Buradasın
Türkçe Dilbilgisi Dersi: İsim Halleri, İyelik Ekleri ve İsim Tamlamaları
youtube.com/watch?v=YLBIbtsYO5AYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dilbilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir.
- Video, isim halleri (yalın hal, belirtme hal, yönelme hal, bulunma hal ve ayrılma hal) ve iyelik ekleri konularını detaylı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde isim hallerinin tanımları ve örnekleri verilirken, ikinci bölümde isim tamlamalarının temel unsurları, belirtili, belirtisiz ve zincirleme isim tamlaması türleri açıklanmaktadır.
- Öğretmen, konuları örneklerle pekiştirmekte ve öğrencilerin karıştırabileceği ekleri (belirtme hal eki ve iyelik eki) ayırt etme yöntemlerini göstermektedir. Video, alıştırmalar ve hal eki kullanımı gibi ilgili soruların çözümüyle devam ederek bir sonraki derse veda ederek sona ermektedir.
- 00:01İsimlerin Hal Eki
- Bu derste "de" ve "i" şeklinde gelen, onlara yönelme, bulunma, ayrılma ve belirtme anlamları katan ekler ele alınacaktır.
- İsimlerin ilk halı yalın haldir, bu hal ismin herhangi bir hal eki almamış halidir.
- Yalın hal, hal eki dışında başka ekler (çoğul, iyelik, tamlama) alabilen sözcüklerdir.
- 01:14Belirtme Hali
- Belirtme hali (iiu ekler) genellikle "neyi" sorusuna karşılık veren sözcüklerdir.
- İsimden önce "onun" ifadesini getirerek belirtme hal eki ile iyelik ekini ayırt etmek mümkündür.
- İyelik eki "onun" anlamını katar, belirtme hal eki ise ismi belirtir.
- 02:58Yönelme Hali
- Yönelme hali, ismin "e" yönelme hal eklerinden birini almış biçimidir.
- Cümleye "neye" veya "kime" soruları ile yönelme hal ekini almış isim bulunabilir.
- "Söylediklerimi" örneğinde iki "i" eki vardır: birincisi iyelik eki, ikincisi belirtme hal ekidir.
- 04:02Bulunma ve Ayrılma Hali
- Bulunma hali (de, da, te ekler) "nerede" sorusu ile bulunur.
- Ayrılma hali (dan, de, ten ekler) bir yerden ayrılma anlamı katar ve "nereden" sorusu ile bulunabilir.
- Hal eki alan kelimeler başka çekim, yapım eklerini hal eklerinden sonra veya önce alabilir.
- 05:35İyelik Eki
- İyelik eki, isimlere ya da isim soylu sözcüklerin sonuna gelerek onların sahiplerini gösteren eklerdir.
- İyelik eki alan isim "neyin" veya "kimin" sorularına cevap verir.
- İyelik eki genellikle "-m, -n, -s, -mız, -nız, -ları" şeklinde karşımıza çıkar.
- 08:06İsim Tamlamaları
- İsim tamlamaları, aralarında anlam ilişkisi bulunan iki isim ya da isim soylu sözcüğün anlamca birbirini tamamlamasıdır.
- İsim tamlamasında iki unsur vardır: birinci gelen sözcük tamlayan, ikinci gelen sözcük tamlanandır.
- 08:29İsim Tamlaması
- İsim tamlamasında asıl unsur tamlanandır, ana unsurdur; diğeri ise onun yardımcısıdır.
- Tamlanan ekleri "-ı, -i, -u, -ü, -e, -a" şeklinde, tamlayan ekleri "-in, -ın, -un, -ün, -en, -an" şeklinde gelir.
- Belirtili isim tamlamasında hem tamlayan hem de tamlanan eklerini almıştır.
- 10:18Belirtili İsim Tamlamasının Özellikleri
- Belirtili isim tamlamasında tamlayan ile tamlanan arasına başka sözcükler girebilir.
- Belirtili isim tamlamasında tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir.
- Belirtili isim tamlamasında birden fazla tamlayan bir tamlanana bağlanabilir veya bir tamlayan birden fazla tamlanana bağlanabilir.
- 12:06Belirtisiz İsim Tamlaması
- Belirtisiz isim tamlaması, tamlayanın ek almayıp sadece tamlananın eki aldığı tamlamalardır.
- Örnekler: okul yolu, mutfak masası, sınav süresi, reklam arasında.
- 12:34Zincirleme İsim Tamlaması
- Zincirleme isim tamlaması, en az üç ismin bir araya gelerek oluşturduğu tamlama türüdür.
- Örnekler: misafir odasının perdesi, kardeşinin saçının rengi, deniz suyunun tuzu, şehir ulaşımının sorunları.
- 13:08Alıştırmalar
- Belirtili isim tamlamalarında tamlayan önce, tamlanan sonra gelir ve araya sözcükler girebilir.
- Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan ek almayıp sadece tamlananın eki alınır.
- Zincirleme isim tamlaması üç ismin bir araya gelerek oluşturulur.