Buradasın
Türkçe Dilbilgisi Dersi: Fiiller, Ek Eylem ve Zaman Çekimleri
youtube.com/watch?v=rsoA3ggjhkUYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin öğrencilere hitap ederek Türkçe dilbilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir.
- Video, fiiller ve ek eylem konusunu ele almaktadır. İlk bölümde fiillerin anlamlarına göre sınıflandırılması (iş eylemi, durum eylemi ve oluş eylemi), kip kayması ve basit-birleşik çekimli eylemler anlatılırken, ikinci bölümde zaman çekimleri (basit, birleşik ve katmerli birleşik zamanlar) ve ek eylem kavramı detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Video, bir ünitenin ilk bölümü olup, bir sonraki videoda fiilimsi ve fiilde çatı konularının işleneceği belirtilmektedir. Ayrıca, bu üniteden ÖSYM sınavlarında genellikle fiilimsi konusundan soru çıktığı bilgisi paylaşılmaktadır.
- 00:09Yeni Ünite Tanıtımı
- Yeni ünitede fiiller ve ek eylem anlatılacak, bir sonraki videoda fiilimsi ve fiilde çatı konuları işlenecek.
- Ünite içinde ÖSYM analizi ve soru çözümü de yer alacak.
- Fiiller ünitesinden genellikle fiilimsi soruları çıkıyor, 2024 LYS ve TYT'de fiilimsi sormadı, MS'de ise sordu.
- 02:12Fiillerin Anlamlarına Göre Ayrımı
- Fiiller anlamlarına göre üç gruba ayrılıyor: iş eylemi, durum eylemi ve oluş eylemi.
- İş eylemi nesnesi olan veya nesne alabilen fiillerdir, durum eylemi ise nesnesi olmayan veya nesne alamayan eylemdir.
- Fiilin önüne "onu" sözcüğünü getirerek nesne alıp alamadığını kontrol edebiliriz; "onu" gelebiliyorsa iş eylemi, gelemiyorsa durum eylemidir.
- 07:36Kip Kayması
- Kip kayması (anlam kayması, zaman kayması) yüklemde bulunan zaman eki ile cümlede kastedilen zamanın birbirini tutmamasıdır.
- Örnek: "Akil hatundan izin alabilirse bu maça geliyor" cümlesinde yüklemde şimdiki zaman eki varken, cümlede kastedilen zaman gelecek zamandır.
- Kip kayması anlatım bozukluğu değildir.
- 12:20Basit ve Birleşik Çekimli Eylemler
- Basit çekimli eylemlerde bir tane zaman eki vardır, birleşik çekimli eylemlerde ise iki tane zaman eki vardır.
- Birleşik çekimli eylemlerin adları: mişli geçmiş zaman (rivayet), didi hikaye, şart kipi.
- Soru bankalarında fiillerin çekimleri "rivayet", "hikaye", "şart" gibi terimlerle sorulabilir.
- 15:49Zaman Ekleri ve Ek Eylem
- Bir zaman eki alıyorsa basit zaman, iki zaman eki alıyorsa birleşik çekim, üç zaman eki alıyorsa katmerli birleşik zamandır.
- Ek eylem, fiile gelirse nesne alabiliyorsa "iş" (geçişli) fiil, alamıyorsa "durum" (geçişsiz) fiil olarak adlandırılır.
- Oluş eylemi, insan etkisi olmayan yüce Rabbimizin yaptığı kendinden oluşan eylemlerdir.
- 18:05Ek Eylem Türleri
- Türkçe'de dört tane ek eylem vardır: idi, imiş, ise ve dırdır.
- İdi, imiş ve ise ek eylemlerinin ortak görevi basit zamanlı eylemi birleşik zamanlı yapmaktır.
- İdi, imiş ve ise ek eylemlerinin ikinci görevi isme gelerek onu yüklem yapmaktır.
- 22:09Dırdır Ek Eylemi
- Dırdır ek eyleminin diğer adı bildirme ekidir ve sadece 2014 yılında KPSS'de sorulmuştur.
- Dırdır ek eyleminin görevi zaman yapma özelliği yoktur, sadece ek eylem olduğunu belirtir.
- Dırdır ek eylemi cümlenin içinde veya sonunda görülebilir ve her zaman ek eylem olduğunu gösterir.