Buradasın

Türkiye'de Anayasa Değişiklikleri ve Siyasi Konular Üzerine Tartışma Programı

youtube.com/watch?v=tarDjxmZRMA

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, İsmet Berkan, Mehmet Teskan, Nagihan Alçı ve diğer konuşmacıların yer aldığı bir tartışma programıdır. Programda siyasi analizler ve değerlendirmeler sunulmaktadır.
Video, iki ana konuyu ele almaktadır: İlk bölümde Fırat Kalkanı operasyonu, Suriye'deki Türk askeri durumu, Adil Öksüz olayı ve Türk-Amerikan ilişkileri tartışılmaktadır. İkinci bölümde ise Türkiye'deki anayasa değişiklikleri, özellikle cumhurbaşkanının yetkileri, meclis seçimleri ve fesih yetkisi gibi konular detaylı olarak incelenmektedir.
Programda ayrıca Halk Bankası davası, İran ambargosu suçlamaları, 18 maddelik anayasa değişiklik paketi ve önerilen yeni yönetim sisteminin demokratik etkileri hakkında çeşitli görüşler paylaşılmaktadır. Konuşmacılar, önerilen değişikliklerin avantaj ve dezavantajlarını, cumhurbaşkanının genişleyen yetkilerinin potansiyel risklerini ve seçim sisteminin yenilenmesi konusundaki farklı yaklaşımları ele almaktadır.

00:16Fırat Kalkanı Operasyonu'nun Sonu: Başbakan, Fırat Kalkanı operasyonunun bitirildiğini açıkladı, ancak tehdit olursa yeni bir isimle başka bir yerde devam edebileceğini belirtti.
Fırat Kalkanı operasyonu, Ağustos ayında Cerablus'ta başlamış ve kısa sürede sonuç alıcı bir operasyon olmuştu.
Operasyon, Türk askerinin sınır güvenliği açısından çok önemli bir hedefi sağlamış ve Kobani ile Afrin kantonlarının birleşmesini engellemişti.
08:21El Bab Operasyonu ve Sonuçları: Fırat Kalkanı operasyonu Cerablus ve Eldra'dan sonra El Bab'a yöneldi ve yarım yılı aşkın bir süre devam etti.
El Bab, Daesh'in rakka'dan sonra ikinci önemli merkeziydi ve operasyonda yaklaşık 600 Daesh militanı yok edildi.
Operasyon, Türkiye'nin kendi güvenliği açısından önemli bir kazanım sağladı ve topraklarına yönelik tehdidi azalttı.
09:43Operasyonun Geleceği ve Değerlendirmesi: Operasyonun başarılı olduğu düşünülse de, Türkiye'nin beklentilerini tam karşılayıp karşılamadığı konusunda soru işaretleri var.
Cumhurbaşkanı ve Başbakan, operasyonun devam etmesi, Münbiç'e gidilmesi ve Rakka'ya gitme kararlılığı konusunda açıklamalar yapmışlardı.
Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri, Türk askerinin orada bulunmasına yeşil ışık yakmayan açıklamalarda bulunmuştu.
10:41Suriye Operasyonu ve Türkiye'nin Rolü: Türkiye ile anlaşmazlık yaşanarak birlik gönderildi ve Türkiye'nin operasyon yapmasını istemedikleri açıklandı.
Raqqa operasyonu uzun sürecek ve nasıl yürütüleceği henüz netleşmemiş durumda.
Türkiye bölgede olmak istiyor ve askerini çekmeyecek, ancak hangi rollerde kullanılacağı belirsiz.
12:48Amerika ve Türkiye İlişkileri: Türkiye'nin Suriye masasında eli güçlenmiş gibi görünse de, şu anda bir bölümünün gücünü kaybettiği anlaşılıyor.
Rakka operasyonunda Türkiye'nin planlarına ihtiyaç duyulmadığı belirtiliyor.
Türk-Amerikan ilişkileri kolay bir süreçten geçmiyor ve anlaşmazlıklar artma ihtimali var.
14:46Adil Öksüz Olayı: Başbakan önce tatmin etmedi dedi, sonra "yemezler" sözünü kullandı.
Tartışılan iki konu var: Amerikan konsolosluğundan gelen telefon ve Adil Öksüz'ün nerede olduğuyla ilgili muamma.
Adalet Bakanı ve diğer kaynaklar Adil Öksüz'ün Türkiye'de, büyük olasılıkla Marmara Bölgesi'nde olduğunu belirtiyor.
16:16Amerikan Konsolosluğu ve Vize İptali: 21 Temmuz'da Amerikan başkonsolosluğuna Adil Öksüz'e giden bir telefon olduğu ortaya çıktı.
Emniyet vizesini iptal etmelerini talep etmiş, Amerika da prosedür uygulayarak iptal etmiş.
2011'de yayınlanan bir genelgeye göre vize iptali durumunda ilgili kişiye bildirim yapılması, savunma hakkı verilmesi ve pasaportun iade edilmesi zorunluluğu var.
19:05Adil Öksüz Kaçışı ve Telefonu: Adil Öksüz'ün telefonunun 10 gün açık kalmış ve Sakarya ve Mersin'de sinyal vermiş.
Amerikan konsolosluğunun Adil Öksüz'ü arayıp aramadığı konusunda net bir bilgi yok.
Telefon açıkken nerede olduğu tespit edilememesi, istihbarat teşkilatında bir zafiyet gösteriyor.
21:37Adil Öksüz'ün Önemi: Adil Öksüz, 15 Temmuz darbesinin en kritik isimlerinden biri olarak görülüyor.
Darbeci generallerin sivil imamı olarak, darbenin esas merkezinde bulunuyordu.
O kadar önemli biri olduğu için, kaçırdığı ve yok edildiği konusunda soru işaretleri doğuruyor.
24:12Amerikan Konsolosluğu'nun Açıklaması: Amerikan elçiliği, Adil Öksüz'ün kaçıştayken vizesinin iptalinin bildirilmesi gerekçesiyle arandığını açıkladı.
Amerika'da ikamet edenlerin vizeleri iptal edildiğinde telefonla bilgilendirildiği belirtiliyor.
Bu bilginin basına duyurulma ihtiyacı 26-27 Mart'ta doğdu, bu da Türk-Amerikan ilişkileri açısından önem taşıyor.
26:15Adil Öksüz'ün Yargılanması ve Önemi: Adil Öksüz'ün darbe soruşturması açısından çok önemli biri olduğu ve yakalanamamasının büyük bir utanç konusu olduğu belirtiliyor.
Adil Öksüz'ün yakalanması bir kaçak sanığın da yakalanması anlamına gelecek.
Adil Öksüz'ün itirafçı olma ihtimali düşük olsa da, darbenin planlayıcılarından biri olarak yargılanmalı ve mahkum edilmeli.
29:08Akıncı Üssü Soruşturması: Akıncı Üssü soruşturması yürüten savcılıktan pek az bilgi sızıyor.
Adil Öksüz'ün Akıncı Üssü'ndeki hiçbir görüntüsünü görmedik.
Genelkurmay ile ilgili gösterilen görüntüler arasında kara kuvvetleri komutanının yere yatırılışı ve korumasının öldürülmesi çarpıcıydı.
30:43Halkbank Genel Müdür Yardımcısı'nın Tutuklanması: Konuşmacı, Halkbank Genel Müdür Yardımcısı'nın tutuklanmasının ve Adil Öksüz'ün elçilikten arandığı bilgisinin medyaya verilmesinin ilginç bir hadise olduğunu belirtiyor.
Halkbank Genel Müdür Yardımcısı'nın New York'a Türk Bankası için para toplamak üzere görevli olarak gitmesi ve orada tutuklanması, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin politikalarını yargılamak olduğunu yorumluyor.
Rıza Zarrab'ın Amerika'da tutulması ve cezaevine atılması benzer bir durum olarak ele alınıyor.
32:55Amerika'nın Tavrı ve Türk-Amerikan İlişkileri: Halkbank Genel Müdür Yardımcısı'nın tutuklanması, Amerika Birleşik Devletleri'nin Türkiye'nin 17-25 Aralık sürecine yönelik aldığı net bir tavırı gösteriyor.
Bu durum, siyaseten ziyade hukuktan ziyade siyaset kokan bir soruşturma süreci olarak değerlendiriliyor.
Konuşmacı, Mayıs ayında ABD Başkanı Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın görüşmesinde bu konunun önemli bir başlık olacağına inanıyor.
33:4417-25 Aralık Süreci ve Fetö İlişkisi: 17-25 Aralık sürecinin temel taşlarının siyasi yargı yoluyla iktidarı değiştirme, sahte delillerle dosya oluşturma ve yasadışı dinlemelerle kamuoyu algısı yaratma olduğunu belirtiyor.
Türkiye'nin bugün FETÖ ile mücadele ettiğini ve bu terör örgütünün 17-25 Aralık sürecinin merkezinde olduğunu vurguluyor.
Amerika Birleşik Devletleri'nin tutuklamalarla aldığı tavır, meselenin çözümünün yargıda değil siyasette olacağına işaret ediyor.
34:51Tutuklananın Mahkeme Duruşması: Tutuklanan Halkbank Genel Müdür Yardımcısı'nın 10 Nisan'da hakim karşısına çıkacağı ve on yıldan başlayan hapis talebi olduğu belirtiliyor.
Bu gelişme, Türk-Amerikan ilişkilerinin sıkıntılı olduğunu anlatan bir başlık olarak değerlendiriliyor.
FBI'nin 40 sayfalık bir rapor yazmış ve bu raporda tutuklanan kişinin telefon konuşmaları ve ilişkileri yer alıyor.
36:34Suçlamalar ve Mahkeme Süreci: Amerika'nın iddiasına göre, tutuklanan kişi ve Rıza Zarrab, İran ambargosunu delme işinde birlikte çalışmış.
Tutuklanan kişinin 10 Nisan'daki duruşmada bırakılacağına dair büyük olasılık yok gibi görünüyor.
İsmet Bey'e göre, suçlama kuruma mı, bireye mi yönelik olduğu önemli bir ayrım ve bu ayrım Türkiye'nin tedirgin olup olmayacağına bağlı.
39:56Türkiye Cumhuriyeti ve Halk Bankası Meselesi: Türkiye Cumhuriyeti devleti vatandaşlarının haklarını korumalı, ancak suçluyu korumak gibi bir görevi yoktur.
Halk Bankası'nı yargılayan bir süreç devam ediyorsa, bu Türkiye'nin bankacılık sistemiyle ilgili ciddi meselelere yol açabilir.
Amerika'nın kendi kendine uyguladığı ambargoyu diğer ülkelere dayatması yersiz ve saçma görülüyor.
41:13Halk Bankası'nın Iran Ambargosu ile İlişkisi: Halk Bankası'nın Iran tarafından depo banka olarak belirlenmesi Amerika ile yapılan müzakereler sonucu gerçekleşti.
Hindistan gibi büyük alıcılar da Iran'dan satın aldığı petrolün parasını Halk Bankası'na yatırmaya başladı.
Halk Bankası, Amerika'nın Damato Yasası'na göre, ambargoya uymayan alışverişleri denetleme görevini üstlendi.
44:24Anayasa Değişikliği Tartışmaları: Referandum yaklaştığı için gündemde anayasa değişikliği tartışmaları yoğunlaştı.
Ana muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu ile AK Parti Cumhurbaşkanı arasında "fesih yetkisi" konusunda şiddetli tartışmalar yaşanıyor.
Anayasanın 116. maddesindeki değişiklik, meclise ve cumhurbaşkanına seçimleri yenileme yetkisi veriyor.
45:35Seçim Yenileme Yetkisi: Meclis beşte üç çoğunlukla (360 milletvekili) seçim yenileme kararı alabiliyor, bu durumda cumhurbaşkanı'nın da görevi bitiyor.
Meclis cumhurbaşkanı'nın ikinci döneminde seçim yenileme kararı alırsa, cumhurbaşkanı üçüncü kez aday olabiliyor.
Cumhurbaşkanı ile meclisin görev süreleri bu değişiklikle beş yıla çıkarılıyor.
47:42Meclis ve Cumhurbaşkanı Arasındaki İlişki: Meclisteki esas mesele, cumhurbaşkanının aynı zamanda meclisteki partisinin genel başkanı olmasıdır.
Cumhurbaşkanı, meclisteki milletvekillerine kanunlarla ilgili talimatlar verebilir ve partisini toplayarak hangi tekliflerin verileceğini belirleyebilir.
Meclis ve yürütme arasında ayrılık iddiası olsa da, cumhurbaşkanı'nın meclis seçimine götürme yetkisi meclisin bağımsızlığını zedeleyebilir.
49:16Seçim Yenileme Mecrası: Cumhurbaşkanı, meclis seçimine götürme kararı alabilir ve bu durumda seçmenler cumhurbaşkanı'nın bu kararı göz ardı edip edemeyeceklerine karar verebilir.
Meclis seçimine götürme maddesi, cumhurbaşkanının meclise müdahale etmesine olanak sağlar ve bu durum meclisin halka karşı sorumluluğunu zedeleyebilir.
Meclis seçimine götürme kararı almak için 360 milletvekilinin 55'te 3'ü gerekiyor, bu da bir zorluk oluşturuyor.
53:16Seçim Yenileme Mecrasının Amacı: Seçim yenileme mecrası, sistem kilitlenme durumunda ve meclis içinde muhalefet inatlaşınca kullanılabilecek bir istisnai madde olarak tasarlanmıştır.
Cumhurbaşkanı, seçim yenileme kararı alırsa ilk dönem sonuna kadar süresini yakar ve ikinci dönemde de böyle bir karar alırsa yeniden aday olamaz.
Meclis, cumhurbaşkanının iki kere ile sınırlandırılmış süresi varken, milletvekilleri istedikleri kadar seçime gidebilirler.
56:04Meclis ve Yürütme Arasındaki Krizler: Türkiye'de geçmişte sık sık meclis krizleri yaşanmış ve yürütme ile yasama arasındaki çatışmalar nedeniyle vakit kaybı yaşanmıştır.
Seçim yenileme mecrası, bu tür krizlerin önüne geçmek için konulmuştur.
Cumhurbaşkanı'nın üçüncü defa aday olabilmesi için yapay bir kriz oluşturulabileceği endişesi vardır.
57:53Anayasa Değişikliği ve Meclis Seçimleri: Beşte üç çoğunluk gerektiren anayasa değişikliği için büyük zorluklar yaşanacak ve dışarıya hiçbir şey çıkmayacak.
Fesih ve yenileme tartışması, hukuki sonuçları farklı olan iki farklı kavramdır; fesih, meclisi tamamen ortadan kaldırırken, yenileme meclisinin devam etmesine olanak sağlar.
Cumhurbaşkanı, birinci döneminde meclis seçimlerin yenilenmesine karar verirse görev süresini kısaltmış olur, ikinci döneminde yaparsa cumhurbaşkanlığını sona erdirmiş olur.
1:00:19Meclis ve Cumhurbaşkanı Seçimlerinin Bir Arada Yapılması: Meclis ve cumhurbaşkanı seçimlerinin bir arada yapılması ve hep bir arada yapılması büyük bir sakıncaya sahiptir.
Beşte üç oy gereken erken seçime gitme şartı, sistemde bir sübap bırakmamaktadır ve beş yıl boyunca meclis böyle durabilir.
Bir kriz yaşanması durumunda, ülkeyi yöneten siyasi heyetin meşruiyeti halkın nezdinde sona ererse, halk bu meşruiyeti ortadan kaldırmak için bir yol bulamazsa beş yıl beklemek zorunda kalabilir.
1:02:06Demokratik Sübap ve Meclis Meşruiyeti: Meclisin üçte birini iki yılda bir seçmek, meclisin meşruiyetinin yenilenmesini ve halk ile yönetim arasındaki bağı kuvvetlendirmeyi sağlardı.
1989'da Turgut Özal'ın partisi ANAP'ın oyları %21,75'e düştüğünde, iktidar partisi azınlığa düşmüş olsa da, 1991'de Mesut Yılmaz erken seçime gitene kadar iktidar devam etmiştir.
Anayasa değişikliği paketi hazırlayanlar istikrarın bozulmaması hedefini belirirken, parlamentonun meşruiyetini belli aralıklarla taze tutmanın daha iyi olacağını savunuyorlar.
1:06:04İstikrar ve Demokrasi Anlayışı: İstikrar, yönetimle ilgili bir kavram olup, seçimlerin sık sık yapılması istikrara zarar vermez.
Sandık demokrasisi anlayışı, bir kere oy kullanıp sonra işine gücüne bakan bir demokrasi anlayışı değildir.
Ülkeyi kötü yöneten bir cumhurbaşkanı karşısında muhalefet partilerinin elinde hiçbir şey kalmaz ve anayasa böyle bir duruma çözüm sunmamaktadır.
1:08:28Cumhurbaşkanı Seçimi ve Siyasi Meşruiyet: 2001 krizinden sonra 2002 seçimlerinde devlet başkanı hayali bir konuda teorisine inanarak "Hodri Meydan" dedi ve seçimlere gitti, ancak kendi milletvekilleri bile dönemeyecek duruma geldi.
Anayasa tekniğinde gerekçeler ve seçenekler tek tek sayılırsa içinden çıkılmaz bir durum oluşabilir.
Önerilen modelde çok ciddi bir destekle gelebilecek bir cumhurbaşkanı olması gerekiyor, en az %51'lik bir destekle seçilmeli.
1:09:59Cumhurbaşkanının Gücü ve Meşruiyeti: Fransa Cumhurbaşkanı Orland %54 ile geldiğinde bile güçlü bir liderlik gösteremedi ve parlamento üzerinde son derece sınırlı bir etki vardı.
Cumhurbaşkanı, parlamentoda çoğunluğu elindeyse bile seçmeni hiç dinlemeyen bir noktaya gelebilir, bu sistemle uyumlu görünmüyor.
Çok destekli gelen bir cumhurbaşkanı, kötü yönetse bile kendisini ve partisini gelecek perspektifinin dışına taşıyabilir.
1:11:29Kriz ve Siyasi Meşruiyet: Kötü yöneten bir hükümet krizden sonra iyi yönetse bile, krizden önceki hükümetin seçmen nezdindeki meşruiyeti yoksa, seçimlerde başarısız olabilir.
İtalya ve Yunanistan'da kriz sonrası teknokrat hükümetleri kurulmuş, doğru politikalar uygulamış olsa da siyasi gücü olmadığı için başarılı olamamışlardır.
Demokrasilerde gaz sıkışmaları doğal olaylar olup, bu durumlara karşı sistemin önlemlerinin olması ve gazların salıvereceği subaplar olması gerekir.
1:15:01Anayasa Değişiklikleri ve Cumhurbaşkanının Yetkileri: Anayasa değişikliklerinin sekizinci maddesinde cumhurbaşkanına doğrudan yürütme yetkisi veriliyor ve hükümet oluyor.
Cumhurbaşkanı, temel haklar, kişi hakları ve siyasi haklar konularında kararname çıkaramıyor, ancak diğer konularda kararname çıkarma yetkisi bulunuyor.
Cumhurbaşkanı, yardımcılarını ve bakanlarını atama yetkisine sahip oluyor, üst kademe yöneticilerini atama ve görevden alma yetkisi veriliyor.
1:17:56Anayasa Değişikliklerinin Eleştirileri: Anayasa değişikliklerinde bir araya gelen fazla yetki, tek adamlığa giden bir düzenlemeyi ortaya çıkarmaktadır.
Bu yetkilerin iyi niyetle kullanılması mümkün olsa da, kötü niyetle kullanılması durumunda ortaya çıkacak sorunlarla nasıl başa çıkılacağı önemli bir sorundur.
Cumhurbaşkanı, kararnameyle istediği kişiyi görevden alabilir, müsteşar yapabilir ve usul ve esasları kendi belirleyebilir.
1:19:30Olağanüstü Hal Yetkisi ve Kontrolsüzlik Riski: Cumhurbaşkanı, olağanüstü hal ilan ettikten sonra kararnameyle her şeyi yasaklayabilir ve bu yetkiyi tek başına kullanabilir.
Bu yetkiler kötüye kullanılırsa, otoriter bir rejim oluşturulabilir ve bunun önüne geçme yolları anayasa içinde mevcut olmalıdır.
Meclisin karşı kanun çıkarma yetkisi de, meclis çoğunluğu cumhurbaşkanının elindeyse kullanılamayabilir.
1:21:34Anayasa Değişiklikleri Hakkında Genel Değerlendirme: 18 maddelik paket, 67 maddeyi kapsıyor ve yönetim şeklini değiştiriyor.
Bu değişikliğin Türkiye'nin önünü açması açısından faydalı olabileceği düşünülse de, uygulamada sıkıntılar olursa değişikliklere gidilebilir.
1982 anayasası 22 kez değiştirilmiş olmasına rağmen, temel mantıkta yürütmenin yapısı değiştiriliyor ve yasama ile yargı ile ilişkileri yeniden düzenleniyor.
1:22:54Tek Kişilik Hükümet Modeli: Önerilen sistemde tek kişilik hükümet modeline geçiliyor, iki sandık kuruluyor ve yürütme olarak cumhurbaşkanına oy veriliyor.
Cumhurbaşkanı belirlediği kabine oluşturuyor ve bir anlamda teknokrat kabine oluşturuyor.
Cumhurbaşkanı, bakanlar kurulunun tek kişiliğini, kendi bakanlarına kaç kişilik olacağına ve politikalarını uygulamak için kiminle çalışacağına karar veriyor.
1:24:13Anayasa Değişiklikleri ve Cumhurbaşkanı Atama Yetkisi: Anayasa değişiklikleri, kendi içinde erklerin güç yoğunlaşması yaşadığı ancak kuvvetler ayrılığında mevcut sisteme göre daha net bir sisteme hedefliyor.
Cumhurbaşkanı'nın atama yetkisinin yeniden düzenlenmesi, bürokrasi atanmışla seçilmiş arasında oluşan zaman uyumsuzluğunu gidermek için yapılmaktadır.
AK Parti, 2012'den beri iktidar olduğundan beri kamuoyuna bu konuda şikayetlerini dile getirmiştir.
1:25:03Anayasa Değişikliklerinin Mantığı: Bu değişiklikler, bir şirketin genel müdürü projelerini hayata geçirmek isterken kadrolarını belirleyememesi gibi bir zaman uyumsuzluğunu gidermek için yapılmaktadır.
Cumhurbaşkanlığı sistemine veya Türk usulü cumhurbaşkanlığı sistemi dediğimizde bu mantık dahilinde bir tutarlılık olması gerekmektedir.
Anayasa değişikliklerinin temel mantığı, kadroları belirleme yetkisini vermektedir.
1:26:02Anayasa Değişikliklerinin Sorunları: "Üst düzey kamu görevlisi" kavramının belirlenmesi ve tanımı yapılması gerekmektedir.
Meclis, kanun koyucu ABES ile iştigal etmez ve bu tanımı bilinçli olarak yapmamaktadır.
Cumhurbaşkanı'nın yürütme görevini sürdürürken yanında bulunanların meşruiyetinin sadece Cumhurbaşkanı'dan alması, meclisin denetim görevini zedelmiştir.
1:28:20Meclis Onayı Sorunu: Bakanların meclisten onay alması, meşruiyetlerini güçlendirecektir.
Meclis tarafından onaylanan bakanların görevlerini daha rahat ve doğru bildikleri yönde yapabilecekleridir.
Meşruiyetlerinin yegane kaynağı Cumhurbaşkanı olan bakanların, kimse hayır demediği bir sistemde iyi bir yönetim çıkarması zordur.

Türkiye'de Anayasa Değişiklikleri ve Siyasi Konular Üzerine Tartışma Programı

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir