Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Mekanda Adalet Derneği'nin Akademi programı kapsamında düzenlenen bir webinar etkinliğidir. Sunucu Duygu ve konuklar arasında Hülya Çesmeci (Tema Vakfı), Doç. Dr. Oğuz Kurdoglu (Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi) ve Özlem Zıngıl (Hafıza Merkezi Avukatı) bulunmaktadır.
- Webinar, Türkiye'de madencilik faaliyetlerinin çevresel ve toplumsal etkilerini, maden mevzuatının tarihsel gelişimini ve güncel düzenlemelerini ele almaktadır. Konuşmacılar, madencilik faaliyetlerinin orman kaybı, asit maden drenajı, heyelan riski ve rehabilitasyon sorunları gibi çevresel etkilerini, ÇEVRE ETKİ DENEYİM RAPORU (ÇED) sürecinin yetersizliklerini ve şirketlerin insan haklarına karşı sorumluluğunu tartışmaktadır.
- Video ayrıca, 2004 Maden Kanunu'nun 7. maddesiyle devlet ormanlarının madencilik faaliyetlerine açılması, 2015'teki ekonomik şartlarda uygun olmayan cevher tanımının kaldırılması ve "Torba Yasası" kapsamında yapılan madencilikle ilgili değişiklikler gibi mevzuat meselelerini de kapsamaktadır. Uluslararası insan hakları mekanizmaları, OECD'nin şikayet mekanizması ve Türkiye'deki uygulamaları da tartışmanın bir parçasıdır.
- 00:09Mekanda Adalet Derneği'nin Madencilik Etkinliği
- Mekanda Adalet Derneği'nin 15. etkinliğinde Türkiye'de madencilik, çevresel ve toplumsal etkileri, süreçleri ve mevzuatındaki değişiklikler ele alınacak.
- Derneğin Akademi Programı kapsamında 28 Kasım'da MADA araştırma desteği alan araştırmacıların sunumlarıyla bir webinar serisi yapılacak.
- Mekanda Adalet Derneği 2018'den beri maden konusunda çalışmakta ve Artvin'in Cehattepe'deki maden karşıtı mücadeleyi kitaplaştırmıştır.
- 08:05Madencilik Faaliyetlerinin Çevresel Etkileri
- 2018'de Türkiye'nin yarıdan fazlası neredeyse 170 bin maden sahası ruhsatı verilmiş durumda.
- Madencilik faaliyetlerinde üzerindeki bitki örtüsünün ve üst toprağın tamamen sıyrılmak zorunda olduğu, bunun sonraki rehabilitasyonun çok maliyetli olduğu belirtiliyor.
- Madencilik faaliyetleri, orman alanları, su havzaları ve kuş alanları gibi önemli ekosistemleri etkiliyor.
- 11:45Madencilik Faaliyetlerinin Gerçekleri
- "Yeraltı işletmeciliği" diye bir şey olmadığı, madencilik faaliyetlerinin yer üstünde de büyük etkileri olduğu vurgulanıyor.
- Artvin'deki Cehattepe örneğinde, maden alanının çevresinde koruyucu bir orman bulunuyor.
- Madencilik şirketleri heyelanlardan bahsederken, "yeşil dayılar" adı verilen bazalt sütunların heyelanları önleyeceği iddiasını savunuyor.
- 12:57Madencilik Tehlikeleri
- Madencilik faaliyetleri, kent merkezlerini ve haritaları ters çevirerek, insanları kandırarak gerçekleştirilmektedir.
- Açık işletme, maden çıkarma için kaçınılmaz bir yöntem olup, yüzeylenme işlemi sonucu madenlerin çıkarılması sağlanmaktadır.
- Madencilik faaliyetleri sırasında patlamalar, heyelanlar, vibrasyonlar ve atık barajları gibi riskler ortaya çıkmaktadır.
- 14:16Orman Kaybı ve İkame
- 2008 yılında, doğal ormanda kesilecek ağaçların sayısı belirlenmiş, ancak kesilen her bir ağaç yerine en az üç bin fidan dikilmektedir.
- Dikilen fidanlar 100-150 sene sonra sağlıklı olarak gelişebilir ve doğallaşma sürecine geçebilir.
- Madencilik faaliyetleri sonucu muazzam bir bitki örtüsü kaybı yaşanmaktadır.
- 15:48Maden Çöpleri ve Çevre Kirliliği
- Bir ton cevher çıkarıldığında, on katı yani yaklaşık 100 ton afriyat oluşmaktadır.
- Cevherler rüzgarla saçılır ve suyla temas ettiklerinde asit maden drenajına dönüşerek içme sularına kadar ulaşan kirlilik yaratmaktadır.
- Artvin'de maden çıkarılmadan önce sondajlarla ilgili asit madenleri başlamış ve kükürt bakterileri ile ciddi bir aside dönüşmüştür.
- 17:19Maden Çukurları ve Rehabilitasyon
- Bakır cevheri almak için yeraltı madenciliği yapılmakta, ancak üst kısımda açık işletme ile altının ve bakırın bir miktarı da çıkarılmaktadır.
- Madencilik faaliyetleri sonucu büyük çukurlar oluşmaktadır ve bu çukurlar asit madenleri nedeniyle kırmızı renkte olup, bitki gelişimi imkansızdır.
- Maden bittikten sonra kamu eliyle iyi rehabilitasyon yapılacağı söylenmektedir, ancak hiçbir taahhüt bulunmamaktadır.
- 18:39Civa Sorunu ve Uluslararası Örnekler
- Altın ve bakır madenlerinde muazzam bir civa açığa çıkması söz konusudur, ancak bununla ilgili hiçbir önerme yapılmamıştır.
- Portekiz, Amerika, Kanada gibi ülkelerde madencilik faaliyetlerinden sonra yaşanan çevre felaketleri örnektir.
- Terk edilen maden alanları sonsuza kadar rehabilitasyona uygun olmayabilir.
- 20:28Sosyal ve Ekolojik Etkiler
- Madencilik faaliyetleri sosyal problemlere yol açabilir ve insanlar arası şiddet olaylarına neden olabilir.
- Yaban hayvanlarının yaşam alanları yok olurken, asit maden ve kimyasalların suya karışması nedeniyle tarım alanları kirlenir.
- Maden sahalarının %90'dan fazlası ormanlık alanlarda bulunmakta ve buradaki endemik türler, tıbbi bitkiler ve ekosistemin tamamı kaybedilmektedir.
- 22:50Maden Mevzuatı Tarihi
- Türkiye'de maden düzenlemeleri Osmanlı'nın son dönemlerinden başlamış, Cumhuriyet'in ilk dönemlerinde devletçi maden uygulamaları yapılmıştır.
- Maden Kanunu 1957 yılında yasalaşmış, 1985 yılında ise Özal döneminde yabancı sermayenin ülkeye çekilmesi için düzenlemeler yapılmıştır.
- 2001 yılından bu yana maden mevzuatı 21 kez değişmiş ve her seferinde madencilik yapabilmenin önünü açan düzenlemeler gerçekleştirilmişdir.
- 25:352004 Maden Kanunu Düzenlemesi
- 2004 yılında yapılan Maden Kanunu'nun 7. maddesi, Türkiye'de madenciliğin yapılacağı alanları genişletmiştir.
- Bu düzenleme ile devlet ormanları, milli parklar, tabiat koruma alanları, kıyı alanları, arkeolojik alanlar, kültür alanları ve su havzaları madencilik faaliyetlerine açılmıştır.
- Aynı dönemde Orman Kanunu, Toprak Kanunu ve Mera Kanunu da değiştirilmiştir.
- 27:27Madencilik Mevzuatının Etkileri
- 2004'teki düzenleme ile devlet ormanlarında madencilik faaliyetlerine izin verilmiştir.
- Korunan alanlarda madencilik yapılamaması için çeşitli yasal olurlar belirlenmiş ancak bu olurların büyük bölümü çeşitli esaslara bırakılmıştır.
- Çevresel etki değerlendirme raporlarının bilimsellikten uzak olması, yaban hayatı koruma alanlarında bile madencilik yapılmasını mümkün kılmaktadır.
- 28:52Kaz Dağları Örneği
- Kaz Dağları Milli Parkı'nın %80'i maden alanlarına ruhsatlıdır.
- Madencilik mevzuatı, koruma alanları, tarım ve mera alanlarını tanımayan bir yapıdadır.
- Maden ruhsatları neredeyse hiçbir zaman bitmediği için, çevresel mücadeleler kazanılsa bile ruhsat hakları devam edebilmektedir.
- 32:56Madencilik Mevzuatının Ekonomik Boyutu
- 2015'teki düzenleme ile cevher tanımının ekonomik şartlarda uygun olup olmadığına bakılarak değiştirilmesi, tüm cevherleri ekonomik açıdan değerlendirmeye yöneltmiştir.
- Kömür çıkarma refleksi ile teşvik edilmekte ve çeşitli teşviklerle desteklenmektedir.
- Bu yaklaşım, dünyanın enerji perspektifinin tamamen değiştiği bir noktada, hala kömürü çıkarma yaklaşımıyla karşı karşıya bırakmaktadır.
- 34:39Karşıt Mücadelelerde Karşılaşılan Sorunlar
- Maden karşıtı mücadelelerde "kara propaganda" suçlaması kullanılmaktadır.
- Çevre karşıtı mücadelelerini sürdürenler, dış mihverlerin oyununa gelmek veya kanun dışı iş yapmakla itham edilmektedir.
- Kaz Dağları, Cerattepe ve Bergama gibi yerlerdeki protestolar için astronomik cezalar kesilmiştir.
- 36:52Uluslararası İnsan Hakları Hukuku Rejiminin Gelişimi
- 1970'lerden günümüze uluslararası insan hakları hukuku rejimi çok değişti ve gelişti.
- Devletlerin insan hakları sözleşmelerini taraf olmalarıyla uluslararası sorumlulukları işleyiş kazandı.
- İnsan haklarına ilişkin devletlerin üçlü yükümlülüğü vardır: saygı yükümlülüğü, koruma yükümlülüğü ve gerçekleştirme yükümlülüğü.
- 39:15Koruma Yükümlülüğü ve Anayasa
- Koruma yükümlülüğü, hak sahiplerinin üçüncü kişilerin müdahalelerine karşı korunmasını ve hakların kullanılması için gerekli koşulların yaratılmasını ifade eder.
- Anayasanın 90. maddesi, Türkiye Cumhuriyeti'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin yasa karşısında öncelikli olduğunu belirtir.
- Yasama organı, uluslararası sözleşmeleri getirdiği yükümlülklere aykırı bir düzenleme yapamaz.
- 43:45İş Dünyası ve İnsan Hakları
- 1970'lerden günümüze iş dünyası anlamında da büyük gelişmeler oldu, özellikle şirketlerin sorumluluğu konusu.
- 2011 yılında Birleşmiş Milletler'de kabul edilen Rehber İlkeler, bu alanda temel bir çerçeve oluşturdu.
- Rehber İlkelerde devletlerin koruma yükümlülüğünü hatırlatarak, şirketlerin insan hakları ihlallerinin önlenmesi, soruşturulması, cezalandırılması ve giderimi için uygun adımların atılması gerektiğini belirtiyor.
- 46:28Uluslararası Eylem Planları ve Türkiye
- Birleşmiş Milletler, tüm ülkelere ulusal eylem planı yapmalarını öneriyor.
- Uluslararası bir web sayfasında ülkelerin eylem planları yayınlanıyor, ancak Türkiye bu alanda adım atmadı.
- 1970'lerin yabancı sermayenin ülkeye çekilmesi bakış açısının hakimiyetinin kırılmamış olduğunu gösteriyor.
- 49:05ÇED Yönetmeliğinin Eksikliği
- ÇED (Çevre Etki Değerlendirme) raporunun en büyük eksikliği, raporun finansörünün taahhüt ettiği firmanın tarafından yapılmasıdır.
- 50:10ÇED Sisteminin Sorunları
- Firma finanse ettiği raporların sıfır alternatif olarak çıkmaması istenir, ancak ÇED (Çevresel Etki Değerlendirme) sisteminde bu eksiklik bulunmaktadır.
- ÇED ile ilgili 1993'ten bu yana 18 kez değişiklik yapılmış ve 2009'da yedi genelge çıkarılmıştır.
- ÇED raporlarında eksiklikler bulunursa, bu eksiklikleri düzeltmek için yeni bir ÇED raporu hazırlanarak kabul edilmektedir.
- 51:36ÇED Örneği: Cerratepe Madeni
- Cerratepe'deki ÇED raporunda çok fazla pastanın nereye döküleceği ve depolanacağı belirtilmemiştir.
- Madenden çıkan toprakların bir kısmı kullanılabileceği halde, kalan pastalar Güney Galeriden doğal yaş ormanına atılmaktadır.
- Bu kirlilik, orman ekosisteminin yok olmasına ve kirletici unsurların dereye, sonra büyük akışlara ve nihayetinde insanların kullanımına ulaşmasına neden olmaktadır.
- 52:55ÇED Sürecinin Sorunları
- ÇED raporlarında zehirli su akıntıları "süt gibi" görünmektedir ve zehirli olmadığını iddia edilmektedir.
- 2009 sonuna kadar 70.000 ÇED başvurusu yapılmış, ancak bunlardan sadece 54 tanesine olumsuz cevap verilmiştir.
- ÇED raporları muazzam taahhütler içerirken, bu taahhütlerin gerçekte uygulanması şüpheli görünmektedir.
- 54:53Madencilik ve Ekosistemler
- Madencilik faaliyetleri biyolojik çeşitliliği, toprak-su dengesini, besleyici madde ve su havzalarının korunmasını olumsuz etkilemektedir.
- Artvin'de ilk 250 hektarlık bir maden sahası, CHD (Çevresel Hızmı Değerlendirme) olumsuz kararı alınacağı anlaşılınca ÇED sürecini sonlandırmıştır.
- Ruhsatı iptal edilmiş işletmelerin, yüksek mahkemede kazanılarak yeni alanlar alarak tekrar faaliyet göstermesi mümkündür.
- 57:23Artvin'in Madencilik Durumu
- Artvin'in yüzeyinin yaklaşık 730 bin hektarından 350 maden ruhsatı bulunmaktadır.
- Artvin, 2700 bitki türüyle Türkiye'nin en fazla bitki çeşitliliğine sahip ili olup, doğudaki batı palearktik bölgelerinin en önemli yırtıcı kuş göç alanıdır.
- Küçük küçük parçalara ayrılan doğal alanlar, hayvanların kendini sürdürme şansını ve soy içi üreme şansını azaltmaktadır.
- 58:45ÇED Sürecindeki Bilimsel Sorunlar
- Cerratepe'nin bilirkişisi, madencilik faaliyetlerinde hiçbir hayvanın öldürülmediğini, hayvanların huzurlu oldukları yere kendilerinin götüreceğini iddia etmiştir.
- Bir botanikçi, endemik bir siklamen türünün habitatının korunması gerektiğini ancak daha yukarıya taşınarak varlığını sürdürebileceğini söylemiştir.
- ÇED raporlarında kuş türleri sayısı azaltılarak, örneğin İstanbul Havaalanı raporunda 300 kuş türünün 17'ye düşürülmesi gibi yanlışlıklar bulunmaktadır.
- 1:02:01Madencilik ve Kalkınma İlişkisi
- Madencilikten kalkılmış bir ülke yoktur, maden ihraç oranı yüksek olan az gelişmiş ülkelerde yoksulluk seviyeleri de yüksek.
- Türkiye'de ihracatta pay %3, yoksulluk seviyesi %21 olup, maden geliri çok uluslu şirketlere gidiyor.
- Madenciliğin teknikleri sömürge madenciliği üstüne oturtulmuş, ülkenin doğal kaynakları böyle yok ediliyor.
- 1:03:16Madencilik Etkileri ve Kaynak Yönetimi
- Anketlerde yaklaşık %90'ı madencilik yapılmasını ve orada işe girmeyi istemiyor.
- İtalyan iktisatçı bir değişim, toplumun bir bölümünün durumunu kötüleştirmeksizin başka bir bölümünü iyileştirmesi olarak tanımlanıyor.
- Madencilik, madencilik yapanlara kazandırırken devlet, turizm ve köylülere zarar veriyor, bu da doğal kaynaklardan yararlanma işinin yanlış yönetildiğini gösteriyor.
- 1:04:35Çevre ve Kalkınma İlişkisi
- 1972'den beri çevre hakkı kabul edilmiş, canlı doğal kaynakları koruyarak kalkınma mümkün olduğu kabul edilmiştir.
- 1987'den sonra bu vurgu tekrarlanmış, 1992 ve 2002'den sonra da devletler bunu kabul etmişlerdir.
- Bu nedenle planlar yeniden gözden geçirilmeli.
- 1:05:42Mecliste Madencilik Düzenlemeleri
- Madencilik düzenlemeleri torba yasa ile Meclis'e geliyor ve ilgili komisyonlar tarafından tartışılıyor.
- Torba yasada madencilik ile ilgili düzenlemeler sanayi, enerji, ticaret ve maden komisyonu tarafından ele alınıyor.
- Alt komisyonlar kurulması, sivil toplum kuruluşlarının görüşlerini bildirme zeminini sağlıyor.
- 1:06:49Torba Yasası Düzenlemeleri
- 5 Ekim'de 47 maddelik ve 4 maddesinin madencilikle ilgili olduğu bir torba yasa düzenleme silsilesi geldi.
- Özellikle 3. ve 5. maddeler problemliydi; şirketlere ruhsatlarını uzatma süreleri sonrasında bir yıl daha faaliyet gösterme hakkı tanıyordu.
- Diğer düzenleme, tüm maden işletmelerine ruhsat alanı dışında taşma izni veriyordu, bu da çevresel etki değerlendirmelerini zorlaştırıyordu.
- 1:09:47Düzenlemelerin Değerlendirilmesi
- Alt komisyonda sivil toplumun talepleri değerlendirildi ve tüm partiler olumlu davrandı.
- 3. ve 5. maddelerde sivil toplumun desteklediği düzenlemeler gerçekleştirildi.
- Ancak düzenlemeler komisyona geldikten sonra durum değişti.
- 1:10:14Madencilik Yasasındaki Yeni Madde
- Madencilik yasasına yeni bir madde (altıncı madde) eklendi, bu madde komisyon üyelerinin bilmeden ve geri bildirim vermeden eklenmiş.
- Altıncı maddeye göre madencilik tesisleri ruhsat alanı dışında da kurulabilir, bu durum ekosistemi ve tarımı daha da parçalayabilir.
- Sivil toplum kuruluşları, özellikle çevre SPK'lar, bu maddeyi yasadan tamamen çıkarılmasını talep etmektedir.
- 1:13:04Alternatif Hukuki Mücadele Yöntemleri
- Cavidan Hoca'nın katkısında uluslararası mekanizmalar ve insan hakları krizi meselesi, devletlerin ekonomik ve sosyal haklarda aşamalı gerçekleştirme ödevi gibi önemli noktalar vurgulanmıştır.
- Rehber İlkeler, devletleri tek başına tutmak yerine şirketleri de insan haklarına saygı gösterme sorumluluğu altına alıyor.
- İnsan hakları alanında çalışan avukatlar ve sivil toplum örgütleri zorlukların içinde yeni ve alternatif yollar aramaya devam etmektedir.
- 1:15:11Rehber İlkeler ve Şirket Sorumluluğu
- Rehber İlkeler bağlayıcı olmasa da on yıldır kullanılan bir standart haline gelmiş ve şirketlerin de insan haklarına saygı gösterme sorumluluğunu tanımlamaya başlamıştır.
- İnsan hakları durum tespit süreci (human rights due diligence), şirketlerin faaliyetleri boyunca ihlalleri önceden tespit etmeyi hedefleyen bir süreçtir.
- Avrupa Birliği, şirketlerin insan haklarına saygı gösterme sorumluluğunu kabul edecek bir regülasyon hazırlamaktadır.
- 1:18:14Avrupa Birliği'nin Regülasyonu
- Avrupa Birliği'nin regülasyonu, tüm şirketleri kapsayan ve çok uluslu şirket tanımı yapmayan bir çerçeve sunmaktadır.
- Regülasyon, şirketlerin insan haklarına saygı gösterme sorumluluğunun devletin insan hakları yükümlülüklerini yerine getirme becerisinden bağımsız olduğunu vurgulamaktadır.
- Şirketlerin durum tespit sürecinde kendilerinin neden olduğu, katkıda bulundukları veya iş ilişkilerindeki şirketlerin ihlallerini göz önünde bulundurması gerekmektedir.
- 1:22:06OECD'nin Rolü
- OECD'nin 1976'da kabul ettiği çok uluslu şirketler rehberi, 2011 Rehber İlkeleri sonrası eş konuma getirilmiş ve revize edilmiştir.
- OECD'nin bir şikayet mekanizması bulunmaktadır, bu mekanizma arabuluculuk benzeri bir süreç sunmaktadır.
- Şikayet mekanizmasının kararları bir veri tabanında yer almakta ve bu kararlar bize insan hakları sorumluluğunu tartışmak ve savunmak için yol göstermektedir.
- 1:23:59Şikayet Mekanizması ve OECD
- Taleplerimizi sadece devlete değil, şirketlere de ileri sürebilme imkanı açılıyor.
- Şikayet mekanizması insan hakları alanında olduğu gibi ilerleme sağlıyor.
- OECD'nin kendi içinde problemleri var ve bu açıklarının giderilmesi için yoğun takip ediliyor.
- 1:24:44Soru-Cevap Oturumu
- Konuşmacı, izleyicilerden gelen soruları hızlıca cevaplamak için zaman ayırmayı teklif ediyor.
- Çevre Mühendisleri Odası, TEMA Vakfı ve diğer sivil toplum kuruluşlarına ÇED yönetmeliği taslakları paylaşılmış ve geri bildirim alınmak isteniyor.
- ÇED yönetmeliği ile ilgili sivil toplum kuruluşlarının görüşlerinin alınması yönünde gelişmeler var.
- 1:28:05Ormancıların Durumu ve Orman Kesimi
- Ormancılar maden faaliyetlerinin orman alanlarına yayılmasından rahatsız olup, bu durumun bilgi düzeyi ile ilgili olduğunu belirtiyor.
- Son yıllarda liyakatsiz kişilerin görevlendirilmesi ve görevlilerin "söyleneni yapmak" zorunluluğu doğurmuş.
- Türkiye'de orman kesim programı 31-32 milyon metreküp olarak belirlenmiş, gelecek yıl 50 milyona çıkacağı söyleniyor.
- 1:32:36Orman Yangınları ve Madencilik
- Anayasa 169. maddesine göre yangın geçiren orman sahalarının başka bir amaçla tahsis edilmesi söz konusu değil.
- Türkiye'de yangın geçiren bir alanın madencilik için tahsis edilmesi örneği bulunmuyor.
- Madencilik için yapılan değişikliklerle su havzalarında bile madencilik yapılabiliyor ve enerji tesisleri için kapılar açılmış durumda.
- 1:36:13Uluslararası Yükümlülükler ve Şikayet Mekanizmaları
- Yükümlülük sahibi devlet olduğunda uluslararası yükümlülükleri devlete karşı ileri sürme meselesi daha karmaşık bir hale geliyor.
- Doksanıncı madde ekonomik ve sosyal haklar konusunda neredeyse hiç kullanılmıyor, ancak bu alan genişleyen ve yeni literatürde daha fazla davalarda ve şikayet mekanizmalarında kullanılması gerekiyor.
- 1:37:11OECD Şikayet Mekanizması ve İlaşu Barajı Örneği
- OECD'nin şikayet mekanizmasında Türkiye ile ilgili yakın zamanda nadir yapılan şikayetlerden biri İlaşu Barajı ile ilgili Zeynel Bey Türbesi'nin taşınması meselesi.
- Karar, kültürel varlıkları koruma hakkının şirketlerin insan haklarına saygı gösterme sorumluluğunun içinde olduğu ve bir şirketin bunu gözetmeksizin faaliyetini yerine getiremeyeceği konusunda vurgu yapıyor.
- 1:38:09Bresser Kararının Detayları
- Zeynel Bey Türbesi taşıma işini yapan Hollandalı Kobi Bresser, Hasankeyf'i Yaşatma Girişimi ve Hasankeyf Matters ile birlikte Norveçli STK Fivas, Hollanda'da bir başvuru yapıyor.
- Karar, Bresser'in Kobi olmasının yükümlülüklerini azaltan herhangi bir etkisi olmadığını ve alt yüklenici olması nedeniyle bile aynı özenle yaklaşması gerektiğini belirtiyor.
- Alt yüklenici sıradan bir iş yerine kilit bir faaliyeti yerine getirdiği için, projenin akışı değişmeyecek şekilde çalışması gerekiyor.
- 1:39:45Sorumluluk ve İhlal Meselesi
- Karar, doğrudan ihlali yapan yüklenici değil, ancak yaptığı hizmetin ihlalin ortaya çıkmasına neden olan önemli etkenlerden biri olan alt yüklenicinin sorumluluğunu kabul etmesi gerektiğini belirtiyor.
- Eğer ihlal ciddi bir ihlal ise, sözleşmeyi iptal etmek gerekiyor, aksi takdirde sorumluluktaki payını kabul etmek gerekiyor.
- Bu karar, sivil toplum ve hak mücadelesini yürütenlerin HES şirketlerinin bu konudaki çalışmalarını incelemeleri için yol gösteriyor.
- 1:42:35Türkiye'deki İşletme Süreçleri
- Karar, Türkiye'deki işleyiş sürecinin anlamlı olmadığını ve bu süreçlere güvenerek hareket etmenin ihlale götüren ilk adım olduğunu belirtiyor.
- İnsan hakları durum tespit sürecinin, ihlal edilenlerle birlikte ve katılımcı bir şekilde yürütülmesi gerektiğini vurguluyor.
- Türkiye'deki paydaş görüşmelerinin anlamlı olmadığı ve bu sürecin ihlale götüren ilk adım olduğu belirtiliyor.