Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan vatandaşlık dersi formatında olup, öğrencilere Türkiye Cumhuriyeti'nin yürütme organı hakkında detaylı bilgiler verilmektedir.
- Video, yürütme organının temel unsurlarını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak cumhurbaşkanına vekalet yetkisi, cumhurbaşkanı yardımcısı ve yürütmenin düzenleyici işlemlerini (cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmelik) anlatmaktadır. Ardından Milli Güvenlik Kurulu'nun yapısı, üyeleri ve toplanma sıklığı açıklanmaktadır. Son olarak Devlet Denetleme Kurulu'nun yapısı, görevleri ve Olağanüstü Hal'in ilan edilme koşulları, süresi ve uzatılması konuları ele alınmaktadır.
- Video, sınavlarda soru potansiyeli yüksek konulara vurgu yapmakta ve yargı organı konusunun bir sonraki derste anlatılacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:18Cumhurbaşkanı Vekaleti
- Cumhurbaşkanı hasta olduğunda veya yurt dışına çıktığında cumhurbaşkanı yardımcısı ona vekalet ediyor.
- TBMM başkanının artık cumhurbaşkanına vekalet yetkisi yok, bunun yerine cumhurbaşkanı yardımcısı var.
- Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı yardımcısı Fuat Oktay'dır.
- 01:19Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Vekalet
- 2021 yılı itibariyle cumhurbaşkanı yardımcısının sayısı ile ilgili bir sınırlama yoktur, cumhurbaşkanı istediği kadar yardımcısı atayabilir.
- Cumhurbaşkanı yardımcısı olmak için milletvekili olmak şart değildir, seçildiklerinde milletvekillikleri kendiliğinden düşer.
- Cumhurbaşkanlığı makamı boşalırsa 45 gün içinde seçim yapılıyor, yenisi seçilene kadar cumhurbaşkanı yardımcısı vekalet ediyor.
- 03:14Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
- Cumhurbaşkanlığı kararnamesi yürütmenin düzenleyici işlemlerinden biridir ve dönem olarak olağan dönem ve o hal dönemi olarak ayrılır.
- Olağan dönem kararnamelerinde kişisel haklar ve siyasi haklar düzenlenemez, sadece sosyal ve ekonomik haklar düzenlenir.
- Olağan dönem kararnamelerinde yargı yolu açıktır ve yer Anayasa Mahkemesi'dir, o hal dönemi kararnamelerinde yargı yolu kapalıdır.
- 06:38Yönetmelik
- Yönetmelikler cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri tarafından çıkartılır.
- Ülke genelini ilgilendiren yönetmeliklerin yargısal denetimi Danıştay'da, bölgesel olanların yargısal denetimi ise idare mahkemelerinde yapılır.
- Yönetmeliklerin yürürlük tarihi belirtilmemişse, resmi gazetede yayımlandıkları aynı gün yürürlüğe girer.
- 08:21Milli Güvenlik Kurulu (MGK)
- Milli Güvenlik Kurulu (MGK) 1961 Anayasası'nda ilk defa yer almıştır.
- MGK üyeleri: cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcısı, içişleri bakanı, dışişleri bakanı, adalet bakanı, milli savunma bakanı, genelkurmay başkanı ve kuvvet komutanları (hava, kara, deniz)dir.
- MGK'nın başkanı cumhurbaşkanıdır, cumhurbaşkanı yoksa cumhurbaşkanı yardımcısıdır ve gündemi de cumhurbaşkanı belirler.
- 11:42Milli Güvenlik Kurulu
- Cumhurbaşkanı, MGK'nın gündemini belirlerken Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Genelkurmay Başkanı'nın görüşünü alır.
- MGK iki ayda bir toplanır ve gündemi belirleyen Cumhurbaşkanı'dır.
- MGK, 1961 Anayasası'nda yer alan önemli bir kurul olup, başkanı Cumhurbaşkanı'dır ve Cumhurbaşkanı olmadığında Cumhurbaşkanı Yardımcısı vekalet eder.
- 12:41Cumhurbaşkanlığı Vekaleti ve Genelkurmay Başkanı
- Cumhurbaşkanına vekalet edenler Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve gerekli durumlarda Genelkurmay Başkanı'dır.
- Başkomutan Cumhurbaşkanı'dır, savaşta ise Genelkurmay Başkanı Cumhurbaşkanı'nın başkomutanlık sıfatına vekalet eder.
- Genelkurmay Başkanı Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve Milli Savunma Bakanlığı'na bağlıdır.
- 14:31Devlet Denetleme Kurulu
- Devlet Denetleme Kurulu, 1982 Anayasası'nda yer almıştır ve Cumhurbaşkanlığına bağlıdır.
- Devlet Denetleme Kurulu sadece yargı organlarını denetleyemez, Türk Silahlı Kuvvetleri'ni denetleyebilir.
- Devlet Denetleme Kurulu'nun üç önemli özelliği: Cumhurbaşkanlığına bağlı olması, 1982 Anayasası'nda yer alması ve sadece yargı organlarını denetleyememesidir.
- 16:51Olağanüstü Hal
- Olağanüstü hal, savaş, doğal afet, ekonomik kriz, şiddet olayları, darbe girişimi ve salgın hastalık gibi gerekçelerle ilan edilebilir.
- Olağanüstü hal ilan edilmeden önce MGK'nın görüşü savaş, şiddet olayları, darbe girişimi ve kalkışma gibi güvenlikle ilgili gerekçelerde alınır.
- Olağanüstü hal Cumhurbaşkanı tarafından en fazla altı ay için ilan edilir, TBMM tarafından ise en fazla dört ay uzatılır.
- 21:17Yürütme Organı Özeti
- Yürütme organı Cumhurbaşkanı'dır ve bu derste Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Bakanlar, Cumhurbaşkanı vekaleti, MGK, Devlet Denetleme Kurulu ve Olağanüstü Hal konuları anlatılmıştır.