Buradasın

Türkiye'de Kamuoyu Araştırmaları ve Seçim Sistemi Üzerine Akademik Söyleşi

youtube.com/watch?v=GIGt6K4zieY

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir üniversitede düzenlenen "Çarşamba Buluşmaları" kapsamında Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü tarafından düzenlenen bir söyleşidir. Konuk, Yöneylem Araştırma Genel Koordinatörü Doçent Dr. Derya Kömürcü'dür.
Söyleşide Türkiye'deki kamuoyu araştırmaları, seçim sistemi ve seçmen davranışları ele alınmaktadır. Konuşmacı, siyaset bilimcisi olarak kendi araştırmalarını, Türkiye'deki seçim araştırmasının yöntemolojisini ve güvenilirliğini değerlendirmek için dikkat edilmesi gereken noktaları anlatmaktadır. Video, seçim anketlerinin doğru uygulanması, örneklemleme teknikleri, partizanlık ve liderlik faktörlerinin oy verme davranışını nasıl etkilediği gibi konuları kapsamaktadır.
Söyleşide ayrıca Türkiye'nin cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi sonrası siyasi yapısı, muhalefetin cumhurbaşkanı adayı konusu, yeni seçim kanununun etkileri ve küçük partilerin potansiyel etkisi gibi güncel siyasi konular da tartışılmaktadır. Konuşmacı, Türkiye'de lider odaklı bir siyasi kültür olduğunu ve seçimlerin büyük ölçüde lider ve aday seçimi etrafında döndüğünü belirtmektedir.

00:35Konuşma Tanıtımı ve Konuşmacının Tanıtımı: Üniversitenin düzenlediği çarşamba buluşmalarında siyaset bilimi ve kamu yönetimi bölümü tarafından düzenlenen ilk söyleşi, Türkiye'de kamuoyu araştırmaları ve seçmen davranışı üzerine gerçekleştirilecek.
Konuşmacı, yöneylem araştırma genel koordinatörü Doçent Dr. Derya Kömürcü'dür.
Yaklaşan genel seçimler nedeniyle bu konu hem akademik açıdan hem pratik açıdan önemli bir konu olarak vurgulanmaktadır.
01:36Konuşmacının Akademik Geçmişi ve Araştırma Alanları: Konuşmacı siyaset bilimci olup uzun yıllar Yıldız Teknik Üniversitesi'nde siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler bölümünde çalışmıştır.
Lisans eğitimi Marmara Üniversitesi Kamu Yönetimi'nde, yüksek lisansı Boğaziçi Üniversitesi'nde, doktorası da Marmara Üniversitesi'nde tamamlamıştır.
Akademik ilgi alanları arasında sosyal demokrasi, merkez sol siyasetin gelişimi, siyasal partiler ve Türkiye siyaseti yer almaktadır.
02:09Yöneylem Araştırma Merkezi ve Araştırmaların Önemi: İki yılı aşkın bir süredir Yöneylem Sosyal Araştırmalar Merkezi'nde kamuoyu araştırmalarını yürütmeye çalışmaktadır.
Türkiye'de özellikle son yıllarda kamuoyu araştırmalarına yoğun ilgi vardır ve her seçim öncesinde periyodik olarak kamuoyu yoklamaları yapılır.
Sadece seçim kapsamında değil, diğer çeşitli kamuoyu eğilimlerini ölçen araştırmalar da yapılmaktadır.
03:06Yöneylem Araştırma Merkezi'nin Farkı: Yöneylem Araştırma Merkezi'nin temel amacı, araştırmalara bilimsel yaklaşımı yansıtabilmektir.
Siyasi dertler, siyasi görüşler veya maddi bağlantılar bağımsız olarak, bilim insanı titizliğiyle doğru bilgi üretmeyi amaçlamaktadır.
Türkiye'de araştırma sektörü gelişkinliğe ulaşmış durumda olup, siyasi araştırmalarda belli bir kurumsallığa oturmuş durumdadır.
05:28Araştırma ve Anket Arasındaki Fark: Araştırma ile anket aynı şey değildir; anketörler var, araştırma yapanlar vardır.
Bir salonda yüz kişiye anket uygulansaydı, bu sadece yüz kişinin görüşünü toplamaktadır.
Bu anketi bir araştırmaya dönüştürmek için başka bir bakış açısı olması gerekir.
06:40İyi ve Kötü Araştırmaları Ayırt Etme: Sadece partilerin oy oranlarını veren bir bulgu hiçbir şey ifade etmemektedir.
Medyada araştırma sonuçları süzgeçten geçirilmeden kullanılmaktadır.
Araştırmaları değerlendirmek için şirketin varlığı, araştırmaları yapma süresi, trendi gösterme kapasitesi ve tutarlılık gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
09:46Seçim Araştırması Değerlendirme Kriterleri: Seçim araştırmasının sağlıklı bilgi üretebilmesi için Türkiye seçmen evrenini yansıtan bir örneklemin olması gerekir.
Örneklem, Türkiye demografisini yansıtmalıdır: kadın-erkek oranı, yaş grupları, coğrafi dağılım.
Türkiye'de 26 istatistik bölgesi vardır, ancak Yöneylem Araştırma Merkezi 27 bölge olarak değerlendirir.
12:06Seçim Araştırmalarında Önemli Faktörler: Önümüzdeki seçimde ilk defa oy kullanacak genç seçmenlerin oranı yaklaşık yüzde on civarında olup, bu seçmenlerin oy davranışları anne babalarından farklıdır.
Araştırmalarda örneklem seçimi önemlidir; yeni seçmenlerin yüzde sekiz-on aralığında dahil edilmemesi yanlış ölçüm yapmaya neden olabilir.
Kusursuz bir örneklem kurulduktan sonra, anketörlerin iyi eğitilmesi ve sonuçların denetlenmesi gerekir, aksi takdirde anketörler soruları atlayabilir veya sonuçları manipüle edebilir.
15:17Araştırmalarda Yöntemsel Farklılıklar: Gerçek araştırma yapan şirketler arasında bile farklı sonuçlar çıkabilir, bu farklılıkların bir kısmı yöntemsel farklılıklardan kaynaklanabilir.
Bazı araştırma şirketleri sadece yüz yüze araştırma yapar ve anketörlerin sahaya çıkmasını sağlar, ancak bu durumda denetleme yapılamaz ve sahadan kaynaklı hatalar olabilir.
Araştırmacının siyasi görüşü veya ideolojisi araştırma bulgularını etkilememeli, ancak bazen araştırma sonuçlarının bazı partiler lehine veya aleyhine bükülebildiği görülmektedir.
18:37Türkiye Siyaset Paneli Yöntemi: Türkiye Siyaset Paneli adı verilen aylık araştırma, her ay son haftasında sahası yapıp aybaşında açıklanmaktadır.
Araştırmada yüz yüze görüşme ve telefon görüşmeleri birleştirilmiş bir yöntem kullanılmaktadır.
İlk yıl 10.000 kişiyle yüz yüze görüştük ve demografik verileri topladık, bu panel her ay %25 yenilenerek devam etmektedir.
Türkiye çapında 81 ilde yüz bin kişiden fazla yüz yüze görüşme yapılmış ve bu kişiler panelin bir parçası haline gelmiştir.
Bu yöntem Türkiye'de siyasi araştırmalarda çok yaygın değildir, büyük ölçüde telefonla yapılan araştırmalar ve çok az sayıda şirketin yüz yüze araştırma yapması vardır.
21:46Araştırma Sonuçlarının Değerlendirilmesi: Bazı araştırmaların verileri gerçekçi değil, örneğin 50-55 ilde 5000 kişiyle yüz yüze araştırma yapmak imkansızdır.
Araştırma sonuçlarını değerlendirmek için geriye dönük trendi ve son seçim sonuçlarıyla çapraz tablo istemek gerekir.
Çapraz tabloda partiler arası geçişleri incelemek ve "seçmen değildim" gibi seçeneklerin olup olmadığını kontrol etmek önemlidir.
24:47Seçmen Davranışları ve Partizanlık: Siyaset bilimi literatüründe seçmenlerin oy verme davranışını etkileyen en büyük faktör partizanlık (parti bağlılığı) olarak kabul edilir.
Batı ülkelerinde partizanlık azalırken, Türkiye'de son 20 yılda artmış olabilir.
Seçmenler oy verirken ideoloji, partizanlık, ekonomik durum gibi faktörleri birbirinden ayırmaz, bunlar birbirini etkileyen bir eklemlenme içinde olur.
27:22Türkiye'deki Seçmen Davranışları: Türkiye son 10 yıldır ciddi bir kutuplaşma atmosferinde yaşıyor ve bu kutuplaşma partizanlığı artırmıştır.
Türkiye'de yaklaşık %45'lik bir seçmen kümesi çok sıkı şekilde bağlı kalırken, %50-55'lik bir seçmen kümesi daha belirsiz ve mücadelenin bu kesimde verildiğini göstermektedir.
Seçmenlerin oy verme davranışını etkileyen faktörler arasında ekonomik durum ve parti aidiyeti yaklaşık %33 oranında önemli olarak görülüyor.
30:03Ekonomik ve Liderlik Etkisi: Son 2 yıl içinde Türkiye ekonomisinin durumunun kötüleştiğini %80'e yakın oranında seçmenler belirtirken, iktidara yakın seçmenler durumun iyi olduğunu düşünmektedir.
Liderlik, Türkiye siyasi kültürünün en belirgin özelliklerinden biridir ve siyaset lider odaklıdır.
Seçmenler oy verirken lider, ekonomi ve ideoloji sıralamasıyla en çok etkileyici faktörler olarak görülür.
32:34Seçimlerde Faktörler ve Liderlik Önemi: Seçimlerde adayların seçimleri ve politikaların benimsenmesi önemli faktörlerdir.
Türkiye'de referandum sonucu cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçildikten sonra kurumlar, siyasal partiler ve meclis önemini yitirmiştir.
Seçimlerde seçmenin baktığı temel nokta aday kim, lider kim ve nasıl iletişim kuruyor olup, seçimler siyah-beyaz oynayacak kadar daralmış durumdadır.
35:14Seçim Vaatleri ve Sosyal Devlet: Seçmene "bana oy verirsen daha iyi bir hayat yaşayacaksın" vaatini gösterip ikna edebilen partiler başarılı olmaktadır.
Muhalefetin iktidarın kötü yaptıklarını sadece eleştirmekle değil, ne yapacağını ortaya koyarak kazanabilmek için çalışması gerekmektedir.
Türkiye'nin bugünkü koşullarında en gerçekçi talep devletten sosyal devlet olmasını talep etmektir, yoksulluğu idare etmek yerine yok etmeye çalışmak gerekmektedir.
39:19Türkiye'nin Dönüşüm Potansiyeli: Türkiye toplumu çok ciddi bir dönüşüm potansiyeli içinde barındırıyor, ancak bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği iktidar-muhalefet dengesine bağlıdır.
Türkiye'de şu anda fikir ve ideoloji tartışamıyoruz, sadece siyah-beyaz kutuplaşmayı tartışmaktayız.
Önümüzdeki seçim bir değişim olabilir, ancak Türkiye'nin ihtiyaçlarını karşılayacak değişimin bu seçimden sonra olabileceği ve arka arkaya gelecek bir seçimler sürecine girebileceği düşünülmektedir.
42:23Muhalefetin Cumhurbaşkanı Adayı: Türkiye'nin var olan sisteminde cumhurbaşkanı adayının kim olacağı çok önemlidir.
Muhalefet tarafında yüzde ellibeş'in üzerinde bir oy konsolide olmuş durumdadır, bu seçmen kümesi kendi içinde bölünürse veya sandığa gitmekten vazgeçerse kaybedilebilir.
Muhalefetin adayının ortak adayının bölünme veya arkasında birleşememe ihtimaline oranla kazanabileceği bir tablo var gibi görünmektedir.
44:55Muhalefet Seçmenlerinin Davranışları: Küçük ama büyümekte olan muhalif partilerin varlığı ve seçimlerin ikinci tura kalma ihtimali tartışılıyor.
Muhalefet tarafındaki seçmenlerin cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmak konusunda ciddi bir beklenti ve irade olduğu belirtiliyor.
Muhalefet seçmenleri liderlerine değil, kendi oy davranışlarını şekillendirecekler gibi görünüyorlar.
46:27HDP'nin Etkisi ve Seçim Stratejisi: HDP'nin kendi adayı çıkarıp seçime girmesi durumunda, bu adayın ikinci tura kalacağı ve muhalefet açısından ciddi bir risk oluşturacağı belirtiliyor.
İki haftalık ikinci tur sürecinde seçmenlerin oy tercihlerini değiştirecek istikrar kaygısı ortaya çıkabilir.
Muhalefet için önemli olan, seçimleri birinci turda bitirmeye çalışmak ve HDP'nin aday ısrarından vazgeçmesi durumunda ilk turda mesele sonlanabilmesi.
48:30Seçim Sistemindeki Değişiklikler: Seçim sisteminde barajın yüzde on'dan yüzde yedi buçuğa düşürülmesi ve ittifak sistemindeki önemli bir değişiklik yapıldığı belirtiliyor.
Eski sistemde ittifaklar önce vekilleri alıp sonra partilere dağıtıyor, yeni sistemde doğrudan partilere dağıtılacak.
Yeni sistem birinci oy çevresindeki partilere avantaj, küçük partilere dezavantaj sağlıyor.
50:11Seçim Kanunu Uygulanması: 14 Mayıs'ta yapılacak seçimlerde eski seçim kanunu ile girmenin gerekli olduğu, çünkü 6 Nisan'daki değişikliğin bir yıl sonra uygulanabileceği belirtiliyor.
Seçimler 18 Mart'ta başladığı için, 60 gün öncesinden başladığı iddiasıyla yeni kanunun uygulanamayacağı vurgulanıyor.
Yeni yasaya göre 81 ilde 87 seçim çevresi için ayrıntılı araştırmalar yapıldığı belirtiliyor.
51:41Ortak Liste Stratejisi: Muhalefet ve Cumhur İttifakı'nın milletvekili sayısını maksimize etmek için belli yerlerde ortak listelerle girmeleri gerektiği tespit edildi.
Kemal Kılıçdaroğlu'nun partilerin 41 yerde kendi isimleriyle, geri kalan yerlerde ortak çalışmalar yapılacak dediği belirtiliyor.
Rize ve Çorum gibi bölgelerde ortak liste çıkarılmasıyla vekillik çıkarma ihtimalinin arttığı örnek veriliyor.
53:52Seçim Sonuçlarının Tahmini: Toplamda 250-270 aralığında bir milletvekili çıkarabileceği tahmin ediliyor.
HDP'nin 60-70 milletvekili çıkarabilme durumuna sahip olduğu belirtiliyor.
Dengelerin gözetilmesi gereken bir meclis dağılımı gerçekleşecek olduğu vurgulanıyor.
54:27Araştırma Sonuçlarının Sınırları: Araştırma şirketlerinin seçim sonucu değil, anın fotoğrafını çektiğini belirtiyorlar.
Seçime 4-5 ay kala durumun çok değişebileceğini, Türkiye'de hızlı gelişmelerin seçmen davranışını değiştirebileceğini vurguluyorlar.
Anketlerin ortaya koymuş olduğu sayıların seçmen davranışını etkileyebileceğini belirtiyorlar.
56:00Seçim Anketlerinde Kazanan Tarafta Olma Faktörü: Türkiye'de "kazanan tarafta olma faktörü" önemli bir etken olarak görülmektedir; seçmenler kazanan tarafı seçme eğilimindeyken bu ivmenin hızlanması söz konusudur.
Seçmenlerin siyasi tutumları ve davranışları arasında fark vardır; anketlerde tutumları ifade edebilirlerken, sandık başında farklı davranışlar sergileyebilirler.
Türkiye'de gerçeklik kaybı yaşanmakta ve araştırmalar psikolojik üstünlüğü ele geçirmek için kullanılmaktadır.
1:01:17Anketlerin Bilimsel Yöntemleri: Anketlerde tutarsızlık gösteren cevaplar örneklemden çıkarılarak daha doğru sonuçlar elde edilmeye çalışılır.
Türkiye'de sonuçların virgül noktalı açıklanması yaygın olsa da, bu kadar ince ölçüm yapabilecek aletler bulunmamaktadır.
Kararsız ve oy kullanmayacak seçmenlerin oranları, seçim sonuçlarını yansıtmadığı için dağıtılmaması gerekir.
1:04:34Kararsız Seçmen Analizi: Her araştırmada kararsız seçmenlerin özel analiz edildiği sorular sorulmaktadır.
Kararsız seçmenler homojen değildir; uzun yıllardır iktidar partisine oy verenler veya muhalif olanlar gibi farklı gruplardan oluşabilirler.
Kararsızların dağılımı için farklı bir orantı kullanılarak analiz yapılabilir, ancak kamuoyuna açıklayıcı bir yöntem değildir.
1:07:28Sosyal Bilimler Öğrencilerine Mesaj: Sosyal bilimler öğrencilerine veri okuryazarlığı çok önemli, yüzdesel ve puan olarak ifade edilen veriler arasındaki farkı anlamak gerekir.
Sosyal araştırmalarda nicel yöntemlerle nitel analizlerin birleştirilmesi gerekir, gerçek bir sosyal bilimcinin sadece bir yöntemle kendini sınırlaması doğru değildir.
Bütüncül bir yaklaşım sergilemek gerekir, sadece bir yöntemle çalışmak yerine daha kapsamlı araştırma geliştirilmelidir.
1:09:49Yeni Seçim Kanunu ve Muhalefet: Muhalefet tarafında yeni seçim kanunu gerilim yaratıyor çünkü ittifak olmayacak ve herkesin birleşmediği sürece oylar boş kalacak.
Cumhur İttifakı'nda AK Parti ana belirleyici olup, özellikle seçim çevrelerinde az milletvekili çıkaran ve yüksek oy alan AK Parti avantajlı kalmaya devam ediyor.
Muhalefetin itirazının kaynağı, düşük oy alan partilerin (örneğin %2-3 oy alan Deva Partisi) oylarının toplanıp vekilliğe dönüşebilmesi için eski seçim sisteminin olması gerektiğidir.
1:12:28Araştırma Şirketlerinin Denetimi: Halka açık şirketlerin finansal raporları yatırımcıyı yanıltmamak için denetimden geçerken, araştırma şirketlerinin kamuyu yönlendirmesi nedeniyle kamu yararı için denetim getirilmesi öneriliyor.
Konuşmacı, bu konuda düzenlemeye ve denetime tabi hale getirilmesinin kaygı verici olduğunu, bu sistemin işini iyi yapanlara zarar verebileceğini belirtiyor.
Kamuoyunun bilinçlendirilmesi ve medyanın araştırma sonuçlarını sunarken daha duyarlı olması gerektiği vurgulanıyor.
1:16:21Seçim Sistemi ve Toplumsal Etkileri: Konuşmacı, yüz yüze toplantıların YouTube veya televizyondan izlemeye göre daha verimli olduğunu, insanların fiziksel ortamda yaşamasının daha anlamlı olduğunu belirtiyor.
Yeni seçim sisteminin şerefli ikinciliklerin veya istikbal vaat eden oyuncuların çıkacağı bir seçimden ziyade, AK ve KAR'nın olduğu ve bir partinin amaca ne kadar hizmet ettiği ölçüleceği bir seçim olduğunu vurguluyor.
Sosyal çevrelerin bu kadar ayrıştığı bir seçimin toplum açısından sağlıklı olmadığını, insanlar arasındaki iletişimi zayıflattığını ve seçim sonrası topluma ciddi etkileri olabileceğini belirtiyor.
1:21:46Seçimlerde Dengeleme Faktörü: Bazı ülkelerde, Türkiye'de de zaman zaman seçimler güçleri dengeleme faktörü olarak görülür.
Normal bir seçim ortamında insanların denge ve kontrol mekanizması kurması, başkan bir taraftan olsun, meclis bir taraftan olsun, bunların birbirini dengelemesi önemlidir.
Türkiye'deki anayasa ve başkanlık sistemi, meclisin etkisinin olmayacağı ve denge mekanizmalarının kurulmaması yönünde tasarlanmıştır.
1:23:01Türkiye'deki Seçim Dinamikleri: Türkiye'deki seçim, rejimin devam edip etmeyeceği ile ilgili bir seçim olacak ve cumhurbaşkanının muhalefet tarafından kazanılması rejimin değişmesine yetmiyor.
Rejimin değişebilmesi için aynı zamanda mecliste belli sayıda milletvekili çıkarılması, en kötü ihtimalle referanduma anayasa değişikliğini götürecek sayıda milletvekili çıkarılması gerekiyor.
Seçimde stratejik oy kullanma davranışı önemli olacak; örneğin HDP'nin yüzde 10 barajını geçmesini çok önemli gören, kendi desteklediği partinin bir iki vekil kazanmasındansa onun mecliste olmasının iktidar partisini kısıtlayacağını düşünen seçmenler vardır.
1:24:27HDP'nin Seçim Dinamikleri: Araştırmalarda HDP'nin bölgede ciddi bir oy kaybı olmadığı, kendi geleneksel olarak güçlü olduğu illerde oyunu koruduğu görülüyor.
Metropollerde ise seçmenlerde bir geçiş olduğu, İstanbul'da HDP'ye oy vermiş ama şimdi CHP'ye oy verme eğiliminde olan yaklaşık %15-20'lük bir seçmen dilimi olduğu görülmektedir.
1:26:18Muhalefetin Adayı ve Seçim Dinamikleri: Teorik olarak aday çok önemli olsa da, şimdi kamuoyunda gündeme gelen isimler (Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu, Mansur Yavaş) arasında çok büyük farklar görülmemektedir.
Muhalefetin gündemde olan üç olası adayının üçünün de seçimi kazanma olasılığı çok yüksek olarak değerlendirilmektedir.
Mansur Yavaş'a o oy desteğini sağlayan şeyin ciddi oranda MHP'linin ona oy vermesi olduğu ve seçim sürecinde bu seçmenlerin geri dönme ihtimalinin yüksek olduğu analiz edilmektedir.

Türkiye'de Kamuoyu Araştırmaları ve Seçim Sistemi Üzerine Akademik Söyleşi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir