Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Nurcan Altay'ın moderatörlüğünde Mustafa Çakır'ın Türkiye'nin patent haritası hakkında yaptığı bir sunum etkinliğidir. Mustafa Çakır, Sabancı Üniversitesi'nde patent portföy yönetimi ve lisanslama süreçlerini yöneten, patent vekili olan ve Patent Efekt şirketinin kurucu ortaklarından biridir.
- Sunumda Türkiye'nin patent durumu detaylı olarak ele alınmaktadır. İlk olarak dünya genelindeki patent başvurusu durumu ve Türkiye'nin bu alandaki konumu inceleniyor, ardından Türkiye'deki patent başvurularının analizi, üniversitelerdeki değişimler ve teknoloji alanlarındaki başarılar detaylandırılıyor. Sunum yaklaşık 30-40 dakika sürmekte ve sonrasında soru-cevap bölümü yer alıyor.
- Sunumda ayrıca Türkiye'nin otomotiv teknolojileri, beyaz eşya, elektrikli ev aletleri, bilgisayar teknolojileri, medikal teknolojiler, iletişim teknolojileri ve ilaç gibi teknoloji alanlarındaki başarıları, patent sahipleri ve akademik spinoff şirketlerin patent portföyleri inceleniyor. Patent başvurularına dikkat edilmesi gereken noktalar, vekil seçimi, patent araştırması ve pazar analizi gibi konularda ipuçları veriliyor.
- 00:08Giriş ve Sunucuların Tanıtımı
- Nurcan Altay, Teknopark İstanbul Teknoloji Transferi Ofisi'nde patent uzmanı olarak görev yapmaktadır.
- Mustafa Çakır, Sabancı Üniversitesi'nde patent portföy yönetimi ve lisanslama süreçlerini yönetiyor, aynı zamanda patent vekili ve Patent Efekt şirketinin kurucu ortaklarından biridir.
- Türkiye'nin patent haritası konulu çalışmanın sunumu, Kuluçka biriminin düzenlediği etkinlikte gerçekleştirilecektir.
- 02:47Patent Road Show ve Çalışmanın Amacı
- Mustafa Çakır, farklı kurumların davetleriyle veya kendi inisiyatifleriyle Türkiye'nin farklı noktalarında patent konusunda farkındalık etkinlikleri düzenlemektedir.
- Dünyadaki önde gelen patent ofisleri (Avustralya, Amerika, Avrupa) yıllık olarak kendi ülkelerinin teknoloji trendlerini patent verisiyle analiz ederken, Türkiye'de bu çalışma yapılmamaktadır.
- Patent Efekt, Türkiye'nin patent haritası çalışmasını gerçekleştirmiş olup, bu çalışmanın sonucunda 206 sayfalık bir rapor hazırlanmıştır.
- 05:43Çalışmaya Katkı Edenler ve Dünya Genelindeki Patent Durumu
- Çalışmaya ana sponsor olarak Deriş Patent ve Gün Partners, partner sponsor olarak Alfa Patent, Stavoka, Erdem Kaya Patent, USP (Üniversite-Sanayi İşbirliği Platformu) ve Turkish Time dergisi destek vermiştir.
- 2018 yılında WİPO verisine göre dünya genelinde 3,30 milyon patent başvurusu yapılmış, bunun %46'sı Çin tarafından yapılmıştır.
- Patent başvurusu liderliği anlamında Asya kıtasının bariz üstünlüğü vardır: Çin, Japonya, Kore ve Japonya sıralamadadır.
- 07:43PCT Başvuruları ve Türkiye'nin Durumu
- PCT (Uluslararası Patent Başvurusu) başvurularında 2018 yılında Amerika Birleşik Devletleri Çin'den daha fazla başvuru yapmıştır.
- 2019 yılında yapılan PCT başvurularında Çin tekrar liderlik pozisyonuna gelmiştir.
- 2018'den 2019'a geçişteki PCT başvurusundaki artışta Türkiye %45'lük bir artışla dünya birincisi olmuştur.
- 09:09Türkiye'deki Patent Başvuruları
- Türkiye'deki son on yılın patent başvuruları incelenmiştir (veriler Türk Patent'in web sitesinden alınmıştır).
- 2019 yılında Türkiye'de patent başvurularında bir artış söz konusudur.
- 2018'de ise biraz azalma yaşanmış, yerli başvurularda ise %11'lük bir artış olmuştur.
- 09:51Üniversitelerdeki Patent Değişimleri
- Üniversitelerde teknoloji transfer ofislerinin kurulması ve girişimci üniversiteler sıralamasının yayınlanmaya başlanması gibi değişimler, üniversitelerde bir kıpırdanma yaratmış.
- 2014'ten sonra üniversitelerdeki patent başvurusu sayısı giderek artmış, 2018 yılında bine yaklaşmış.
- 2012'de girişimci ve yenilikçi üniversite endeksinin yayınlanmaya başlaması ve 2013'te TÜBİTAK'ın teknoloji transfer ofisleri desteği başlaması, bu artışın temel faktörleri olarak görülüyor.
- 11:14Şirketlerin Patent Analizi
- Arçelik ilk 10'da 3000'den fazla patent başvurusuyla birinci sırada, Vestel, Türkcell, BSA Türkiye, Aselsan, Tırsan Trailer ve Ne Taş sıralamada yer alıyor.
- İkinci 10'da ilaç firmalarının devreye girdiği, Samuel'in liderlik oynamaya başladığı ve Eczacıbaşı'nın yükselişe geçtiği görülüyor.
- TÜBİTAK, 175 patentle ikinci 10'un en alt kısmında yer alıyor ve patent portföyü anlamında ciddi bir portföye sahip.
- 12:22Üniversitelerin Patent Analizi
- Üniversitelerde bazı patentler akademisyenlerin adına başvurulara devam eden durumlar nedeniyle ODTÜ ve Bilkent bu listede yer almıyor.
- İstanbul Üniversitesi liderlik gösterirken, İstanbul Gelişim Üniversitesi ikinci sırada, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, Yeditepe, Koç, Gaziantep, Hasan Kalyoncu, Aydın ve Özyeğin Üniversitesi sıralamada yer alıyor.
- Üniversitelerin bazıları çok agresif davranırken, bazıları daha temkinli davranıyor ve bütçelerine göre değişkenlik gösteriyor, özellikle devlet üniversitelerinin bütçelerinin kısıtlı olduğu belirtiliyor.
- 15:00Avrupa Patent Tescili Analizi
- Tescil edilmiş patentlere göre, özellikle Avrupa patent belgesi almış üniversiteler sıralandığında Sabancı Üniversitesi 23 tescilli Avrupa patentiyle birinci sırada, Koç Üniversitesi ve Yeditepe Üniversitesi ikinci ve üçüncü sırada yer alıyor.
- Bu tescil edilmiş patentler, önemli işbirlikleri başlatmak isteyen firmalar için merak uyandırıcı bir indikatör olarak değerlendiriliyor.
- Firma ve üniversitelerin en fazla atıf alan patentleri de listelediklerini, forward citation'ların patent değerlemesinde önemli bir indikatör olduğunu belirtiyorlar.
- 16:24Global Yıldızlar ve Patent Vekilleri
- "Global Yıldızlar" adı verilen parametre, Amerika Birleşik Devletleri'nde, Avrupa'da ve Asya'da (Japonya, Güney Kore veya Çin'den herhangi birinde) tescil olmuş patentlere sahip firmaları gösteriyor.
- Arçelik 67 patentle üç kıtada da patentini tescil ettirmişken, TÜBİTAK, Corsa, Sanko, Sabancı Üniversitesi ve Koç Üniversitesi de bu listede yer alıyor.
- Türkiye'de çalışan firmalarla üniversitelerle çalışmış patent vekil şirketlerinin sıralamasında İstanbul Patent 205 Avrupa patent tescili ile birinci sırada, Parago, Ankara Patent, Destek Patent ve Yalçınar sıralamada yer alıyor.
- 19:59Teknoloji Gruplarının Değerlendirilmesi
- Rapor içerisinde onbeş ana teknoloji grubu (biyoteknoloji, otomotiv teknolojileri, ilaç teknolojileri, yarı iletkenler, nanoteknoloji) Eurostat'ın IPC (Uluslararası Patent Sınıflandırması) ve CPC sınıflandırması temelinde değerlendirildi.
- Her bir teknoloji segmenti kendi içerisinde analiz edilmiş, alt teknolojik kırılımlarının yıllara göre izlediği eğilimler ve liderlikler raporda yer almıştır.
- Türkiye'de patent başvuru sayısı açısından en başarılı teknoloji grupları otomotiv teknolojileri, beyaz eşya/elektrikli ev aletleri, bilgisayar teknolojileri, medikal teknolojiler, iletişim teknolojileri ve ilaç sektörleridir.
- 21:57Patent Başvuru ve Atıf Analizi
- Patent başvuru sayısı ve atıf sayısına göre farklı sıralamalar oluşmaktadır; beyaz eşya ve elektrikli ev aletleri patent başına düşen atıf sayısına göre en üst sırada yer almaktadır.
- Nanoteknoloji grubu patent başına düşen atıf sayısına göre en fazla değer (2.10) almış, bu da diğer teknoloji geliştiren kurumların ve firmaların bu patentlere atıf yapma ihtiyacı duymasını göstermektedir.
- Her teknoloji sınıfında lider firma ve üniversite belirlenmiştir; örneğin otomotiv teknolojilerinde Ford ve İstanbul Üniversitesi, beyaz eşyada Arçelik ve Hasan Kalyoncu Üniversitesi lider konumundadır.
- 24:41Teknoloji Gruplarının Yıllara Göre Performansı
- Otomotiv teknoloji grubu 2014'ten sonra aşırı derecede bir yükselişe geçmiştir, bilgisayar teknolojileri ise 2017'den sonra iyi bir yükselişe geçmiştir.
- Eurostat'a göre yüksek teknoloji sınıflarında yer alan patent grupları (bilgisayar teknolojileri, iletişim, havacılık, biyoteknoloji, mikroorganizma, yarı iletkenler ve nanoteknoloji) incelenmiştir.
- Bilgisayar ve iletişim teknolojilerinde bariz bir üstünlük bulunurken, diğer alanlarda 2014'ten sonra kendi çapında bir yükseliş olsa da yıllık 100'ün üzerine çıkılamamıştır.
- 26:16Teknoloji Eğilimleri ve Start-up Analizi
- Türkiye'nin 75 bin adet yayınlanmış patentinin içerisindeki yıllara göre eğilimler, alt teknoloji kırılımlarının eğilimleri analiz edilmiştir.
- Dijital veri işleme, teşhis ve cerrahi amaçlı teknolojiler, kablosuz iletişim (wireless) teknolojileri bariz yükselişe geçmiştir.
- Türkiye'de en az bir patent ve faydalı model sahibi olan start-up'lar analiz edilmiştir; bu liste 5100 start-up içinden %7.20'yi oluşturan 369 patentli start-up'dan oluşmaktadır.
- Bu patentli start-up'ların %17'si (61 tanesi) venture capital'lardan veya melek yatırımcılardan yatırım almıştır.
- Patent sahibi start-up'ların sayısı 2014-2016 arasında neredeyse on katına çıkmıştır, bu artış Türkiye'deki girişimcilik ekosisteminin gelişmesiyle paralel olarak gerçekleşmiştir.
- 30:32Patent Endeksi ve Akademik Şirketler
- Patent endeksinde ilk onbeş sıralamada toplam beş ila dokuz akademik spinoff şirketi bulunuyor, yani üniversitelerden çıkan ve patentleri ticarileştirmek üzere kurulmuş şirketler.
- Bama Teknoloji (Ankara'dan) otuz iki patenti ve CVI Vision (Koç Üniversitesi'nden) iki milyon dolar yatırım almış durumda.
- İlk onbeş sıralamada dokuz tane spinoff şirketin bulunması, deeptech (deep science) alanında çalışıldığını ve üniversitelerdeki teknolojileri ticarileştirmek için şirket kurma eğiliminin arttığını gösteriyor.
- 31:49Yatırım Alanları ve Gelecek Beklentileri
- Toplam üçyüzaltmışdokuz şirket içinde altmış bir tanesinin yatırım aldığını belirtmişlerdir.
- CVI Vision, Inisio Biyomedikal, Spiro Home, Vispera, Entegno ve Maxpin gibi akademik şirketler yatırım almış durumda.
- Bu şirketler önümüzdeki dönemde Türkiye'nin teknoloji ekosistemini şekillendirecek ve diğer startup'lara yön açacak, belki de kendileri de diğer startup'lara yatırım yapabilecek kıvama gelecekler.
- 33:06Patent Raporu ve Kaynaklar
- İkiyüzaltı sayfalık bir rapordan otuzbeş dakikada özet verilmiş, farklı bulgular için raporu incelemek öneriliyor.
- IPR HADES Türkiye elçisi, eu adresinden ücretsiz patentle ilgili dokümanlara ve webinarlara ulaşma imkanı sunuyor.
- IPR HADES'in yayınladığı İngilizce dokümanların sekiz tanesi Türkçeye çevrilmiş ve connectfortech.org/iprhadess adresinden lisans anlaşmaları, fikri mülkiyet ticarileştirilmesi, biyoteknolojide patentleme ve patent değerleme gibi konularda bilgi edinilebiliyor.
- 34:50Ticarileştirme Araçları ve Kaynaklar
- Üniversitelerin patent portföyünü ticarileştirmek için farklı araçlar devreye giriyor.
- Sabancı Üniversitesi'nin Connect for Tech programı, farklı teknoloji segmentlerinde patent sahipleri ile firmaları buluşturan etkinlikler düzenliyor.
- Patent Efekti podcasti Spotify ve Apple Podcast'te yayınlanıyor, ayrıca patent içeriği paylaşımı için WhatsApp grubu kurulmuş ve haftalık patent bülteni e-posta yoluyla gönderiliyor.
- 38:03Patent Başvurularında Dikkat Edilecekler
- Patent başvurularında iyi bir vekil seçmek önemlidir, çalışacağınız vekilin uzmanlık alanını ve yetkinliğini kontrol etmek gerekir.
- Patent başvurusu yaparken state of the art'ı iyi incelemek ve patent araştırması yapmak gerekiyor.
- Patent başvurusu yapmadan önce pazar araştırması yaparak hangi ülkelerde patent başvurusu yapılacağını belirlemek önemlidir.
- 41:44Patent Maliyetleri
- Patent başvuru ve tescil maliyetleri başvuru yöntemine göre değişir; sadece TR başvurusu nispeten daha uygun fiyata sahiptir.
- Başvuru maliyetini belirleyen faktörler arasında EP veya PCT başvurusu yapılıp yapılmaması, patent vekiline verilen danışmanlık ücreti ve office actionlar (araştırma raporlarına gelen itirazlar ve düzeltmeler) bulunmaktadır.
- Patentin yaşam süresi boyunca her yıl ödenen aidatlar da önemli bir maliyet kalemidir.
- 43:05Patent Sıralamaları
- PCT ve EP başvuruları kendi içlerinde ayrı ayrı analiz edilir ve Türkiye ilk yirmi ülke arasında yer almaktadır.
- İlk sıralamadan sonra rakamlar ciddi şekilde düşmektedir; Güney Kore ve Japonya'dan sonra sayılar bir anda 20-30 bin lira düşmektedir.
- 43:53Patent Gizlilik Dönemi
- Bir patent sunulduktan sonra bir sene gizli kalır, bu dönemde "karanlık dönem" olarak adlandırılır.
- Eğer erken yayın talebinde bulunmazsa, başvuru sahibi 18 ay boyunca database'lerde başvurusunu göremeyecektir.
- 44:49Patent Koruma Süresi
- Bir patentin maksimum koruma süresi 20 yıldır ve her yıl sicil ücretleri yatırılması gerekmektedir.
- Her yıl hangi ülkelerde koruma talep edildiyse o ülkelerde ayrı ayrı aidatları ödenmesi gerekmektedir.
- Herhangi bir ülkenin aidatının ödenmediği durumda, o ülke nezdinde patentin geçerliliği ortadan kalkar.
- 45:52Patentlerin Gelir Etkisi
- Patent sahipleri lisanslama yöntemiyle gelir elde edebilirler; hem şirketler hem de üniversiteler patent portföylerini lisanslayarak gelir elde edebilirler.
- Qualcomm 2019 yılında açıkladığı raporda, toplam gelirinin 4,5 milyar dolarını sadece patent portföyündeki patentlerden elde etmiştir.
- Philips'in yıllık cirosunun %10'u patent lisanslamasından gelmektedir.
- 48:12İyi Bir Patent Vekili Olmak
- İyi bir patent vekili olmak için Türkiye Patent ve Marka Kurumu sınavını geçmek veya Avrupa Patent Vekilliği sınavını geçmek gerekmektedir.
- Avrupa Patent Vekili olmak için Avrupa Patent Vekilliği sınavını geçmek gerekmektedir, ancak Türkiye'de bu sınavı geçen kişi sayısı sınırlıdır.
- Patent vekili olmadan da mahkemelerde bilirkişilik yapılabilmekte ve patent ihlal davalarında bilirkişilik konusunda aktif rol alarak işi öğrenebilirsiniz.
- 50:43Patent ve Vergi Avantajları
- Ticarileştirilen ürünün içerisindeki herhangi bir komponentin veya metodun tescilli bir patent olması durumunda kurumlar vergisinden %50 avantaj sağlanmaktadır.
- Vergi avantajı için ürünün değerlemesi ve içindeki patentin değerinin hesaplanması gerekmektedir.
- Patent değerleme raporları bağımsız kurumlar ve kişiler tarafından hazırlanmalıdır.
- 52:07Patent Koruma ve Stratejisi
- Türkiye'de yapılan buluşun yurt dışında satılması durumunda, RÜÇHAN hakkından yararlanarak 12 ay içinde yurt dışına başvuru yapılmadığı sürece patent sadece Türkiye sınırları içinde korunur.
- Yurt dışında taklit edilirse hukuki anlamda yaptırım yapılamaz.
- Hedef pazara göre patent başvuru stratejisi belirlenmelidir; yurt dışına açılma planı varsa PCT başvurusu veya Avrupa patent başvurusu ile başlamak mantıklıdır.
- 54:20Sunum Sonucu ve İletişim
- Katılımcılardan gelen sorular cevaplandı ve WhatsApp grubuna nasıl katılınacağı hakkında bilgi verildi.
- Sunum ve veriler isteyenlerle temas kurulabilir, ayrıca patentraporu.com'dan indirilebilen rapor detaylı analiz edilebilir.
- Bu rapor her sene yayınlanacak ve Türkiye'nin patent konusundaki durumunu takip edecek önemli bir rapor olacak, bu nedenle tavsiyeler ve öneriler isteniyor.