Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dilbilgisi dersi verdiği eğitim içeriğidir. Öğretmen, fiillerin yapı bakımından türlerini anlatmaktadır.
- Video, fiillerin üç temel yapısını (basit fiil, türemiş fiil ve birleşik fiil) açıklayarak başlıyor. Özellikle birleşik yapılı fiillerin üç farklı türü detaylı olarak ele alınıyor: yardımcı eylem yoluyla oluşturulan birleşik fiiller, kurallı birleşik fiiller ve anlamca kaynaşmış birleşik fiiller. Her bir tür için örnekler veriliyor ve basit fiil ile basit zamanlı fiil arasındaki farklar vurgulanıyor. Video, öğrencilerin bu kavramları pekiştirmeleri için bol örnek ve soru çözmeleri gerektiğini belirterek sonlanıyor.
- Fiillerin Yapıları
- Türkçe videolarında fiiller konusuna devam ediliyor ve yapı bakımından fiillerden bahsedilecek.
- Fiiller yapı olarak üç türlü olur: basit fiil (yapım eki almamış), türemiş fiil (yapım eki almış) ve birleşik fiil (en az iki sözcük bir araya gelmiş).
- Basit fiil ile basit zamanlı fiil karıştırılmamalı; basit zamanlı tek yapım eki almış, basit fiil ise hiç yapım eki almamıştır.
- 01:39Birleşik Fiillerin Çeşitleri
- Birleşik yapılı fiiller üç farklı şekilde oluşur: yardımcı eylem yoluyla oluşturulanlar, özel kurallı birleşik fiiller ve anlamca kaynaşmış birleşik fiiller.
- Yardımcı eylemle oluşturulan fiillerde "etmek", "olmak", "eylemek", "kılmak" gibi yardımcı eylemler kullanılır ve ünsüz türemesi veya ünlü düşmesi varsa bitişik yazılır.
- Yardımcı eylem, tek başına yüklem olabildiklerinde yardımcı özelliği kaybeder, örneğin "eder", "oldu" gibi fiiller.
- 04:03Özel Kurallı Birleşik Fiiller
- Özel kurallı birleşik fiiller beş çeşit olup: "-ebilmek/bilmek" (yeterlik fiili), "-vermek" (tezlik fiili), "-ecek/yapacak" (yaklaşma fiili), "-mek/gelmek" (süreklilik fiili) ve "-esi gelmek" (isteklenme fiili)dir.
- Yeterlilik fiilleri (bilmek) olumsuzluklarına dikkat edilmelidir, örneğin "okuyamam" fiilin olumsuzu olmasına rağmen birleşik fiildir.
- Bu fiillerde "esi gelmek" dışında diğerlerinin ayrı yazılabileceği yoktur.
- 06:18Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller
- Anlamca kaynaşmış birleşik fiiller genellikle at soylu bir sözcükte fiilin kalıplaşması ile oluşur ve çoğunlukla mecazdir.
- Bu fiiller deyimlerde yüklem olduklarında anlamca kaynaşmış birleşik fiil olur, örneğin "süt dökmüş kediye dönmek", "gözden düşmek", "boyun eğmek" gibi.
- Bitişik yazılanlar da vardır: "başvurun", "vazgeçmeyin", "öngörüyor" gibi.
- 07:04Birleşik Zamanlı Birleşik Fiiller
- Birleşik zamanlı birleşik fiil hem yapıca birleşik olmalı hem de iki tane kip almamalıdır.
- Örnekler: "rica etmiştim", "hakkından gelmeliymişiz", "okuyabilirdi".
- Fiiller konusunda kavramlar birbirine girse de bol örnek ve soru çözerek bu konu pekiştirilebilir.