Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Bildiklerimiz Bilmediklerimiz" programının bu bölümünde, motorlu taşıtlarda bulunması gereken plakalar ve plaka kodları hakkında kapsamlı bilgiler sunulmaktadır.
- Video, plakaların tarihçesinden başlayarak dünya genelindeki kullanımını ve Türkiye'deki plaka sisteminin gelişimini anlatmaktadır. Ardından Türkiye'de kullanılan farklı plaka türleri (özel araç plakası, resmi araç plakası, özel kişi araç plakası) ve özel makam araçları hakkında detaylı bilgiler verilmektedir. Ayrıca resmi hizmete mahsus iş makineleri, taksiler, minibüsler, okul taşıtları ve personel servis taşıtlarına verilen plaka kodları da açıklanmaktadır.
- Video, Türkiye'nin 81 ilinin plaka kodlarını sıralayarak sona ermektedir. Plakasız trafiğe çıkma ve sahte plaka kullanımı gibi yasal konular da ele alınmakta, geçici plaka, geçici gümrük araçları, geçici konaklama izinli yabancılar ve Suriye vatandaşları için geçici plaka gibi özel plaka türleri de tanıtılmaktadır.
- 00:25Plaka Tarihi ve Gelişimi
- Plaka, otomobil, otobüs, kamyonet, kamyon, taksi ve motosiklet gibi motorlu taşıtlara verilen numara ve harflerdir.
- İlk plaka kullanımı 14 Ağustos 1893'te Fransa'da saatte 30 kilometre hız yapan araçların üzerinde araç sahibinin adı, adresi ve ruhsat numarası yazılı halde sol tarafa asılmasıyla başladı.
- Fransa'nın ardından Belçika, İngiltere ve otomotiv sektörünün gelişimiyle tüm dünyaya yayıldı, İngiltere'de ise 1904 yılında uygulandı.
- 02:24Türkiye'de Plaka Sistemi
- Türkiye'de 27 Eylül 1962'de yayınlanan yönetmelik uyarınca araçlara plaka uygulamasına geçildi ve illere alfabetik sıraya göre ayrı bir kod verildi.
- Plakalarda coğrafi bilgi ile ilişkili bir numaralama sistemi kullanılmaktadır; 1'den 67'ye kadar olan plaka kodlarında iller alfabetik olarak sıralanırken, Zonguldak 67 numara ile alfabetik biçimdeki son şehir oldu.
- 1962 yılının Kasım ayından itibaren yeni tarz plakalar taşıtlara takılmaya başlandı, bazı ilçeler il yapılınca alfabetik sıralama bozuldu.
- 03:51Plaka Ölçüleri ve Standartları
- Türkiye'de plakalar yetkili özel atölyeler tarafından yapılmaktadır.
- Otomobillere takılan plakalar ön ve arka tarafta yüksekliği 11 cm, genişliği 52 cm olmalıdır.
- Arazi taşıtları, kamyon, kamyonet, otobüs ve panelvanlar için arka tarafa takılan plakalar yüksekliği 21 cm, genişliği 32 cm şeklindedir.
- 04:50Plaka Tasarımı ve Özellikleri
- Plakalar beyaz zemin levha üzerine siyah yazı ile yazılmaları ve plakaların sağ tarafında 4 cm genişliğinde, 10 cm yüksekliğinde mavi zeminin üzerinde "TR" yazısının yer alması gerekmektedir.
- Plakada yer alan mavi şerit, Türkiye'nin 1995 yılında Avrupa Gümrük Birliği'ne girmesinden sonra Avrupa Birliği yasalarına uyum amacıyla eklendi.
- Plakalarda harf veya rakamların üzerine vida gibi benzeri şeylerin takılarak plakanın kameralar tarafından okunmasının engellenmesi yasal olarak engellenmiştir.
- 06:10Plaka Yasaları ve Ceza Uygulamaları
- Plakasız trafiğe çıkan araçların sürücülerine para cezası kesilmektedir ve plakasız olan araçlar tescil plakası takılana ya da araç tescili tamamlanana kadar trafikten men edilir.
- Sahte plaka kullananlara para cezası uygulanır ve resmi evrakta sahtecilik suçu kapsamında değerlendirilir.
- Sahte plaka kullandığı tespit edilen kişiler için 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilmektedir, kamu görevlilerinde ise bu süre 3 yıldan 8 yıla kadar değişmektedir.
- 07:06Türkiye'de Kullanılan Plaka Çeşitleri
- Türkiye'de özel araç plakası, resmi araç plakası, özel kişi araç plakası olmak üzere 18 ayrı plaka çeşidi ile trafikte tanınacak şekilde seyredilebiliyor.
- Sadece Cumhurbaşkanının makam aracında plaka bulunmuyor, bunun yerine Cumhurbaşkanlığı forsu yer almaktadır.
- İtfaiye, polis, jandarma, askeri araçlar içinde farklı biçimde dizayn edilmiş ve farklı renkteki plakaların takılması mecburidir.
- 08:06Özel Plaka Türleri
- Cumhurbaşkanı araçta olduğu zaman Cumhurbaşkanlığı forsu kullanılır, Cumhurbaşkanlığı'na ait diğer araçlarda kırmızı, üstüne altın sarısı harf ve rakamlar kullanılır.
- TBMM başkanvekilleri ve milletvekilleri makam araçlarında TBMM simgesi ve kırmızı üzerine altın sarısı harf ve rakamlar kullanılır.
- TBMM başkanı, Cumhurbaşkanı yardımcısı, Anayasa Mahkemesi başkanı, kabine üyeleri, Genelkurmay Başkanı, kuvvet komutanları ve bazı bakan yardımcılarının makam araçlarında kırmızı üzerine altın sarısı rakamlar kullanılır.
- 09:05Askeri Araçların Plaka Sistemi
- Türk Silahlı Kuvvetleri Demirbaşı'na kayıtlı araçların plaka numaraları bu sistemden farklıdır ve tamamen rakamlardan oluşur.
- Bu plakaların ilk rakamlarına göre 000 rakamı Genelkurmay Başkanlığı'na, 1 rakamı 1. Ordu Komutanlığı'na, 2 rakamı 2. Ordu Komutanlığı'na, 3 rakamı 3. Ordu Komutanlığı'na, 4 rakamı 4. Ordu Komutanlığı'na, 5 rakamı Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na ve 6 rakamı Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na ait araçlara verilir.
- Jandarma Genel Komutanlığı'na bağlı araçların plaka numarasındaki ikinci ve üçüncü rakamlar bağlı bulunulan ilk komutanlığını gösterir.
- 10:17Jandarma ve Sahil Güvenlik Araçlarının Plaka Sistemi
- 2018 yılından itibaren Jandarma Genel Komutanlığı'nın İçişleri Bakanlığı'na bağlanmasından sonra alınan karar ile yeni plaka sistemine geçmiştir.
- Jandarma'ya bağlı olan ekip otosu, devriye aracı, mobil karakol gibi araçlara verilen plakada mavi üzerine beyaz harf ve rakamlar kullanılır.
- Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı araçlara 2018 yılından itibaren eski askeri plakanın yerine verilmeye başlandı, mavi zemin üzerine beyaz harf ve rakamlardan oluşmaktadır.
- 11:02Askeri Araçların Plaka Özellikleri
- Askeri araçların plaka levhalarının üzerinde bulunan yıldızlar, araçta bir general ve amiral bulunduğunu belirtir.
- Bir yıldız araçta bir tuğgeneral veya tu amiral olduğuna, dörtyıldız araçta bir orgeneral veya or amiral olduğuna işaret eder.
- Genelkurmay Başkanı'nın aracında devlet protokol sırası olan dört rakamı ve plaka üzerinde dört yıldız ile aracın sol önünde Genelkurmay Başkanı flaması, sağ önünde ise Türk bayrağı bulunur.
- 12:39Plaka Renk ve Harf Kodları
- Siyah zemin üzerine beyaz harf ve rakamlar kullanılır.
- Resmi hizmete mahsus iş makineleri siyah zemin üzerinde beyaz rakamlar kullanılır.
- İyi yönetimi ve rektörler beyaz zemin üzerine kırmızı harf ve rakamlar kullanılır.
- 13:01Diplomatik ve Özel Plaka Kodları
- Konsolosluklar yeşil zemin üzerine beyaz harf ve rakamlar kullanılır.
- Uluslararası kuruluş üyeleri beyaz zemin üzerine mavi harf ve rakamlar kullanılır.
- Özel araçlar beyaz üzerine siyah harf ve rakamlar kullanılır.
- 13:26Özel Plaka Özellikleri
- Özel araçların plakalarının sağ tarafında dört santimetre genişliğinde, on santimetre yüksekliğinde, mavi zemin üzerinde "TR" yazısının yer alması gerekmektedir.
- İl merkezi dışında tescil edilen araçların plaka harfleri, aracın bağlı bulunduğu vergi dairesini, dolayısıyla bir bakıma ilçeyi belirtir.
- Taksiler, minibüsler, okul taşıtları ve personel servis taşıtlarına tahditli plakalar verilmektedir.
- 13:54İş Makineleri ve Plaka Kodları
- İş makineleri beyaz zemin üzerine siyah rakamlar kullanılır.
- Plakaların sağ tarafında dört santimetre genişliğinde, on santimetre yüksekliğinde, mavi zeminin üzerinde "TR" yazısının yer alması gerekmektedir.
- Tamamen rakamlardan oluşur ve herhangi bir harf içermemektedir.
- 14:14Plaka Kodlarının Anlamı
- İlk iki rakam ilin kodunu, ikinci iki rakam ilçe kodunu, sonraki iki rakam tescil yılını, son rakamlar ise o yılın tescil sıra numarasını ifade etmektedir.
- Geçici plaka sarı zemin üzerine beyaz filigran, siyah harf ve rakamlar kullanılmaktadır.
- Geçici plaka süreleri genellikle bir hafta, bir ay ya da bir sene ile sınırlıdır ve araç tescil edildikten sonra geçersiz hale gelir.
- 14:54Özel Plaka Kodları
- Geçici gümrük araçları yeşil üzerine kırmızı harf ve rakamlar kullanılmaktadır.
- Geçici konaklama izinli yabancılar beyaz zemin üzerine siyah harf ve rakamlar kullanılır.
- Suriye vatandaşları için geçici plaka beyaz zemin üzerine siyah harf ve rakamlar kullanılır.
- 15:29Özel Plaka Özellikleri
- Numune veya özel plaka beyaz üzerine siyah harf ve rakamlar kullanılır.
- Sağ tarafta mavi şerit ve ülke kodu bulunur.
- Ortasında mavi şerit üzerine beyaz renk ile kişiye özel ünvan yazılmaktadır.
- 14:54Türkiye'deki Plaka Kodları
- Türkiye'de günümüzdeki plaka kodları 1-Adana'dan 80-Osmaniye'ye kadar sıralanmaktadır.
- 1962 yılında plaka kodları verildiği sırada ilin adı İcel idi, 2002 yılında ilin adı Mersin olarak değiştirildi ancak plaka kodu aynı kaldı.
- 34-İstanbul, 35-İzmir, 36-Kars, 37-Kastamonu, 38-Kayseri, 39-Kırklareli, 40-Kırşehir, 41-Kocaeli, 42-Konya, 43-Kütahya, 44-Malatya, 45-Manisa, 46-Kahramanmaraş, 47-Mardin, 48-Muğla, 49-Muş, 50-Eli, 51-Nevşehir, 52-Niğde, 53-Ordu, 54-Rize, 55-Sakarya, 56-Samsun, 57-Siirt, 58-Sinop, 59-Sivas, 60-Tekirdağ, 60-Tokat, 61-Trabzon, 62-Tunceli, 63-Şanlıurfa, 64-Uşak, 65-Van, 66-Yozgat, 67-Zonguldak, 68-Aksaray, 69-Bayburt, 70-Karaman, 71-Kırıkkale, 72-Batman, 73-Şırnak, 74-Bartın, 75-Ardahan, 76-İğdır, 77-Yalova, 78-Karabük, 79-Kilis, 80-Osmaniye, 81-Düzce şeklinde sıralanmaktadır.