Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarih anlatımı formatında olup, konuşmacı Türkiye'nin ilk cumhuriyet dönemindeki önemli olayları ve karakterleri ele alıyor. Topal Osman, Atatürk, İsmet İnönü, Kazım Karabekir, Mustafa Suphi, Deli Halit Paşa ve Yahya Kaptan gibi tarihi şahsiyetlerin hikayeleri anlatılıyor.
- Video, resmi tarihin ve gerçek olaylar arasındaki farkları vurgulayarak, Kurtuluş Savaşı sonrası dönemin önemli olaylarını inceliyor. Topal Osman'ın Atatürk'ün muhafızı olarak görevi, Deli Halit Paşa'nın öldürülmesi, Mustafa Suphi ve Türkiye Komünist Partisi'nin kuruluşu, Yahya Kaptan'ın öldürülmesi gibi olaylar detaylı şekilde anlatılıyor. Konuşmacı, bu olayların resmi tarih kitaplarındaki temsilinden farklı gerçekleri ortaya koyuyor.
- Konuşmacı ayrıca, Fransız tarihçilerinin tarih hakkındaki görüşlerini aktararak Türkiye'de tarihin nasıl yorumlandığını eleştiriyor ve geçmiş olayların günümüzle benzerliklerini vurguluyor. Video sonunda, bir sonraki bölümde Şeyh Sait İsyanı, Takriri Sükun Kanunu ve İstiklal Mahkemeleri konularının ele alınacağı belirtiliyor.
- Topal Osman'ın Tarihi Rolü
- Konuşmacı, ergenekon ve balyoz davalarında isimlerin geçmesine rağmen Tansu Çiller'in hiçbir zaman isminin geçmediğini belirtiyor.
- Topal Osman, tarihte devam eden kanlı cinayetlerin önemli bir vurgu noktası olarak tanımlanıyor.
- Topal Osman, savaşlara katılmış, ayağından yaralanmış Giresunlu bir çeteciydi ve Ermeni ve Rumlara karşı yapılan katliamlarda başrolü oynayan kişilerden biriydi.
- 01:33Topal Osman'ın Kariyeri
- Topal Osman, Osmanlı hükümeti tarafından aranıp cezalandırılmak istendiğinde kaçtı ve Atatürk Samsun'a çıktıktan sonra çetesini Atatürk'e verdi.
- Atatürk'ün has adamı olarak çeteci olarak devam eden Topal Osman, aynı zamanda çok zenginleşmiş biriydi ve zenginleşmesi Ermenilerin, Rumların ve bazen Kürtlerin mallarına el koyarak gerçekleşmişti.
- Topal Osman, Koçgiri isyanında Atatürk'ün emriyle gönderilmiş ve isyancıları bastırmak için kanlı bir baskın yapmış, yüzlerce insanı öldürmüştür.
- 04:19Topal Osman'ın Meclis Rolü
- Topal Osman, Atatürk'ün muhafızı olarak görev almış ve birçok milletvekilinin silahla giremediği ilk toplanan Büyük Millet Meclisi'ne silahla girmiştir.
- Mecliste milletvekillerinin oy verme yönlerini zorlayanlar arasında yer almış ve Atatürk'ün kendisini koruduğu, kendisinin de Atatürk'ü koruduğu biri olarak tanımlanmıştır.
- Atatürk'ün muhafızları o dönemde Topal Osman ve çetesi olarak nitelendirilmiştir.
- 05:10Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki Muhalefet
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde hem birinci hem de ikinci dönemde muhalif hareketler bulunmuş, resmi tarihte bunlar Atatürk ve çevresindekilerin laik ve cumhuriyetçi, karşısındakilerin ise gerici ve padişahçı olarak tanımlanmıştır.
- İkazcı Mehmet Şükrü, daha önce sosyalist eğilimli bir gazeteci olan ve mecliste halkçı eğilimli bir milletvekili olarak en fazla kanun önergesi hazırlayan kişilerden biriydi.
- Mehmet Şükrü, Halk İştiraki Fırkası'na üye olarak Atatürk ile çatışmış, fırkası kapatılmış ve İstiklal Mahkemesi'ne verilmiştir.
- 07:41Tepeden İnme Devrim Kavramı
- Mehmet Şükrü, tepeden inme cumhuriyeti ve devrimler yerine halkın da dahil edilmesi gerektiğini savunmuş, köylülerin meclise sokulup eğitilmesiyle halkın temel ihtiyaçları daha iyi anlaşılacağına inanmıştır.
- Konuşmacı, bu tarihi olayların bugün de benzer şekilde tekrar edildiğini, somut talepler yerine "biz size şunları vereceğiz" şeklinde bir ilişki geliştirildiğini belirtiyor.
- Madımak olayı örneğinde, alevilerin talebi olan insanlık suçu müzesinin yerine süslü bir kültür merkezi yapılması ve Diyarbakır cezaevi örneğinde ise insanlık suçu müzesi yerine daha güzel bir cezaevi yapılması gibi durumlar ele alınıyor.
- 11:26Mustafa Subhi Olayı
- Topal Osman, meclisteki muhalefet edenlerden biri olan ve Atatürk ile sık sık çatışan Trabzon milletvekili Mustafa Subhi'nin kayboluşunda rol almıştır.
- Mustafa Subhi, meclis toplantısından kaybolduğunda aranmış, sonunda kemikleri kırılmış, işkence görmüş şekilde bulunmuştur.
- Atatürk, Topal Osman'ı sevmesine ve korumasına rağmen mecliste artık arkasında duramayacağını görünce, Topal Osman'ın tutuklanması için meclisten bir karar çıkarmış ve Topal Osman'ın bulunduğu yer sarılmıştır.
- 13:01Topal Osman Olayı
- Topal Osman, Atatürk'ü ihanet ettiğini düşünerek sarılarak yakalamaya çalışırken, Atatürk sarmayı yırtarak kaçıyor ve adamlarıyla birlikte Çankaya Köşkü'ne geliyor.
- Atatürk'ün öldürülmesi tehlikesi varken, Fikriye Hanım onu çarşaf giydirerek kaçırıyor ve sandıkların üstünde Atatürk görüntüsü vererek onu kurtarıyor.
- İpek Çalışlar'ın Latife Hanım kitabında belgelere dayanarak anlatılan bu olaylar, resmi tarihte hiç böyle bir şey olmamış olarak gösteriliyor.
- 14:45Resmi ve Gayri Resmi Tarih Arasındaki Farklar
- Resmi tarih kitaplarında Topal Osman'ın saldırdığı, yaralı olduğu ve öldüğü anlatılırken, gerçekte Topal Osman, Atatürk'ün olmadığını görünce Çankaya'daki evine giriyor.
- Topal Osman evi tarumar ederken askeri birlikler yetişiyor, onu vurup kellesini kopartıyor ve meclisin önünde asılıyor.
- Topal Osman'ın farklı kitaplarda ve internette büyük bir kahraman olarak anlandığı, ancak aslında katliamları yapan bir çeteci olduğu belirtiliyor.
- 17:57Deli Halit Paşa Olayı
- Deli Halit Paşa, Karadenizli, Harbiye'yi okumuş, İttihatçılarla çalışmış ve Atatürk'ün çok değer verdiği komutanlardan biriymiş.
- Resmi tarih, Halit Paşa'nın mecliste silahlarla çatışmada yaralandığını ve öldüğünü söylerken, gayri resmi tarih farklı bir hikaye anlatıyor.
- Halit Paşa'nın 8 Şubat 1925'te öldürüldüğü, vuranların beş gün can çekişmesini beklediği ve 75 yıl sonra bile cinayetin faillerinin bulunamadığı belirtiliyor.
- 21:21Halit Paşa'nın Vurulması
- Halit Paşa, nafa vekaletindeki büyük yolsuzluğu ortaya çıkarmak için mücadele ediyormuş.
- Kel Ali ile aralarında anlaşmazlık varken, Halit Paşa silahını çekip ateş ediyor, Kel Ali'yi vuramıyor ve kendisi karnına defalarca kurşun yiyor.
- Halit Paşa'nın vurulması herkesin gördüğü bir olay olmasına rağmen, Kel Ali ve Rauf Bey hakkında hiçbir araştırma yapılmıyor ve tarihin karanlık sayfalarına gömülüyor.
- 23:12Tarih ve Tarafsızlık
- Fransız tarihçileri "Tarihe Özgürlük İstiyoruz" adlı bildiride, tarihin bir din olmadığını ve tarihçinin hiçbir dogmayı kabul etmediğini belirtiyorlar.
- Tarihçinin kınama veya yüceltme rolü olmadığını, sadece izah ettiğini ve çağdaş ideolojik şemaları geçmişe yapıştırmadığını vurguluyorlar.
- Türkiye'de ise ermeni soykırımından kürt isyanlarına kadar tüm olaylar mevcut devletin bakış açısıyla yorumlanıyor ve tarafsız bir tarih araştırması mümkün olmuyor.
- 25:51Mustafa Suphi Olayı
- Mustafa Suphi ve ilk kurulan Türkiye Komünist Partisi'nin olayı, resmi tarihte "Karadeniz'de boğuldular" veya "Rusya'ya gitmek için yola çıktılar ve kayık devrildi" şeklinde anlatılıyor.
- Emrah Cilesu'nun "Mustafa Suphi ile Yoldaşlarını Kim Öldürdü?" adlı kitabında bu olay somut belgelerle inceleniyor.
- Mustafa Suphi olayını ve o dönemi anlamak için o dönemin kısa bir tarihi anlatılıyor.
- 27:38Sovyetler Birliği'nin Türkiye Politikası
- İkinci Enternasyonal'in tezlerine göre Mustafa Kemal'in kurtuluş hareketi bir burjuva demokrat hareketi olduğu için komünist rengi verilmemeli, ancak emperyalistlere karşı desteklenmeliydi.
- Sovyetler Birliği, Türkiye'de komünist partisi kurulmasına izin verilmesi şartıyla silah ve altın yardımı sağlamıştır.
- Temmuz 1920'den itibaren Balıkesir ve Bursa Yunanlıların eline geçtiğinden Mustafa Kemal bu teklifi kabul etmek zorunda kalmıştır.
- 29:05Türkiye'de Komünist Partilerin Kuruluşu
- Mustafa Suphi'nin başını çektiği Türkiye Komünist Partisi 1920'de kurulmuş, bir ay sonra Mustafa Kemal de resmi bir Türkiye Komünist Fırkası kurmuştur.
- Resmi komünist fırkasının kurucuları arasında İsmet İnönü, Kılıç Ali, Kel Ali ve Rauf Bey gibi sosyalizmle ilgisi olmayan kişiler bulunmuştur.
- Türkiye'de komik bir durum yaşanmış: bir yandan komünistler yargılanırken, yargılayanlar da komünist partisinin kurucularıydı ve bu durum sadece Sovyetlerin yardımını sürdürebilmek için göstermelikti.
- 31:37Komünist Partilerin Yargılanması ve Sosyalist Propaganda
- Çerkez Ethem ve Yeşil Ordu adlı gazetelerde sosyalizm propagandası yapılmış ve sosyalizmin ülkeyi kurtaracağı belirtilmiştir.
- Yunanlıların yenilmeye başlamasıyla birlikte Kemalistlerin politikası değişmeye başlamış, bazı uluslararası devletler Türkiye heyetini Londra Konferansı'na çağırırken Sovyetlere ihtiyaç duyma ihtiyacı azalmıştır.
- Mustafa Suphi ve arkadaşları Kars'tan Erzurum'a geçerken Ankara'dan gelen emirle Erzurum'a varışları gününden itibaren gazete yayınları ve halkın gösterileriyle Türkiye'de kalma ve çalışma imkanları engellenmiştir.
- 35:47Komünistlerin Yolculuğu ve Katliam
- Muhafaza-i Mukaddesat Cemiyeti tarafından düzenlenen gösterilerde komünistlerin Allah, peygamber, halife ve şeriatı yok etmeye çalıştıkları iddia edilerek halk galeyana getirilmiştir.
- Erzurum'a sokulamayan Mustafa Suphi ve arkadaşları Trabzon'a doğru yolculuğa çıkmışlardır.
- Yahya kahya adlı bir kayıkçı, Mustafa Suphi ve on beş arkadaşını kayığa bindirerek denizin ortasında çetesiyle birlikte öldürmüş ve denize atmıştır.
- 40:09Yahya Kahya'nın Sonu
- Türkiye'nin ilk gerçek komünistlerini öldüren kayıkçılar kahyası Yahya'nın sonu, Mustafa Kemal'in (Atatürk'ün) "Vatanperverane Hissiye ve Temennilerinizde Teşekkür Ederim" isimli bir telgraf göndermesiyle açıklanmıştır.
- Yahya'nın üç yüz kişilik bir çetesi bulunuyordu ve Enver Paşa ile ilişkisi vardı.
- 41:00Yahya Kaptan'ın Sonu
- Yahya Kaptan, Trabzon'daki Mudaafa Hukuk Cemiyeti'nin paralarına el koyduğu gerekçesiyle mahkeme açılıyor ve Sivas'a gönderiliyor.
- Kaptan'ın çetesi olduğu ve güçlü bir adam olduğu için Trabzon'a geri dönüyor.
- Topal Osman ve adamları tarafından, Atatürk'ün emriyle taşıyan bir arabanın arkadan sarılmasıyla Yahya Kaptan öldürülmüş.
- 41:58Tarihin Karanlık Sayfaları
- Kimin emriyle ve kimin tarafından öldürüldüğü resmi tarih kitaplarında tamamen karanlıkta kalan noktalardan biri.
- Bu olay, Kennedy suikastına benzer şekilde tarihin karanlık sayfalarında gömülmüş durumda.
- Kurtuluş Savaşı'ndaki korkunç olaylar, tarih kitaplarında doğru olarak anlatılmıyor.
- 42:43Programın Sonu
- Konu hakkında anlatılacak çok şey olduğunu belirten sunucu, bundan sonra Şeyh Sait İsyanı, Takriri Sükun Kanunu ve İstiklal Mahkemeleri'ni ele almayı planlıyor.
- Program uzun ve sıkıcı olabileceğini belirten sunucu, izleyicileri tarihe merak etmeye davet ediyor.
- Bir dahaki programda görüşmek üzere izleyicilere veda ediyor.