• Buradasın

    Türkiye'deki Orman Yangınları ve İklim Değişikliği Üzerine Bilgilendirici Röportaj

    youtube.com/watch?v=oW1m34YrbVQ

    Yapay zekadan makale özeti

    • "Ay'daki Adam" adlı programda sunucu ile İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü'nden Doçent Cihan Erdönmez arasında geçen bir röportajdır.
    • Video, orman mühendisliği disiplini ve orman yangınları konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde orman mühendisliğinin tanımı ve iş alanları anlatılırken, devamında Türkiye'deki orman yangınlarının nedenleri, söndürme teknikleri ve koruma stratejileri incelenmektedir. Daha sonra turizm tesislerinin ormanlara etkisi, iklim değişikliği sorunu ve bireysel düzeyde çözüm yolları tartışılmaktadır.
    • Röportajda ayrıca Türkiye'nin yaklaşık 23 milyon hektar orman alanı olduğu, 2012-2020 yılları arasında ormanların içine 55 bin tane tesis yapıldığı, yanan orman alanlarında fidan dikmenin ekosistemi bozabileceği ve ormanların kendi kendine yayılmasının daha önemli olduğu gibi önemli bilgiler de paylaşılmaktadır.
    00:38Orman Mühendisliği Nedir?
    • Orman mühendisliği, toplumun ormanlardan beklentilerini ormanın sürdürülebilirliğine zarar vermeden karşılamaya çalışan bir disiplindir.
    • Ormanlar sosyoekonomik bir kaynak olarak görülür ve odun maddesi, odun dışı orman ürünleri gibi birçok beklenti karşılanır.
    • Orman mühendisliği, iklim değişikliği ve biyolojik çeşitliliğin korunması gibi toplumun beklentilerini de karşılayan bir disiplindir.
    02:09Orman Mühendislerinin İş Alanları
    • Türkiye'de ormanların %99,5'inden fazlası devlet ormanı olduğu için orman mühendislerinin temel iş alanı Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı alanlardır.
    • Orman mühendisleri belediyelerde, sivil toplum kuruluşlarında ve maden işletmeleri, turizm tesisleri gibi işletmelerin izin proseslerinde de görev yapabilirler.
    • Türkiye'de 12 tane aktif orman mühendisliği bölümü var ve her yıl 300'ün üzerinde mezun verirken, istihdam edilebilen orman mühendisi sayısı 100'lerin altında kalmaktadır.
    03:16Orman Sayılması İçin Kriterler
    • Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı'na göre bir yerin orman sayılabilmesi için en az 5000 metrekare (yarım hektar) büyüklüğünde olması gerekir.
    • Türkiye'de sahipli arazideki ağaçlıkların orman sayılabilmesi için en az 3 hektar olması ve orman ağacı (kayın, gürgen, meşe, çam) olması gerekmektedir.
    • Peyzaj için yapılan ağaçlandırmalar orman sıfatına kazanmaz.
    05:06Orman Yangınları
    • Türkiye'de doğal yangınlar (yıldırım düşmesi nedeniyle) her on yangından biri olarak görülür ve insan etkisiyle çıkan yangınlardan çok daha az alan yakar.
    • Akdeniz coğrafyasında milyonlarca yıldır doğal yangınlar çıkar ve bu durum dünyanın oluşumundan sonra da devam etmiştir.
    • Türkiye'de yılda ortalama 2500-3000 civarında yangın çıkarken, bunların 140-150'si kasıtlı olarak çıkarılır ve 2010'lu yıllarda terörist amaçlarla çıkarılan yangın ortalaması yılda 4'tür.
    08:41Türkiye'deki Orman Yangınları
    • Türkiye'de yılda 2500-3000 yangın çıkıyor ve yangın sezonu Mayıs'tan Ekim'e kadar sürer.
    • Temmuz-Ağustos aylarında orman yangınlarının pik yaptığı dönemdir ve bu dönemde binin üzerinde yangın çıkıyor.
    • Bu seneki sorun ekstrem meteorolojik koşullar ve salgın nedeniyle kısıtlamaların kalkmasıyla Ege-Akdeniz bölgesinde artan insan hareketliliğidir.
    10:08Yangınların Nedenleri ve Önleyici Tedbirler
    • Hava koşulları yangınların yayılmasını kolaylaştırır; ortalama sıcaklığın 1 santigrat derece artması yanan alanı %600 oranında artırabilir.
    • Yangın oksijen, yanıcı madde ve kıvılcım üçlemesinden meydana gelir; önleyici tedbirler söndürmekten daha önemlidir.
    • Sıcaklık ve havadaki bağıl nemin en önemli etkisi yanıcı maddedeki rutubet oranını azaltarak yangının daha kolay yanmasını ve yayılmasını sağlar.
    11:29Yangın Söndürme Zorlukları
    • Türkiye'nin engebeli arazisi nedeniyle hava araçlarının yetersizliği konusunda açık bir zafiyet vardır.
    • Uçaklar en hızlı müdahale aracıdır ancak büyük yangınlarda alan çok büyük olduğunda uçakları söndüremeyeceklerdir.
    • Uçaklar yangın komuta merkezinden aldığı komutlara göre ateşi söndürmek veya gidiş hattını soğutmak için su atarlar.
    12:52Yangın Emniyet Şeritleri ve Yangınların Boyutu
    • Yangın emniyet şeritleri (10-15 metre) büyük yangınlarda işe yaramaz çünkü kıvılcım ve dal parçası sıçrar, rüzgar alevi 30 metre sürükleyebilir.
    • Türkiye'de her yıl ortalama 2500-3000 yangın çıkar ve 10-15 bin hektar orman alanı yanar.
    • Şu ana kadar yanan alan 150 bin hektarı geçti, 200 bin hektara yaklaştı ve her senekinden on kat fazla alan yandı.
    14:33Yangınların Durdurulması ve Termik Santraller
    • Yangınlar genellikle kayalığa, denize veya ağaçsız bir alana geldiğinde durur.
    • Karşı ateş yöntemi, yangının ilerlediği doğrultuda kontrollü yakma yöntemidir ancak tehlikeli olduğu için sadece orman mühendisleri tarafından uygulanır.
    • Termik santrallerin ormanın içerisinde bulunması ve yangınların ormana sıçraması durumunda emniyet şeridinin oluşturulması gerekir.
    16:23Ormanların Korunması ve Kullanımı
    • Tekne gezilerinde insanlar ormanda ev olma fikrini düşünür ve bazı meşhur zihni yerlerde oteller yapıldığını görür.
    • Ormanların toplumsal işlevleri çok yüksek olduğu için, ormanların bir kişiye hizmet etmek gibi bir lüksü yoktur, topluma hizmet etmek zorundadır.
    • Ormanlara müdahale etmek yerine, topluma müdahale etmek gerekir ve bunun için hukuk normları doğru olmalı ve uygulanmalıdır.
    18:29Ormanlarda Yapılar ve Yasal Durum
    • Orman olarak tanımlanan her yer tapu üstünde veya kanun önünde orman sayılmayabilir, bu tür alanlarda imar planları belediyeler tarafından düzenlenir.
    • Orman içerisinde turizm tesisleri, Turizm Teşvik Kanunu'nun 8. maddesine göre yapılabilir.
    • Anayasada "kamu yararı dışında ormanlar irtifak hakkına konu olamaz" denilse de, "kamu yararı" kavramının tam olarak açıklanamadığı belirtiliyor.
    21:07Ormanlarda Yapılan Yapılar ve İstatistikler
    • 2012-2020 yılları arasındaki dokuz yıllık dönemde Türkiye'deki ormanların içerisine 55 bin tane tesis yapılmış.
    • Bu tesisler arasında mezarlık, hayvan barınağı, enerji nakil hattı, üniversite, hastane ve turizm tesisi bulunmaktadır.
    • Türkiye'de son yirmi yılda ormanlara dokunulmaması mümkün değildi, ancak asgari düzeyde dokunulması gerekiyordu.
    23:10Orman Oranı ve Yanan Alanlar
    • Türkiye'nin yaklaşık 23 milyon hektar orman alanı var ve bu ülkenin yaklaşık %30'una karşılık geliyor.
    • Yanan 200 bin hektar orman alanı, ekolojik olarak kendini yenileyebilme potansiyeli yüksek.
    • Anayasanın 169. maddesi yanan orman alanlarında yeni orman yetiştirilir, başka hiçbir kullanıma izin verilmez diyor.
    24:43Orman Yangınları ve Turizm
    • Türkiye Ormancılar Derneği sivil toplum kuruluşu olarak Türkiye'nin her yerini takip ediyor ve yanan alanlarda imara ve turizm tesisi yapılmasına izin verilmiyor.
    • Yanmayan alanlarda turizm tesisi yapılabilmesi, kötü niyetli turizm işletmecilerinin ormanı yakmak yerine zaten yasal alanlarda faaliyet göstermesini sağlıyor.
    • Devran döner, iktidar değişir ve kötü niyetli bir işletmecinin ormanı yakmak yerine yasal yollardan faaliyet göstermesi daha mantıklıdır.
    25:37İklim Krizi Tartışması
    • İklim krizi konusu son elli yılın en çok sorulan ve merak edilen konularından biridir.
    • İklim krizi tartışması artık yoktur, ancak bazı kişiler "iklim krizine inanmıyorum" diyerek inanç konusu olarak ele alıyor.
    • İklim krizi fiziksel bir olgudur ve IPCC (Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli) gibi kurumlar tarafından her beş-altı yılda bir raporlanmaktadır.
    27:08İklim Değişikliğinin Etkileri
    • İnsan atmosfere saldığı sera gazları nedeniyle dünyanın iklimi ısınıyor ve bu ısınma buzulların erimesinden orman yangınlarının artmasına, biyolojik çeşitlilik kayıplarından aşırı hava olaylarına kadar çeşitli sorunlara yol açıyor.
    • Karadeniz bölgesinde sel olayları sıklığı ve şiddeti artıyor.
    • İklim krizi başta olmak üzere insan-orman etkileşimi artmış durumda ve her on yangından dokuzu insan tarafından çıkarılıyor.
    29:03Toplumsal Güvensizlik ve Uzmanlık
    • Toplumda şeffaflık yerle bir edilmiş durumda ve insanlar kötüye alıştırılmış, iyiye inanmakta zorluk çekiyor.
    • Uzmanlık kavramı kaybolmuş durumda, toplum ikiye bölünmüş ve uzmanlar sadece yandaşlarını destekliyor.
    • Angela Merkel gibi bazı politikacılar, uzmanların tavsiyelerini dinleyerek pandemiye karşı doğru açıklamalar yapmışlardır.
    31:55İklim Değişikliğinin Geleceği
    • IPCC'nin son raporu, endüstri devrimi öncesine göre dünya ortalama sıcaklık artışını 1,5 derecede tutmamız gerektiğini belirtiyor.
    • 2030'larda tüm ülkeler en sıkı önlemleri bile alsa bile sıcaklık 1,60 dereceye ulaşacak ve 21. yüzyılın sonunda 1,40 dereceye düşürülebileceği tahmin ediliyor.
    • Türkiye Paris Antlaşması'nı onaylamamış durumda ve enerji mühendislerine göre tüm İngiltere'deki arabaları elektriğe dönüştürsek bile dönülemez noktadan kaçamayız.
    33:19Bireysel ve Toplumsal Çözümler
    • Sıradan insanlar için yaşam alışkanlıklarını değiştirmek önemlidir; ışığı söndürmek, az su tüketmek gibi basit adımlar küresel değişim için başlangıç noktasıdır.
    • "Think globaly act localy" (küresel düşün ama lokal hareket et) prensibi, bireysel çabaların toplumsal bilinç yaratmasına ve yayılmasına yardımcı olur.
    • Fosil yakıtların tamamen bırakılması büyük ölçüde sorunu çözecektir, ancak yerine entegre bir çözüm modeli geliştirilmelidir.
    35:30Enerji Kaynakları ve İklim Değişikliği
    • Güneş enerjisi gibi alternatif kaynaklar var, ancak bunları harekete geçirecek yeterli para bulunmamaktadır.
    • Küresel sera gazı salınımının en büyük bileşeni hem enerji üretimi hem de endüstriyel tesislerde fosil yakıt kullanımıdır.
    • Hayvancılık, ormansızlaşma ve arazi değişimi de önemli sorun noktalarıdır, ancak fosil yakıtlar arasında en büyük parça olduğu için başlangıçta odaklanılır.
    37:19İklim Değişikliğinin Etkileri
    • Önümüzdeki otuz yılda kıyı şehirlerinin büyük bir kısmının su altında kalmaya başlayacağı kesin gibi görünmektedir.
    • Buzullar ciddi şekilde eriyor ve durdurulamıyor, ancak bu durum uzun süredir tekrarlanmaktadır.
    • İklim değişikliği kendi kendine orman yangını çıkmasına yol açmaz, ancak ihmalin yangına yol açmasına ve büyümeyecek bir yangının büyümesine neden olur.
    39:32Bitki Göçleri ve Su Kaynakları
    • Bitki türleri zaman içerisinde iklim değişikliklerine göre güney-kuzey doğrultusunda veya yükselti değişimiyle hareket ederler.
    • Sekoya ağaçları gibi dev ağaçlar, iklim değişikliği nedeniyle göç etmişlerdir.
    • İnsan etkisiyle meydana gelen iklim değişikliği çok kısa bir periyotta gerçekleştiği için yıkıcı olmaktadır.
    • Türkiye su krizinde olan bir ülkedir, üç tarafı sularla çevrili olmasına rağmen su kaynakları açısından ciddi sorunlar yaşanmaktadır.
    41:23Orman Yangınlarının Etkileri
    • Eğer Gökova'daki yangınlar durdurulamazsa, on yıl sonra kendine gelebilir ancak yağış rejimini etkileyecektir.
    • Orman yangınları ve iklim değişikliği arasında kısır bir döngü vardır; yağış azaldığı için daha ciddi ormansızlaşma ve daha fazla yangın yaşanır.
    • Orman kendini yenileyebilir ancak ağaçlar tohum verme noktasına gelmeden yangın geçirirse, ekosistemin kendi kendini yenileyebilme gücü kaybolur.
    42:22Ağaçlandırma İddiaları
    • İktidar, yüz milyon ağaç diktik iddiasında bulunuyor ancak bu iddialar fidan sayısı yerine hektar olarak değerlendirilmelidir.
    • 2019 yılında 17 bin hektar, 2020 yılında 25 bin hektar ağaçlandırma yapılmış olup, bir hektarda 2-3 bin fidan dikilebilmektedir.
    • Yılda dikilen fidan sayısı yaklaşık 60 milyon olup, bu sayı 20 ile çarpıldığında 1 milyar 200 milyon fidan elde edilir.
    43:38Orman Alanının Artışı
    • 2019'da 32 milyon hektar orman alanı vardı ve ağaçlandırma etkisiyle 33 milyon hektar olması gerekirdi.
    • Orman alanı artışı ağaçlandırma etkisiyle değil, nüfus veren illerde kırsal kesimlerde orman kendi kendine yayılmasıyla gerçekleşmektedir.
    • Terk edilmiş tarım alanlarına doğru yayılan orman, eskiden de ormandı, yakıldı, kesildi ve geri yapıldı.
    44:15Fidan Dikme Yöntemi
    • Fidan dikmek ormanı büyütmek için gerekli alanlarda önemli bir yöntemdir, ancak yanan alanlarda önerilmez.
    • Yanan alanlarda fidan dikildiğinde, örtü temizliği yapılır, makinalar toprağa işler ve önceki ekosisteme ilişkin hiçbir şey kalmaz.
    • Kendi haline bırakıldığında, kızılçamla birlikte diğer otsu bitkiler, çalılar, mantarlar, yabanıl hayat ve mikroorganizma birlikte gelişir ve ekosistem oluşturur.
    45:22Twitter'daki Tepkiler
    • YouTube programı yapan konuşmacı, memleket yanarken neden program yaptıklarını sorgulayan Twitter'daki tepkilere maruz kalmaktadır.
    • Konuşmacı, orman ağaçlandırmasına gittiğini ve işçilerle birlikte çalıştığını belirtmektedir.
    • Konuşmacı, ormanla ilgili bilgi vermek için teker teker ağaç dikmek zorunda olmadığını vurgulamaktadır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor