• Buradasın

    Türkçe ve Arapça Dilbilgisi Dersi: İstisna ve Müstesna Kavramları

    youtube.com/watch?v=9AlsC14PPNo

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir öğretmenin Türkçe ve Arapça dilbilgisi dersinde istisna ve müstesna kavramlarını anlattığı eğitim içeriğidir.
    • Videoda öncelikle Türkçe'de istisna kavramı ve istisna edatları (illa, siva, gayr, sü, sida, hasa) açıklanmakta, ardından müstesna, müstesna mih ve müstesna min kavramları ele alınmaktadır. Daha sonra istisna üslubunun üç durumu (elhaletu'l-ula, elhaletu'l-ikiye ve elhaletu'l-üç) örneklerle anlatılmakta ve son bölümde Arapça'da "illa" ve "ma" kelimelerinin kullanımı, müstesna kavramı ve cümle yapısı incelenmektedir.
    • Her iki dilde de "illa" ve "ma" kelimelerinin cümledeki konumuna göre nasıl değiştiği, müstesna'nın mahsup, tabi veya nakıs olabileceği durumlar çeşitli örneklerle açıklanmaktadır. Ayrıca, cümlede "illa" kelimesinin konumuna göre müstesna uyabilir veya müstesna uyamaz olabileceği durumlar da detaylı olarak ele alınmaktadır.
    00:01İstisna Kavramı ve Edatları
    • İstisna, bir şeyi başka bir şeyin içinden dışarıda bırakmak veya hariç tutmak demektir.
    • İstisna yapmak için kullanılan edatlar: illa, siva, gayr, sü, sida ve hasa'dır.
    • Bu edatların ortak Türkçe anlamı "den başka", "hariç", "onun dışında" demektir.
    00:55İstisna Cümlelerinin Ögeleri
    • Müstesna, hariç tutulan demektir ve istisna edatlarından sonra gelir.
    • Müstesna mih, istisna edatlarından önce gelir ve müstesna'yı hariç tuttuğu şeyi ifade eder.
    • Müstesna mih, cümledeki konumuna göre irap alır.
    02:20İstisna Cümlelerinin İrabı
    • İstisna ile yapılan müstesna üç şekilde olur: tam müspet cümle, tam menfi cümle ve nakıs cümle.
    • Tam müspet cümlede (müstesna bir cümlede var ve cümle olumlu) müstesna mahsup olur.
    • Tam menfi cümlede (müstesna bir cümlede var ve cümle olumsuz) müstesna mahsup veya tabi olabilir.
    • Nakıs cümlede (müstesna bir cümlede yok ve cümle olumsuz) müstesna cümledeki yerine göre irap alır.
    13:22İstisna Üslubunun Üç Durumu
    • İstisna üslubunun üç durumu vardır: tam ve müspet cümlede müstesna zorunlu olarak mahsup olur.
    • Tam ve müspet cümlede müstesna, cümledeki konumuna göre mahsup veya tabi olabilir.
    • Tam ve müspet cümlede müstesna yoksa, cümledeki konumuna göre adlandırılır.
    17:31İstisna Üslubunun Örnekleri
    • "İblis hariç" cümlesinde, İblis müstesnadır ve cümle olumlu olduğu için zorunlu olarak mahsup olur.
    • "İlla Murad hariç" cümlesinde, Murad müstesnadır ve cümle olumlu olduğu için zorunlu olarak mahsup olur.
    • "İlla ve Zira hariç" cümlesinde, Zira müstesnadır ve cümle olumlu olduğu için zorunlu olarak mahsup olur.
    19:11İstisna Üslubunun Diğer Örnekleri
    • "İlla Surette hariç" cümlesinde, Surette müstesnadır ve cümle olumlu olduğu için zorunlu olarak mahsup olur.
    • "İlla Mescide hariç" cümlesinde, Mescide müstesnadır ve cümle olumlu olduğu için zorunlu olarak mahsup olur.
    • "İlla Suale hariç" cümlesinde, Suale müstesnadır ve cümle olumlu olduğu için zorunlu olarak mahsup olur.
    22:23İstisna Üslubunun Nakıs Cümlelerde Kullanımı
    • Nakıs cümlelerde müstesna, cümledeki konumuna göre adlandırılır.
    • "İlla Mütefen hariç" cümlesinde, Mütefen müstesnadır ve cümle olumsuz olduğu için zorunlu olarak mahsup olur.
    • "İlla Rivayet hariç" cümlesinde, Rivayet müstesnadır ve cümle olumlu olduğu için zorunlu olarak mahsup olur.
    24:00İstisna Üslubunun Olumsuz Cümlelerde Kullanımı
    • "İlla Kendilerinden başkasını" cümlesinde, "Kendilerinden başkasını" müstesnadır ve cümle olumsuz olduğu için iki şekilde olabilir: merhu veya mensup.
    • "İlla Efradı hariç" cümlesinde, Efradı müstesnadır ve cümle olumsuz olduğu için iki şekilde olabilir: merhu veya mensup.
    • "İlla Benden hariç" cümlesinde, Benden müstesnadır ve cümle olumsuz olduğu için iki şekilde olabilir: merhu veya mensup.
    26:48İstisna Cümleleri ve Özellikleri
    • İstisna cümlelerinde "illa" kelimesi kullanıldığında, cümle olumsuz ise müstesna mahsup olabilir veya müstesna tabi olabilir.
    • İstisna cümlelerinde "illa" kelimesi cümlede hangi konumda olduğuna göre farklı anlamlara gelebilir.
    • İstisna cümlelerinde "illa" kelimesi cümlede fail, meful, mefulbih veya zaman zarfı olarak kullanılabilir.
    36:43İstisna Cümlelerinin Türleri
    • İstisna cümlelerinin türü tam müspet, tam menfi veya nakıs olabilir.
    • Tam müspet istisna cümlelerinde olumsuzluk yoktur ve "illa" kelimesi cümlede mecbur olarak kullanılır.
    • Tam menfi istisna cümlelerinde olumsuzluk vardır ve "illa" kelimesi cümlede mahsup olabilir veya müstesna uyabilir.
    • Nakıs istisna cümlelerinde olumsuzluk yoktur ancak "illa" kelimesinin hangi konuda olduğu belirtilmez.
    41:12Arapça Dilbilgisi Kavramları
    • Cümlede olumlu olduğunda "saf" fen olur.
    • Olumsuz cümlede "sevmiyorum" ifadesi "nef" olduğu için mahsup olur.
    • "Ve mamin ilahin illallahu" ifadesinde Allah müstesna tutulur ve "hiçbir ilah yok" anlamına gelir.
    42:28Leyse ve Ma İlişkisi
    • "Ma" kelimesi leyse benzeyenmadır ve leyse'nin ismi ilahtır.
    • "Ma ilahe illallah" ifadesinde "ma" haricer gelmiş ve zahid olarak kullanılmıştır.
    • Allah, "ma" kelimesinin ismini uymuş ve merhu olarak düşünülmüştür.
    43:00Cümle Yapısı ve İsimlerin Durumu
    • "Me ala resul illel bela" ifadesinde "bela" müptedadır ve haberdir.
    • Müpteda olduğu için "bela" meful'dur.
    • Cümlede olumsuz olduğunda ve müstesnami yoksa, cümledeki yerine göre "nef" veya "mahsup" olur.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor