• Buradasın

    Türkiye'de Siyasi İdeolojiler ve Seçmen Davranışları Üzerine Akademik Tartışma

    youtube.com/watch?v=eruyGJwEbX8

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Ankara stüdyosunda Maden Sarıkaya'nın sunuculuğunda gerçekleşen bir tartışma programıdır. Programda Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu, Prof. Dr. Ali Yaşar Sarıbay, Prof. Dr. Ferhunde Öktem ve Prof. Dr. Soner Yıldırım gibi siyaset bilimi uzmanları konuk olarak yer almaktadır.
    • Video, Türkiye'deki siyasi ideolojiler, parti tutma davranışları ve seçmen kimlikleri üzerine odaklanmaktadır. Program iki ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde milliyetçilik, sağ-sol ayrımı ve siyasi ittifaklar ele alınırken, ikinci bölümde eğitim konusu tartışılmaktadır. Konuşmacılar, Türkiye'deki siyasi yapının zaman içindeki değişimlerini, ideolojik kavramların dönüşümünü ve modern siyasi hareketlerin nedenlerini analiz etmektedir.
    • Tartışmada ayrıca seçmen davranışlarının etkileşimini belirleyen faktörler (kültürel değerler, ekonomik durum, aile etkisi), 2002-2015 seçimlerinde yapılan araştırmalar ve Avrupa'daki aşırı sağ hareketler gibi konular da ele alınmaktadır. Programın sonunda, gelecek bölümde eğitim konusunu ele alacak olan Prof. Dr. Ferhunde Öktem ve Prof. Dr. Soner Yıldırım'ın konuk olacağı duyurulmaktadır.
    00:21Program Format Tanıtımı
    • Program Ankara stüdyosundan yayınlanacak ve farklı bir formatla iki konuyu ele alacak.
    • İlk bölümde Türkiye'deki siyasi değişim, ittifaklar ve ideolojilerin dönüşümü konusunda Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu ve Prof. Dr. Ali Yaşar Sarıbay ile tartışılacak.
    • İkinci bölümde eğitimin geleceği, uzaktan eğitim ve çocukluk deneyimlerinin değişimi konusunda Prof. Dr. Ferhunde Öktem ve Prof. Dr. Soner Yıldırım ile görüşülecek.
    03:02Siyaset ve İttifaklar
    • 2015 yılından beri ittifaklar siyasi dengeleri etkilemiş ve siyaset yapma şeklini değiştirmiştir.
    • 2017 referandumdan sonra Türkiye'de demokrasi ile otokrasi arasında yeni bir ayrım ortaya çıkmıştır.
    • İttifakların temel nedeni yüzde on barajını aşmak için ortaya konulmuş bir fikir olmasıdır, siyasal bir ideolojiyle doğrudan bağlantısı yoktur.
    05:46Yüzde On Barajı ve Anayasa
    • Yüzde on barajının konulma nedenleri çok yıllar önce ortadan kalkmış ve temel ideolojik özelliği mevcut değildir.
    • 1990'larda Anayasa'nın 67. maddesi değiştirildikten sonra yüzde on barajı Anayasaya aykırı hale gelmiştir.
    • Anayasanın 67. maddesi seçim sisteminin hem temsil adaletini hem hükümet istikrarını bağdaştıracak şekilde çalışması gerektiğini emrederken, yüzde on barajı temsil adaletini sağlama konusunda başarısızdır.
    08:34İttifakların Sonuçları
    • İttifaklar, yüzde on barajının altındaki partilerin meclise temsil edilmesini sağlayarak yeni bir seçim stratejisi oluşturmuştur.
    • Mevcut ittifaklar içinde sadece belirli partiler bulunur; örneğin Cumhur İttifakı'nda Adalet ve Kalkınma Partisi ile MHP var, Vatan Partisi dışarıdan destek vermektedir.
    • İttifaklar içinde olmayan partiler de farklı formüllerle ittifakların içinde kalmak için girmişlerdir, ancak ideolojilerin etkisinin ortadan kalktığı düşünülemez.
    11:39Milliyetçilik ve Sosyalizm İdeolojileri
    • Milliyetçilik, Fransız İhtilali ile güçlenen ve Avrupa'da egemen olan bir ideolojidir; demokrasiyle bağdaşık olan yurtsever esaslı milliyetçilik ve demokrasiyle çatışan etnik milliyetçilik olmak üzere iki türü vardır.
    • Sosyalizm, 19. yüzyılda ortaya çıkmış olup, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren etkili hale gelmiştir; demokrasiyle bağdaşan ve bağdaşmayan iki türü vardır.
    • 1917 Rus İhtilali'nde bağdaşmayan sosyalizm türü totaliter bir Sovyet rejimi kurarken, bağdaşık olan türü 1959 Baldesberg Deklarasyonu ile Almanya'da demokratik sosyalizme dönüşmüştür.
    13:21Demokrasiyle Bağdaşmayan İdeolojiler
    • Aşırı sağa ve sola kayan partiler demokrasiyi tartışılmaz bir sistem olarak kabul etse de iktidara gelmeleri sorunlu olup, demokrasiyi içeriden fethederek ortadan kaldırmayı hedefler.
    • Avrupa'da sağda Mussolini ve Hitler, Latin Amerika'da Arjantin, Peru, Paraguay ve Venezuela'da aşırı sola kayarak demokrasiyi içinden boşaltan uygulamalar ortaya çıkmıştır.
    • İdeolojik yarışın niteliği büyük ölçüde aynı kalmak suretiyle, demokrasiyle bağdaşık olan-olmayan ideolojiler siyasal sistemin içerisinde rol oynamaya devam etmektedir.
    14:33Etnik Milliyetçilik ve Türkiye'deki Milliyetçilik
    • Etnik milliyetçilik, kendisine özgün bir etnik-milli tanım vererek "bizdendir, esas vatandaştır" diyerek diğerleri dışlamakta ve bu durum liberal demokrasiyle uyumlu olmamaktadır.
    • Türkiye'deki milliyetçilik kavramı, 1920'lerde Atatürk'ün "Ne Mutlu Türk'üm Diyene" sloganında ifade edildiği şekliyle yurtseverlik temelli milliyetçilik olarak başlamıştır.
    • 1930'lardan itibaren Türkiye'deki milliyetçilik etnik ve ırka dayalı bir niteliğe dönüştürülmüş, 1980 darbesi sırasında "Türk kanı" gibi tanımlar tartışılmaya başlamış ve Türk kanından olmayanların toplumdaki yeri sorunu ortaya çıkmıştır.
    17:11Etnik Milliyetçilikin Etkileri
    • Avrupa'daki etnik milliyetçilik, 1912-1913 Balkan Savaşı'ndan sonra etkili olmuştur ve Türk nüfusa büyük mezalim yapılmıştır.
    • Balkanlar'da ortaya çıkan milli devletler, kendilerinden olmayanları düşmandan arta kalmış birlikler olarak görmeye başlamış ve hem komşularına hem de kendi içlerindeki azınlıklara güvensizlikle yaklaşmıştır.
    • Etnik milliyetçiliğin çatışmacı özelliği vardır; iceride azınlıklarla, dışarıda da komşularla sorun yaşamaya başlar ve dış politika sert bir politika haline dönüşür.
    18:44Türkiye'de Sağ-Sol Kavramı
    • 1968'de İçi Kömer'in "Türkiye'de Sol, Sağ, Sağda Soldur" sloganı ortaya çıkmış, bu şemasında asker bürokratik elit grubun hakimiyetine karşı olan sağ, bu hakimiyeti destekleyen sol olarak tanımlanmıştır.
    • 1968'den beri Türkiye'de siyasi bir kimlik meselesi yaşanmış, Osmanlı'nın feodal mi yarı feodal mı olduğu, Türkiye'nin İslamcı mı laik mi olduğu gibi tartışmalar devam etmiştir.
    • Muhafazakarlık, otorite taraftarı ve disiplin önemseyen bir ideoloji olup, kitle ile mesafeli bir bakışa sahiptir; paternalistik (babavari) muhafazakarlık ve liberal muhafazakarlık olmak üzere iki türü vardır.
    25:18Türkiye'de Demokrasi ve Otokrasi Ayrışması
    • Türkiye'de demokrasi ve otokrasi ayrışması, birçok ayrışmanın üstüne oturan temel bir ayrışma olarak görülüyor.
    • İdeolojiler seçkinler için önemli olsa da, kitle seviyesinde çok fazla etkisi yoktur ve sokaktaki insanlar genellikle ideolojiler hakkında endişelenmez.
    • Türkiye'de tarihten gelen ayrışmalar kimlikleri belirleyen ve siyasi parti tutumlarını etkileyen temel faktörlerdir.
    26:38Parti Tutma ve Seçmen Davranışları
    • Türkiye'deki seçmenlerin üçte biri kadarı çok sıkı parti tutanlar olup, bu kişiler genellikle seçim kampanyalarını takip etmez ve diğer partileri duymak istemez.
    • Seçmenler herhangi bir konuya yaklaşırken bilişsel bir süreç geçirir ve bilişsel uyumsuzluk olan konularda genellikle görmezden gelir.
    • Parti tutmanın güçlü olan kişilerde, partilerin uygulamalarından etkilenerek fikirlerini değiştirmeleri kolay kolay mümkün değildir.
    29:02Siyasal Kültüre Etki Eden Fay Hatları
    • Siyasal kültürümüzde etkili olan fay hatları arasında sünni-müslümanlar ve laikler, mezhep farklılıkları, etnik Türk milliyetçileri ve etnik Kürt milliyetçileri bulunmaktadır.
    • Bu fay hatları birbirleriyle örtüşerek karmaşık yapılar ortaya çıkarır ve normalde olması gereken altıdan çok farklı gruplara ayrılması söz konusudur.
    • Kentleşme ve eğitim kurumları gibi faktörler siyasi değerlere, düşüncelere ve partilere yönelme sürecini etkiler.
    31:09Çocuklarda Parti Tutma
    • 1984'te Bursa'daki ilkokullarda yapılan araştırmada, 11-12 yaşındaki çocukların %40'ı parti tuttuğunu iddia etmiştir.
    • Bu araştırmada, 1983'te seçimlere girildiği ve eski partilerin kapatıldığı dönemde bile, yeni kurulmuş partilerle ilgili %40 oranında parti tutma bulunmuştur.
    • Çocuklarda önce parti tutma gelişir, sonra tutulan partiden etkilenerek uyumlu fikirler edinmeye başlanır.
    33:19Parti Tutma Süreci ve Etken Faktörler
    • Parti tutma kararı en başta anne-baba ve aile içinden alınır, ilkokul arkadaşlarından etkilenilir.
    • Aile, yakın çevre ve ortam, aynı değerleri ve sinyalleri vererek parti tutma sürecini güçlendirir.
    • 11-12 yaşında parti tutmaya başlayan kişiler, 25-30 yaşlarına geldiğinde daha sağlamlaşmış olur ve parti tutmada kemikleşme süreci ortaya çıkar.
    34:17Parti Tutmanın Değişkenliği
    • Parti tutmanın kesintisiz olduğunu beklemek akıllıca değildir, çünkü birçok insan daha sonra parti tutmayı değiştirir veya bırakabilir.
    • Türkiye'de partilerin kapanıp yenilerinin açılması, parti tutmanın değişkenliğini artırır.
    • Aile içindeki konuşmalar, televizyon ve gazete yorumları gibi bilinçsiz süreçler, çocukların parti tutmasına etki eder.
    36:39Seçmen Davranışlarının Değişimi
    • Seçmenlerin oy verme davranışlarında kesintisiz bir süreç yoktur; 2012 seçimleri öncesi yapılan araştırmada seçmenlerin kültürel simgeler ve değerler (laik-sünni-müslüman ayrımı, etnik kimlik farklılıkları, sol-sağ eğilim) itibariyle oy verdiğini bulmuşlardır.
    • Seçmenlerin gözünde bir cetvel vardır ve siyasi düşüncelerini bu cetvel üzerinde bir yere yerleştirirler; araştırmalarda hem kendilerini hem siyasi partileri bu cetvelde bir yere koyabilmeleri istenir.
    • 2007'de yapılan araştırmada oy vermedeki etkinliklerde ekonomik değerlendirmeler ön plana çıkmış, kültürel özellikler geri planda kalmıştır; 2011, 2015 Haziran ve Kasım seçimlerinde de farklı faktörler (ekonomi, terör) ön plana çıkmıştır.
    40:52Siyasi Kimliklerin Değişkenliği
    • Siyasi kimlikler monolitik değil, çeşitliliğe sahiptir; ideoloji ile tutum arasında, değerlere yaslanan tutum arasında bir farklılaştırma yapılmalıdır.
    • Örneğin, Özal iktisadi liberalizmi ön plana çıkaran, siyasi liberalizmi arkada bırakan bir liderdi, Demirel ise pragmatik bir siyasetçi olarak önce otoriter rejime karşıyken, sonra devleti merkeze alan paternalistik bir muhafazakarlık savunmuştur.
    • Reel politik durum siyasi kimlikleri, tavırları ve ideolojileri değiştirme ve değişken hale getirme potansiyeline sahiptir.
    46:23Modernleşme Teorileri ve Global Kapitalizm
    • Klasik siyasal analizde modernleşme teorileri baskındı ve toplumların kültürel değerlerden ekonomik olana kaydığı düşünülüyordu.
    • Global kapitalizm bu durumu bozarak, ekonomik çıkarların siyasi kimlikleri belirleyici olmadığı, yerine tüketime dayalı bir tanımın ön plana çıktığını göstermiştir.
    • Dünya çapındaki gelişmeler, partiler arasındaki ideolojik mesafeyi yaklaştırmadı, sabit tuttu; eskiden partiler arası geçişler tartışılırken, son zamanlarda bu geçişler daha az eleştirilmektedir.
    49:57Siyasi Koalisyonlar ve İdeolojik Çatışmalar
    • 1973'te Saadet Partisi ile CHP arasında koalisyon yapılmış, ancak bu koalisyonun bozulmasına sosyalistlerin ilgilendirdiği maddeler (141-142) ve 163. madde gibi konular sebep olmuştur.
    • Koalisyonun amacı kutuplaşmış görünen uçları bir araya getirmek ve hoşgörü ortamı yaratmak iken, bozulmasının sebebi ilkesel çatışmalardır.
    • Dünyada da benzer durumlar görülmekte olup, ideolojik çatışmaların ilkesel doğası nedeniyle çözüm bulamamaktadır.
    52:00Farklı Liberalizm Tipleri
    • Klasik liberalizm, Almanların 1950'lerde ortaya çıkardığı sosyal piyasa liberalizmi, Amerika'daki John Rolls'un siyaset felsefesi, Ayn Rand'un egoist liberalizmi gibi farklı liberalizm tipleri bulunmaktadır.
    • Türkiye'de de benzer bir çeşitlilik mevcuttur ve 1990'lı yıllardan bu yana bir aşırı sağ kayış olduğu iddia edilmektedir.
    • Ersin Kalaycıoğlu, bu kategorilerin günümüzde çeşitlendiremediğimiz bir kategori olduğunu ve aşırı sağ içinde monolitik bir yapı görmediğini belirtmektedir.
    54:24Siyasette İdeolojik Yozlaşma
    • Günümüzde siyasette taktik ve stratejiler çok belirleyici hale gelmiş, ilkesel halden çıkmıştır.
    • Siyasetçiler "en fazla oyu al da nasıl alırsan al" mottosuyla hareket etmektedir, bu durum partileri kartel partilerine dönüştürmektedir.
    • Kartel partileri, iktisadi hesaplarla hareket eden ve ideolojisini değiştirebilen, en fazla oyu almak için her şeyi yapabilen partilerdir.
    1:00:32Seçmen İdeolojileri ve Siyasi Kayış
    • Seçmen araştırmalarına göre Türkiye'de 1990'ların başında %20-23 sol, %75-76 merkez, %10-15 sağ olmasına rağmen, 2010'ların sonlarına doğru durum değişmiştir.
    • 2018 ve 2019 seçimlerinde %45-50 seçmen kendini sağda, %20 civarı solda, geri kalanı merkezde tanımlamıştır.
    • Seçmenin kendi gözünde pozisyonu merkezden eriyerek sağa doğru gitmiştir, bir yeniden saflaşma yaşanmıştır.
    1:03:09Sanayi Devrimi ve Ekonomik Değişimler
    • Sanayi devrimi, teknolojik gelişmeler, otomasyon ve iletişim alanındaki büyük değişimler, günümüzdeki iletişim teknolojilerini mümkün kılmıştır.
    • Global neo-liberal politikalar, büyük ekonomik büyüme sağlarken, gelir dağılımında büyük bir bozulma yaratmıştır.
    • 1950'ler sonrası kuşakta yaşanan gelir artışının, 1980'ler sonrası kuşakta devam etmemesi büyük hayal kırıklığına neden olmuştur.
    1:04:57Amerika'daki Ekonomik ve Siyasi Değişimler
    • Amerika'da üretim yapısındaki değişime, robotlamanın artması ve hizmet sektörünün robotlaşmasıyla birlikte, orta yaşlardan itibaren işsiz kalma durumu yaygınlaşmıştır.
    • Neo-liberal politikaların yönetimi, ideolojik özelliklerine sahip olmayan ve kartelleşmiş iki parti sistemi (Demokrat ve Cumhuriyetçi) oluşturmuştur.
    • 1990'lardan itibaren, özellikle Trump'ın ortaya çıkmasını sağlayan koşullar, 2010'da Amerika'da "Çay Partisi" adı verilen aşırı sağ hareketin ortaya çıkmasıyla başlamıştır.
    1:06:37Trump Dönemi ve Seçimler
    • Trump, siyahi karşıtı ve Afrikalı Amerikalı karşıtı akımları kullanarak kendisine oy sağlayabilecek bir taban üretmeyi başarmıştır.
    • Cumhuriyetçi Parti, Trump'ın etkisi altında daha sağa giden bir parti haline gelmiştir ve parti iç savaşının yaşanıp yaşanmayacağı konusunda tartışma vardır.
    • Son Amerika başkanlık seçimlerinde her iki aday da tarihte görülmemiş miktarda oy almış ve katılım oranı oldukça yüksektir.
    1:08:00Göç Hareketleri ve Kültürel Tepkiler
    • Sanayi devrimi ve küresel ekonomik uygulamaların başarısı, nüfus seyyali akışını ve dünya genelinde büyük göç hareketlerini tetiklemiştir.
    • Göç hareketleri, özellikle Meksika üzerinden Amerika'ya giden Latin Amerikalılar tarafından yaratılan çok kültürlü toplumda tepki yaratmıştır.
    • Göçmenlerin kültürel ve ekonomik tehdit olarak görülmesi, işsizliğe sebep olduğu ve suç işlediği iddialarıyla aşırı milliyetçi hareketleri güçlendirmiştir.
    1:09:34Avrupa'daki Benzer Durumlar
    • Avrupa'da da benzer şekilde, eski imparatorlukların kolonilerinden gelen göçmenlere karşı duyulan öfke, dışlama ve kültürel dejenere olma endişesi yaşanmaktadır.
    • Hem Avrupa'da hem Kuzey Amerika'da milliyetçi aşırı sağ hareketleri ortaya çıkmıştır.
    • Solda da benzer hareketler görülüyor; Meksika'da Obregon seçilmiş, Güney Avrupa'da ise İspanya ve Yunanistan'da solcu partiler tekrar güçlenmiştir.
    1:10:35Avrupa'da Aşırı Sağın Gerilemesi
    • Avrupa'da aşırı sağ hareketlerin gerilediği gözlemleniyor ve bu durumun çözüm olmayan bir yapıya doğru geçilmesiyle ilgili olabileceği belirtiliyor.
    • Salgınla uğraşan ülkelerde, popülist ve ırkçı terminolojiler kullanan liderlerin salgınla iyi uyuşamadığı ortaya çıkmıştır.
    • Trump, Bolsonaro, Polonya ve Macaristan'daki benzer liderler, Hindistan'daki Modi gibi kişiler salgında başarılı ülkeler arasına katılamamışlardır.
    1:12:18Aidiyet Tanımlamasındaki Değişim
    • 1970'ler, 80'ler ve 90'lar arasındaki aidiyet tanımlaması ile günümüzdeki aidiyet tanımlaması arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır.
    • Değerler sistemi ayağımızın altından kaymış durumda, varsa bile çok kaygan bir zemin olarak tanımlanmaktadır.
    • Yerel ve global arasındaki sınırlar belirsiz hale gelmiş, devletlerin bir değerler sistemi olduğu ve bunu dayatma söz konusu olduğu belirtilmektedir.
    1:14:30Hakikatin İtibarsızlaştırılması
    • Post-trü çağında hakikatin itibarsızlaştırılması, bir durumun gerçeği belli bir kesimde yalan olduğuna dair algı yaratılması olarak tanımlanmaktadır.
    • Herkesin kendi gerçeği varmış gibi durumda, ancak bu gerçeğin ne kadar sahici olduğuna dair temsilcisinin fikri yoktur.
    • Siyaset merkezinde herkesin toplandığı yerdir ve ittifaklar gerektiriyorsa yapılmaktadır, ancak Türkiye'de bu ittifakların sızmaları olup olmayacağı tartışmaya konudur.
    1:16:52Programın Sonu
    • Programda yaşanan teknik sorunlar nedeniyle konuklarla yüz yüze görüşülememiştir.
    • Gelecekte daha iyi bir iletişim koşullarıyla uzun konuları konuşabilecekleri belirtilmiştir.
    • Programın ikinci bölümünde Prof. Dr. Ferhunde Ökten ve Prof. Dr. Soner Yıldırım konuk olacakları duyurulmuştur.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor