• Buradasın

    Türkiye'de İşsizlik ve Kapitalist Sistem Üzerine Akademik Röportaj

    youtube.com/watch?v=5KbQlFeH134

    Yapay zekadan makale özeti

    • "Emek ve Toplum" programında sunucu ve Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi'nde öğretim üyesi olan Doçent Doktor Hakan Koçak arasında geçen bir röportajdır. Koçak, KHK ile ihraç edilmiş ve şu anda serbest araştırmacı olarak çalışan bir akademisyendir.
    • Röportajda işsizlik, kapitalist sistemin yapısal unsurları ve neoliberalizmin Türkiye'deki yansımaları ele alınmaktadır. Konuşmada işsizliğin kapitalizmde yapısal bir unsur olduğu, 1929 buhranından sonra refah devleti dönemlerinin işsizliği nasıl etkilediği, 1970'lerden sonra neoliberalizmin işsizliği nasıl artırdığı ve Türkiye'de 1980'lerden günümüze kadar kamu sendikacılığının durumu incelenmektedir.
    • Röportajda ayrıca devletin rolünün sadece güvenlik boyutuna indirgenmesi, kamu varlıklarının özelleştirilmesi, sağlık ve eğitim gibi temel hizmetlerin ticarileştirilmesi ve elektrik, doğalgaz gibi temel hizmetlerin tekelleşmesi gibi konular da tartışılmaktadır. İşsiz nüfusun sadece yedek işgücü değil, aynı zamanda siyasi denetim için de önemli bir unsuru olduğu ve seçim bölgelerinde toplum yararına çalışma programları aracılığıyla seçmen ve destekçi olarak kullanılabildiği vurgulanmaktadır.
    İşsizlik ve Kapitalizm İlişkisi
    • Programda işsizlik, işsizliğin ücretler üzerindeki baskısı ve işsizliğe neden olan temel politikalar ele alınacak.
    • Doçent Doktor Hakan Koçak, Kocaeli Üniversitesi'nden ihraç edilmiş bir akademisyen olarak programda yer alıyor.
    • Türkiye'de 60'lı ve 70'li yıllarda köy nüfusunun kentlere transferi, gecekondu mahalleleri oluşturarak büyük bir işsizlik ordusuna neden olmuş ve bu insanlar sistem tarafından yedek iş gücü olarak kullanılmış.
    01:55Kapitalizmde İşsizlik Olgusu
    • İşsizlik, kapitalizmde yapısal bir unsur olup, gündelik konuşmalarda konjonktürel bir sorun gibi algılanıyor.
    • Kapitalizm krizlerle ilerliyor, şirketler iflas ediyor ve işsizler doğuyor, öte yandan sömürüyü arttırıyor.
    • Kapitalizmin temel mantığı, istihdam edilenleri olabildiğince uzun sürelerde ve yoğun çalıştırmak, böylece artı değeri arttırmak.
    04:04Refah Devleti Dönemi
    • İkinci Dünya Savaşı sonrası 1970'lerin ortasına kadar uzanan dönemde, refah devleti, sosyal devlet ve Keynesçi devlet gibi uygulamalar yapıldı.
    • Bu dönemde işçi sınıfının artan önemi ve sendikal siyasal basınç nedeniyle tam istihdam politikaları öne çıktı.
    • Kamunun büyük bir istihdam yaratıcı olarak işlev görmesine rağmen, işsizlik sorununun göreli olarak marjinalleştiği ve büyük ölçüde istihdam yaratıldığı görülüyor.
    05:35Neoliberalizm Dönemi
    • 1970'lerin sonlarında neoliberalizm hakimiyetini ilan etti ve işsizlik kapitalizmde öne çıkan bir unsur haline geldi.
    • Neoliberalizmde tam istihdam hedefinden uzaklaşıldı ve devletin istihdam yaratıcı fonksiyonunun olmadığı kabul edildi.
    • İşsizlik bir tür doğal durum haline geldi ve yedek iş gücü ordusu, sınırsız denetimsiz kapitalizmin işleyebilmesi için temel bir işleve sahip oldu.
    07:02İşsizlik ve Emek Denetimi
    • Yedek işsizler ordusu, çalışanlar üzerinde doğal bir emek denetimi sağlıyor.
    • İşyerlerinde özel bir denetleme yapılmasa bile, kapının önünde bekleyen işsizler ordusu çalışanlar üzerinde bir denetim unsuru oluşturuyor.
    • Sermaye, patronlar tarafından sürekli işlem üzerinde "demokrasinin kılıcı" gibi sallandırılıyor.
    08:31Sosyal Devlet Dönemi ve Neoliberalizm Karşılaştırması
    • 1929 buhranından itibaren 1975 yılına kadar yaklaşık 40-45 yıllık bir süreçte, işsizlik değil, daha sosyal bir kapitalist sistem vardı.
    • İşçi sınıfları dünya savaşları sırasında ve sonrasında belirleyici hale geldi, nüfus içinde ağırlıkları arttı ve sosyalist blok ortaya çıktı.
    • Neoliberal sistemde iş gücünün tüketici olması değil, iş gücü üzerindeki baskının yoğunlaştırılması ve daha fazla artı değer elde edilmesi isteniyor.
    11:31Vazgeçilmiş Nüfus ve Yatırım Kaydırma
    • Özellikle Afrika, Asya'nın belli bölgeleri ve Latin Amerika'da insanlığın varlığından vazgeçtiği önemli bir nüfus ortaya çıkmış.
    • Bu nüfus sürekli olarak çalışanlar üzerinde önemli bir basınç ve denetim unsuru oluşturuyor.
    • Sermaye, ucuza çalıştırabileceği yerlere yatırım kaydırıyor; gelişmiş ülkelerden daha ucuza çalıştırabileceği emeği ulaşabileceği yerlere.
    14:10Küresel Zincirlerde Üretim ve İşçi Koşulları
    • Küresel zincirlerde fason ve taşeron üretim yapılmakta, özellikle tekstil gibi iş kollarında ucuz emek ve çocuk işgücü kullanılmaktadır.
    • Ünlü markalar, Batı'da sağlayamayacakları çalışma koşullarını, özellikle zorla çalıştırma gibi uygulamaları, dünyanın uzak coğrafyalarında uygulamakta ve bu üretimleri kullanmaktadır.
    • Bu konuda kamuoyu kampanyaları yapılmış ve bu uygulamalar basına yansımıştır.
    15:30Neoliberal Sistem ve Devletin Rolü
    • Yeni liberal sistemde devletin rolü sadece güvenlik ve düzenleyici boyutuna indirgenmiştir.
    • Liberal kapitalist sistem devletleri ilk döneminde dışarıda tutmaya çalışmıştır, ancak 1980'li yılların sonuna kadar bu durum devam etmiştir.
    • Türkiye'de kamu yatırımları ve üretim tesisleri yok edilerek serbest piyasa ekonomisi hakim olmuştur, ancak bu ekonomi artık kendi kendini üretemez hale gelmiştir.
    16:44Neoliberal Sistemdeki Yanılsama
    • Neoliberal sistem ısrarla devletin ortadan çekilmesi ve piyasanın tüm güçlerinin serbestçe hareket etmesi gerektiğini vaaz eder, ancak aslında tam tersine devletin çok daha yoğun olarak kullanıldığı bir sistemdir.
    • Önceki dönemde devlet, sınıf mücadeleleri sonucunda sosyal boyutu gelişmiş, sosyal güvenlik, emeklilik, kamusal sağlık ve eğitim gibi fonksiyonları geliştirmiştir.
    • Neoliberal sistemde devletin sosyal fonksiyonları zayıflamış, geriye çekilmiş, ancak güvenlik devleti olarak devletin zor aygıtının fonksiyonları güçlenmiştir.
    20:37Türkiye'de Özelleştirme Süreci
    • Türkiye'de 1980'li ve 1990'lı yıllarda devletin temel üretimlerden çekilmesi dalga konusu olmuş, ancak bu süreçte kamu varlıkları gayrimeşru hale getirilmiş ve özelleştirilmiştir.
    • Stratejik sektörler olarak tanımlanan rafineriler, Petkim, Tüpraş ve Petrol Ofisi hızlı bir şekilde özelleştirilmiştir.
    • 2000'li yıllarda özellikle AKP iktidarı döneminde eğitim ve sağlık hizmetleri de zincir hastaneler ve okullarla hızlı bir şekilde özelleştirilmiştir.
    23:01Özelleştirme Sonuçları ve Devletin Rolü
    • Yoksullaşma ve işsizlik gibi konuların arkasında 1980'lerden başlayan özelleştirme, ticarileştirme ve kamunun daraltılması süreci bulunmaktadır.
    • Özelleştirme sırasında "piyasa rekabetiyle hizmetler daha ucuza sunulacak" söylemi kullanılmış, ancak elektrik ve doğalgaz gibi sektörlerde tekelci monopoller oluşmuş ve hizmetler can yakıcı hale gelmiştir.
    • Elektrik, doğalgaz ve haberleşme gibi alanlarda altyapı yatırımları tamamlanmış olarak devredilmiş, ancak devlet kaynakları sermaye sınıfına aktarılmaktadır.
    25:34Devletin Sermaye Sınıfına Destekleri
    • Büyük inşaat firmalarına otoyollar, elektrik, havalimanı ve doğalgaz gibi altyapı projeleri için ücretsiz arsalar temin ediliyor, geçiş garantileri veriliyor.
    • Elektrik tüketim garantileri, vergi indirimleri, işsizlik sigortası fonundan teşvikler verilerek sermaye sınıfına ucuza işgücü kullanmaları sağlanıyor.
    • Devlet, sermaye sınıfına aktarılan kaynakları sınıfsal olarak tercih ediyor ve bu tercihin yarattığı sosyal sonuçları zor aygıtıyla bastırıyor.
    26:56Sosyal Tepkileri Bastırma Stratejileri
    • Dünyada sosyal hareketleri bastırmak üzerine devlet yeni uygulamalar yapıyor, sokakları kameralarla donatıyor ve daha fazla sayıda güvenlik gücü istihdam ediyor.
    • Güvenlik güçlerinin en gelişkin teknolojik donanımlarla donanması için büyük kaynaklar ayrılıyor.
    • Toplumu denetleme, gözetleme ve ortaya çıkan sosyal tepkileri boğma, daraltma ve genişlemesini engellemek için devasa bütçeler ayrılıyor.
    28:05Güvenlik Sektörünün Gelişimi ve Toplumsal Olaylar
    • Güvenlik sektörü giderek gelişmekte olup, iç güvenlik güçleri daha güçlü silahlarla ve gelişkin teknolojilerle donatılmaktadır.
    • Toma gibi aletler, toplumsal olaylarla mücadele aracı olarak yaratılmış olup, neoliberal sistemin simgelerinden biridir.
    • Toplumsal olayların ortaya çıkması kabul edilmiş olsa da, iktisadi önlemler yerine adalet sağlamak yerine, toma gibi aletler tercih edilmektedir.
    30:09Kamunun İslam'dan Çekilmesi ve Örgütlenme
    • Kamunun İslam'dan çekilmesi, özel sektörde örgütlenmeyi zorlaştırmaktadır.
    • Türkiye'de 1980 sonrası diskin kapısına kilit vurulduğu dönemde, sendikal hareketin ana iskeleti kamudaki işçilerde bulunmaktaydı.
    • 1980'ler ve 1990'lar boyunca kamunun tasfiyesi ve özelleştirmeler, işçi hareketinin üzerine oturduğu iskeleti daralttı.
    32:14Özelleştirme ve Sendikalaşma
    • Özelleştirmelerle paralel olarak taşeronlaştırma ve sendikasızlaştırma uygulamaları yapılmaktadır.
    • Kamunun elindeyken güçlü sendikaların olduğu iş kolları, özelleştirmeler sonrası büyük ölçüde sendikasızlaşmıştır.
    • Kamu işçilerinin içinde daralan kadrolular ve aşan sayıda taşeron çalışanı çıkmıştır.
    35:14İşsizlik ve Sınıfsal Bakış
    • İşsizlik sistemin doğasında olan bir yapısal sorundur ve işçi ücretlerini baskılamak için kullanılmaktadır.
    • Emekçiler açısından işsizlik ortadan kaldırılması gereken bir toplumsal sorundur, ancak sermaye açısından tercih edilir bir durumdur.
    • 2000'li yıllarda işgücünün eğitim düzeyi artmış, yüz binlerce eğitimli üniversite mezunu işgücü piyasasına girmiştir.
    37:12İşsizlik ve Sermaye Avantajları
    • Türkiye sermayesinin uluslararası düzeyde rekabet yapabilmesi için bastırılmış ücretler, asgari ücretin ortalama ücret haline gelmesi ve yoğun işsizlik avantaj sağlamaktadır.
    • İşsizlik durumunda çalışanlar üzerindeki basınç katlanır ve sendikasız, güvencesiz çalışmaya rıza gösterirler.
    • İş kanununda öngörülen daha uzun saatler ve kötü koşullarda çalışmaya rıza göstermelerine neden olan faktörlerden biri de işsizliktir.
    38:26Borçlandırma ve Tüketim
    • İşsizlik yanında müthiş bir borçlandırma da önemli bir faktördür.
    • 2000'li yılların alamet-i farikası kredi kartı ve ucuz konut imkanı olmuştur.
    • Türkiye'de emekçi hanelerinin ciddi oranlarda borçlu durumda olduğu gösterilmektedir.
    40:33AKP'nin İşsizlik Politikası
    • AKP iktidarının işsizlik konusunda ciddi hiçbir adım atmadığı, sadece palyatif şeyler yaptığı belirtilmektedir.
    • AKP, çeşitli sigortası fonundan teşvikler vererek işgücü çalıştırma teşviklerinde bulunmaktadır.
    • AKP, işsizlik sigortası fonu kaynaklarıyla toplum yararına çalıştırma programları gibi istihdam biçimleri uygulamaktadır.
    41:59İşsizliğin Siyasi Önemi
    • İşsiz nüfus, siyasi denetim için çok işlevli bir unsurdur.
    • Seçim bölgesinde iktidar milletvekili veya bakanı, toplum yararına çalışma programı açarak binlerce insan başvurmasını sağlar.
    • Bu programlardan bir kısmı parti kanalıyla seçmen olur, destekçi olur ve mitinglere gider.
    42:57İşsizliğin Sistemdeki Rolü
    • Türkiye'de işsizler sadece yedek işgücü değil, aynı zamanda sistemin varlığını sürdürmesinde önemli bir unsurdur.
    • İşsizlere karşı mücadele, sınıfsal bölüşüm ilişkilerine dokunmayan ve bu ilişkilerin rolünü görmeyen bir mücadele eksik ve gerçekçi olmayacaktır.
    43:44Program Kapanışı
    • Programda Hakan Koçak, neo-liberal ekonominin uygulamasının sonuçlarını ve işsizliği değerlendirmiştir.
    • Sunucu, Hakan Koçak'a teşekkür ederek bir programda daha birlikte olmak dileğiyle vedalaşmıştır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor