Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dilbilgisi dersi verdiği eğitim içeriğidir. Öğretmen, isim ve isim soylu sözcüklerin son başlığı olan ünlem sözcük türünü anlatmaktadır.
- Videoda öncelikle ünlem sözcük türünün tanımı, özellikleri ve kullanım alanları açıklanmakta, ardından ünlemlerin isim çekim eklerini alması konusu ele alınmaktadır. Öğretmen, ünlemin sevinç, korku, şaşkınlık gibi duyguları bildiren veya seslenme bildiren sözcüklere verilen isim olduğunu belirterek, doğuştan ünlem olan ve sonradan ünlem anlamı kazanan kelimeleri örneklerle anlatmaktadır.
- Video ayrıca ünlem işaretinin doğru kullanımı konusunda Türk Dil Kurumu kurallarına göre bilgiler sunmakta ve ünlemlerin isim çekim eklerini alması durumunda artık ünlem olmaktan çıkıp isim haline geldiğini örneklerle açıklamaktadır. Öğretmen, öğrencilere soru çözme etkinlikleri yapmaları tavsiyesiyle videoyu sonlandırmaktadır.
- 00:10Ünlem Kavramı
- Ünlem, sevinç, korku, şaşkınlık, beğeni, onay gibi duygu bildiren ya da seslenme bildiren sözcük ya da eklere verilen isimdir.
- Doğruştan ünlem olan sözcükler (eyvah, vah, tüh) doğrudan duygu veya seslenme anlamı taşırken, bazı sözcükler (a, ee, ordular, Allah Allah) cümle bağlamına göre ünlem değeri kazanır.
- Ünlem, seslenme, beğenme, acıma, üzülme, merak gibi duygu anlamlarını cümlede taşıyarak anlamda bir özellik barındırır.
- 04:29Ünlem Kullanımı ve Noktalama İşaretleri
- Türkçede ünlem sözcük türü aynı zamanda noktalama işaretini de adını veren bir özellik barındırır.
- Türk Dil Kurumu'na göre, ünlem bildiren kelimeden sonra yeni bir cümleye başlıyorsanız (büyük harfle devam ediyorsa) hemen ünlem işareti koyabilirsiniz.
- Ünlem bildiren kelimeyi söyledikten sonra sonraki kelime küçük harfle devam ediyorsa önce virgülü, sonra ünlem işareti koyulmalıdır.
- 07:17Noktalama İşaretleri Kullanım Örnekleri
- "Eyvah yemek yandı" cümlesinde, "yemek yandı" küçük harfle başlıyorsa, "eyvah"taki duygu tüm cümlenin içine yayılmış olur ve virgül kullanılır.
- "Eyvah yemek yandı" cümlesinde, "yemek yandı" büyük harfle başlıyorsa, "eyvah"taki duygu tüm cümlenin içine yayılmamış olur ve ünlem işareti kullanılır.
- Ünlem işareti koyarken, ünlem bildiren sözcükten sonra gelen kelimenin büyük harfle mi yoksa küçük harfle mi başladığını kontrol etmek önemlidir.
- 08:45Ünlemlerin İsim Çekim Ekleri Alma Özelliği
- ÖSYM sınavlarında ünlemlerin isim çekim ekleri alması konusunda soru sorulmamıştır, ancak soru bankalarında bu konuyla ilgili sorular bulunabilir.
- Ünlemler normalde isim çekim ekleri almazlar, ancak alabileceklerine dikkat edilmelidir.
- Ünlemler isim çekim eklerini alırsa (çokluk eki, tamlanan eki gibi), artık ünlem olmaktan çıkar ve isim olur.
- 10:03Örnekler ve Uygulama
- "Bu arabanın ahı gitmiş, vahı kalmış" örneğinde "ahı" ve "vahı" kelimeleri tamlanan eki (iyelik eki) almıştır ve artık isim olmuştur.
- "Kadının ahı tutmasın bize" cümlesinde de "ahı" kelimesi tamlanan eki almıştır ve isim olmuştur.
- "Bir eyvahha bakar buraya polisleri getirmek" örneğinde "eyvahha" kelimesi yönelme hal eki almıştır ve isim olmuştur.
- 11:46Öğrenme Önerileri
- Konuyla ilgili sorular genellikle "hangisinde ünlem vardır?" veya "hangisinde ünlem isim çekim eki alarak artık isim olmuştur?" şeklinde olabilir.
- ÖSYM'nin bu konuda soru sormadığı bilinmekle birlikte, konunun tam oturması için soruların çözülmesi önerilmektedir.
- Dersten sonra etkinlik yapılacak ve önceki sözcük türleriyle ilgili bol soru çözülecektir.