Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan tarih dersi formatındadır. Eğitimci, öğrencilere sınavlarda çıkabilecek önemli tarihsel bilgileri aktarmaktadır.
- Video, Kore Savaşı ve Güneydoğu Asya teşkilatları ile başlayıp, Soğuk Savaş döneminde Türkiye'nin dış politikası, NATO üyeliği ve Balkan Paktı gibi konuları ele almaktadır. Daha sonra Türkiye'nin demokratikleşme süreci, 1946 seçimleri, Demokrat Parti'nin iktidara gelişi ve Atatürk'le ilgili yapılan çalışmalar anlatılmaktadır. Son bölümde ise Soğuk Savaş döneminde Türkiye'de ve dünyada yaşanan bilimsel, kültürel ve sanatsal gelişmeler işlenmektedir.
- Videoda ayrıca Hindistan'ın bağımsızlık mücadelesi, Afrika Birliği Teşkilatı'nın kuruluşu, Hindistan'ın bağımsızlık mücadelesi, Mahatma Gandhi'nin rolü, Pakistan'ın kuruluşu ve Bangladeş'in ayrılması gibi Asya'daki bağımsızlık mücadeleleri de ele alınmaktadır. Video, bir sonraki derste Yumuşama Dönemi'nin anlatılacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:01Kore Savaşı
- Kore Savaşı, 1950-1953 yılları arasında yaşanan bir çatışmadır.
- İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Kore'nin kuzey tarafları Sovyet, güney tarafları ABD işgali altına girmiştir.
- Yalta Konferansı'nda Kore'nin kuzey ve güney taraflarının ayrı denetim altında olacağını, Postlan Konferansı ile 38. enlemin sınır olarak belirleneceğini kararlaştırılmıştır.
- 01:26Türkiye'nin Kore Savaşı'ndaki Rolü
- Kore Savaşı başladığı sırada Kuzey Kore'nin Güney Kore'ye saldırmasıyla savaş patlak vermiştir.
- Türkiye, Birleşmiş Milletler'in çağrısına cevap vererek Kore Savaşı'na bir tugaylık asker göndermiştir.
- Kore'deki Türk birliklerinin başında Tahsin Yazıcı komutanlık yapmış, gönderilen birliğe "Şimal Yıldızı" adı verilmiştir.
- 02:57Kore Savaşı'nın Sonuçları
- Kore Savaşı'nda kardeş kardeşi öldürme olayları yaşanmış ve birçok kayıp yaşanmıştır.
- Savaşın sona erdiren ateşkes antlaşması Panjon Mütarekesi olarak adlandırılmıştır.
- Kore Savaşı'nın sonucunda 38. enlem sınır olarak kalmaya devam etmiştir.
- 03:25SEATO ve ASEAN
- SEATO (South East Asia Treaty Organization), 1954 yılında Filipinler'in Manila kentinde kurulmuş, NATO'nun Güneydoğu Asya'daki versiyonudur.
- ASEAN (South East Asian Nations), sadece Güneydoğu Asya milletleri birliği anlamına gelen, sadece bölge devletlerinden oluşan bir teşkilattır.
- ANZUS, ABD, Avustralya ve Yeni Zelanda tarafından kurulmuş bir ittifaktır.
- 05:07Güneydoğu Asya'daki Teşkilatlar
- SEATO imzası ile ABD, Sovyetler Birliği ve müttefiki Çin etrafında Avrupa'nın Atlantik kıyılarından Pasifik'e kadar uzanan bir çevreleme politikası uygulanmıştır.
- ASEAN, Filipinler, Malezya, Tayland, Endonezya, Singapur gibi sömürülen devletler tarafından kurulmuştur.
- ASEAN üyeleri ikili ittifaklara girmemeye, emperyalist politikaları önlemeye ve kolonileşmeyi engellemeye çalışmıştır.
- 07:19Hindistan'ın Bağımsızlığı
- Hindistan'ın bağımsızlığının siyasi ve ruhani lideri Mahatma Gandi'dir.
- Gandi, İngiltere'de Londra'da hukuk eğitimi almış, İngilizler tarafından defalarca sürgüne gönderilmiş ancak her seferinde Hindistan'a geri dönmüştür.
- Gandi'nin pasif direniş ve silahsız eylemleriyle Hindistan bağımsızlığını kazanmıştır.
- 08:37Pakistan ve Bangladeş
- Hindistan bağımsızlığını kazanınca, Hint Yarımadası'nda yaşayan Müslümanlar ayrı bir devlet kurmak istemiştir.
- Muhammed Ali Cinnah önderliğinde Müslümanlar Birliği Kongresi kurulmuş ve 1947 yılında Pakistan bağımsızlığını kazanmıştır.
- 1971 yılında Doğu Pakistan'dakiler Pakistan'dan ayrılıp Ziya-ür Rahman önderliğinde Bangladeş devletini kurmuştur.
- 10:36Afrika'da Bağımsızlık Mücadelesi
- Tunus, Habib Burgiba önderliğinde 1956 yılında bağımsızlığını kazanmıştır.
- Cezayir'in bağımsızlık lideri Ferhat Abbas'tır ve 1962 yılında Fransız yetkililerle imzalanan Evian Sözleşmesi ile bağımsızlığını kazanmıştır.
- 1977'de Cibuti Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını kazanmasıyla Afrika'da bağımsızlığını kazanmayan ülke kalmamıştır.
- 11:53Güneydoğu Asya'da Bağımsızlık Mücadelesi
- Seylan, Birmanya ve Malezya İngiltere'den bağımsızlığını kazanmıştır.
- Vietnam, Laos ve Kamboçya Fransa'dan bağımsızlığını kazanmıştır.
- Endonezya Hollanda'dan bağımsızlığını kazanmıştır.
- 12:27Afrika Birliği Teşkilatı
- Afrika'da bağımsızlığını kazanan ülkeler Doğu-Batı mücadelesinden ayrı kendi işlerinde bir teşkilatlanma yoluna gitmişlerdir.
- İlk kurdukları teşkilat Afrika Birliği Teşkilatı (OAU) olmuştur.
- Afrika Birliği Teşkilatı'nın amacı birlik ve dayanışmayı geliştirmek, bağımsızlığı korumak, kolonileşmeyi önlemek ve ekonomi, diplomasi, eğitim, sağlık ve bilim alanlarında örgütlenmektir.
- 13:16Soğuk Savaş Döneminde Türk Dış Politikası
- Türkiye 1949 yılında Avrupa Konseyi'ne üye olmuştur.
- 1950-1953 yılları arasında Kore Savaşı'na katılmış ve 1952 yılında Kore Savaşı'na gönderdiği birliklerden dolayı NATO'ya üye olmuştur.
- Soğuk savaş döneminde Türkiye'nin önder olduğu iki önemli pak vardır: Balkan Paktı ve Bağdat Paktı.
- 14:03Balkan Paktı
- Balkan Paktı 1953 yılında kurulmuş olup, Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya'dan oluşmaktadır.
- Balkan Paktı, Sovyetlerin Balkanlar'daki etkinliğini azaltmak amacıyla kurulmuştur.
- Yunanistan 1954 yılında Kıbrıs sorunu nedeniyle, Yugoslavya ise Stalin'in ölümünden sonra Sovyetlere yaklaştığı için Balkan Paktı'ndan ayrılmıştır.
- 16:07Bağdat Paktı
- Bağdat Paktı, Irak'ın başkenti Bağdat'ta kurulmuş olup, Türkiye ve Irak lider konumundadır.
- Sonradan İngiltere, İran ve Pakistan da Bağdat Paktı'na katılmıştır.
- 1959 yılında Irak'ta rejim değişikliği yaşanarak Irak Pak'tan çekildiğinde, paktın merkezi Ankara'ya taşınmış ve adı Sento (Merkezi Anlaşma Örgütü) olmuştur.
- 18:34Türkiye'deki Siyasi Gelişmeler
- Birleşmiş Milletler'e üye olduktan sonra çok partili hayatı isteyen Birleşmiş Milletler'e destek veren İsmet İnönü, ikinci dünya savaşı sonrası çok partili hayata geçişi desteklemiştir.
- İlk muhalefet partisi Nuri Demirağ tarafından Milli Kalkınma Partisi adıyla kurulmuştur.
- 1945 yılında CHP içinde çiftçiyi topraklandırma kanunu çıkarmak isteyen bir grup, Adnan Menderes gibi varlıklı ailelerin evlatları tarafından dörtlü taklidi sunulmuş ve bu dört kişi (Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü, Refik Koraltan) CHP'den ayrılıp Demokrat Parti'yi kurmuşlardır.
- 21:14Demokrat Parti'nin Kuruluşu
- Demokrat Parti'nin kurucuları arasında Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan yer almaktadır.
- Parti başkanlığını 1950 yılına kadar Celal Bayar üstlenmiştir.
- Demokrat Parti'nin ortak özelliği ekonomik liberalizmdir.
- 21:58Demokrat Parti'nin Kuruluşu ve İlk Seçimleri
- 1946'da yapılan seçimlere uzun yıllardır ilk kez birden fazla parti katılıyor ve Demokrat Parti 465 milletvekilliğinden 69'unu kazanıyor.
- CHP'den ayrılanlar Demokrat Parti'yi kurarken, 1948'de Demokrat Parti'den bir grup ayrılıp Fevzi Çakmak önderliğinde Millet Partisi'ni kuruyor.
- 1950 seçimlerinden önce seçim kanununda düzenleme yapılıyor, gizli oy açık sayım kuralı benimseniyor ve Yüksek Seçim Kurulu kuruluyor.
- 23:09Demokrat Parti'nin İktidarı ve Ekonomik Modeli
- 1950'de Demokrat Parti Genel Başkanı Celal Bayar Cumhurbaşkanı oluyor ve hükümeti kurma görevini Adnan Menderes'e veriyor.
- Demokrat Parti'nin ekonomik modeli liberal ekonomi olup, CHP'nin devletçilik modeline karşı çıkıyor ve tarım alanında gelişmeler hız kazanıyor.
- Marshall yardımları ile Amerikan araç gereci Türkiye'ye geliyor ve 1947'de başlayan ABD yardımlarının artması ekonomik rahatlığı sağlıyor.
- 24:03Demokrat Parti'nin Oy Patlaması ve 1955 Olayları
- Demokrat Parti 1954 seçimlerinde oy oranını %58'e çıkarıyor ve bu oy oranı günümüzde geçilemedi.
- Demokrat Parti ücretli hafta sonu tatili getiriyor, iscilere sendika hakkı veriyor ve genel af ilan ediyor.
- 1955 yılında 6-7 Eylül olayları yaşanıyor, İstanbul'da Rumlar'a karşı şiddet olayları yaşanıyor ve Demokrat Parti 60 milyon lira tazminat ödüyor.
- 25:10Demokrat Parti'nin Batı Yansılı Politikası ve Ekonomik Kriz
- Demokrat Parti iktidarı süresince hep Batı yanlısı politika izliyor ve İngiltere, Fransa, ABD'nin çıkarları doğrultusunda faaliyet yürütüyor.
- 1950'lerin ortalarından itibaren ekonomide durgunluk ve kriz belirtileri görülmeye başlanıyor ve IMF'den borç alınmaya başlanıyor.
- 1957 seçimlerinde Demokrat Parti'nin oyları %47'ye geriliyor, CHP'nin oyları %46'ya çıkıyor ve oy oranı farkı %6 civarında olmasına rağmen Demokrat Parti 424, CHP 178 milletvekili çıkarıyor.
- 26:36Dar Bölge Seçim Sistemi ve Demokrat Parti'nin Otoritesinin Sarsılması
- O dönemde dar bölge seçim sistemi var; bir ilden hangi parti daha çok oy aldıysa tüm milletvekilliklerine o parti alıyor.
- Demokrat Parti'nin otoritesinin sarsıldığı günlerde üniversiteler ve sokaklardan gelen muhalefette etkisini arttırmaya başlıyor.
- 1960 darbesiyle Demokrat Parti'nin ileri gelenleri idam edilecek.
- 27:27Atatürk ile İlgili Yapılan Çalışmalar
- Atatürk aleyhine işlenen suçlara ilişkin özel bir yasa çıkarılıyor ve Anıtkabir'in bitirilmesi Demokrat Parti döneminde gerçekleşiyor.
- Devlet dairelerine yalnızca Atatürk'ün resminin asılmasını sağlayacak bir genelge yayınlanıyor.
- Atatürk'ün öngördüğü üniversite ona ithafen 1957'de Erzurum'da kuruluyor, normalde Atatürk üniversitenin Van'da kurulmasını istiyordu.
- 28:25Soğuk Savaş Dönemi Türkiye'de ve Dünyada Gelişmeler
- Türkiye'de Elvis Presley önderliğinde ortaya çıkan rock'n roll müziği yayılıyor, tarımda makineleşme ile birlikte köyden kente göçler başlıyor.
- Zeki Müren, Neşet Ertaş, Müzeyyen Senar ön plana çıkıyor ve Ömer Lütfü Akad'ın "Vurun Kahpe" adlı filminde Batı sinemasının izleri görülüyor.
- 1952'de ilk televizyon yayını İstanbul Teknik Üniversitesi'nde (ITU TV) yapılıyor.
- 29:34Soğuk Savaş Dönemi Dünyada Bilim, Kültür ve Sanat Alanındaki Gelişmeler
- Televizyon kullanımı yaygınlaşıyor, rek reklam sektörü büyümeye başlıyor ve müzik alanında Amerikan hayat tarzını sorgulayan rock'n roll müziği ortaya çıkıyor.
- Sovyetler Birliği ile ABD arasında özellikle uzayda büyük bir yarış yaşanıyor ve 1951 yılında atom enerjisinden elektrik üretiliyor.
- 1951 yılında Mısır'ın İskenderiye kentinde Akdeniz'e kıyısı olan ülkelerin katıldığı ilk Akdeniz Oyunları düzenleniyor.
- 30:521950'lerde Önemli Bilimsel ve Teknolojik Gelişmeler
- 1955-56 sezonunda ilk kez UEFA Şampiyon Kulüpler Kupası düzenleniyor ve kupayı Real Madrid alıyor.
- Sovyetler Birliği ilk kıtalararası balistik füzeyi 1957'de deniyor ve uzaya gönderdiği ilk uydu Sputnik 1 uydusu.
- 1958 yılında NASA kuruluyor, kalp pili icat ediliyor, 1959'da Sovyetler Birliği Luna 3 adlı ilk insansız uyduyu ay'a fırlatıyor ve 1960'da lazer icat ediliyor.