Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye'de medyanın tarihsel gelişimini anlatan eğitici bir içeriktir. Video, medya ve iletişim ders kitabının sekizinci ünitesini kapsamaktadır.
- Video, medyanın dört kuvvet olarak kabul edilmesiyle başlayıp, Osmanlı döneminde medyanın doğuş sürecini, Cumhuriyet dönemindeki gelişimini ve 1980 sonrası Türk medyasında yaşanan değişimleri kronolojik olarak anlatmaktadır. İçerikte gazete ve dergi tarihinden başlayarak, matbaa nizamnameleri, sansür uygulamaları, radyo ve televizyonun gelişimi, 1928'deki harf devrimi ve 1980 sonrası medya politikaları gibi konular ele alınmaktadır. Video, Türkiye'de medyanın tarihsel gelişimini anlamak isteyenler için kapsamlı bir kaynak niteliğindedir.
- 00:10Medyanın Önemi ve Gelişimi
- Medya, yasama, yargı ve yürütme kuvvetlerine ek olarak dört kuvvet kabul gören bir kurumdur.
- Medya, gazete ve dergi ile başlayan teknolojisini 20. yüzyılda radyo ve televizyonla, 21. yüzyılda ise bilgisayar ve elektronik yöntemlerle zenginleştirmiştir.
- Bu program, Osmanlı döneminde medyanın doğuş süreci, Cumhuriyet döneminde medya süreci ve 80'li yıllarda Türk medyasında önem kazanan konuları ele alacaktır.
- 01:02Osmanlı Döneminde Medyanın Doğuşu
- Osmanlı topraklarında basımevi ve basın açısından ilk canlanmalar 1820'li yıllarda hissedildi; 1820'de Mısır'da Vali Mehmet Ali Paşa'nın girişimiyle Bulak Matbaası kuruldu.
- 20 Kasım 1828'de Kahire'de yarısı Arapça, yarısı Türkçe ilk yerli gazete olan Vekayi yayına başladı.
- 1831'de II. Mahmud İstanbul'da kendi resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi'yi yayınlattı.
- 01:43Osmanlı'da Basın Düzenleri
- Basının ortaya çıktığı ilk dönemlerde Osmanlı'da ikili bir düzen belirmişti; Türkçe yayınlar çok azdı ve kontrol altındaydı.
- 1857'de izinsiz litograf matbaalarının artışı Matbaa Nizamnamesinin yayınlanmasını gerektirdi ve bu nizamname 1908'e kadar yürürlükte kaldı.
- 1864'te Fransız basın yasasından etkilenilerek Matbuat Nizamnamesi yayınlandı.
- 02:16İlk Türkçe Gazete ve Diğer Gazeteler
- İlk Türkçe gazete Takvim-i Vekayi'nin yayınlanması ve devlet yönetiminde yenilik ve düzeltilmelere gidilmesi yolunda büyük çaba harcayan kişi II. Mahmud'tur.
- Takvim-i Vekayi düzenli olarak yayınlanamadı ve birden fazla gazetenin piyasaya çıkması onun kamuoyu oluşturma görevini kaybedip resmi bildiri bülteni haline dönüşmesine neden oldu.
- Ceride-i Havadis 31 Temmuz 1840'ta yayına başlamış, on günde bir yayınlanmaktaydı ve devlet desteği aldığı için yarı resmi bir niteliğe büründü.
- 03:28Özel Gazeteler ve Sansür
- İlk özel gazete Tercüman-ı Ahval 21 Ekim 1860'ta yayımlanmıştır; kurucusu Agah Efendi'dir ve başlıca yazarlarından Şinasi de ona yardım etmekteydi.
- Mahmut Nedim Paşa tarafından 11 Mayıs 1876'da çıkarılan bir kararname ile gazetelere ilk resmi sansür uygulaması başlatıldı.
- Kanuni Esasi olarak bilinen ilk anayasa 23 Aralık 1876'da ilan edildi, ancak kısa bir özgürlük dönemi olarak nitelendirilebilecek bu dönemde basın yine kısıtlamalar içinde kaldı.
- 04:07Meşrutiyet Dönemi
- II. Abdülhamid, halkın parlamento hayatı için hazır olmadığını, anayasa'nın şeriate uygun olmadığını öne sürerek 14 Şubat 1878'de Mebusan Meclisi'ni kapattı.
- İlk sansür Abdülhamid yönetiminde Kanuni Esasi kalkan edilerek çıkartılan 1877 tarihli sıkıyönetim kararnamesinin uygulanmasıyla başladı.
- 25 Temmuz 1908 sabahı bütün gazeteler sansürsüz çıktı, gazete sayısı ve halkın gazetelere rağbeti arttı, saray korkusu hissedilir derecede hafifledi.
- 05:41Cumhuriyet Dönemi
- Cumhuriyet döneminde milli mücadeleyi destekleyen gazetelerin başlıcaları İleri, Yeni Gün, Akşam ve Vakit gazeteleriydi.
- Milli mücadele'ye karşı olan gazeteler ise İstanbul Alemdar ve Peyam-ı Sabah gazeteleridir.
- Dönemin medyayı ilgilendiren en önemli değişikliği 1928 yılında üç ay gibi kısa bir sürede Arap harflerinden Latin harflerine geçilmesidir.
- 07:00Radyo ve Televizyon
- 1939-1945 yılları arasında iletişimde çeşitlenme ve siyasi alanda konu zenginleşmeleri ön plana çıkmaktadır.
- 1927'nin Mayıs ayında İstanbul Radyosu yayına başladı; henüz kimsede radyo alıcısı bulunmadığından, postane binasının kapısının üzerine yerleştirilen hoparlör yardımıyla her akşam yayın yapılmaya başlandı.
- Türkiye'de televizyon yayınları girişimi ilk kez İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından 9 Temmuz 1952 günü başlatıldı, ancak TRT'nin kurulmasıyla izlenme gücünü yitirdi.
- 08:3280'li Yıllar ve İnternet
- 80'li yıllarda radyo ve televizyon, kitle iletişim araçları TRT kurumunun tekelinde bulunmakta ve resmi görüş ve söylemin dışında herhangi bir farklı ses ve görüntüye izin vermemekteydi.
- Reklamcılık bu dönemde en küresel sektörlerden biri haline geldi ve televizyon reklam pastasında en büyük payın sahibi oldu.
- İnternet yapısıyla radyoyu, televizyonu, gazeteyi, dergiyi, mektubu, kısa mesaj olanağını ve telefonu hatta aklımıza gelebilecek her türlü iletişim araçlarını ve türünü bünyesinde barındırmaktadır.