• Buradasın

    Türkiye'de Çevre Kirlilikleri ve Koruma Alanları Eğitim Videosu

    youtube.com/watch?v=--VwE538mko

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir öğretmenin öğrencilere çevre kirliliği ve koruma alanları konusunu anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, KPSS sınavına hazırlık amacıyla önemli bilgileri aktarmaktadır.
    • Video, çevre kirliliğinin dört ana türünü (hava, su, toprak ve körfez kirliliği) ele alarak başlamakta, ardından Türkiye'deki kirlilik sorunları ve küresel iklim değişimlerinin Türkiye'ye olası etkilerini detaylı şekilde açıklamaktadır. Daha sonra Türkiye'deki koruma alanları (tabiat anıtı, tabiatı koruma alanı, tabiat parkı, milli park ve Ramsar alanları) tanıtılmakta ve son olarak Yeşil Kuşak Projesi'nin hedefleri ve Türkiye'nin ilk biyosfer rezerv alanı olan Artvin Borçka Camili Havzası hakkında bilgiler verilmektedir.
    • Videoda ayrıca Türkiye'nin farklı bölgelerindeki iklim değişiklikleri, GAP projesi sonrası yaşanan tuzlanma ve kireçlenme sorunları, katı atık bırakımı, şehir çöpleri ve inşaat kumu çalınması gibi toprak kirliliği sebepleri, küresel sıcaklık artışının Türkiye'nin farklı bölgelerine etkileri ve nüfus, yerleşme ve göç konularına da değinilmektedir.
    00:10Çevre Boyutu ve Kirlilikler
    • Doğal afetler kısmından sonra çevre boyutuna geçilmiş ve kirliliklerden ve çevre tahribatına karşı alınan önlemlerden bahsedilecek.
    • Çevre korumaya yönelik bazı alanlar özel olarak belirlenmiş ve afetlere karşı tedbirler alınmış.
    • Kirlilikler arasında hava kirliliği, su kirliliği ve toprak kirliliği bulunmaktadır.
    01:05Hava Kirliliği
    • Hava kirliliğinde fosil yakıtların (odun, kömür, petrol, doğalgaz) kullanımı, yoğun trafik ve kentleşmenin artması kirlilikleri artırır.
    • Londra tipi kirlilik, 1950'lerde İngiltere'de aşırı kömür kullanımı sonucu oluşan sis ve duman oluşumudur.
    • Londra tipi kirliliği Türkiye'de özellikle Ankara'da 1990'larda gecekondulaşma ve kömür kullanımıyla görülmüş, ancak 2000'lerden sonra yaygınlaşan doğalgaz kullanımıyla azalmıştır.
    03:42Los Angeles Tipi Kirlilik ve Türkiye'deki Kirlilik Durumu
    • Los Angeles tipi kirlilik, hızlı sanayileşme ve trafik sorunuyla karşılaşılan Los Angeles'ta fabrikaların zehirli gazları ile arabaların egzoz gazlarının birleşmesi sonucu oluşan öldürücü kloroflorokarbon gazlarına neden olmaktadır.
    • Türkiye'de de İstanbul ile İzmit arasında benzer bir kirlilik görülüyor ve İzmit Körfezi çevresindeki su kirliliği nedeniyle nefes almak kanser riski taşıyor.
    • Türkiye'de sanayileşme ve trafik artıyor; 26 milyon araca ulaşan trafik, her gün tükettiği petrol miktarıyla birlikte kirliliği günden güne artırıyor.
    05:07Suların Kirliliği
    • Türkiye'deki göller, akarsular ve körfezler kirlenmiş durumda; Beyşehir (en büyük tatlı su gölü) ve Manyas (kuş cenneti) gibi yerler kirlilik nedeniyle ölümcül hale gelmiş.
    • Van gölü, kapalı havza olması ve yoğun kentleşmesi nedeniyle kirlenmiş durumda; doğuya gidildikçe kentleşme ve endüstrileşmenin azaldığı halde Van istisna olarak kirlidir.
    • Ergene, Susurluk, Sakarya, Gediz ve Meriç gibi batıdaki büyük akarsular kirlenmiş durumda, en temiz akarsu ise doğuda bulunan Zap Suyu'dur.
    07:54Körfezlerin Kirliliği
    • Türkiye'deki körfezlerin çoğu kirlenmiş durumda; İzmit Körfezi 20 yıldır balık girmeyen, Bursa'nın gemilik ve fabrikaları nedeniyle kirli bir yer haline gelmiştir.
    • İzmir, İskenderun gibi körfezler sanayiden, Antalya, Kuşadası, Fethiye gibi körfezler ise turizmden kaynaklı kirlenmiştir.
    • Türkiye'nin en temiz körfezi Çanakkale'deki Saros Körfezi'dir; kendi kendini temizleyebilme özelliğine sahip olduğu için bu unvanı almıştır.
    09:46Toprak Kirliliği
    • Toprak kirliliğinin başlıca sebepleri aşırı zirai ilaç ve gübre kullanımıdır; toprağın ihtiyacından fazla veya gereksiz türde gübre kullanımı toprağı bozar.
    • Aşırı ve vahşi sulama (salam sulama) yöntemi, GAP ile getirilen suyun aşırı kullanımı sonucu toprakta tuzlanma ve kireçlenme yaratmıştır.
    • Katı atık bırakımı, şehir çöpleri, inşaat molozları ve ovaların tarım dışında kullanılması da toprak kirliliğine katkıda bulunmuştur.
    13:43Türkiye'de Ova Alanlarının Kirlenmesi
    • Bursa'nın İnegol ilçesi, Bursa ovası ve Adapazar ovası gibi ovalara yerleştiğimizde, sanayi tesisleri, kentleşme, ana ulaşım güzergahları ve benzinlikler gibi sebeplerle tarım düzlüklerini yok ediyoruz.
    • Ovaların geri kalan topraklarında inşaat kumu (alüvyon) olarak kullanılıyor, bu da alüvyon topraklarının akarsuyun taşıdığı malzemesi olduğu için olmaması gereken bir durum.
    14:39Akarsuların Kirlilik Durumu
    • Akarsuların kirlilik seviyesi, bulundukları alanların kentleşme ve endüstri özellikleriyle ilgili olarak değişmektedir.
    • Gediz, Susurluk, Güney Marmara, Balıkesir, Nilüfer Çayı, Ergene ve Sakarya gibi akarsular kirli olup, doğuya doğru gidildikçe kirlilik azalır.
    • Arpaçay, Kars ve İğdır'da bulunan bir akarsu olup, doğuya doğru gidildikçe kirlilik azaldığı için temizdir.
    15:44Körfezlerin Kirlilik Durumu
    • Türkiye'deki körfezlerin kirlilik durumu, sanayileşmeye bağlı olarak değişmektedir.
    • Antalya, Mugla (Datça, Bodrum) ve Ayvalık-Altınoluk körfezlerinde sanayileşmeye bağlı kirlilik daha azdır.
    • İzmit Körfezi, sanayileşmeye bağlı kirliliğinin daha fazla olduğu bir körfezdir.
    17:19Küresel İklim Değişiklikleri ve Türkiye'ye Etkileri
    • Küresel iklim değişimleri, sıcaklık koşullarında kararsızlaşmayı ve yağış dağılımında değişkenliği getirmektedir.
    • Buzulların erimesiyle deniz seviyesi yükselerek kuraklık şiddeti artacaktır, özellikle Güneydoğu Anadolu'da.
    • Karadeniz'de sıcaklık artışı buharlaşmayı artırarak yağış miktarını arttırır, ancak aşırı nemli ve sıcak iklim, sel, taşkın ve heyelan olaylarını artıracaktır.
    20:42Türkiye'nin Bölgesel Etkileri
    • İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu kuraklıkla kavrulup gidecektir, ormanlar azalacak ve bazı kesimler çöle dönüşecek.
    • Doğu Anadolu'da sıcaklığın artması, yaz yağışlarını artırarak çayır örtüsünü genişletecek ve ormanlık sahalar artacaktır.
    • Akdeniz, Ege ve Marmara'da orman yangınları artacak, aşırı yağışlar ve kasırga türü fırtınalar gelecektir.
    23:41Küresel İklim Değişikliğinin Etkileri
    • Çukurova, Çarşamba, Ege'nin kıyı ovaları ve İstanbul'un yalıları, deniz seviyesinin yükselmesi ve depremler sonucu kaybolacaktır.
    • Kıyıda yaşayan nüfusun yaşayacak yeri kalmayacak, tarım toprakları kaybedilecek ve büyük göçler yaşanacaktır.
    • Küresel iklim değişikliği zamanla gerçekleşecek ve 50-100 yıl içinde bahsedilen durumlar daha da sıklaşacaktır.
    24:53Kentlerdeki İklim Değişiklikleri
    • Kentlerdeki betonlaşma ve asfalt yüzeyler ısının kent içinde daha da artmasına neden olacak ve "ısı adası" adı verilen sıcak kubbe oluşacaktır.
    • Kentlerde oksijen azalacağından, insanlar nefes alamayacak ve kentler yaşanmayacak yerlere dönüşecektir.
    • Bu durum kentlerin kırsala göre daha sıcak olmasına sebep olacaktır.
    25:51İklim Değişikliğinin Nedenleri
    • Biz şu an bir buzul arası dönemdeyiz ve bundan sonra bir buzul çağı gelecektir, ancak bu periyodu kendi elimizle erkene çekmişiz.
    • Sera gazı salınımları, Kyoto Protokolleri ve Paris İklim Anlaşmaları gibi çabalar yapılmaktadır.
    • Gelişmiş ülkeler en fazla sera gazı salınımı yapmakta ve emisyonları azaltma çağrısında bulunmaktadır.
    27:05İklim Değişikliğinin Doğal Etkileri
    • Yüksek sıcaklıklar, şiddetli rüzgarlar ve yıldırımlar orman yangınlarını artıracaktır, özellikle Akdeniz iklim bölgesi (Mersin) bu konuda hassastır.
    • Doğu Anadolu'da yağış ve sıcaklığın artması sonucu otlaklar gürleşecek ve merayı çayır daha elverişli yerler haline gelecektir.
    28:17Türkiye'deki Koruma Alanları
    • Türkiye'de tabiat anıtı, tabiat koruma alanı, tabiat parkı ve Ramsar alan gibi koruma altındaki özel alanlar bulunmaktadır.
    • Tabiat anıtı, doğada bulunan ilginç ağaçlar, şelaleler veya kayalar gibi korunması gereken yerlerdir (ilk tabiat anıtı: Düzce'deki Samandere Şelalesi).
    • Tabiat koruma alanı, insan girişi yasak olan ve doğanın kendi kendini koruyabilmesi için ilan edilen yerlerdir (ilk tabiat koruma alanı: Samsun Çarşamba'daki Hacıosman Ormanı).
    • Tabiat parkı, milletin eğlence, dinlence ve turizm rekreasyonunu karşılamak üzere yapılmış yerlerdir (ilk tabiat parkı: Fethiye'deki Ölüdeniz Kıdrak).
    31:23Milli Parklar
    • Milli park, bilimsel ve estetik değerler bakımından korunması gereken, gelecek nesillere aktarılması gereken alanlardır.
    • Türkiye'nin en büyük milli parkı kapladığı alan bakımından Ağrı Dağı Milli Parkı'dır (5137 metrelik dağ).
    • En küçük milli park olan Yozgat Çamlı Milli Parkı, 50 dönüm büyüklüğünde olup, 1958'de orman tahribatı nedeniyle korunması için ilan edilmiştir.
    32:33Milli Parkların Türleri
    • Milli parklar doğal ve beşeri özellik gösteren olmak üzere ikiye ayrılır.
    • Beşeri özellik gösteren milli parklar arasında Başkomutan Milli Parkı (Afyon), Sakarya Meydan Muharebesi Milli Parkı (Ankara), İstiklal Yolu Milli Parkı (Kastamonu-Çankırı-Ankara) ve Nene Hatun Milli Parkı (Erzurum) bulunmaktadır.
    • Doğal özellik gösteren milli parklar arasında dağ, vadi, akarsu veya göl gibi doğal alanları koruyan alanlar bulunmaktadır.
    37:36Ramsar Alanları
    • Ramsar Alanları, 1971 yılında İran'ın Ramsar kentinde yapılan toplantı sonucunda ortaya atılmış bir fikirdir ve 1975'te yürürlüğe girmiştir.
    • Türkiye 1994 yılında Ramsar Sözleşmesi'ne taraf olmuştur.
    • Ramsar Alanları, göçmen kuşların uğradığı sulak alanların korunması amacıyla ilan edilmiştir.
    39:16Milli Parklar ve Ramsar Alanları Örnekleri
    • Türkiye'de bulunan milli parklar arasında Abant Milli Parkı (Bolu), Yozgat Çamlı Milli Parkı (Yozgat) ve Nemrut Dağı Milli Parkı (Adıyaman Kahta) bulunmaktadır.
    • Nemrut Dağı Milli Parkı, Adıyaman Kahta'daki Nemrut'tur (heykellerin olduğu yer), fiziki oluşum olarak ise Bitlis Nemrut'tur.
    • Ramsar Alanları arasında Burdur Gölü, Nemrut Gölü, Mekke Gölü, Seyfe Gölü ve Manyas Gölü (Kuş Cenneti) bulunmaktadır.
    42:00Yeşil Kuşak Projesi
    • 1957 ve 1961 yıllarında Ankara'da yaşanan büyük sellerde 172 kişi hayatını kaybetti.
    • Ağaçlandırma ve erozyon kontrol genel müdürlüğü 3 Aralık 1992 tarihinde kentlerin içini ve etrafını ağaçlandırmaya yönelik bir proje başlattı.
    • Yeşil kuşak projesinin hedefleri arasında çevre ve hava kirliliğini azaltmak, kişi başına düşen yeşil alan miktarını artırmak, orman ve çevre sevgisi kazandırmak, kentlerin düzenli gelişmesini sağlamak ve turizm potansiyelini artırmak bulunmaktadır.
    43:13Yeşil Kuşak Projesinin Amacı
    • Yeşil kuşak projesi, toprak muhafaza tedbirleri alarak erozyonu önlemeyi amaçlamaktadır.
    • Yerleşim birimlerinde sel taşkınlarını önlemek ve kentin içme suyu kaynaklarını korumak hedefler arasındadır.
    • Değerlendirilemeyen ülke topraklarını ekonomiye kazandırmak amacıyla ana yollarda, caddelerde ve şehirlerarası yollarda ağaçlandırma yapılmaktadır.
    43:58Yeşil Kuşak Projesinin Etkileri
    • Yeşil kuşak projesi, kentte yaşayan insanlar için oksijen imkanını artırmayı amaçlamaktadır.
    • Eğlence, dinlence, kültür, rekreasyon ve turizm alanlarını artırmayı hedeflemektedir.
    • Maden sahalarında kaybedilen ormanları sağlamak, proje hedeflerinde yer almamaktadır.
    45:12Biyosfer Rezervi
    • Biyosfer rezervi, havasıyla, suyuyla, bitkisiyle, hayvanıyla en kaliteli ve tek başka örneği olmayan bir canlı küre anlamına gelmektedir.
    • Türkiye'nin ilk ve tek biyosfer rezerv alanı, Artvinli Borçka'da bulunan Camili Havzasıdır.
    • Bu alan UNESCO tarafından Biyosfer Programı çerçevesinde ilan edilmiştir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor