Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir televizyon programı formatında olup, sunucu ve İlber Ortaylı Profesör arasında geçen, Türkiye-Rusya ilişkileri üzerine kapsamlı bir tarih sohbetini içermektedir.
- Program, Türk-Rus ilişkilerinin tarihsel gelişimini kronolojik olarak ele almaktadır. İlk olarak Rusya İmparatorluğu öncesi dönemdeki ilişkilerden başlayarak, Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki çatışmalar, Kırım Hanlığı dönemine, Büyük Petro dönemi ve 19. yüzyılın sonlarına kadar uzanan süreç incelenmektedir. Sohbet, Osmanlı-Rus savaşları, stratejik hatalar, diplomatik ilişkiler ve son dönemlerdeki gelişmeler üzerine odaklanmaktadır.
- Konuşmacılar, Tokatlı Gazi Paşa gibi önemli Osmanlı komutanlarının başarılarını, Prut Savaşı, Kırım Savaşı gibi önemli tarihsel olayları, Osmanlı'nın batılılaşma sürecini ve Rusya'nın Akdeniz'e ulaşma çabalarını detaylı olarak tartışmaktadır. Ayrıca, Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa siyasi sistemi içindeki konumu, İstanbul Boğazı'nın stratejik önemi ve günümüz Türkiye-Rusya ilişkilerinin değerlendirilmesi de sohbetin önemli bölümleridir.
- 00:01Türkiye'de Gündem Değişimi
- Türkiye'de gündem sürekli değişiyor ve bu durum fark ediliyor.
- Konuşmalar medyaya yansıyor ve toplumun bir kesimi destek veriyor.
- 00:19Türk-Rus İlişkilerinin Tarihi
- Geçen gün Türk-Rus ilişkilerinin mevcut haline bakılmış, bu akşam ise tarihi incelenecek.
- Türk-Rus ilişkileri Rusya imparatorluğu haline gelmeden önce başlamış ve bölgedeki Türk unsurlarla ilgili.
- Ruslar imparatorluk öncesi dönemde Türklerden sıkıntılar yaratırken, imparatorluk haline geldikten sonra Türk devletlerini yutmuş ve Osmanlı ile uzun süreli çatışmalar yaşanmış.
- 01:27Konuk İler Ortaçlı'nın Tanıtımı
- Türk-Rus ilişkileri konusunda konuşacak kişi İler Ortaçlı Profesör.
- İler Ortaçlı hem tarih bilgisi hem de Rusya'ya özel bilgisi hem de Osmanlı tarihinin hakimiyetiyle karşılaştırmalı bir tarih bilgisi aktarabilecek.
- Türkiye'deki yegane insan olarak belirtilen İler Ortaçlı, dünyada da sayılı isimlerden biri.
- 02:08Rus Televizyon Programı Tartışması
- Murat Bardakçı isimli bir arkadaşın Rus televizyon programında Türkiye'yi bombalamak konusunda tartışan bir forumu yazdığı belirtiliyor.
- Programda iki moderatör ve sekiz kişilik iki grup bulunuyor, biri Ermeni, diğeri Kürt temsilcileri.
- Programın Türkiye karşıtlığı konusunda fikir ayrılığı olmadığını, Türkiye'deki programlara göre daha az tartışmalı olduğunu vurguluyor.
- 05:34Programın Değerlendirmesi
- Murat'ın yazısının tamamen doğru olmadığını, abartma olduğunu belirtiyor.
- Programın tercümesinin doğru olduğunu ancak gazeteye yansımasının gereksiz olduğunu söylüyor.
- Programın Türk aleyhtarlığı konusunda aşırı dozda olduğunu ifade ediyor.
- 06:58Rusya'nın Kuruluşu ve Türk İlişkileri
- Rusya'nın kuruluşu Kiev Rusya'sı'na dayanıyor ancak bu büyük bir devlet değildi ve tarih sahnesine 9. yüzyılda çıkıyor.
- Altın Ordu'nun hakimiyeti 13. yüzyılda başladı ve Rusya tarihinde "Tatar ve Moğol boyunduruğu" olarak anılıyor.
- Altın Ordu'nun merkezi Tatarlar olmasına rağmen, etrafı tamamen Kıpçak Türkleri oluşturuyordu.
- 09:33Altın Ordu ve Moskova Rusya'sı
- Altın Ordu devleti Rusya tarihinde genellikle olumsuz olarak tasvir edilse de, devlet ve teşkilatlanma açısından olumlu yönleri de vardı.
- Moskova Rusya'sı, Altın Ordu Hanlığı adına vergi toplama sistemi kurarak büyümeye başladı.
- Stepler Altın Ordu'nun kontrolü altındayken, ormanlar Rusya'nın kontrolü altındaydı ve Rusya'nın kuzeyine nüfuz edilemiyordu.
- 11:09Türk-Rus İlişkileri ve Kırım Hanlığı
- 15. asrın sonunda Türkiye ile diplomatik ilişki başlamış olsa da İstanbul'da Rusya büyükelçisi yoktu.
- Muhatap olan Kırım Hanlığı idi ve bu hanlık Osmanlı'ya vassal olarak bağlıydı.
- Kırım Hanlığı gibi Eflak, Boğdan ve Transilvanya gibi devletlerin de yurtdışı ile elçilik ilişkileri vardı.
- 12:15Büyük Petro ve Reformları
- Büyük Petro (Peter I) Rusya'da önemli reformlar gerçekleştirdi ve Saint Petersburg'u kurdu.
- Saint Petersburg, bataklığın içine kurulmuş bir şehir olmasına rağmen, İtalyan ustalar tarafından barok tarzda inşa edildi.
- Büyük Petro Alman hayranıydı ve Alman genelkurmayının terminolojisi çok erkenden Rus ordusuna ve bürokrasısına girmişti.
- 16:30Katerina II ve Avrupalılaşma
- Katerina II tamamen Alman kökenliydi ve Avrupalılaşma sürecinde önemli bir rol oynadı.
- Katerina II Aydınlanma kültürüne ve Fransız kültürüne son derece bağlıydı, özellikle Montesquieu'yu çok seviyordu.
- Katerina II, Ermitaj gibi muazzam bir koleksiyon topladı ve bu müze bugün dünyanın en büyük koleksiyonu olan 2,5 milyon eser ihtiva ediyor.
- 18:50Rusya'nın Batılılaşma Sorunu
- Rusya'da önemli mevkideki münevverlerin "anti-petro" olduğu ve Rusya'nın karakterini bozduğu, lüzumsuz bir dejenerasyona ve Avrupalılaştırma getirdiği belirtiliyor.
- Batılılaşma ve doğulu olma, Slavlık ve Batı arasındaki kavga bir rahatsızlık yaratıyor.
- 19:22Türkiye Tarihinin Önemli Komutanı
- Tabloda Türkiye tarihinin en büyük maraşlılarından Tokatlı Gazi Paşa gösteriliyor, Osmanlı 19. asır askeri reformlarının ve kurmay eğitiminin bir ürünüdür.
- Gazi Paşa fevkalade devlet zihniyeti açısından otoriter ve yerli, kabiliyetli bir komutan olarak, dayanıklı bir ordunun vasıflarını çok iyi kullanmıştır.
- Rusya tarihinin karşısındaki en önemli kişidir ve 1877-78 savaşında Gazi Ahmet Muhtar Paşa gibi bir komutan olarak Rus ordusunu durdurmuştur.
- 21:16Rusya'nın Osmanlı İmparatorluğu ile Savaşları
- Rusya, 1877-78 savaşında son anda uyandı ve ordunun teçhizatı zafere götürecek seviyede değildi.
- İngiltere'nin pro-Türk politikası geçmiş, Rusya İngiltere'den büyük müzaheret beklerken, İngiltere bu politikadan uzaklaşmıştı.
- Petro Büyük Rusya'nın kurucusu değildi, Viyana Kongresi'nden sonra Kırım'ın belirli yerlerini ve Azak Kalesi'ni kaybetmişti.
- 22:16Türk-Rus Savaşlarının Tarihi
- Türkler ile Rusların ilk çatışması Prens Karel'le yapılan savaşlardaydı, ikinci Viyana Muhasarası sonrası Karadeniz'in kuzeyi Rusya'nın eline geçti.
- 18. asır boyunca, 1711 Purt Cengi'nden sonra 1739 Belgrad Antlaşması ve 1774 Kaynarca Antlaşması ile Rusya'da büyük yenilgiler yaşanmıştır.
- Bu savaşların sonucunda Kırım müstakil kılındı, Rusya'nın nüfuzuna girdi ve 10 yıl sonra işgal edildi.
- 23:41Rusya'nın Savaş Sonuçları
- 1812'deki Ceng ve Edirne Antlaşması'nda Büyük Ararat (bugünkü Moldova Cumhuriyeti) elden çıktı.
- Rusya'nın savaşlarının sonucu Eflak-Boğdan'ın bağımsızlığı (Romanya'nın kuruluşu), Bulgaristan'ın yarı bağımsızlığı ve bağımsızlığı oldu.
- Rusya bu bölgelerde siyasi ve iktisadi hakimiyeti kaybetti, ancak Kafkasya kazançları, Kırım kazançları ve Moldova ile Donets havzası etkisiyle Kuzey Karadeniz'in kilit noktası olarak kaldı.
- 25:50Türk-Rus Savaşlarının Etkileri
- Türk-Rus savaşlarında galip olan taraf yoktur, her iki taraf da yıpranır.
- Osmanlı İmparatorluğu'nun batılılaşması ve ordusunun ıslahı, Ruslarla kavga etmek için yapılmıştır.
- Batı ilmine ve fenne girme, ciddi olarak savaşmak zorunda kalınması sonucu gerçekleşmiştir.
- 27:10Rusya'nın Başarılı Savaşları
- Rusya ordularının 18-19. asırda en başarılı oldukları nokta, Suvorov'un İsmail Kalesi'ni (bugünkü Romanya'daki İsmail) ele geçirmesidir.
- Suvorov, Çariçe II. Katerina'nın emirlerini atlatarak kendi şahsi stratejisiyle kaleyi almıştır.
- Türk-Rus savaşı sırasında Avusturya-Rusya birlikte Osmanlı'ya karşı durmuş, ancak Fransız İhtilali dolayısıyla Avusturya çekilmiş ve birkaç ay sonra Yaş Antlaşması ile Rusya da çekilmiş, kendilerini koruyacak durumda değillerdi.
- 28:12Türk-Rus İttifakları ve Viyana Kongresi
- Osmanlı ve Rusya bir ittifak kurmuş, müşterek donanma ile Adriyatik'teki İyon Adaları'na, Cezayir'e gidip Saba Cumhuriyeti kurulmuş ve Napolyon'un istilasından kurtarılmıştır.
- 1815 Viyana Kongresi'nde Napolyon'la savaştıkları halde Çar II. Aleksandr, Osmanlı'ya karşı müttefiki olmasına rağmen Viyana Kongresi'ne sokmamıştır.
- Rusya İmparatorluğu'nun içinde Türk ve Müslümanlar varken, bir yandan panslavizm yapıyor, diğer yandan halifelik yapmaya başlamıştır.
- 30:41Prut Savaşı ve Rusya'nın Gelişimi
- Türklerin en çok merak ettiği mesele Prut Savaşı'dır.
- Rusya o dönemde Baltık Denizi kıyısında başkentini oluşturmuş bir devletti ve gözü Avrupa'daydı.
- Prut Savaşı sırasında İsveç Kralı Rusya'ya sığındığı için Osmanlı ile kavga ediyorlardı.
- 31:35Osmanlı ve Rus Ordusu Karşılaştırması
- Rus ordusunda stratejik bir eksiklik varken, Osmanlı ordusunda her zaman haritasız etrafı iyi bilen bir sınıf bulunuyordu.
- Prit yatağındaki kuşatma sonunda, Baltacı Paşa'nın rüşvet ve kadın nedeniyle terk ettiği iddiası, Türk kamuoyunun dedikodu yapma eğilimiyle açıklanabilir.
- Yeniçeri nizamı uzun boylu bir kuşatmaya dayanacak durumda değildi ve kuşatmayı besleyecek lojistik sistemi yoktu.
- 33:08Ukrayna'nın Stratejik Önemi
- Ukrayna'nın ortası çok verimli bir yer olmasına rağmen, orada insan, yol ve kaynak eksikliği vardı.
- Rusya'nın tabiatı kendine bir savunma generali gibiydi ve bu durum 20. yüzyıla kadar değişmedi.
- Osmanlı İmparatorluğu, İkinci Viyana'da kaybettikleri yerleri alarak Azof Kalesi'ni ele geçirmiş, Lehistan ve İsveç'e karışmamıştı.
- 34:37Büyük Petro'nun Reformları
- Büyük Petro'nun Rusyası'nın reformlarına ilk ilgi gösteren Osmanlı sefirleri olup, raporlarında bu reformları detaylı şekilde anlatmışlardır.
- Osmanlı tarihinde bu metinlere yeterince önem verilmemiş, daha çok felsefi çalışmalar aranırken bu stratejik gözlemler göz ardı edilmiş.
- İnsanların dış dünyaya bakış açısı ve ilgi gösterdiği konular, tarih araştırmalarında daha fazla incelenmesi gereken önemli bir konudur.
- 35:27Batı Tarihçiliğinde Seyahatnameler
- Batı tarihçiliğinde, özellikle Türkiye tarihçiliğinde Zelvenstein gibi Fransız Osmanistleri seyahatnamelere odaklandılar ve bunlar çevrildi.
- Bu seyahatnameler, Batı'nın Türk kültürünü nasıl gördüğünü gösteren önemli bir kaynak oluşturdu.
- Sistematik analiz yapılmamış olmasına rağmen, Batı'nın nasıl görüldüğü ve Türklerin Batı'yı nasıl gördükleri önemli bir konudur.
- 36:20Cevdet Paşa'nın Rusya Yaklaşımı
- Cevdet Paşa'nın tarihinde, Büyük Petro'yu "büyük" olarak nitelendirmesi ve onu iyi anlamış bir tarihçi olduğu görülüyor.
- Cevdet Paşa, Büyük Petro'nun Strelitleri kaldırdığını "Rusya'nın sırtındaki uru kesti" diyerek, Yeniçeri kaldırılmasının "kalbimizdeki seretan kanser yarasını kazıdık" olarak karşılaştırdı.
- Cevdet Paşa'ya göre, Devlet-i Osmaniye'ye bir alay sahayı ve müesseseyi ıslah mecburiyetinde kaldı.
- 37:24Türklerin Rusya'ya Bakışı
- Türkiye'de ilk Rusça grameri, lugatı, Türkçe grameri ve Türkçe lügatı filologlar değil, Rusya'da yetişmiş ve Türk ordusuna geçmiş askerler tarafından yazılmıştır.
- Ruslar Türk unsuru bürokrasinin diğer sahalarında kullanmadılar, ancak asker olarak kullanıp generalliğe kadar çıkardılar.
- 19. asırdan itibaren Türkler Rusya'yı anlamaya başladılar.
- 38:25Türk-Rus Savaşları
- 19. asırda önemli iki savaş vardır: Kırım Savaşı (1853-1856) ve 1877-1878 Savaşı.
- Kırım Savaşı, Osmanlı'nın zaferi olarak değerlendirilmelidir çünkü tek başına değil, Batı'nın desteğine rağmen Malakof ve Sivastopol'de Rusya'yı yenmiştir.
- Polonyalı ve Macar asıllı subaylar bu savaşta modern teknikleri bilerek önemli görevler görmüştür.
- 39:32Rusya'nın İç Çatışmaları
- 1877 Savaşı sırasında, Bennigsen ve Talstoy gibi büyük münevverler ve aristokratlar "biz Slav mıyız, Rus muyuz?" sorusunu sorgulamışlardır.
- Talstoy, Anna Karenina'sında Karadağ Muharebesi'ne gönüllü gidenleri alay etmiştir.
- 1877-1878 savaşının sonunda, Rusya'nın tarihinin en büyük diplomatı Lorchco Puşkin, Berlin'deki kongreyi "sersemlik" olarak nitelendirmiştir.
- 41:01Diplomatik İlişkiler
- İgnatiyef, İstanbul'daki Rus elçisi ile iyi geçinmemiş ve komik bir figür olarak görülmüştür.
- Mahmut Nedim Paşa, İgnatiyef'e yalan haberler vermiş ve onunla birlikte moratoryum ilan ederken senetlerle ilgili bir anlaşma yapmışlardır.
- Moratoryum, içtimai bünye için kabul edilemez bir şeydir çünkü Roma hukukundan beri alacak senetine itaatsizlik en büyük şerefsizliktir.
- 42:56Savaş Sonrası İlişkiler
- Savaşın sonunda, III. Aleksandr ve II. Abdülhamit, Rusya ve Türkiye'nin kendi açının kalkınması için demiryol, okul ve fabrika gibi alanlara önem vermişlerdir.
- Bu içe kapanma politikası birinci cihan harbine kadar sürmüştür.
- Türkiye, birinci cihan harbine istekli girmemiştir.
- 44:03Kazaklar ve Kazan
- Kazaklar, Rusya ile karşılaştığımız önemli bir grupdır; 1648'den beri Rusya'ya bağlı olan Kazaklar, özellikle Don Kazakları ve Zaporoji, Rusya'nın elinde süvari milletlerdir.
- Kazan, Ukrayna'nın ortasında bir şehirdir ve İstanbul'un zengini olarak kabul edilmiştir.
- İstanbul'un Kazan'ı alıp şehre girmesi, tabiat nedeniyle tutunamayıp çekilmesine neden olmuştur.
- 45:21Büyük Petro'nun Vasiyeti
- Büyük Petro'nun meşhur vasiyeti, aslında gerçek değil, Alman asıllı başbakan Mesabes'in kaleme aldığı bir eserdir.
- Vasiyette İstanbul'un Rusya'nın olmalı, Karadeniz'in Rusya'nın olmalı ve Akdeniz'e inmeliyiz gibi hedefler belirtilmiştir.
- Rusya'nın en büyük zorluğu, kocaman kıtanın diğer yüzünün en büyük devleti olmasına rağmen limanı olmamasıdır; Kronstadt, Peterburg ve Vladivostok gibi limanlar yeterli değildir.
- 47:04İttifaklar ve Kuzey Kıbrıs
- Konuşmacı, İngiltere'nin Kıbrıs'ı ve Suriye'den gelen kişiler hakkında konuşuyor.
- Avrupa Birliği'ne karşı tutumun korunması gerektiği vurgulanıyor.
- İttifaklarla ilgili asıl amaç, varlığımızın karıştırılmaması gerektiği belirtiliyor.
- 47:50Osmanlı Tarihi ve Gaziosmanpaşa
- Gaziosmanpaşa, modern Türkiye ve Avrupa tarihinin önemli bir generali olarak tanımlanıyor.
- Türkiye'de bu tür önemli kişilerin çocuklara yerli yerince öğretilemediği belirtiliyor.
- 27 Mayıs türküsü Osman Paşa için söylenmiş bir türkü olduğu ve sokaklara ismi verildiği ifade ediliyor.
- 48:33Plevne Savaşı ve Önemi
- Plevne'de modern bir istihkam düzeni, iyi bir nizam tesisi ve topçunun başarılı kullanımı olduğu belirtiliyor.
- Plevne'nin kaybedilmesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Rumeli hakimiyetinin sarsılmasına neden olmuş.
- Bu kayıp, Balkanlar'ın kaybının başlangıcı olarak görülüyor.
- 49:47Berlin Kongresi ve Sonuçları
- Berlin Kongresi'nde Rusya'nın Karadeniz seyrüseferi'ni tekrar kendine bırakması önemli bir olay olarak değerlendiriliyor.
- Osmanlı ordusunun hali perişan olduğu ve İstanbul'a 20 km'ye kadar ilerleyen Rus ordusu'nun geri döndüğü belirtiliyor.
- Berlin Kongresi'nde Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlar'daki sınırları daraltıldı.
- 52:20Rusya'da Türklerle İlgili Folklor
- Rus folklöründe Türklerle ilgili karışık bir yaklaşım olduğu ve Tatar ile Türk kavramlarının karıştırıldığı belirtiliyor.
- Dostoyevski gibi yazarlarda Türkler hakkında olumsuz tasvirler olduğu, Tolstoy'da ise bu tür tasvirlerin olmadığı ifade ediliyor.
- Türklerin savaşarak ilerleyen ve bazı yerleri türkleştiren ve İslamlaştıran bir halk olarak görüldüğü belirtiliyor.
- 56:00Osmanlı'nın Diplomatik İlişkileri
- Osmanlı'nın Luther'e destek vermesinin sebebi, karşısında bulunan Katolik Liginin (İspanya, Avusturya) karşıtlığıydı.
- Macaristan'ın Katolik olduğu ve Transilvanya'nın ise Protestan olduğu belirtiliyor.
- Osmanlı'nın İngiltere'ye desteğinin İspanya'ya karşı olduğu ve İngiliz donanmasının İspanyol donanmasını yenmesiyle İspanya'nın sömürge gücü kaybettiği ifade ediliyor.
- 59:01Osmanlı'nın Dış Politikası ve Avrupa İlişkileri
- Mısır'daki Memlükler, Abbasi halifesinin yanlarında gezdirilen bir düğün derneği gibi bir yapıya sahipti.
- Osmanlı, o dönemde hem Avusturya-Macaristan hem de Rusya ile savaşa girmek zorunda kalmıştı.
- Avusturya, Mukaddes Roma-Germen İmparatorluğu'nun bir üyesi olarak, bir gram dükalık yapıda bir yapıya sahipti.
- 59:54Avusturya ve Mukaddes Roma İmparatorluğu Sistemi
- Avusturya içinde Presburg Macaristan (bugünkü Slovakya ve Çekya), Bohemya gibi Avusturya tacına bağlı yerler bulunuyordu.
- Mukaddes Roma İmparatorluğu, NATO gibi bir konfederasyon yapıydı ve kendi adına bir başkenti veya orduyu yoktu.
- Bu sistemin içindeki dükalıklar, elektörler ve krallıklar zamanla kendi statülerini yükseltmeye çalışıyordu.
- 1:01:41Avrupa Devletler Sistemi ve Osmanlı İlişkileri
- Avrupa'nın devletler sisteminde ve hukuk aleminde önemli bir faktör olan bu yapı, özellikle Osmanlı için bilinmesi gerekir.
- Osmanlı, Avusturya ile itiş kakış yaparken, Prusya ile iyi geçinmiştir.
- Son iki-üç asır tarihini anlamak için bu sistemin önemini anlamak gerekir çünkü işler artık Kanuni Süleyman devri gibi basit gitmiyor.
- 1:02:45Rusya Çarı III. Petro ve Donanma
- III. Petro, Holstein Gothop tükü herif olarak tanımlanıyor ve Rusya ordularını Holstein Gothor'u korumak için harcadığı belirtiliyor.
- Petro, Almanya'da (Anvers) çalışmış ve Rusya'da donanma kurmaya karar vermiş.
- Rusya'nın doğru dürüst bir donanması yoktu, hatta Katerina devrinde bile donanma komutanı İngiliz Amirali Elfinstone'dı.
- 1:04:15Denizcilik ve Donanma Önemi
- Denizcilik, deniz kuvvetleri, denizci bir memlekette muharebe, medeniyet ve mühendislik bakımından çok önemli bir unsurdur.
- Osmanlı donanması Çeşme'de yakıldığında, Karadeniz'de savaşacak Osmanlı donanması kalmamıştı.
- Çeşme'de donanma yakılması, Karadeniz'deki hakimiyet için yapılmıştı ve bu durum Kırım Savaşı'nın hız kazanmasına neden oldu.
- 1:06:21İngiltere ve Disraeli
- İngiltere'nin en büyük başkanı Disraeli, çok akıllı bir adamdı ve protürk politika yapardı.
- Disraeli, Yahudiliğine bağlanan protürk tavrını muhaliflerin "çufut yahudi" diye hücum etmesine rağmen savundu.
- Disraeli, İngiltere'nin sosyal nizamını değiştirdi ve modern İngiltere'yi kuran önemli katkılardan biri oldu.
- 1:09:54Rusya'nın Akdeniz'de Olmak İstemesi
- Rusya'nın Akdeniz'de olmak istemesinin nedeni, denizlerle çevrili bir ülke olmaması ve denizlerin işe yaramaması.
- Petro'dan beri denizci devlet olmanın dünyayı kontrol etmek için önemli olduğu anlaşılmıştır.
- Rusya'nın gemilerini Boğazdan geçirip ticaret yapmalarına bir engel yoktur.
- 1:11:28Boğazlar ve Gelecek
- Boğazlar konusunda Lozan'dan sonra Montrö ve başka anlaşmalar yapılmıştır.
- İstanbul'daki dar su yolu, koca tankerlere bırakılmaz ve emniyet açısından önemlidir.
- Dünyanın kilit sistemi değişiyor ve yeni sistemlere uyum sağlanması gerekiyor.
- 1:14:25Türkiye'nin Yeni Stratejik Yaklaşımı
- Türkiye'nin yeni stratejik modelinde çatışma olmaması en iyi sonuçtur ve bunun için daha sade ve düz düşünmek, diplomatları ve kurmay sınıfını daha iyi dinlemek gerekir.
- Türkiye'de Rusya'da iş yapan ve ülkeye zenginlik getiren insanları da dinlemek önemlidir.
- Rusya rasyonel bir ülke değildir, hiçbir ülke tamamen rasyonel değildir.
- 1:15:51Almanya ve Avrupa Birliği
- Alman ekonomisi ayakta durmakta ve disiplinli bir halkı, işini bilen bir toplum ve kurulu bir düzeni vardır.
- İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Almanlar sisteminin tamamen yeniden kurulmasını başarmışlardır.
- Avrupa Birliği'nin geleceğine dair belirsizlikler vardır; İngiltere ayrılacağını söylemektedir, İsveç ve Çekya da birlikten uzaklaşmak istemektedir.
- 1:17:02Ukrayna ve Kırım Sorunu
- Ukrayna'nın sınırları Sovyetler tarafından çizilmiş olup, tarihi bir Ukrayna Cumhuriyeti'nin toprakları değildir.
- Türkiye, Kırım'daki Türk azınlığını korumakla yükümlüdür ancak bu azınlığa okul verilmemiş, sahilde yerleşme hakkı tanınmamıştır.
- Kırım'daki Türkler üzümcülük, bağcılık ve şarapçılık yaparken, Ruslar bunu bilmezler.
- 1:19:01Almanya'nın İttifak Reisi Olma Yeteneği
- Almanya hiçbir zaman ittifak reisi olacak bir ünite değildir, birinci Dünya Savaşı'nda bile müttefik ordular arasında kavga olurdu.
- Almanya'nın tarihi tecrübesiyle Avrupa Birliği'ni nasıl götürdüğü sorgulanmaktadır.
- Ortodoks Kilisesi, otosefal özerk bölümlerden oluşan bir camia olup, Roma Katolik dünyasından farklıdır.
- 1:21:02Rusya'nın Güncel Durumu
- Günümüzdeki Rusya, eski büyük kültür ve devlet Rusyası değildir, yirmi yıl önce büyük bir yıkım yaşamış ve farklı bir ülke olmuştur.
- Putin, bir yandan Çarlık Rusya'sı gibi davranış modeli sergilemektedir, bir yandan da ortodoksluğu kullanmaktadır.
- Moskova Patrikliği ile Fener Patrikliği arasında bir gerilim yaşanmış ancak sonunda yatıştırılmıştır.