Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dilbilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, fiil çatılarının ikinci ayağını ele almaktadır.
- Videoda fiil çatılarının nesnesine göre sınıflandırılması anlatılmaktadır. Öğretmen, geçişli ve geçişsiz fiilleri, oldurgan ve ettirgen fiilleri açıklamakta ve "onu" kelimesiyle fiillerin okunmasıyla bu fiillerin nasıl ayırt edilebileceğini örneklerle göstermektedir.
- Video, fiilimsiler ve fiilde yapı konularının da ele alınacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:10Fiil Çatı Başlığının İkinci Ayağı
- Fiil çatı başlığının ikinci ayağı, yüklemdeki fiilleri nesnesine göre değerlendirmeyi içermektedir.
- Geçişli ve geçişsiz fiiller, oldurgan ve ettirgen fiiller konuları ele alınacaktır.
- Nesne-yüklem ilişkisinde de özne-yüklem ilişkisinde olduğu gibi çatı ekleri bulunmaktadır.
- 00:46Geçişli ve Geçişsiz Fiiller
- Geçişli ve geçişsiz fiiller kesinlikle "-r", "-t" ve "-direk" eklerinden birini almazlar.
- Geçişli fiiller nesne alabilirken, geçişsiz fiiller nesne alamaz.
- Geçişli fiilleri "onu" kelimesiyle rahatlıkla okuyabiliriz, geçişsiz fiilleri ise "onu" kelimesiyle okumakta zorlanacağız.
- 01:19Oldurgan ve Ettirgen Fiiller
- Oldurgan ve ettirgen fiillerde "-r", "-t" ve "-direk" eklerinden herhangi biri kullanılabilir.
- Aynı ekler hem oldurgan hem de ettirgen fiillerde kullanılabilir.
- Sadece bu eklere bakarak oldurgan ve ettirgen fiilleri ayırt etmek mümkün değildir.
- 01:36Fiil Türleri ve Çatı Ekleri
- Geçişsiz bir eylemi nesne alabilen hale getirirsek oldurganlıktan söz edilir.
- Özünde zaten nesne alabilen bir eylemi nesne alabilen başka bir eylem haline getirirsek et ettirgen denir.
- Fiil türlerini ayırt etmek için kökteki fiilin geçişli/geçişsiz olup olmadığı ve çatı eklerinin alınıp alınmadığı önemlidir.
- 02:24Geçişli Fiiller
- Geçişli eylemler nesne alabilen eylemlerdir ve "onu" kelimesiyle yoklanabilir.
- Geçişli eylemler iş kılıç bildirir, durum fiilleri ve oluş fiilleri nesne alamazlar.
- Cümlede nesne olmasa bile fiil hala geçişli sayılır, önemli olan fiilin nesne alabilme yeteneğidir.
- 04:43Geçişli ve Geçişsiz Fiillerin Farkı
- Geçişli olması için fiilin nesne alabilme yeteneğine sahip olması gerekir.
- Geçişli eylemler oluş ya da durum bildirirler, kılıç fiilleri nesne alabildikleri için geçişlidir.
- Edilgen ve dönüşlü eylemlerin tamamı işteş fiillerinde bir kısmı geçişsizdir.
- 05:59Oldurgan Fiiller
- Oldurgan fiil, geçişsizken geçişli hale gelen fiillerdir.
- Oldurgan fiil için fiilin kökü geçişsiz olmalı ve çatı eklerinden biri (tr direklerinden biri) alınmalıdır.
- Oldurgan fiil, nesne alabilir hale gelmiş fiillerdir.
- 08:27Ettirgen Fiiller
- Ettirgen fiil, zaten geçişli olan bir fiilin daha da geçişli hale getirilmesidir.
- Ettirgen fiil, fiilin geçişlilik derecesinin artması veya işi başkasına yaptırma anlamı taşır.
- Ettirgen fiil için fiilin kökü zaten geçişli olmalı ve çatı eklerinden biri alınmalıdır.