Buradasın
Türkçe Dil Bilgisi Dersi: Sözcüklerin Gerçek, Yan ve Mecaz Anlamları
youtube.com/watch?v=8NzK39aiURAYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dil bilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, TYT, KPSS, ALES ve DGS sınavlarında çıkabilecek sözcük anlamları sorularını ele almaktadır.
- Videoda, sözcüklerin gerçek, yan ve mecaz anlamlarının nasıl tespit edileceği adım adım gösterilmektedir. "Tutmak", "sürüklemek", "dağınık" ve "bağırmak" gibi kelimelerin farklı anlamları örneklerle açıklanmakta ve "ayraç içindeki açıklamayla dikkat örtüşmeyen sözcük", "ayraç içindeki sözcüğe karşılık gelebilecek ifade" gibi soru tipleri incelenmektedir.
- Öğretmen, sınav hazırlığı için Türk Dil Kurumu uygulamasının kullanımı hakkında tavsiyelerde bulunmakta ve video sonunda öğrencilere sözcüklerin anlamlarını karşılaştıran bir ödev vermektedir. Bir sonraki videoda sözcükler arası anlam ilişkilerinin ele alınacağı belirtilmektedir.
- 00:10Sözcük Anlamı Soruları Hakkında Genel Bilgi
- Sözcüklerin gerçek anlamı, yan anlamı ve mecaz anlamı sorularda nasıl değerlendirilir.
- Bir kelimenin birden fazla yan anlamı olabilir ve somut anlam ilgisinin devam etmesi kriterdir.
- TYT ve KPSS'de ÖSYM, tek kelimenin anlamını sorgulayan veya birden fazla kelimenin anlamlarını karşılaştıran sorular sorar.
- 00:43"Tutmak" Kelimesi Sorusu
- Soruda "tutmak" kelimesinin hangi cümlede ayraç içinde verilen anlamı uyuşmamaktadır sorulmaktadır.
- Cümlelerde "tutmak" kelimesinin gerçek anlamıyla karşılaştırılması gerekir ve ayraç içindeki tüm anlamların karşılık bulması şarttır.
- "Siz gelene kadar ben çocuğum burada tutarım" cümlesinde "güvenliğine engel olmak" anlamı olmadığı için doğru cevap Ceyhan'dır.
- 05:17"Sürüklemek" Kelimesi Sorusu
- Soruda "sürüklemek" kelimesinin hangi cümlede gerçek temel anlamıyla kullanıldığı sorulmaktadır.
- "Aslan öldürdüğü ceylan yavrusunu uzaktaki ağaca bakın yerde sürüklüyor" cümlesinde "sürüklemek" kelimesi gerçek anlamıyla kullanılmıştır.
- Diğer cümlelerde "sürüklemek" kelimesi ya yan anlam (A) ya da mecaz anlam (B, D) ile kullanılmıştır.
- 06:46"Dağınık" Kelimesi Sorusu
- Soruda "dağınık" kelimesinin hangi cümlede mecaz anlamıyla kullanıldığı sorulmaktadır.
- "Şu anda kafam çok dağınık" cümlesinde "dağınık" kelimesi mecaz anlamıyla kullanılmıştır, çünkü düşüncelerin bir uyum içinde olmaması anlamına gelmektedir.
- Diğer cümlelerde "dağınık" kelimesi ya gerçek anlam (C, E) ya da yan anlam (D) ile kullanılmıştır.
- 08:40Kelime Anlamlarının İncelenmesi
- Soru kökünde "gerçek anlamdadır, mecaz anlamdadır" denilmediğinde, kelimenin cümledeki anlamını bulmak gerekir.
- "Bağırarak" kelimesinin farklı cümlelerde (şarkı söylemek, ders anlatmak, sevgi ifade etmek, televizyon sesi duyulması) yüksek sesli anlamı taşıyor.
- "Bağırarak" kelimesinin "en yakın arkadaşım bunu bana diye bağırıp masayı terk etti" cümlesinde sinirlenme, öfkelenme gibi anlamlara geliyor.
- 11:33Kelime Anlamlarının Sorgulanması
- "Tutmak" kelimesinin çok sayıda güçlü anlamı olduğu için Türkçe Dil Kurumu uygulamasının indirilmesi öneriliyor.
- "Tutmak" kelimesinin "ayraç içindeki anlamıyla kullanılmamıştır" sorusunda, dört cümledeki kullanımlar incelenmeli ve farklı olan işaretlenmelidir.
- "Hastanın rahatlaması için odanın ısısını belli bir seviyede tutmalısınız" cümlesinde "tutmak" kelimesi "elde bulundurmak" anlamında değil, "sabitlemek" anlamında kullanılmıştır.
- 14:30Mecaz Anlamlarının Tespiti
- "Bağ" kelimesinin "sohbet bağı kurmuştuk" cümlesinde mecaz anlamda kullanıldığı, "gönül mesafesi" kelimesinin de mecaz anlamda olduğu belirtiliyor.
- "Çemberden çıkabilmemiz için" cümlesinde "çember" kelimesi çıkışsız olma durumunu ifade eden mecaz anlamda kullanılmıştır.
- "Eşiğinde" kelimesinin "yeni bir kararın eşiğinde" cümlesinde başlangıcında anlamında mecaz olarak kullanıldığı açıklanıyor.
- 16:46Öğrenme Stratejisi
- Soruları çözerken ilk etapta zaman harcamak ve tek tek kelime kelime incelenecek.
- Gelişim sürecinde soruları anlayana kadar çözümlemek gerekir, hız derdine düşmemek öneriliyor.
- Zamanla soru tarzlarının ayrıntılarını öğrenince otomatik olarak hızlanılacağı belirtiliyor.
- 17:53TYT ve KPSS'de Kelime Anlamı Soruları
- TYT ve KPSS sınavlarında numaralanmış sözcüklerden hangisinin anlamı ayraç içindeki açıklamayla uyuşmamaktadır şeklinde sorular sıkça sorulmaktadır.
- Kelime anlamını çözerken sadece altı çizili kelimeyi değil, cümledeki kullanımlarını da dikkate almak önemlidir.
- ÖSYM son yıllarda mukayese, inziva, mütemadiyen, nihai, vahim gibi kelimeleri sıkça kullanmaktadır.
- 19:07Kelime Anlamı Sorularının Çözümü
- "Hüsnü Aşkta" eserinde tasavvufun halkın zihnine ve muhayyilesine yansıması, ahlakçıların fikirleriyle karışımı anlatılmaktadır.
- "Beşeri" kelimesi insanla ilgili anlamına gelir ve cümledeki anlamı karşılamamaktadır.
- Kelime anlamını kontrol ederken cümledeki kullanımlarını dikkate almak ve kelimenin tam anlamını anlamak gerekir.
- 20:46Diğer Kelime Anlamı Soruları
- "İnziva" kelimesi kalabalıklardan sıyrılıp yalnız başına durma anlamına gelir ve cümlede karşılığı bulunmamaktadır.
- "Mütemadiyen" sürekli, devamlı anlamına gelir ve cümlede karşılığı bulunmaktadır.
- "Nihai" son demektir ve "vahim" tehlikeli anlamına gelir, her ikisi de cümlede karşılıkları bulunmaktadır.
- 23:13Kelime Anlamı Sorusunun Son Örneği
- "Kalıyor" kelimesi bir seviyede kilitlenip, sabitlenip, tıkanıp anlamına gelir.
- "Kalıyor" kelimesi "odaklanıp" anlamını karşılamaz, birbirinin yerine getirilemez.
- Dilin hayatın gündelik ihtiyaçlarına kafi gelecek bir seviyede kilitlenip kaldığı eleştirisi yapılmaktadır.
- 24:45Ödev Sorusu
- Öğrencilere üç kelimenin sözlükteki anlamlarının üçü de aynı cümlede olup olmadığı sorulmaktadır.
- Öğrencilerden yorumlara cevap yazmaları istenmektedir.
- Sözcükte anlam, gerçek anlam, mecaz anlam, yan anlam gibi konuları öğrenmeleri gerektiği belirtilmektedir.