Buradasın

Türkiye'de Yerel Yönetimler ve Yerel Kalkınma Üzerine Akademik Röportaj

youtube.com/watch?v=noWrGaFEmKk

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, "İkinci Yüzyıla Çağrı Beyannamesi" kapsamında düzenlenen bir röportaj formatındadır. Röportajda, şehir planlama ve yerel yönetim alanlarında uzmanlık bulunan akademisyenler (Koray Veli, Profesör Savaş Zafer Şahin, CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ordu Milletvekili Seyit Torun) yer almaktadır.
Video, Türkiye'deki yerel yönetimlerin durumu, yerel kalkınma politikaları ve kent-bölge ilişkileri üzerine kapsamlı bir tartışma sunmaktadır. Konuşmacılar, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, merkezi ve yerel yönetimler arasındaki dengesizlik, kentleşme sorunları, kırsal alanların önemi ve yerel yönetimlerin hizmet sunumu ve gelir stratejileri gibi konuları ele almaktadır.
Röportajda ayrıca İzmir örneği üzerinden yerel kalkınma uygulamaları, Türkiye'nin kent-kır nüfus dengesi sorunu, yerel yönetimlerin AR-GE ve inovasyon kapasitesi yaratma çabaları ve kayyum yönetimlerinin yerel demokrasiye etkileri gibi konular da tartışılmaktadır. Konuşmacılar, Türkiye'deki yerel yönetimlerin reformu için öneriler sunarak, 21. yüzyılda yerel yönetimlerin rolünü ve sorumluluklarını değerlendirmektedir.

00:05Yerel Kalkınma ve Kent Kavramları: Program, ikinci yüzyıla çağrı beyannamesinin 12. maddesini (yeni bir merkez-yerel dengesi kurulacaktır) tartışmak için Beyoğlu İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü'nden Koray Veli'yi konuk ediyor.
Konuk, yerel kalkınma konularında çalışmalarını sahayla bütünleştiren bir yaklaşım tarzı benimsemiş.
Yerel kalkınma ve kırsal kalkınma kavramları arasındaki ayrım, kent, bölge, küresel kent gibi sosyal bilimcilerin tartıştığı ve toplumsal hayatı etkileyen kavramlar ele alınacak.
02:19Kent ve Mega Bölge Kavramları: Ulusal sınırlar içinde idari yapılanmalar (il, ilçe, köy, mahalle) bulunurken, yasal sınırların ötesine taşan birliktelikler oluşmaya başlamıştır.
Kentler ekonomik nimetler üretirken, aynı zamanda pandemi ve iklim krizi gibi konularda hassas olduklarını göstermiştir.
Çin gibi ülkeler mega bölgeler oluşturmakta, örneğin Hong Kong'un 50 milyonluk nüfuslu, 6-7 kentten oluşan bir mega bölgesi bulunmaktadır.
04:33Kent-Bölge İlişkisi ve İstanbul Örneği: Avrupa'da "Blue Banana" olarak bilinen İngiltere'den Milano'ya kadar uzanan kentlerin gelişim çizgisi bulunmaktadır.
Kentler ve yaşam akışkan bir hale gelmiş, ülke sınırlarının dışına taşan birliktelikler oluşmuştur.
İstanbul'un nüfus kaybı, il sınırları içinde değil, çevresine yayılma anlamına gelmekte ve "kent-bölge" (city region) kavramına işaret etmektedir.
06:29Yerel Kalkınma ve Önemi: Yerel kalkınma, kalkınmanın içerden geldiği ve yerel değerlere odaklandığı bir yaklaşım olarak tanımlanmaktadır.
Ekonomik kalkınma üç temel bileşene sahiptir: yerel varlıklar (iktişadi, doğal, kültürel), grupların kapasite ve becerileri, ve bu kaynakların bir araya gelerek organize olabilme yetenekleri.
Yarışmacı kentler olgusu, yetenekli insanları çekme stratejisi olmasına rağmen, aşırı mobilite ve küresel sermayenin hareketliliği krizlere karşı dayanıklılığı zayıflatmaktadır.
10:24Yerel Kaynaklara Odaklanma: John Friedman'ın teorisi, yerel kaynaklara odaklanmanın uzun vadede sürdürülebilir kentler oluşturacağını vurgulamaktadır.
Hızlı kazanma formülü kısa vadede çalışsa da, uzun vadede her şeyi kaybetme riski taşımaktadır.
Kırsal alan ve yerel yönetimler arasındaki karşılıklı ilişki, 21. yüzyıl koşullarında önem kazanmaktadır.
13:21Kent ve Kırsal İlişkisi: Kentlerin sınırları ötesine taşma durumu, çevresel ekonomik bağlantılar sayesinde gerçekleşmektedir; örneğin İstanbul'u Tekirdağ, Bursa veya Kocaeli'den ayırmak mümkün değildir.
Havzalarda bulunan kentler, coğrafya içindeki bütünlüğü kurarken, İzmir-Manisa gibi farklı illerdeki kentler de birbirlerini tamamlayan bir kent bölge oluşturur.
Kentleşmiş alanların dışındaki kırsal alanlar da kentlerle kopmaz bir ilişki içinde olup, 21. yüzyılda bu alanların rolü giderek değişmeye başlamıştır.
14:41Kırsalın Değişen Rolü: Erişebilirliğin artmasıyla, özel araçla 30-40 dakikalık mesafede daha önce ulaşılamayan yerlere rahatlıkla ulaşılabilmektedir.
Pandemi sürecinde kentlinin kıra hücumu gibi bir durum yaşanmış, özellikle yazlık olarak kullanılan yerlerde kışın da oturulmaya başlanmıştır.
Kırsal, daha önce tutuculuk ve gericilikle karakterize edilen bir yerden, kentte yaşayanların istilasına uğramış bir kır olarak görülmeye başlanmıştır.
16:16Kırsalın Boşalması ve Önemi: Uzun süredir devam eden kırsalın boşalması, insanların artık kırsalda yaşamak istememesi ve çoğu kentte olmak istemesiyle ilgilidir.
Tarımın itibarlı ve prestijli bir meslek olmaması, maaşlı işin cazip olması nedeniyle tarım oyunun dışında bırakılmaktadır.
Su-gıda-enerji bağı (water-food-energy nexus) olmadan yaşam olmaz ve bu üçün kritik olması nedeniyle kırsalın ayakta tutulması ve üretir halde tutulması çok önemli bir durumdur.
18:52Büyükşehir Belediyeleri ve Kırsal İlişkisi: Büyükşehir belediyeleri, köylerin kentsel mahalle gibi kabul edilmesiyle ilgili uzun süre kafa karışıklığı yaşamıştır.
İzmir'deki uygulama olarak yerel hizmet müdürlükleri oluşturulmuş, bu müdürlükler kırsalda büyükşehir belediyesinin hizmetlerini tamamlayıcı bir yapı olarak faaliyette devam etmektedir.
5216 sayılı yasa ile büyükşehir belediye yasasında (pergel yasası) hükümet konağı merkeze alınmış ve nüfusa göre 30 veya 50 kilometrelik, 2 milyondan büyükse 50 km'lik bir sınır çizilmiştir.
21:50Tarım ve Kırsal Kalkınma: Büyükşehir belediyeleri, özellikle tarımsal hizmetler konusunda sorumlu olmuş durumda ve tarımsal üretimi destekleyici yardımlar yapabilmektedir.
İzmir'deki örnekte tarımsal kalkınma kooperatifleri üzerinden desteklenerek bir örgütlenme biçimi oluşturulmuştur.
Doğa esaslı, iklime dost bir tarım modeli geliştirilmesi önemli olup, Türkiye'de tüm su bütçesinin %73'ünü tarımsal üretimde kullanmaktadır.
24:12Havza Bazında Örgütlenme: Tarım gibi bir işi merkeze oturtmak için kırsaldaki faaliyetlerin mutlaka bölgesel örgütlenmesi kurulması gerekmektedir.
Havza bazında bir örgütlenme, su kaynaklarıyla, yerel çeşitlilikle, ekonomisiyle ve insanların davranışıyla uyumlu bir model haline gelmektedir.
İzmir'de denenen çalışmalardan birinin kooperatifleşme ve iklime uyumlu olma dışında bir özelliği de havza esaslı olmasıdır.
25:09İzmir'de Yerel Kalkınma Deneyimi: İzmir'de yerel kalkınma politikaları, belediyenin 6360 sayılı yasayla tarım sorumluluğunu kullanmaya çalışmasıyla başlamıştır.
İzmir'in kırsalıyla olan yoğun ilişkisi, bu politikaları uygulamaya koymanın öncülüğünü sağlamıştır.
Belediye, kurumsal hafızayı oluşturarak çevredeki kırsal bölgeleri nasıl organize edeceğine dair bir model geliştirmiştir.
27:24Yarımada İzmir Projesi: 2008'de İzmir'de "Yarımada Bölgesi Nasıl Kalkınır?" sorusunu yanıtlamak için ulusal bir yarışma düzenlenmiştir.
Bu yarışma, Türkiye'de nadir görülen bir örnektir ve büyükşehir belediyesi tarafından 170 bin hektarlık alanda 5 ilçeye yayılmış bir soru olarak sunulmuştur.
Yarışmada birinci olan proje tasarım ekibi, bu öncü hamleyi devam ettirmiştir.
29:06Uygulama Zorlukları ve Çözümleri: Yarımada bölgesinin bir kısmı belediye sınırları dışında olması, uygulama bütünlüğünü kuramamayı sağlamıştır.
Kalkınma Ajansı ile işbirliği yapılarak bütünlük sağlanmış ve Ajans ilk defa coğrafi bölge bazlı kalkınma desteği açıklamıştır.
Çalışmada farklı üniversitelerden ve uzmanlıklardan oluşan bir grupla, kırsalın çeşitliliğini bilerek başlanmıştır.
30:30Kırsal Kalkınma Yaklaşımı: Kırsal sadece tarımdan ibaret değildir, turizm, çevre, kültür ve yerleşim politikalarıyla da ilişkilendirilmelidir.
Çalışmalarda tarım dışında yenilikçilik konusu da dahil edilerek, tarım dışı faaliyetlerle birlikte katma değer oluşturulması amaçlanmıştır.
Tarıma turizm, sağlık, rekreasyon gibi alanlar eklenerek (agro-turizm), bölgeye yeni sektörler ve yaşam tarzları kazandırılmıştır.
35:02Merkezi ve Yerel Yönetim Arasındaki İlişki: Yerel kalkınma politikalarının ulusal ve uluslararası boyutu vardır, yerel değerler ulusal ve uluslararası ağlara taşınmalıdır.
İzmir örneğinde bisikletli turizm gibi faaliyetlerde Yunanistan ve Ege adaları ile ilişkiler kurulmalıdır.
Uluslararası ilişkilerin yanı sıra ülke içindeki kentlerle ilişkilerin de gelişmiş olması, projelerin başarıya ulaşması için gerekli olmaktadır.
37:34Yerel Yönetimler ve Stratejik Planlama: Yerel yönetimler stratejilerini yerel alanlara odaklarken, kültürel veya turizm amaçlı demiryolu gibi projelerin başarısız olması durumunda, yapılan planlar atıl olarak kalabilir.
Dünya ile ilişkiler kurmak ve stratejileri bütünleştirmek önemlidir, ancak bu kademelerdeki ilişkilerin iyi olması gerekir.
Türkiye'de yerel yönetimler sınırlı bir bakış açısıyla ele alınırken, bölgedeki tarımsal faaliyetlerden uluslararası ilişkilere kadar birçok farklı ekonomik sektörde ciddi açılımlar olabilir.
39:01Gençler ve Kamusal Mekanlar: Türkiye'de ekonomik faaliyetlere katılan gençler azınlık olup, gençlerin çoğunluğu ya eğitimde ya da işsizdir.
Gençlerin kentsel mekanları ücretsiz kullanması, bir araya gelmesi ve faaliyetler yürütmesi, şehirdeki üretkenliği ve yaratıcılığı desteklemek açısından önemlidir.
Bu konu sadece gençlik politikasıyla değil, organize suçla mücadele gibi birçok boyutta da önemlidir.
40:37Gençlerin Rolü ve Yaratıcı Mekanlar: Gençlerin rolü sürdürülebilirlik ve nesiller arası adalet açısından önemlidir, çünkü geleceğin sonuçlarını görecek ve kullanacak olanlar onlardır.
Gençlerin bir arada bulunma biçimleri eski tip eğitim mekanlarından farklıdır ve yenilikçilik dünyasında önemli bir yer tutar.
Paylaşımlı ofisler, yaşayan şehir laboratuvarları ve fablab gibi yenilik mekanları, düşünen ve fikirlerini uygulayabilen gençleri desteklemektedir.
43:53Yenilik Mekanlarının Önemi: Gençlerin ihtiyaçlarını karşılamak için ortamı oluşturmak kritik bir konudur, çünkü gençler kendilerine mekan sağlama yolunu bulmuşlardır.
Avrupa Genç Çiftçiler Federasyonu gibi programlar, genç çiftçileri üretime çekmek için çok işlevli tarım ve turizm birleştirmeyi amaçlamaktadır.
Yenilik mekanları dünyada ve Türkiye'de küçük ölçekli, yaşamın içinde yer alan ve gençlerin buluşma mekanı olarak işlev gören yerler olarak gelişmektedir.
48:30Türkiye'de Şehircilik ve Yerel Yönetimler: Türkiye'nin yerel yönetimler ve şehircilik konusunda kayda değer bir birikimi vardır, ancak bu birikimin kullanılması ve devlet politikalarına yansıtılması konusunda sorunlar yaşanmaktadır.
Türkiye'de teknik kapasite var ancak bu kapasiteyi uygulamaya geçirecek politika yapma kapasitesi yetersizdir.
İstanbul Teknik Üniversitesi ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi gibi eğitim kurumları şehircilik konusunda önemli rol oynamaktadır.
50:13Türkiye'de Kentleşme Çalışmaları ve Uygulamalar: 2009 yılında Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (o zaman adı buydu) Türkiye'nin önde gelen isimlerini davet ederek bir kentleşme şurası düzenledi ve bu şuranın sonucunda "Türkiye'nin Sürdürülebilir Kentsel Gelişme Stratejisi" belgesi (Kent Gez) yayımlandı.
Uzmanlar bir araya gelip dünyadaki ve Türkiye'deki gelişmeleri kamu otoritesine sunsa da, uygulamalar pragmatik bir anlayışla gerçekleşiyor ve bu birikimlerin dikkate alınmadığı bir süreç ortaya çıkıyor.
Türkiye'de teknik kapasite var, üniversiteler ve bürokrasi ciddi birikimlere sahip olsa da, siyasi iradenin yapmak istediği ile olması gereken arasında ciddi bir uçurum var.
52:05Merkezileşme Sorunu: Türkiye'de yerel yönetimlerin farklılıklarını ve yerel sorunları çözmeye çalışması yerine, standartlaştırma ve merkezileşme eğilimi sonucu deneyim ve birikimlerden yararlanma olanağı azalıyor.
Merkeziyetçi uygulamalar genellikle hızlı sonuç elde etmek için aceleci oluyor ve mevcut birikimi dinlemek gibi müzakere fırsatları dikkate alınmıyor.
Türkiye'nin yerel yönetim ve şehircilik birikiminin kullanılabilmesi için yeniden bir yerelleşme mantığını benimsemesi gerekiyor.
53:29Kent ve Kırsal Gelişme Dengesi Sorunu: Güney Kore'nin nüfus yapısında 1985'ten bu yana kentsel nüfusun %82, kırsal nüfusun %18 olarak sabitlendiği görülüyor ve kırsal nüfusun belli bir limitin altına düşmesinin kentsel gelişmeyi de etkilediği tespit edilmiş.
Türkiye'de nüfusun yaklaşık %87-88'i kentlerde, %12-13'i kırsal alanda yaşıyor ve kırda yaşayan nüfusun yaş ortalaması 48-50 civarında, çok yaşlı ve üretimden kopmuş bir nüfus.
Türkiye'de en küçük mahalle ile en büyük mahalle arasında 2000-3000 kat, en küçük ilçe belediyesi ile en büyük ilçe belediyesi arasında yüzlerce kat, en küçük büyükşehir belediyesi ile en büyük büyükşehir belediyesi arasında yaklaşık 15-20 kat nüfus farkı var.
55:28Kentsel Ekonomi Dengesi Sorunu: Kentsel ekonomi ağırlıklı olarak taş, toprak, inşaat sanayisine ve bununla yakından ilişkili hizmet sektörüne dayanıyor.
Kent merkezlerinin çöküntüleşmesi, ortak yaşam alanı ve demokrasi kültürü açısından sorun yaratıyor.
Türkiye bir ofis krizine doğru gidiyor, özellikle büyük kentlerde çok ciddi miktarda rezidans ve ofis alanı inşa edildi ve bunlar satılamıyor/kiralanamıyor.
56:49Toplumsal Bütünleşme ve Kent Büyüme Sorunları: Fakir kitleler mahallelerinden çıkmadan, zengin kitleler ise şehrin belli kesimlerinde yaşayıp buluşmayan toplumsal bir ayrılık var.
Türkiye "yağ lekesi" şeklinde büyüyor; bir plan disiplini ve plan dengesi gözetilmiyor.
Türkiye üç kavramı (yatırımlar, mekan planlaması ve kalkınma) birbirinden kopararak büyük bir hata yaptı ve bu üç kavramla ilgili kurumlar birbiriyle yarıştı.
58:17Yerel Yönetim ve Kentleşme Politikaları: Türkiye'de yerel yönetim politikaları artık bir şehircilik gözlüğüyle görülüyor, bu da yanlış bir durum.
Dünyadaki tartışmalar yüzeysel olarak Türkiye'ye geliyor; örneğin büyükşehir belediyelerinin büyütmek için değil, yönetsel sistemin bütünü dikkate alınarak yapılması gerekiyordu.
Türkiye 19. yüzyıl teknolojisi ile 20. yüzyıl kentlerini yaptı ve hala 21. yüzyıl kentlerini yapmaya devam ediyor; beton 19. yüzyıl teknolojisi, çelik 20. yüzyıl teknolojisiyken, yeni materyaller 21. yüzyıl teknolojisi.
1:00:16Yerel Yönetim ve İmar Sistemi: Yeni teknolojilerle yapı teknolojilerinin geliştirilmesi gerekiyor.
İmar mevzuatı ve imar sistemi ayrıcalıklıların kazandığı bir sistem olmaktan çıkmalı, daha eşitlikçi ve adil hale getirilmeli.
Akademisyenler yıllardır bu konuları çalışmış ve çözümler bulunmuş durumda.
1:01:29Merkez ve Yerel İlişkiler: Türkiye'de hem merkezde hem yerelde merkezileşme yaşanıyor, iki kutuplu bir merkezleşme dalgası yaşıyoruz.
Türkiye iki kademeli bir ülke haline gelmiştir: üst kademede cumhurbaşkanlığı yürütümü, alt kademede büyükşehir belediyeleri.
Temsili hiyerarşisi sorunu var: cumhurbaşkanlığı yürütme makamı olmasına rağmen yerel düzeydeki uygulamalarıyla ilişkilendirilebilecek bir temsil hiyerarşisine sahip değiliz.
1:03:16Temsil Edilmeme Sorunu: Kentlerde belediye başkanlarını tanırız ancak belediye meclis üyeleri çoğunlukla siyasi partilerin listeleri üzerinden seçilir ve halkla doğrudan bağlantı yok.
Mahalle ve semt düzeyinde siyasi iradenizi temsil edecek yapının bulunmaması sorun yaratıyor.
Muhtarlar seçilerek göreve gelir ancak yaptıkları işler ve sorumlulukları açısından hükümetin temsilcisi konumundadır ve belediye meclisi ile arasında organik bir bağlantı yok.
1:05:22Merkezi Yönetimin Yerel İnterferansı: Merkezi yönetimin, özellikle cumhurbaşkanlığının yerel düzeydeki aşırı ve ölçüsü kaçmış müdahaleleri var.
Cumhurbaşkanlığı siyasi bir makam olduğu için vatandaşın dile getirdiği sorunlara çözüm olacak projeler geliştirmek zorunda hissediyor.
Tek tipleşmiş uygulamalar (Millet Bahçeleri, Millet Kıraathaneleri, Yatay-Dikey Mimari) mevcut mevzuatlardaki statüleri aşan tanımlar oluşturuyor ve bu durum Saldı Gölü gibi tartışmalara yol açıyor.
1:09:27Yetki Karmaşası ve Mekansal Gelişim: Yeni cumhurbaşkanlığı sistemi yereldeki karar verme süreçlerinde yetki karmaşası yaratıyor.
Planlama gibi konularda binlerce dosya cumhurbaşkanlığında bekliyor çünkü yetki merkeze alınmış.
Türkiye'nin dengeli bir mekansal gelişim stratejisi tanımlanmalı, aksi takdirde felakete doğru gidiyoruz.
1:10:46Kamu Hizmetleri ve Yerel Yönetimler: Geçtiğimiz 20-30 yıllık dönem yerel yönetimlerde tek tipleşmiş hizmet biçimlerini ortaya çıkardı.
Türkiye'de en başarılı belediye başkanları aynı tür hizmetleri daha hızlı, daha çabuk ve daha fazla yapan insan olarak algılanıyor.
Mevcut hizmetler yüksek maliyetli, etkisi az ve uzun vadede zararları çok fazla bir yapıyla sunuluyor.
1:11:50Yerel Yönetimlerde Hizmet Sunum Sorunları: Kentlerde dökülen asfalt miktarının normalde azalması beklenirken, belediyelerde her sene dökülen asfalt miktarı artmaktadır.
Tekniğine uygun dökülmeyen, zamanında dökülmeyen ve ciddi sorunlar taşıyan asfalt süreci, yerel yönetimlerin hizmet süreçlerini iyileştirebilmesini engellemektedir.
Yerel yönetimlerin hizmet sunum biçimlerini değiştirebilme kapasitesi yaratmak için AR-GE ve inovasyon kapasitesi oluşturulması gerekmektedir.
1:13:09AR-GE Yetersizliği ve Teknolojik Çözümler: Türkiye 2023 hedeflerine göre GSYİH'nin %2,29'unu AR-GE'ye ayırmayı hedeflerken, yerel yönetimlerin bütçelerinden AR-GE'ye ayrılan pay %0,60'i geçmemiştir.
İklim değişikliği nedeniyle aşırı yağışlarda sel sorunlarını önlemek için su geçirgen asfalt gibi teknolojik çözümler uygulanabilir.
Bu teknolojik çözümleri uygulamak için önce insan kaynaklarını dönüştürmek ve nitelikli insan gücü oluşturmak gerekmektedir.
1:14:38Yerel Yönetimlerde Maaş ve Hizmet Anlayışı: Dünyanın neredeyse tüm ülkelerinde yerel yönetimlerde çalışanlar merkezi hükümet çalışanlarından daha fazla maaş alırken, Türkiye'de tam tersidir.
Yerel yönetimler gençler için çalışılması gereken çekici yerler haline getirilmelidir.
Yerel yönetimlerde hizmet anlayışı "ne kadar iyi hal yapılırsa o kadar iyi hizmet sunuluyor" şeklinde olurken, katılımcı şekilde hizmet sunum biçimlerini değiştiren bir yerel yönetim biçimi gereklidir.
1:16:02Alan Yönetiminde Sorunlar: Kar küremesi gibi hizmetlerde caddelerin büyükşehir belediyesi tarafından, sokakların ilçe belediyeleri tarafından yapılması gibi saçma ayrım yapılmaktadır.
Yerel yönetimlerde hizmette yetki dağıtım ilkesi belirlenmelidir; Avrupa Birliği'nin yerindenlik ilkesi gereği hizmet vatandaşın en yakın birim tarafından sunulmalıdır.
Belediye şirketleri hizmet sunum için büyük bir sorun haline gelmiştir çünkü şirket oldukları için kontrol dışına çıkmaya açıktırlar.
1:18:22Varlık Yönetimi ve İhale Sistemi: Varlık yönetimi ve müşterekler yönetimi gibi iki yaklaşım oluşturulmalıdır; belediyenin elindeki varlıklar ve herkese ait alanlar nasıl yönetilecektir.
İhaleler ve taşeronluk mekanizmalarına neşter vurulmalıdır çünkü şartnameler değişmediği sürece aynı adamlar ihaleleri kazanacaktır.
Şartnamelere uygun firma ölçeği, makine parkı veya kapasiteye sahip piyasada belli sayıda aktör vardır.
1:20:06Yerel Yönetimlerin Gelirlerini Artırma Yöntemleri: Türkiye'de yerel yönetimlerin gelirlerinin %80-90 oranında merkezi hükümetin topladığı vergi gelirlerinden aktarılan paylarla oluşmaktadır.
Hareketlilik nedeniyle yeni hizmet ihtiyaçları ve yerel yönetim üzerindeki baskılar mevcuttur; örneğin Ege sahil kasabalarının kış nüfusu 5 bin, yaz nüfusu 300 bin olabilir.
Vergi gelir payının belli yerlere aktarılması konusunda vatandaşlara özgürlük tanınmalıdır; örneğin bir kişinin vergi payının bir kısmını bir yere, diğer kısmını başka bir yere aktarabilmesi gerekir.
1:22:42Dönemsel Hizmet Uygulamaları: Dönemsel hizmet uygulamaları Türkiye'de hayata geçirilmelidir; örneğin turist sayısı artan Bodrum'da yaz aylarında tuvalet ihtiyaçları olabilir.
Bu dönemsel hizmetler merkezi hükümetin desteğiyle sağlanıp sonra kaldırılabilir.
Statik nüfus verisi üzerinden yapılan aktarım yerine, cep telefonu kapsama ağından veya kredi kartı harcamalarından yapılan analizlerle vergi payları daha etkin bir şekilde dağıtılabilir.
1:23:21Yenilikçilik ve Altyapı Maliyetleri: Hizmette yenilikçilik, uzun vadede hizmet maliyetini düşüren yeni nesil hizmet biçimleri tasarlamayı gerektirir.
Uluslararası standartlarda bir asfalt dökmeye kalkıldığınızda kilometre maliyeti 10-15 lira arasına çıkabilir, ancak 20 sene dayanır, bu da düşen bir maliyet grafiği oluşturur.
Altyapı maliyetlerine katkı, yerel yönetimlerin altyapı sistemleri kurarken, merkezi hükümet kurumlarının dağın başına tesis yapması gibi beklenmedik maliyetler getirir.
1:24:47Altyapı Maliyeti ve Açık Veri Kaynağı: Altyapı maliyetlerinin bedelinin, yatırımı getiren tarafından karşılanması ilkesine geçilmeli, böylece kentsel gelişmenin dağınık olmasını engelleyip çevreyi koruyup maliyetleri düşürebiliriz.
Açık veri üzerinden kaynak yaratılması mümkün, yerel yönetimlerin ellerindeki verilerin satışından kaynak yaratılabilir.
Hizmet alımında ve sunumunda sadakat modelleri ve etkinlik yönetimi gereklidir, örneğin toplu taşıma abonmanları ve puan toplama sistemleri gibi.
1:27:27Döngüsel Ekonomi ve Kayyum Yönetimi: Döngüsel ekonomi uygulamaları, OSB'lerden tarım alanlarına kadar ciddi atık çıkan yerlerde atıkları kaynağa dönüştürecek yerel yönetim yapılarına ihtiyaç vardır.
Kayyum uygulaması ilkesel olarak yerel demokrasi ve seçimle gelen kişilerin görevini sürdürmesi açısından savunulamaz.
Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı, yerel yönetim sistematiğinin tabandan yukarıya doğru inşa edilmiş bir temsiliyet süreci içerdiğini belirtir.
1:30:02Kayyum Sorunları ve Çözüm Önerileri: Kayyum atadığımızda bir kentin bütününün cezalandırılmış gibi bir konuma sokulduğu görülür.
Bir yerel yönetimin yöneticileri siyasi özerklik talebi dile getirir veya terör faaliyetine bulaşırsa, önce mali ve yönetsel özellikler konusunda adım adım ilerleyen bir süreç tanımlanmalıdır.
Büyükşehir belediye modelimiz hatalıdır, ölçeğin çok büyüdüğü yerlerde kontrol edilemeyen siyasi sonuçlarla karşılaşıyoruz.
1:32:15Teknokratik Büyükşehir Yönetim Modelleri: Büyükşehir belediyeleri koordinasyon, teknik kapasite ve planlama merkezi olarak düşünüldüğünde, başındaki insanın seçildiği, altındaki teknokratlarla yönetsel yapıyı sürdüren modeller tartışılmalıdır.
Teknokratik olmayan yapılar yerel siyasi tartışmalara dönüşür ve merkezi siyasete malzeme olabilir.
Teknokratik ağırlıklı büyükşehir belediye yönetimlerinde coğrafi ayrımlar ve kent büyüklükleri gibi meselelerde farklılaşmış modellerin gündeme alınması gerekir.
1:35:17Yerel Yönetimler Politikası Çalışması: İkinci yüzyıla çağrı beyannamesi, on iki maddesiyle yerel-merkez dengesini kuracak ve devletin tüm kapasitesinin en verimli şekilde kullanılmasını sağlayacak.
Yerel yönetimlerin gelirleri atılacak ve seçimle gelen belediye başkanlarının görevlerinin güvence altına alınması planlanıyor.
Cumhuriyet Halk Partisi, yerel yönetimler politikası oluşturmak için dünya örneklerini araştırdı, akademisyenlerle tartıştı ve taslağı belediye başkanlarına göndererek görüşlerini aldı.
1:37:15Yerel Yönetimlerin Mevcut Durumu: İki yüzyılda demokrasinin inşası ve güçlü, demokratik ve sürdürülebilir bir yerel yönetim anlayışı hedefleniyor.
Yerel yönetimlerin yetkisi vesayet altında, merkezi otorite yerel dinamiklerin karar vermesi gereken konularda yetki kullanıyor.
Bütçeleri tamamen merkezi yönetime bağlı ve hizmet vermede de merkezi yönetim ciddi bir vesayet oluşturuyor.
1:38:27Demokratikleşme Sorunları: Temsilde eksiklikler var, doğrudan seçilmiş belediye başkanları yetkilerini kullanmada ve devlet içinde çok gerilerde kalıyor.
Katılım konusunda ciddi sorunlar var, yerel yöneticiler birçok toplantılara davet edilmiyor ve karar mekanizmasının içerisinde yer almıyor.
Türkiye'de 59.866 kişiye bir belediye düşerken, Almanya'da 4.566 kişiye, Fransa'da 2.09 kişiye bir belediye düşüyor ve bu da temsilde adaletsizlik yaratıyor.
1:40:47Katılım ve Şeffaflık Sorunları: Yerel yönetimler birçok projesini uygulamada tamamen katılımı sağlayarak karar alamıyor, kent konseyleri işlevsiz kalıyor.
Muhtarlar kendi muhtarlık alanlarında alınan kararlardan haberdar değil ve karar mekanizması içerisinde bilgi ve yetki sahibi değil.
Şeffaflık konusunda belediyeler ihalesini şeffaf bir şekilde yaparken, gerekli katkıyı ve desteğini alamıyor.
1:44:09Sürdürülebilirlik ve Gelir Sorunları: Sürdürülebilirlik, güçlendirilmiş ve demokratikleştirilmiş yerel yönetimlerin hedefleri arasında en önemli unsurlardan biri.
Alınan kararlar görev değişikliği veya zaman içerisinde yöneticinin kararıyla değişebiliyor, bu da kaynak israfı ve zaman kaybına neden oluyor.
Belediyelerin gelirlerinin yaklaşık giderlerinin %55-60'ını özkaynaklarla karşılarken, şu anda bu oran %44'e kadar düştü ve merkeze bağlı hale getirildi.
1:47:45Kayyum Sorunu: Kayyumlar meselesi yerel demokrasi ve siyasal katılım bakımından ciddi bir problem olarak ortaya çıkıyor.
Şu anda kayyumlar "sudan bahanelerle" veya "terör örgütüyle ilişkilidir" deyip atanıyor ve bu alışkanlık haline geldi.
Seçimle gelenin seçimle gideceği prensibi uygulanmalı ve belediye başkanlarının kayyum atanmasının önünü kesecek düzenlemeler yapılmalı.

Türkiye'de Yerel Yönetimler ve Yerel Kalkınma Üzerine Akademik Röportaj

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir