Buradasın
Türkiye'nin Deniz Politikası ve Doğu Akdeniz Jeopolitik Analizi
youtube.com/watch?v=YmgPcK2fJqoYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir akademisyen tarafından sunulan, Türkiye'nin deniz politikası ve Doğu Akdeniz jeopolitik konularını ele alan eğitim içeriğidir.
- Video, "Mavi Vatan" kavramının tanımı ve Türkiye'nin 21. yüzyılda denizcileşmesi için önemi ile başlayıp, Doğu Akdeniz'in jeopolitik önemi, kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge kavramlarını açıklıyor. Ardından Türkiye-Yunanistan arasındaki deniz hukuku meseleleri, Libya ile imzalanan deniz yetki anlaşması ve Kardak krizi gibi güncel konular ele alınıyor. Son bölümde ise Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin önemi ve 21. yüzyılın "Türk yüzyılı" olarak nitelendirilmesi vurgulanıyor.
- Videoda ayrıca Sevilla Haritası'nın Türkiye'nin deniz yetki alanlarını sınırlamak için kullanıldığı iddiası, Yunanistan'ın Meis Adası'nı jeopolitik bir kaldıraç olarak kullandığı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Türkiye için stratejik önemi ve Ege Denizi'ndeki adaların karasuları konusundaki anlaşmazlıklar da detaylı şekilde inceleniyor.
- Mavi Vatan Kavramı ve Önemi
- Türklerin 21. yüzyılda dünyada söz sahibi olabilmesi için denizlere hakim olması ve okyanuslara çıkması gerekmektedir.
- Mavi vatan, Türkiye'nin 21. yüzyılda denizcileşmesinin sembolü, ilan edilmiş veya edilmemiş her türlü deniz yetki alanının tarif edildiği kavram ve nasıl denizcileşmesi gerektiğini anlatan bir doktrindir.
- Mavi vatan kavramı 2006'da ortaya çıkmış, 2006'dan 2022'ye kadar geçen 16 yıl içinde sembole ve doktrine dönüşmüştür.
- 01:24Mavi Vatan Tatbikatı
- Türkiye, 2009 yılında üç ayrı denizde eş zamanlı gerçekleştirdiği mavi vatan tatbikatı ile egemen olduğu deniz alanlarındaki varlığını tüm dünyaya ilan etmiştir.
- Bu tatbikat, Türkiye'nin aynı anda üç ayrı deniz harekat alanında tam eşgüdümle ve diğer kuvvetlerle işbirliği içerisinde 150 kiloluk büyük bir donanmayı sevk ve idare edebileceğini ispat etmiştir.
- Tatbikat, milli silahların ve gemilerin denenmiş olması, çok düşük tersanede ve bakım onarımında bulunan gemi sayısı ile katılmış olması ve Türkiye'nin elindeki gücün neredeyse %80'ini bir kriz anında denize çıkarabileceğini göstermiştir.
- 02:50Doğu Akdeniz'in Önemi
- Mavi vatanın güneydeki parçası Akdeniz, tarih boyunca büyük medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve önemli su yolları ve boğazlarla dünya ticareti için büyük öneme sahiptir.
- Doğu Akdeniz, Türkiye'nin hem deniz jeopolitiği hem genel jeopolitiğinde güney kapısıdır ve Süveyş Havzası ile Cebelitarık Havzası Türkiye'yi okyanuslara bağlayan iki önemli geçide geçiş alanıdır.
- Doğu Akdeniz, Türkiye'nin jeopolitik perspektifte en önemli deniz alanlarından biridir çünkü Akdeniz'den Cebelitarık üzerinden Atlantik'e, Kızıldeniz, Süveyş üzerinden Malakka üzerinden de Hint Okyanusu ve Büyük Okyanusa çıkabilmektedir.
- 04:14Sevilla Haritası ve Türkiye-Yunanistan İlişkileri
- Ege'de karasuları tartışması sebebiyle gergin olan Türkiye ve Yunanistan, Akdeniz'de Yunanistan'ın maksimalist talepleri sebebiyle tekrar karşı karşıya gelmiştir.
- Yunanistan'ın maksimalist taleplerinin temelini Avrupa Birliği tarafından hazırlatılan Sevilla Haritasına dayandırıyor.
- Sevilla Haritası, Seyir Üniversitesi'nde bir coğrafya profesörü tarafından çizilen, Avrupa Birliği'nin 90'lı yılların sonundan sonra büyümesiyle ortaya çıkmış yeni bir deniz mekansal planlamasının bir parçası olarak hazırlanmıştır.
- 06:06Sevilla Haritasının Değerlendirilmesi
- Sevilla Haritası nihayetinde bir üniversite tarafından hazırlanmış bir haritadır ve bir akademisyen olarak itibar edilemez.
- Harita hazırlanırken uluslararası mahkeme kararları gözetilmeksizin Yunanistan'ın ana karasına uzak Yunan adalarına maksimum azami bir şekilde itibar verilerek bunların Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kara ülkesinin denize uzantısını kesme gayreti içinde olduğu görülüyor.
- Sevilla Haritası, Avrupa Birliği'nin özellikle çevre ya da balıkçılık anlamında yetkisi bakımından hangi alanlarda, hangi din sahalarında bu yetkiyi kullanabileceğini anlayabilmek için hazırlatılmış bir parçadır.
- 08:08Türkiye'nin Deniz Yetki Alanları
- Yarımada devletlerinin savunması denizde başlar ve Türkiye'nin ileri savunmayı Akdeniz'den başlatmak durumundadır.
- Türkiye'nin Doğu Akdeniz ve Kuzey Kıbrıs'ı kaybetme lüksü şu an yoktur ve en önemli deniz alanı Doğu Akdeniz'dir.
- Eğer Avrupa Birliği'nin Türkiye'ye dayattığı haritaya evet dersek 150 bin kilometre kare gibi büyük bir alanı kaybediyoruz ve bu gelecek kuşakların savunmasını, güvenliğini ve refahını etkileyecektir.
- 09:39Meis Adası Meselesi
- Yunanistan, kendisinin de taraf olduğu Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesinde belirtildiği gibi bir kara devleti olduğu halde, sahibi olduğu adaların da kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgesi olduğu görüşünde.
- Meis Adası, 12 adaların bir parçası olarak kaybedilmiştir ve 1947 Paris Antlaşması'yla İtalya tarafından Yunanistan'a devredilmiştir.
- Meis Adası'nın çevresi 9 kilometredir ve karşılığında Anadolu kıyıları binlerce kilometre uzunluğundadır, ancak Sevilla Haritası'na göre adalara tam yetki verdiği için bu adaya kabaca 40 bin kilometrekarelik bir alan verilmektedir.
- 11:24Deniz Egemenlik Alanları
- Kıta sahanlığı, bir devletin egemen yetkilerini kullanabildiği ekonomik bir deniz alanıdır ve deniz tabanı ve altındaki ekonomik değerleri arama, çıkartma, işletme ve koruma hakkına sahiptir.
- Münhasır ekonomik bölge, kıta sahanlığından farklı olarak bir devlet tarafından ilan edilmesi gereken bir deniz yetki alanıdır ve su kütlesi üzerindeki ekonomik değerleri arama, çıkartma ve koruma yetkisine sahiptir.
- Münhasır ekonomik bölgede balık kaynakları gibi canlı kaynaklar işletilebilir ve rüzgar enerjisi, güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılabilir.
- 13:29Doğu Akdeniz'de Deniz Egemenlik Tartışmaları
- Doğu Akdeniz'de deniz egemenlik ve yetki alanlarının sınırlandırılması konusu en önemli meseleler arasında yer almaktadır.
- Yunanistan, kendi hakkını korumak için uluslararası hukuktan dayanak bulmaya çalışıyor ve kendisinin bir takımada devleti olduğunu iddia etmeye çalışıyor.
- Takımada devleti olabilmek için bir anakara devleti olmamak gerekir, ancak Yunanistan'ın bir ana karası olduğu için bu iddiası hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
- 15:11Türkiye'nin Deniz Yetki Alanları
- Türkiye, Kasım 2009 tarihinde Libya Ulusal Hükümeti ile imzaladığı deniz yetki anlaşması neticesinde kıta sahanlığının batı sınırını tüm dünyaya duyurdu.
- Türkiye'nin Libya ile anlaşması, Yunanistan'ın Mısır'la imzaladığı deniz yetki alanları anlaşması ile Türkiye ve Yunanistan'ın arasının açılmasına sebep oldu.
- Türkiye, kıta sahanlığını deklare etmek için bir devletle anlaşma yapmasına gerek yoktur, ancak uluslararası hukuk mümkün olduğu mertebe diğer devletlerle iş birliği içerisinde sınırlandırma yapmayı emrediyor.
- 16:49Türkiye'nin Deniz Yetki Alanları Anlaşması
- Türkiye'nin Libya ile imzaladığı anlaşma sayesinde Doğu Akdeniz'de Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin deniz yetki alanları sınırları kesin bir şekilde belirlenmiştir.
- Türkiye, bu sınırlar içerisinde petrol araması, doğalgaz araması, maden araması yapabilir ve bulduğu kaynaklar üzerinde koruma tedbirleri alabilir.
- Türkiye'nin bu anlaşmayı imzaladıktan kısa bir süre sonra Birleşmiş Milletler'e kıta sahanlığı koordinatlarını deklare etmesi çok önemlidir.
- 18:35Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Önemi
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilanı ve 20 Temmuz 1974 harekatı, Türkiye'nin jeopolitiğinin Anadolu'nun tamamlayıcı bir unsuru olmuştur.
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türkiye'nin gelecek yüzyıllarda güvenliğinin, savunmasının anahtarıdır ve Doğu Akdeniz'in anahtarıdır.
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türkiye'nin güneydeki kalesidir ve mavi vatanın bütünleyici unsurudur.
- 19:35Ege Denizi'ndeki Krizler
- Türkiye ve Yunanistan arasında Akdeniz'de yaşananların dışında ezelden beri süregelen asıl sorun Ege Denizi'nden kaynaklanmaktadır.
- 1995 yılında Ege'de bir Türk gemisinin Kardak kayalıkları oturmasıyla karşı karşıya gelmiş, bu durum bölgede bulunan adacık ve kayalıkların hangi tarafa ait olduğu konusundaki belirsizliği gün yüzüne çıkarmıştır.
- Yunanistan, kayalıkların kendisine ait olduğu iddiasıyla adaya asker çıkarması olayları savaşın eşiğine kadar getirmiş, Türkiye sualtı taarruz komandolarının yaptığı karşı operasyonla diğer adaya çıkmıştır.
- 21:03Lozan Antlaşması ve Ege Denizi
- Lozan'da genelleme bir madde vardır: üç milin dışındaki adalar Yunanistan'a bırakılmıştır.
- Türk hukukçuları ve Türk hukuk sistemi bunun yanlış yorumlandığını, her adanın ismen tarif edilerek Yunanistan'a bırakıldığını, Yunanistan'a anlaşma ile devredilmemiş 152 ada, adacık ve kayalık olduğunu izah etmiştir.
- Yunanistan, Ege Denizi'ndeki adalarda altı mil olarak uygulanan karasularını uluslararası deniz hukuku sözleşmesine dayandırarak on iki mile çıkarma hakkına sahip olduğunu ileri sürmektedir.
- 22:03Açık Deniz Alanları ve Karasuları
- Lozan imzalandığında Ege'de açık deniz alanları %89'du, 1936'da Yunanistan ve 1964'te Türkiye'nin tek taraflı çıkarmasıyla bu alan %49'a düştü.
- Açık deniz alanı serbestiyet demektir ve kendi bayrağınızı hiçbir koşulda başka devletlerin karasularına girmeden açık denize çıkarma hürriyetidir.
- Karasuları bir devletin üzerinde egemen olduğu deniz sahasıdır, ancak uluslararası deniz hukukunun zararsız geçiş hakkı gibi sınırlandırmaları vardır.
- 23:08Karasuları Mesafesi Tartışması
- Türkiye Cumhuriyeti, uluslararası teamül kuralları çerçevesinde karasularının 6 deniz mili olduğunu, esasattan itibaren 6 deniz mili olduğuna ilişkin bir politika yürütüyor.
- Türkiye, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin 4. maddesine karşı çekincesi nedeniyle bu sözleşmeye taraf olmadı ve sürekli çekincesini devam ettiriyor.
- Yunanistan 12 deniz mili ilan ederse, açık denizlere Yunan karasularına girmeden çıkabilme hakkımız kısıtlanacak ve Ege tam anlamıyla Yunan egemenlik alanına dönüşecek.
- 24:14Türkiye'nin Karasuları Politikası
- 1 Haziran 1995'te Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümete, Yunanistan'ın 12 deniz mili ilan ederse her türlü yetkiyi önlemek için her türlü yetkiyi verdi.
- Türkiye hala bu karara uymaktadır ve bu karardan bir geri adım atılmaz.
- Türkiye, özel durumlar gereği 6 deniz milinin ötesine çıkartılabilme ihtimali olan denizlerde (Karadeniz ve Akdeniz) 12 deniz mili mevcut uygulamayı devam ettiriyor.
- 25:22Türk Boğazları ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi
- Bağımsızlığından asla taviz vermeyen Türkiye için mavi vatanın incisi Türk Boğazları önemli bir semboldür.
- Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye boğazlardaki egemenliğini ilelebet kalıcı hale getirmiştir.
- Montrö, Lozan'dan sonra Türkiye'nin en önemli egemenlik anlaşmasıdır ve sadece boğazlardan geçişi yöneten bir hukuk enstrümanı değil, aynı zamanda Türk Boğazlarının silahlandırılmasına ve bölgenin askerileştirilmesine izin veren bir sözleşmedir.
- 26:31Montrö'nün Önemi ve Etkileri
- Atatürk'ün en büyük idealiydi çünkü Türk jeopolitiğinin gözbebeği olan boğazlar bölgesini Türkiye 1923'te 1936'ya kadar savunamıyordu ve o bölgede askeri kışla bile kuramıyordu.
- Montrö Sözleşmesi'nin ticaret gemilerine verdiği hak kadim haklardandır, ancak savaş gemilerinin kalma sürelerine, tonajlarına, çeşitlerine kısıtlama getirmesi dünya tarihinin en büyük zaferlerinden biridir.
- Montrö'nün 19. maddesi nedeniyle hiçbir savaş gemisine giriyor ve çıkabiliyor, bu da dünya barışına dolaylı olarak hizmet ediyor.
- 28:04Montrö'nün Diplomatik Önemi
- Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarihi içerisinde diplomatik anlamda gerçekleştirilmiş en önemli anlaşma ve bir zaferdir.
- Montrö Boğazlar Sözleşmesi, sayıca sınırlı bir devletle imzalanmış olsa da, ortak amacı dünya denizlerinde ve özellikle dünyanın genelinde bir güvenlik bariyeri kurmak ve bir güvenlik şemsiyesi oluşturmak.
- Bu şemsiyeyi tutan devlet Türkiye Cumhuriyeti Devleti'dir ve özellikle batı ile doğu ekseni arasında dengeyi kuran bir antlaşma mahiyetindedir.
- 29:07Türk Boğazlarının Günümüzdeki Önemi
- Napolyon, dünyanın yarısını Ruslara bırakmaya hazırım ama bu küçük dar su yolları hariç demiştir.
- Türk Boğazları bugün için arz ettiği önem daha da artmış durumda, özellikle Ukrayna ile Rusya arasındaki mücadele sırasında.
- Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ndeki savaş rejimini tatbik eden iki devlet, savaş gemilerinin boğazlardan geçişini kısıtlama yoluna gidiyor ve bu kısıtlamalar sayesinde dünyanın, bölgenin ve Türkiye'nin hizmet ediyor.
- 30:18Mavi Vatan Doktrini
- 21. yüzyıl okyanus yüzyılı, Türk yüzyılı ve Türkiye için mavi vatan yüzyıldır.
- Mavi vatan Türkiye için artık yeni bir dünya görüştür, yeni bir açılımdır ve okyanuslara açık denizlere çıkmayan uluslar yok olur.
- Türkiye halihazırda gelişmekte olan bir ülke ama 2011 yılından bu yana özellikle denizcilik alanında yapmış olduğu yatırımlar sayesinde denizci bir devlet olabilme yönünde bir eğilim içine girdiğini görüyoruz.