Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kantin Akademi kanalında yayınlanan bir Türkçe dilbilgisi dersidir. Eğitmen, fiilde yapı ve fiil eki türleri konularını detaylı bir şekilde anlatmaktadır.
- Video, fiilde yapıyı üç ana gruba ayırarak açıklamaktadır: basit fiiller, türemiş fiiller ve birleşik fiiller. İlk bölümde yapım ekleri ve çekim ekleri arasındaki farklar örneklerle anlatılmakta, ardından birleşik fiillerin üç alt kategorisi (yardımcı fiillerle kurulan, anlamca kaynaşmış ve kurallı birleşik fiiller) ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise özellikle yaklaşma fiili detaylı olarak açıklanmakta ve yeterlilik, tezlik, sürerlik gibi diğer fiil eki türleri kısaca anlatılmaktadır.
- Videoda öğrencilerin bu bilgileri nasıl hatırlayabilecekleri konusunda tavsiyeler de verilmekte, özellikle yaklaşma fiilinin fiilin sonuna "yaz" fiili eklenmesiyle oluştuğu ve neredeyse gerçekleştiğini veya çok son dakika bir değişim anlamına geldiği örneklerle açıklanmaktadır.
- 00:10Fiilde Yapı ve Yapım Ekleri
- Fiilde yapı konusu basit fiil, türemiş fiil ve birleşik fiil olmak üzere üç gruba ayrılır.
- Yapım ekleri, isim veya fiil sözcüklerinden yeni isimler veya fiiller türeten eklerdir ve eklendikleri sözcüğün anlamını değiştirirler.
- Çekim ekleri ise eklendiği sözcükte yeni bir anlam katmaz ve sadece çekim eki alıyorsa sözcük basit fiil olarak adlandırılır.
- 03:39Basit Fiiller ve Türemiş Fiiller
- Basit fiiller herhangi bir yapım eki almamış, sadece çekim eki alabilen fiillerdir.
- Türemiş fiiller yapım eki almış fiillerdir ve fiil ya da isim sözcüklü yapım ekiyle türetilebilir.
- Yapım ekleri bazen ismi fiil yapabilir, fiili isim yapabilir.
- 05:09Birleşik Fiiller
- Yardımcı fiille kurulan birleşik fiiller, etmek, olmak, kılmak, eylemek, buyurmak gibi yardımcı fiillerin bir ismin önüne gelmesiyle oluşur.
- Anlamca kaynaşmış bileşik fiiller, deyimlerin fiil olarak kullanılması sonucu oluşur ve anlam kalmış olur.
- Kurallı birleşik fiiller, belli başlı fiillerin birleşmesiyle oluşur ve yeterlilik, tezlik, sürerlik ve yaklaşma anlamı katarlar.
- 07:35Kurallı Birleşik Fiillerin Türleri
- Yeterlilik fiili, herhangi bir fiilin bilfiil ile birleşmesiyle oluşur ve olasılık, ihtimal ve rica anlamı katar.
- Tezlik fiili, herhangi bir fiile ve vermek fiilinin birleşmesi sonucu oluşur ve çabukluk anlamı katar.
- Sürerlik fiili, fiilin sonuna dur, kalk, gel fiilinin eklenmesiyle olur ve devam etme, sürelik anlamı katar.
- 10:31Fiil Eki "Yaz"
- "Yaz" fiili, fiilin sonuna eklenerek oluşur ve neredeyse gerçekleştiğini, çok son dakika bir değişim anlamı verir.
- "Yaz" fiili, bir durumun çok yaklaştığını belirtir, örneğin "kaldırımda yürürken düşe yazdım" ifadesi "az daha düşüyordu" anlamına gelir.
- "Yaz" fiilinin olumsuz çekimi yoktur, yani olumsuzluk eki eklenemez.
- 11:10Fiil Eki Örnekleri ve Öğrenme Tavsiyesi
- Yeterlilik eki "edebilmek", tezlik eki "vermek", süreklilik eki "durmak/almak" ve yaklaşma eki "yazmak" gibi fiil ekleri vardır.
- Bu fiil eklerini not alıp evin duvarına asarak kafada oturtmak önerilir.
- Soru çözümlerinde yanlış yapılırsa notlara bakarak tekrar etmek, sistem oturmasını sağlar ve yanlış yapma şansını azaltır.