar asitlerle tepkimeye girer, tuz ve su oluşturur.
10:09Amfter Metaller ve Bazlar: Normalde bazlar metallerle tepkimeye girmez, sadece amfter metaller hem asit hem bazla tepkimeye girebilir.
Amfter metaller: Al, Cr, Sn, Zn, Pb gibi metallerdir.
Alüminyum ve çinko hem asit hem bazda tepkimeye girebilmektedir.
10:45Nötrleşme Tepkimesi: Asit artı baz tuz ve su oluşturur.
Nötrleşme tepkimesinde H+ ve OH- iyonları eşitlenerek su meydana gelir.
NH3 gazı ile HCl gazı arasındaki tepkime nötrleşme değildir, sadece asit-baz tepkimesidir.
12:37Asit ve Bazlar Hakkında Bilgiler: NaOH (sodyum hidroksit) kuvvetli bir bazdır ve bir A grubunun OH bileşiğidir.
Pas ve kireç çözücü olarak kullanılmaz çünkü bazik maddelerdir, bazik maddeleri çözmek için asidik maddeler gerekir.
Oda koşullarında pH değeri 7'den büyük olan maddeler bazik, 7'den küçük olanlar asidiktir.
14:02Oksit Türleri: Asidik oksit: Ametal artı fazla oksijen (CO₂, N₂O₃, S₂O₃, N₂O₅ gibi).
Bazik oksit: Metal artı oksijen (NaO, CaO, CuO, F₂O₃ gibi).
Nötr oksit: Ametal artı az oksijen (CO, NO, NO₂, N₂O gibi).
15:29pH Kavramı: Asit çözeltilerinde pH değeri sıfıra yaklaştıkça asitlik artar, 7'ye doğru gittikçe azalır.
Oda sıcaklığında pH değeri 7 olan sulu çözeltiler elektrik akımını iletmez, önemli olan ortamda iyon olmasıdır.
Oda sıcaklığında baz çözeltilerinde pH değeri 7'den büyüktür.
16:07Nötrleşme Tepkimeleri: Nötrleşme tepkimeleri asit-baz arasında sulu çözelti ortamında gerçekleşen tepkimelerdir.
Tepkime sonucunda tuz ve su elde edilir.
Tepkime tamamlandığında pH değeri her zaman 7 olmaz, asitten veya bazdan artma olabilir.
16:36pH Değerleri ve Tepkimeler: Bir mol baryum hidroksit (2 mol OH⁻) ile karıştırıldığında pH değeri 7 olacak şekilde 2 mol H⁺ içeren sulu çözelti veya 1 litre saf su kullanılabilir.
Cam kap HCl ile tepkime vermez, bakır kap HCl ve HBr gibi asitlerle tepkimeye girmez, ancak H⁺ ile tepkimeye girer.
Alüminyum amfer metal olduğu için baz ile tepkimeye girer ve aşınma olur.
18:08Tepkimelerin Sonuçları: Alüminyum amfer metal ile NaOH (kuvvetli baz) tepkimeye girdiğinde tuz ve H₂ gazı oluşur, bu nedenle balon şişer.
CO₃ içeren tuzlar asitlerle tepkimeye girer ve karbondioksit gazı açığa çıkar, bu nedenle balon şişer.
Demir metal asit ile tepkimeye girdiğinde tuz ve hidrojen gazı oluşur, bu nedenle balon şişer.
18:56Günlük Hayatta Asit-Baz Tepkimeleri: Şampuan (bazik madde) yıkadıktan sonra saç kremi (asidik madde) kullanıldığında nötrleme gerçekleşir.
Mide yanması durumunda yemek sodası (bazik madde) içildiğinde asit-baz tepkimesi gerçekleşir.
Yemekten sonra ağızda oluşan asidik ortamı diş macunu (bazik madde) ile nötrleme yapılır.
19:33pH Değerlerinin Değişimi: H₂SO₄ çözeltisi ile NaOH çözeltisi karıştırıldığında asit-baz tepkimesi ve tuz ve su oluşur.
pH değeri 7'den küçük olan çözelti, pH değeri 7'den büyük olan çözeltiye eklendiğinde pH değeri artar.
Eşit mollerde H₂SO₄ ve NaOH çözeltileri karıştırıldığında tam nötrleşme olmaz, H₂SO₄'ten bir mol artar.
20:39Asit Yağmuru ve Tepkimeler: Asit yağmurunu oluşturan maddeler asidik oksitlerdir, yani ametal artı fazla oksijendir.
Kireçli suda baz ilave edildiğinde asit-baz tepkimesi meydana gelmez.
Kezzap (H₂SO₄) ve haşeo (H₂SO₄) üçlü asit ile çinko metal arasında asit-baz tepkimesi meydana gelir.
21:20Kimya Soruları ve Cevapları: Ambalaj etiketlerinde tahriş edici, aşındırıcı ve çevreye zararlı tuz ruhu gibi uyarı işaretleri bulunmalıdır.
Kimyasal formülü NH₃ olan yemek sodası bazik madde olup, sulu çözeltisinin pH değeri 7'den büyüktür ve hamurun kabartılmasında kullanılır.
Çamaşır suyuyla tuz ruhu karıştırıldığında klor gazı açığa çıkar ve çok tehlikelidir.
22:23Kimyasal Maddelerin Özellikleri: Lavabo açıcı temizlik maddelerinin aşırı kullanılması boruları aşırı ısıdan dolayı eğip bükecektir.
Çaydanlık dibindeki kireç bazik maddeydi ve bunu çözmek için limon veya sirke gibi asidik maddeler kullanmak en uygunudur.
Tuzlar birim hücrelerden oluşan kristal katılardır, sulu çözeltileri elektrik akımını iletir ve oda sıcaklığında katı halde bulunurlar.
22:54Laboratuvar Güvenliği ve Sabunlar: Laboratuvar çalışmalarında asit-bazların zararlı etkilerine karşı korunmak için önlük, eldiven ve gözlük gibi koruyucu kıyafetler kullanılmalıdır.
Kuvvetli asitlerin üzerine su eklenmemelidir çünkü çok tehlikelidir.
Sabunlar hayvansal ve bitkisel yağlarla bazların tepkimesi ile elde edilir, organik yapılı kirlerin uzaklaştırılmasında hidrofob kısım rol oynar ve doğada parçalanması kolaydır.
24:59Kauçuk ve Polimerler: Kauçuk polimer bir maddeydi ve ambalaj malzemesi, poşet üretiminde, sağlık malzemeleri ve eldivenlerde kullanılır.
Polimer maddeler atıkları geri dönüştürülebilen maddelerdir ve geri dönüşümü çevre kirliliğini önler, enerji tasarrufu sağlar, hammadde ihtiyacını azaltır ve sera gazlarını azaltır.
İlaçların farklı formlarda hazırlanmasının nedenleri arasında doğru dozda alınmasını sağlamak, etken maddesinin tat ve kokularını maskelemek, vücuttaki dağılım ve emilimini kontrol etmek ve etken maddeleri dış etkilerden korumaktır.
26:52İlaçlar ve Kozmetik Ürünler: İlaçlar genellikle ağız, burun ve damar yoluyla vücuda verilir, en hızlı etki eden kana direkt karışan iğne veya ampul formundaki ilaçlardır.
Kozmetik ürünler insanın güzel ve temiz görünmesi, bakımlı ve alımlı olmasını sağlamak için kullanılır, çamaşır suyu ise kozmetik ürün değildir.
Hazır gıdalara katkı maddelerinin kullanım amaçları arasında çabuk bozulan gıdaların raf ömrünü uzatmak, tüketiciyi güzel görmesi için gıda boyası ve tatlandırıcı eklemek, birbirini tam çözünmeyen maddeleri bir araya getirmektir.
27:53Süt ve Yağlar: Sütün raf ömrünü uzatmak amacıyla yapılan pastörizasyon yaklaşık 60-70 derecede, UHT işlemi ise 100 derecelerde gerçekleştirilir ve UHT süt ürünlerinin raf ömrü pastörizeden uzundur.
Saç boyaları kozmetik ürünlerdir, saçın kimyasal yapısını etkiler, saçın sertleşmesine, kurumasına, yıpranmasına ve dökülmesine sebep olabilir.
Yenilebilir yağlar arasında tereyağı ve margarinler katı yağdır, sıvı yağlardaki doymamış yağ oranı daha yüksektir ve rafine yağı belirli oranlarda sızma yağı karıştırılırsa riviera adı verilen orta kalitede bir yağ elde edilir.
1:31:15Video Kapanışı ve Kanal Desteği: Konuşmacı, yirmiyedi günde anlattığı konuyu birkaç saate sığdırmanın zorluğunu belirtiyor.
En temel ve gerekli noktaları vermeye çalıştığını ifade ediyor.
İzleyicilerden kanala abone olmalarını istiyor ve bunun için ciddi bir hayal kurduğunu söylüyor.
1:31:42Laboratuvar Hayali: Konuşmacı laboratuvar kurmak istediğini ve bunun için bir milyona kadar abone olması gerektiğini belirtiyor.
İzleyicilerle birlikte büyümeyi görmek istediğini ve arada deneyler yapmaya çalışacağını söylüyor.
Video "iki fosfor bir asit kimya bu kadar basit" sözleriyle sona eriyor ve sınavda başarılar diliyor.

TYT Kimya Baştan Sona Tekrar Dersi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir