Buradasın
Türkiye'de Siyasi İslam Hareketi ve Türkiye-Suriye İlişkileri
youtube.com/watch?v=pIbwkqiW3LoYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Behlül Özkan ile yapılan bir röportaj formatındadır. Özkan, "Darül İslam'dan Türk Vatanına: Türkiye'de Milli Vatan İnşası" adlı kitabını tanıtmaktadır.
- Video, Türkiye'deki siyasi İslam hareketinin Soğuk Savaş dönemindeki oluşumunu, uluslararası bağlantılarını ve Türkiye-Suriye ilişkilerini ele almaktadır. İlk bölümde İslamcı hareketin "yerli ve milli" olarak tanımlanmasının yanıltıcı olduğu, merkezden (ordu, istihbarat örgütleri) desteklenerek örgütlendiği ve Said Ramazan adlı Mısırlı İslamcı liderin Türkiye'deki faaliyetleri incelenmektedir. İkinci bölümde ise 1960'lı ve 1970'li yıllarda Türkiye'nin dış politikası, Suriye ile ilişkileri ve Müslüman Kardeşler hareketi üzerinde durulmaktadır.
- Röportajda ayrıca 1969 seçimlerinde İslamcı hareketin rolü, komünizm ve milliyetçilik arasındaki rekabet, 1980'lerdeki Türkiye-Suriye ilişkilerindeki değişimler ve 1982 yılında Türkiye'nin Müslüman Kardeşler'e bakışı gibi konular da tartışılmaktadır.
- Türkiye'deki İslamcı Hareketin Gerçek Yapısı
- Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden Doç. Dr. Behlül Özkan'ın "Darül İslam'dan Türk Vatanına: Türkiye'de Milli Vatan İnşası" adlı kitabı, Türkiye'deki İslamcı hareketin uluslararası bağlantıları ve Soğuk Savaş dönemindeki konumu hakkında bilgi veriyor.
- Türkiye'deki İslamcı hareketin "yerli ve milli" olarak tanımlanması doğru değil; bu hareket Soğuk Savaş döneminde merkezden örgütlenen ve desteklenen bir hareket olarak ortaya çıkmıştır.
- Ordunun önemli bir kısmının 1965 sonrasında yükselen sola karşı İslamcıları kontrol edilebilir bir müttefik olarak gördüğünü ve ABD, Batı Almanya gibi ülkelerin Türkiye'deki İslamcılığın örgütlenmesinde ve desteklenmesinde yakın işbirliği yaptığını gösteren veriler bulunmaktadır.
- 03:53Said Ramazan ve Müslüman Kardeşler
- Said Ramazan, Müslüman Kardeşlerin Mısır merkezli örgütünün dışişleri bakanı olarak nitelendiriliyor ve 1940'ların sonlarından itibaren genç yaşta örgüt içinde hızla yükseliyor.
- 1950'lerde İngiliz ve Fransız yönleri bağımsızlıklarını kazanırken, Batı istihbarat örgütleri siyasal İslam'ı milliyetçiliğe karşı kullanabileceklerini düşünüyor.
- Siyasal İslam 1940'ların sonu-1950'lerin başında Soğuk Savaş döneminde hem anti-Batı hem de anti-Sovyet bir yön taşıyordu.
- 07:22Türkiye'deki İslamcı Hareketin Siyasi Organizasyonu
- Türkiye'deki İslamcı hareketin siyasi olarak örgütlenmesi genellikle 1969 seçimlerinden itibaren başladığı düşünülse de, 1969 Ağustos ayında Alman Büyükelçisi'nin raporuna göre Türkiye'de bir "restomizasyon" (muhafazakarlaşma) süreci gözlemleniyordu.
- Büyükelçinin raporunda Türkiye'deki muhafazakarlaşma sürecinin aktörleri olarak Demirel ve Menderes gösteriliyor, ayrıca köylülerin muhafazakar kalması, esnaf ve küçük tüccarların cemaatlerin etkisi altına girmesi belirtiliyor.
- Said Ramazan 1950 Kasım ayında Türkiye'ye ilk kez geliyor ve Diyanet İşleri Başkanı Aksekili ile görüşüyor; aynı dönemde Müslüman Kardeşlerin Türkiye'deki örgütlenmesi başlıyor.
- 11:32Türkiye'de Komünizm ve Milliyetçilik Rekabeti
- 1960'lı yıllarda Türkiye'de komünizm ve milliyetçilik arasında rekabet yaşanmış, diğer bir hareketin Türkiye'de güçlenmesi için çaba gösterilmiş.
- Haksız olmaya başlamış ve daha Türkçü, Türkiye'ye özgü bir siyasal İslam anlayışının kurulmaya başladığı görülüyor.
- İslamcılar 1970'lerde, özellikle 1975 gibi yıllarda bu hareketin içinde bulunmuş.
- 12:13Türkiye-Suriye İlişkileri
- Türkiye 2011 yılından itibaren Suriye'de başlayan demokratik harekete maddi destek vermiş, yollar açmış.
- Türkiye'nin Suriye'deki Baas rejimine karşı ilk hareketi ve Türkiye'nin Müslüman kardeşlere destek verdiği belirtiliyor.
- Türkiye'nin Suriye'ye bakışının 2011'deki ilişkilerdeki gerilim ve gerginlikten şaşırtıcı olduğu vurgulanıyor.
- 12:50İstihbarat İlişkileri ve Darbe Dönemi
- 1960'lı yıllarda Türkiye solu ile Suriye ve Filistin'deki örgütler arasında yakınlaşma olmuş.
- 1970'li yıllarda özellikle 1976-1982 döneminde istihbarat anlamında yakınlaşma ve bilgi paylaşımı olduğu haberlerle rastlanıyor.
- 1980-1982-1983 arasındaki darbe sonrası ordunun, en azından Müslüman kardeşlerin benzer bir kolu olduğu ve laikliğin savunucusu olduğunu iddia eden askerlerin ordunun önde gelenlerinin kurulduğu haberler basında yer almış.
- 14:05Suriye İç Savaşı ve Uluslararası Gelişmeler
- 1980'lerde Suriye iç savaşı ve İsrail ile Mısır arasındaki çatışmaya kadar yükselen olaylar yaşanmış.
- 1980'lerde Afganistan Sovyetler Birliği tarafından işgal edilmiş ve o yılın baharında Şeytan Savaşı denkleminden çıkılmış.
- İsrail'in güvenliği açısından olağanüstü bir durum ortaya çıkmış.
- 14:46Türkiye'nin Suriye'ye Bakışı
- 1980 Haziran ayında Genelkurmay tarafından yazılmış ve basına sızmış iç istihbarat raporu var.
- Suriye'de Araplar nüfusun çoğunluğunu oluşturuyor ve iktidarın onları sevmediği belirtiliyor.
- Suriye'de Sünni Arapların azınlıkta olduğu ve Şii Arapları yönettikleri bir iktidar yapılanması var.
- 15:251982 Sonrası Gelişmeler
- Türkiye'nin Müslüman kardeşler ve Suriye macerası 1982 sonrasında da devam etmiş.
- PKK silahlı eylemleri burada iki ucunu kaçırmıyorlar, bir yerden sonra kesiyorlar.
- Müslüman kardeşler Türkiye'de 1980'lerde desteklenmiyor ancak göz yumuluyor ve her türlü olanağın, imkanın tanındığı bir dönem yaşanmış.